1
Là tình trạng một đứa trẻ gặp khó khăn khi thiếp xúc với người khác, hoặc gặp phải một tình huống nào đó, và có thể biểu hiện một sự đối kháng có tính cách ám ảnh với bất cứ thay đổi nào trong nếp sống hàng ngày.Là một dối loạn phức tạp biến thiên từ nhẹ đến nặng, căn bệnh này thường xuất hiện trong vòng 3 năm đầu đời, và có thể kéo theo những vấn đề khác như chứng vụng đọc và những rối loạn thể chất như bệnh động kinh, chẳng hạn. Cho tới gần đây, người ta vẫn còn ít biết về bệnh tự kỷ, và có một khuynh hướng đổi lỗi cho tình trạng thiếu cảm xúc hoặc một khía cạnh tiêu cực nào đó trong quá trình học hành hay dạy dỗ cháu. Hiện nay chúng ta biết được rằng bệnh tự kỷ có một căn nguyên sinh ly, nó bắt nguồn từ một dị tật trong não. Có thể có một cơ sở di truyền cho căn bệnh. Bệnh tự kỷ thường gặp ở con trai nhiều gấp 4 lần so với con gái.
CÁCH
Bởi lẽ bệnh tự kỷ là một đối loạn của tiến trình phát triển, bạn có thể mất một thời gian mơí để ý rằng con mình khác với những trẻ khác. Bạn có thể để ý thấy em bé của mình thiếu cởi mở trong năm đầu, nhưng bạn có thể cho đặc điểm đó không mang ý nghĩa gì cho đến về sau này, khi những dấu hiệu khác trở nên rõ ràng hơn. Đa số các bậc cha mẹ biết là con họ bị tự kỷ hoăc “có điều gì không ổn” khi cháu được khoảng 3 tuổi.
ẢNH HƯỞNG CỦA BỆNH.
Trẻ con bị bệnh tự kỉ có thể khác nhau về năng lực, song có 3 đặc điểm chính mà tất cả cấc trẻ bị tự kỷ cùng mắc phải: có khó khăn trong việc giao lưu xã hội. Khó khăn trong thu nhận thông tin và thiếu óc tưởng tượng. Nhiều trẻ tự kỉ cứ biểu hiện các hành vi lặp đi lặp lại, và một số cháu có kí ức rất tinh vi.
Giao lưu xã hội Nếu bệnh tự kỉ nghiêm trọng, con bạn sẽ thờ ơ với người khác. Ở những em bé, bệnh tự biểu lộ bằng các dấu hiệu như khóc không thể nào dỗ được mặc dù đã bế và ôm ấp, yên lặng, tiếp xúc bằng mắt kém, và không đáp ứng với các điệu bộ của bạn như mỉm cười, vẫy tay hay những biểu hiên trên nét mặt.
tr��� tự kỷ không quan tâm đến việc giao lưu vơi người khác, đặc biệt là vớii trẻ con. Chúng không thích kết bạn và khi chgúng đến gần người ta để trò chuyện, chúng có thể xử sự một cách không thích hợp; Chúng có thể nhắc lại những mẩu chuyên mới vừa được nói trước đo, chúng có thể hung hãn hoặc có thể dùng kiểu ngôn ngữ khó hiểu. Trong những dạng tự kỉ nhẹ hơn, cn bạn có thể chấp nhận việc giao lưu với người khác song cháu sẽ không đáp ứng nhiệt tình hoặc đáp ứng một cách cứng nhắc, lặp đi lặp lai.
