1
Tính ngày an toàn được coi là biện pháp tránh thai tự nhiên, nhưng hiệu quả lại không cao và chỉ thích hợp với những người có chu kì kinh nguyệt đều đặn hàng tháng.
Cách tính ngày rụng trứng để quan hệ an toàn
BS. Nguyễn Trần Quốc Hải
Khoa KHGĐ - BV Từ Dũ
Phần I. Phương pháp ngừa thai tránh ngày rụng trứng
Ngày nay, các biện pháp ngừa thai được áp dụng một cách rộng rãi, ngày càng có nhiều biện pháp tránh thai hiện đại, tiện lợi, hiệu quả cao dành cho cho người phụ nữ. Ngoài việc quyết định số con trong gia đình, việc sử dụng biện pháp tránh thai giúp cho các cặp vợ chồng có thể quyết định được thời điểm có thai. Tuy nhiên, quan niệm về ngừa thai vẫn còn hạn chế trong một số tôn giáo (đạo thiên chúa có thái độ chống đối với các biện pháp tránh thai hiện đại vì như vậy là không hợp với tự nhiên, không hợp pháp với đạo thiên chúa). Biện pháp kế hoạch hóa gia đình tự nhiên như biện pháp tránh thai canh ngày phóng noãn có thể là sự lựa chọn cho các cặp vợ chồng muốn tránh thai rơi vào trường hợp này. Biện pháp này gọi là tự nhiên vì không dùng thuốc hay dụng cụ gì, hoàn toàn dựa trên những hiểu biết về sinh lý chu kỳ kinh nguyệt của người nữ để tránh các thời điểm có nguy cơ thụ thai cao nhất.
Nguyên tắc của phương pháp kế hoạch tự nhiên
Nguyên tắc của phương pháp kế hoạch tự nhiên
Sự thụ thai xảy ra khi trứng gặp tinh trùng. Trong vòng kinh của người phụ nữ nhìn chung thì ngày rụng trứng xảy ra vào khoảng giữa chu kỳ, nếu hai vợ chồng có quan hệ vào những ngày quanh ngày rụng trứng thì khả năng thụ thai là cao nhất.
Thời gian thụ thai có thể bắt đầu 3-5 ngày trước rụng trứng (tinh trùng có thể sống trong chất nhầy cổ tử cung 3-6 ngày), thời gian thụ thai sẽ kết thúc 24 giờ sau rụng trứng, sau rụng trứng thì trứng có thể giữ được khả năng thụ thai của mình trong vòng 1 ngày. Với mục đích nhận biết thời điểm thụ thai, chu kỳ kinh nguyệt được chia thành 3 giai đọan:
- Trước rụng trứng: giai đoạn không thụ thai
- 5-7 ngày khoảng giữa chu kỳ: giai đoạn thụ thai, bao gồm vài ngày trước và ngày sau rụng trứng
- Sau rụng trứng: giai đoạn không thụ thai
Trong giai đoạn có khả năng thụ thai, vợ chồng không nên giao hợp để tránh có thai. Nếu có quan hệ cần sử dụng biện pháp bảo vệ như bao cao su. Thuốc diệt tinh trùng hay xuất tinh ngoài âm đạo thì kém hiệu quả hơn. Tốt nhất là hạn chế không giao hợp trong thời gian được coi là có khả năng thụ thai.
Các phương pháp xác định những ngày có nguy cơ cao thụ thai
Ngày rụng trứng trong chu kỳ của mỗi người phụ nữ thì không giống nhau. Khi trứng rụng, cơ thể người phụ nữ sẽ có một số thay đổi như trên chất nhầy cổ tử cung hay thay đổi nhiệt độ cơ bản của cơ thể. Dựa vào điểm này, người ta phân hai nhóm phương pháp chính để có thể xác định những ngày có nguy cơ thụ thai cao: phương pháp tính dựa trên ngày lịch và phương pháp tính dựa trên các thay đổi (triệu chứng) trên cơ thể người phụ nữ hàng tháng
Phương pháp dựa trên ngày:
- Phương pháp tính lịch
Trước khi sử dụng biện pháp này, người phụ nữ cần ghi nhận lại các ngày trong mỗi chu kỳ kinh trong ít nhất 6 tháng. Ngày đầu tiên ra kinh hàng hàng tháng được tính là ngày 1
Ngày sớm nhất có thể thụ thai (ngày bắt đầu có thể thụ thai)= số ngày của vòng kinh ngắn nhất trừ đi 18
Ngày trễ nhất có thể có thai (ngày cuối cùng có thể thụ thai)= số ngày của vòng kinh dài nhất trừ đi 11
Trong giai đoạn có thể thụ thai (từ ngày sớm nhất đến ngày trễ nhất) cần tránh giao hợp, nếu có quan hệ cần dùng biện pháp bảo vệ.
