1
Hạt Methi được sử dụng với nhiều công dụng khác nhau như bảo vệ gan và dạ dày, kích thích tiêu hóa, lợi sữa, chống tiểu đường, chống rối loạn lipit máu, chống oxy hóa...
Hạt Methi - nhiều công dụng
Methi tên la tinh là Trigonella foecum-graecum, họ đậu (Fabaceae). Có tên khác là Fenugrec (Pháp), Koroha (Nhật), Halba (Malaysia), Fino-greco (Ý), Hồ lô ba (Trung Quốc)…
Bộ phận dùng là hạt và lá. Cây được trồng nhiều, dùng làm thực phẩm, làm thuốc từ hơn 4000 năm qua, là cây thuộc vùng ôn đới Châu Âu và Bắc Phi, trồng từ Địa Trung Hải tới Trung Quốc.
 |
| Hạt methi |
Ngày nay hạt Methi vẫn được dùng phổ biến để điều trị đau dạ dày, đau bụng, thấp khớp, nhuận tràng, lợi tiểu, điều kinh, tăng cường khả năng tính dục… Phụ nữ dùng hạt Methi rang lên để giữ thân hình thon đẹp. Người Ba Tư và Ả Rập thường dùng hạt Methi để làm tăng khối nạc cho phụ nữ và để tăng cường khả năng tính dục cho nam giới.
Nhiều nước còn dùng hạt Methi giúp nhuận tràng, lợi tiểu, chống phù thũng, điều kinh, làm thuốc mỡ đắp chữa bỏng giảm đau và thường dùng như thực phẩm, làm gia vị trong khẩu phần ăn hằng ngày.
Hỗ trợ người bệnh tiểu đường
Hạt Methi được dùng phổ biến nhất để chống tiểu đường, nhất là ở Mỹ, Ấn Độ, sau đến các nước vùng Địa Trung Hải (Tây Ban Nha, Pháp, Monaco, Ý, Malta, Albani, Slovenia, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Israel, Libya, Algeria, Maroc, Tunisia…).
Để cắt nghĩa tác dụng nổi trội của hạt Methi trong chống tiểu đường, người ta đã thấy trong hạt chứa một acid amin là 4-hydroxy-isoleucin làm tăng được insulin ở tế bào beta của đảo tuỵ, nên Methi làm giảm nồng độ glucose - máu, làm tăng số lượng thụ thể với insulin; Methi ức chế hoạt tính của alpha - amylase và sucrase (là các enzym ở ruột xúc tác cho chuyển hoá hydrat carbon) và Methi còn chứa trigonelline có lợi ích chống glucose - niệu.
 |
| GS Hoàng Tích Huyền |
Chất xơ này còn cải thiện sức khoẻ cho người tiểu đường nhờ hạn chế được số lượng calo mang vào, giảm thèm ăn, kiểm soát ăn quá no, hạn chế tăng thể trọng. Galactomannan (chất xơ của hạt Methi) cũng giúp làm giảm cholesterol - máu nên có ích trong phòng và chữa vữa xơ động mạch và các bệnh tim mạch.
Viện dinh dưỡng quốc gia Ấn Độ đã cho thấy lợi ích của hạt Methi chống tiểu đường cả tuýp I và tuýp II, tác dụng như sau: Giảm glucose - máu lúc đói, cải thiện dung nạp glucose, giảm glucose niệu, giảm tỷ lệ % HbA1c, giảm nồng độ glucose máu sau bữa ăn, cải thiện các triệu chứng lâm sàng của bệnh tiểu đường (đái nhiều, khát nhiều, ăn nhiều, suy yếu, sụt cân).
Tổ chức Y tế thế giới cũng đã công nhận dùng hạt Methi hỗ trợ điều trị cho người bệnh tiểu đường tuýp I và II. Người bệnh uống hạt Methi đều đặn có thể giảm liều dùng của các thuốc chống tiểu đường như glibenclamid/glipizid/metformin khoảng 20% khi phối hợp.
Hạt Methi còn chống rối loạn lipid máu: ăn hạt này thường xuyên và kéo dài, người bệnh sẽ thấy giảm các nồng độ cholesterol toàn phần, triglycerid, LDL – cholesterol trong máu, có thể do thành phần sapogenin trong hạt làm tăng tiết cholesterol ở mật, nên làm hạ cholesterol trong huyết thanh và đào thải cùng acid mật theo phân.
Hạt Methi làm giảm sự peroxy hoá lipid, kìm hãm sự hao hụt các phân tử chống oxy hoá (như superoxyd - dismutase, glutathion - peroxydase). Như vậy Methi là chất chống oxy hoá, mang lợi ích nhiều mặt cho người dùng (như chống tiểu đường, lão hoá, các bệnh chuyển hoá, bệnh tim mạch…). Hạt Methi có lợi cho chức phận tiêu hoá nhờ làm tăng tiết acid mật (35%), tăng tốc độ dòng chảy của mật (44%), tăng hoạt tính lipase ở tuỵ tạng (43%), tăng hoạt tính chymotrypsin, giảm amylase tuỵ tạng, giảm trypsin tuỵ.