Kỹ năng ăn nói Khi còn nhỏ, đa số trẻ em đều tỏ ra muốn liên lạc với người khác. Ngay trước khi có thể biết nói, các bé sẽ liên lạc không dùng đến lời nói bằng cách dùng nét mặt và ngôn bgữ thân thể. Trẻ tự kỉ có vẻ thiếu sự ham muôn đó. Hay nếu con bạn đã biết nói rồi, cháu se có khuynh hướng nói theo kiểu về phía người nghe hơn là nói trực tiếp với bạn, hoặc là lời nói của cháu có thể giới hạn về việc truyền đạt những nhu cầu ngay lúc đó thôi. Con bạn có thể biểu lộ chứng nhắc lại lời (nhắc lại như vẹt những từ vừa mới nghe đuợc), và chua có thể dùng những từ hay câu cụ thể theo cách nhắc lại hoặc không thích hợp. Trẻ tự kỉ cũng thường lầm lẫn về cách xưng hô không biết lúc nào nên nói “con”, “mẹ”, hay “nó”.
Trí tưởng tượng mọt đứa trẻ tự kỷ không sử dụng trí tưởng tuợng của nó khi chơi với đồ chơi và thay vì nhận thúc những đồ vật trong tình trạng toàn vẹn của chúng, thì trẻ tự kỷ có thể quá chú ý đến một chi tiết nhỏ của một món đồ chơi, một con người hay mọt đồ vật nào đo. Chẳng hạn khi chơi với một cái tàu hoả đồ chơi, đưa trẻ có thể chỉ tập trung vào một bọ phận nhỏ như cái bánh xe hay bộ phận giảm sóc hơi và dùng nó như một chiêc xe lửa để chơi.
Một sô trẻ tự kỷ quả là có theo đuổi những hoạt động thu hút trí tưởng tượng như đọc sách chẳng hạn, song những sinh hoạt này hay có tính lập đi lặp lại và dập khuân. Thí dụ con bạn có thể đọc đi đọc lại chỉ một cuốn sách duy nhất hay cứ xem mãi một cuốn phim…
Hành vi lặp lại Lặp lại hoài những động tác gõ, đu dưa, đập đầu, ngiến răng, nói làu bàu, la hét, búng ngón tay, xoay đồ vật, và đứng dậy nhảy tới nhảy lui từ chân sau lên chân trước, là một số những hành vi có thể xuất hiện trong bệnh tự kỷ. Loại hoạt động lặp lại mà trẻ thích làm tuỳ thuộc vào mức độ khả năng của cháu. Những kiểu hành vi tinh vi hơn gồm có sắp xếp những đồ vật theo những mô hình phức tạp lặp đi lặp lại, và sưu tập những số lượng lớn về một đồ vật đặc biệt. Trẻ có thể chú ý tới một đề tài đặc biệt và sẽ nhắc lại hoài những câu hỏi giống như nhau. Bạn cũng có thể nhận thấy là cháu ưa những hoạt động hàng ngày có tính cách lặp đi lặp lại, ngay cả những lề thói không thích hợp lắm. Thí dụ, cháu có thể muốn được thực hiện các hoạt động đúng y như nhau mỗi tối khi cháu lên giường đi ngủ (đánh răng - uống nước - uống sữa – đi tiểu – lau mặt - lên giường…) và không muốn làm sai bất cứ trình tự nào.
Trí nhớ Một số trẻ tự kỷ có khả năng có trí nhớ tuyệt vời và nhớ lại đúng như khi được chứng kiến lần đầu và kết quả có thể gây ấn ượng hết sức sâu sắc. Chẳng hạn, một đứa trẻ tự kỷ có thể vẽ lại hoàn toàn theo trí nhớ một toà nhà nó đã trông thấy hoặc lặp lại toàn bộ những cuộc chuyện trò, hoặc những bảng liệt kê thông tin mà cháu đã đọc.
CÁC NHU CẦU ĐẶC BIỆT
Mức đọ trầm trọng của căn bệnh tự kỷ của trẻ còn tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố: cháu có bịcác rối loạn học tập nào khác không (như chứng vụng đọc chẳng hạn) ; cháu có bị rối loạn thể chất nào đi kèm không (như chứng động kinh chẳng hạn), kiểu giáo dục cháu được tiếp cận; và nhân cách hay khuynh hướng của cháu, là những yếu tố ảnh hưởng đến cách cháu phản ứng lại những khuyết tật của mình. Điều quan trọng là chuẩn đoán được bệnh tự kỷ và các rối loạn liên quan càng sớm càng tốt để các nhu cầu của con bạn được đáp ứng thích hợp.