Ví dụ: nếu trong 6 chu kỳ gần nhất, vòng kinh ngắn nhất và dài nhất là 27 và 31 thì ngày bắt đầu và ngày kết thúc lần lượt là 27-18=9 và 31-11=20. Như vậy vần tránh giao hợp không bảo vệ từ ngày 9 đến ngày 20 của vòng kinh.
- Phương pháp ngày chuẩn (Standard Days Methods)
Những phụ nữ có chu kỳ kinh đều đặn có thể sử dụng biện pháp đơn giản này. Vòng kinh hầu hết là 26-32 ngày là điều kiện để áp dụng biện pháp ngày chuẩn.
Ngày đầu tiên của chu kỳ kinh đánh dấu là ngày 1. Tránh giao hợp vào ngày 8-19 của chu kỳ kinh. Đây là giai đoạn được xem là có thể thụ thai của phương pháp ngày chuẩn.
Nếu người phụ nữ có trên 2 chu kỳ ngắn hơn hay kéo dài hơn như thế thì phương pháp ngày chuẩn sẽ ít hiệu quả hơn.
 |
Phần II: Phương pháp dựa trên triệu chứng
- Phương pháp xác định rụng trứng dựa trên chất nhầy cổ tử cung – Phương pháp 2 ngày
 |
Khi noãn trong cơ thể người phụ nữ bắt đầu trưởng thành, hormone estrogen gia tăng và kích thích các tế bào ở kênh cổ tử cung tiết chất nhầy, chất nhầy này có thể nhận biết bởi người phụ nữ. Bắt đầu giai đoạn có thể thụ thai, chất nhầy đục, dính. Ngày “cao điểm” (peak day) là ngày cuối cùng của giai đoạn chất nhầy nhiều, trong, dai. Rụng trứng xảy ra trong vòng 24-48 tiếng sau ngày “cao điểm”. Giai đoạn thụ thai bắt đầu từ lúc có tăng tiết chất nhầy cổ tử cung (trước đó là những ngày khô ráo) đến 3 ngày sau ngày “cao điểm”. Đó chính là quãng thời gian cần tránh có các quan hệ không bảo vệ.
Phương pháp 2 ngày cũng dựa trên chất nhầy cổ tử cung nhưng đơn giản hơn. Cùng với phương pháp ngày chuẩn, đây cũng là một phương pháp mới. Người phụ nữ không cần nhận biết tính chất của chất nhầy cũng như xác định ngày “cao điểm”.
 |
Người phụ nữ kiểm tra chất nhầy cổ tử cung mỗi chiều hay tối bằng ngón tay, trên quần lót, trên giấy. Ngay khi nào thấy có dịch tiết (bất kể loại, màu sắc) thì xem rằng người phụ nữ có khả năng thụ thai ngày đó và ngày tiếp theo. Trong giai đoạn này thì không quan hệ hoặc có thể quan hệ có bảo vệ.
Cặp vợ chồng có thể quan hệ trở lại nếu người phụ nữ trải qua 2 ngày liên tiếp khô ráo, không có dịch tiết.
Cặp vợ chồng có thể quan hệ trở lại nếu người phụ nữ trải qua 2 ngày liên tiếp khô ráo, không có dịch tiết.
Phương pháp thân nhiệt cơ bản
Người phụ nữ đo thân nhiệt của mình mỗi sáng sớm trước khi ra khỏi giường và trước khi ăn. Nhiệt độ của người phụ nữ sẽ tăng nhẹ 0.2 đến 0.5oC ngay sau rụng trứng.
Cần tránh quan hệ từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cho đến 3 ngày sau khi có sự gia tăng thân nhiệt cơ bản. Và có thể quan hệ lại bình thường từ ngày thứ 4 cho đến chu kỳ kinh kế tiếp.
Đối với phương pháp này thì số ngày cần phải tiết chế quan hệ sẽ dài hơn vì chỉ xác định được thời điểm rụng trứng, giai đoạn trước rụng trứng không xác định được.
Hiệu quả
Hiệu quả tùy thuộc vào người sử dụng
Trong năm đầu tiên có khoảng 25 trường hợp có thai trong 100 người sử dụng biện pháp này (không xác định là người phụ nữ lựa chọn phương pháp nào để nhận biết khoảng thời gian có thể thụ thai của mình). Nhìn chung tiết chế không giao hợp trong khoảng thời gian có khả năng thụ thai thì sẽ cho kết quả tốt hơn là sử dụng một biện pháp khác trong thời gian đó.
Nếu sử dụng thường xuyên và đúng, không quan hệ trong thời gian có nguy cơ thụ thai thì ta có bảng tỷ lệ mang thai đối với các phương pháp như sau
|
Phương pháp
|
Số thai kỳ trên 100 phụ nữ |
|
Phương pháp ngày chuẩn |
5 |
|
Phương pháp tính lịch |
9 |
|
Phương pháp 2 ngày |
4 |
|
Phương pháp đo thân nhiệt |
1 |
Ưu điểm
Không thay đổi kinh nguyệt
Giúp người phụ nữ hiểu biết về sinh lý chu kỳ kinh nguyệt
Khuyến khích sự thông hiểu lẫn nhau giữa hai vợ chồng, vợ hay chồng đều thấy mình có trách nhiệm.