| Độ an toàn của hạt Methi Sử dụng hạt Methi rất an toàn nếu tuân theo cách dùng và liều lượng. Rất ít khi gặp dị ứng, tiêu chảy, đầy hơi, chóng mặt, giảm thể trọng. Dùng thận trọng khi có tạng chảy máu, khi dùng chung thuốc làm hạ kali - máu (như thuốc lợi niệu, nhuận tràng…) Không dùng khi đang mang thai (vì hạt Methi làm tăng co bóp tử cung ở súc vật thí nghiệm). Uống 25gam/ngày, dùng trong 24 tuần, không thấy có dấu hiệu độc với gan, thận, huyết học. |
Hạt Methi: Hiệu quả nhưng không nên tùy ý sử dụng
Đã có nhiều nghiên cứu chứng minh hạt Methi hiệu quả trong điều trị tiểu đường nhưng theo ThS, BS. Nguyễn Huy Cường, Phó trưởng khoa Nội tiết-Đái tháo đường, Bệnh viện Nội tiết TƯ, không nên tùy ý sử dụng khi chưa có sự tư vấn của bác sĩ.
Theo các nghiên cứu tại Ấn Độ khi họ cho thêm hạt Methi (cà-ri) vào khẩu phần ăn của các bệnh nhân tiểu đường type 1, hạt Methi có tác dụng giảm lượng đường trong nước tiểu tới 54%. Đây là nhờ 2 chất là galactomannan giúp làm chậm tốc độ hấp thu đường vào máu và acid amin được gọi là 4-hydroxyisoleucine, có tác dụng kích thích quá trình tự tiết insulin của tuyến tụy; các chất như protein, lipid tốt cho những người có hàm lượng insulin cao.
Còn một nghiên cứu khác tại Đại học Y khoa (Ấn Độ) đã tiến hành đo nồng độ cholesterol trong máu của 60 người (không dùng bất cứ thuốc hạ cholesterol nào). Sau đó, những người tham gia chỉ được ăn một chén súp có chứa khoảng 20g hạt Methi trước hai bữa ăn trưa và ăn tối hàng ngày. Sau 4 tuần đã thấy mức cholesterol bắt đầu giảm với tỷ lệ được ghi nhận 14%. Điều này chính là nhờ hạt Methi làm giảm mức độ lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) một cách đáng kể, ngoài ra hạt Methi còn chứa 25% galactomannan, đây là một loại chất xơ hòa tan tự nhiên.
Trong một thử nghiệm tiến hành trên 15 bệnh nhân tiểu đường type 2, người ta cho các bệnh nhân sử dụng hạt Methi đã loại bỏ chất béo trong 10 ngày. Lượng đường đào thải qua nước tiểu giảm đến đến 64%. Thử nghiệm này cũng rút ra rằng cơ chế hạ đường trong máu của Methi có thể do hiệu ứng ức chế sự hấp thu glucose nơi ruột và do sự cải thiện hoạt tính ngoại vi của insulin.
BS Nguyễn Huy Cường
Như vậy, hạt Methi có tác dụng trị bệnh tiểu đường cho cả hai nhóm type 1 và 2. Đồng thời, hạt Methi có thể giúp hạ thấp mức đường trong máu của bạn thông qua một số cơ chế:
- Đầu tiên nó làm chậm quá trình hấp thụ của carbon.
- Thứ hai nó có thể ảnh hưởng làm ức chế quá trình vận chuyển glucose. Và tác động cuối cùng và quan trọng là nó giúp trì hoãn quá trình trống rỗng dạ dày.
- Giữ đường huyết được ổn định và không có tác dụng phụ khi dùng lâu dài.
- Ngoài chữa trị bệnh đái tháo đường, Y học cổ truyền cũng ghi nhận, hạt Methi từ xa xưa đã được dùng trị thận suy, đau dạ dày, đau ruột, chân sưng đi lại khó khăn, chữa ung thư vú, tăng tiết sữa...
Hạt Methi được sử dụng với hai dạng chính là dạng hạt và dạng bột: Dạng bột, mỗi ngày dùng hai muỗng bột hạt hòa vào trong nước canh hoặc sữa. Dạng hạt, mỗi ngày uống hai hạt hoặc ngâm hạt trong cốc nước lạnh vào buổi tối và uống vào sáng ngày hôm sau.
Tuy nhiên, không nên tùy ý dùng khi chưa có sự tư vấn của bác sỹ. Người bệnh vẫn nên tới bác sỹ để được hướng dẫn sử dụng một cách chính xác và phù hợp với từng bệnh lí của mình nhằm đạt hiệu quả cao nhất.
Bài viết có sự tư vấn của Ths, BS. Nguyễn Huy Cường
Phó trưởng khoa Nội tiết-Đái tháo đường, Bệnh viện Nội tiết TƯ
(St)
Hạt Methi – “khắc tinh” của bệnh Đái tháo đường
Thanh lý hạt methi ấn độ dạng hộp chữa bệnh tiểu đường
Có mẹ nào đã dùng hạt METHI trị tiểu đường chưa?
![iVideo Clip: Hướng dẫn làm siro mận [mận dầm] cực ngon](http://static.phununet.com/resources/img/upload/seminoon/01062015023615588.jpg?w=400)