Tuỳ theo độ nghiêm trọng của căn bệnh tự kỷ, cháu có thể đi học ở một trường thông thường ở đó cháu có thể được giúp đỡ thêm, và một vài trẻ tự kỷ xoay sở là được như vậy, hoặc cháu sẽ cần đi tới một trường học chuyên dành cho những trẻ bị rối loạn về học tập hay chậm phát triển.
BẠN CÓ THỂ GIÚP CHÁU BẰNG CÁCH NÀO?
Chắc hẳn bạn sẽ thấy là hành vi của đứa trẻ tự kỷ rất khó hiểu giữa tuổi lên 2 và lên 5, và có thể có tiến bộ ở độ tuỏi giữa 6 và 12. Khi cháu lớn lên chắc hẳn cháu sẽ trở nên đáp ứng nhiệt tìnhvà dễ chan hoà hơn. Mặc dù bệnh tự kỷ chưa có cách chữa trị, có nhiều phép điều trịđược áp dụng để cải thiện và điều chỉnh hành vi để giúp trẻ tự kỷ thích nghi hơn.
Sửa đổi hành vi Phépđiều trị này tập trung vào việc thay thế hành vi rối lạon chức năng ( cơn nổi giận , đập đầu, tính hung hãn…v..v) bắng hành vi mà trẻ mong muốn, sử dụng một hẹ thống khen thưởng.
Thư giãn và xoa bóp sử dụng kỹ thuật mát – xa , âm nhạc, cách thoa vuốt, và ra hiệu bằng lời, người ta dậy cho đứa bé cách thư giãn. Sau đó, chỉ riêng cách ra hiệu bằng lời được sử dụng thôi., khi đứa trẻ biểu lộ những dấu hiệu căng thăng; bởi lẽ cháu liên kết những lời nói được ra hiệu này với cảm giác được thư giãn, nên lời nói ra sẽ xua tan được tình trạng căng thẳng. Kỹ thuật mát – xa giúp trẻ tự kỷ gắn bó với người khác thông qua xúc giác.
Trị liệu ôm ấp Phép điều trị này đòi hỏi phải dành cho đứa trẻ tự kỷ thật nhiều cử chỉ ôm ấp và nựng nịu, bất chấp thái độ dửng dưng của cháu. Giả sử nếu bạn cứ cố ôm lấy cháu, cháu sẽ thấy như được an ủi và được trấn an, không gặp vấn đề phải là người khởi đầu tiến trình giao tiếp trước tiên.
Ngôn ngữ trị liệu Một số trường hợp bệnh tự kỷ đã được chuẩn đoán bởi các nhà ngôn ngữ trị liệu, bởi lẽ tình trạng kém phát triển lời nói nhiều khi là dấu hiệu đầu tiên để bố mẹ phát hiện ra bệnh của con mình. Ngôn ngữ trị liệu cũng có khả ăng cải thiện các kỹ năng trao đổi(truyền thống) của trẻ tự kỷ. Trong trường hợp trẻ không biết nói hoặc lời nói của cháu rất giới hạn, có thể sử dụng thêm ngôn ngữ ra giấy để bổ sung nhằm làm rõ nghĩa hơn cho lời nói.
Tâm lý trị liệu Phép trị liệu này đòi hỏi phải làm việc với toàn thể gia đình để bố, mẹ hiểu được hành vi của đứa trẻ bị bệnh tự kỷ, và hệ quả cua nó. Trong một số trường hợp, chính đứa trẻ tự kỷ có thể tiếp nhận cuọc trị liệu tâm lý với tính chất cá nhân.
(St)