Kinh tế. Không có tác dụng phụ.
Có thể là phương pháp duy nhất đối với một số tôn giáo.
Nhược điểm
Khó áp dụng cho các trường hợp vòng kinh không đều: tuổi thanh thiếu niên, sắp mãn kinh hay hậu sản hay người phụ nữ có vòng kinh thay đổi trên 7 ngày
Các trường hợp có viêm âm đạo, các tình trạng làm thay đổi chất nhầy cổ tử cung, bị sốt thì khó áp dụng phương pháp dựa trên triệu chứng
Kết luận
(Theo Tudu.com.vn)
Cách tính vòng kinh để tránh thai
* Tính vòng kinh
Tính vòng kinh là theo dõi chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ, tính ra thời kỳ mà nếu giao hợp thì có khả năng thụ thai cao (thời kỳ không an toàn) để kiêng giao hợp hoặc dùng một biện pháp bổ trợ (như bao cao su) trong thời kỳ đó.
Phương pháp này hiệu quả thấp vì kinh nguỵệt phụ nữ có những dao động thông thường (vài ba ngày) và dao động bất thường (một tuần, nửa tháng do căng thẳng về tinh thần hoặc ốm đau) nên việc tính có thể không chính xác. Vả lại, có những chu kỳ không có trứng rụng, sau đó trứng có thể rụng bất cứ lúc nào, không nhất thiết trong khoảng thời gian tính được. Đó là chưa kể thời gian không an toàn tính ra khá dài nên nhiều khi đôi lứa khó kiềm chế. Áp dụng phương pháp này, nhiều cặp vợ chồng, nhiều cặp bạn trẻ đã thụ thai ngoài ý muốn. Nếu ở vùng hẻo lánh, xa đường đi lại, không đến được hiệu thuốc hay trạm xá, bạn cũng có thể dùng phương pháp này nhưng đáng tiếc là dù tính chính xác thì bất trắc cũng có thể xảy ra.
Cách tính: Có nhiều phương pháp tính như đếm ngày, cảm nhận sự rụng trứng, theo dõi nhiệt độ cơ thể, theo dõi chất dịch cổ tử cung. Những phương pháp này đều phức tạp. Sau đây, chúng tôi xin trình bày một cách đơn giản nhất:
Bạn theo dõi khoảng 6-8 chu kỳ kinh nguyệt (chu kỳ được tính từ ngày bắt đầu hành kinh đến ngày cuối cùng trước đợt hành kinh tiếp theo). Chỉ khi các chu kỳ không chênh nhau quá 2 ngày, bạn mới có thể áp dụng cách tính này:
- Lấy số ngày của chu kỳ ngắn nhất trừ đi 20, được ngày không an toàn đầu tiên.
- Lấy số ngày của chu kỳ dài nhất trừ đi 10, được ngày không an toàn cuối cùng.
Ví dụ: Lan theo dõi kinh nguyệt của mình và thấy:
- Chu kỳ thứ nhất dài 29 ngày
- Chu kỳ thứ hai dài 30 ngày…
- Đến hết chu kỳ thứ tám, Lan thấy các chu kỳ dao động rất ít, chỉ từ 29 đến 31 ngày.
- Lan tính: 29 – 20 = 9; 31- 10 = 21.
Vậy thời kỳ không an toàn của Lan là từ ngày thứ 9 đến ngày thứ 21 trong mỗi chu kỳ. Có nghĩa là trong những ngày này, Lan không nên có quan hệ tình dục mà không sử dụng một biện pháp tránh thai nào.
Tại sao tôi nghe người ta nói tính vòng kinh đơn giản là trứng rụng ngày thứ 14 của chu kỳ?
Có người quan niệm rằng vòng kinh phải là 28 ngày, và đối với vòng kinh đó, trứng thường rụng khoảng 14 ngày trước khi hành kinh lần sau, cũng là ngày thứ 14 của chu kỳ. Nhưng trên thực tế, ít người có vòng kinh như vậy. Đa số phụ nữ có vòng kinh dài hơn, hoặc ngắn hơn và có dao động. Chính vì thế mà cách tính trứng rụng ngày thứ 14 đã khiến nhiều người bị vỡ kế hoạch.
* Cho con bú
Nếu bạn mới sinh con chưa được 6 tháng, chưa có kinh trở lại và đang cho con bú hoàn toàn thì có thể nhờ đó mà tránh thai. Cho con bú hoàn toàn là chỉ cho bé bú mẹ, cho bú liên tục, bất cứ khi nào bé muốn bú, không cho bé ăn uống gì thêm. Nếu đủ các điều kiện này, hiệu quả tránh thai khá cao, khoảng 98%. Lý do là việc cho con bú trong thời gian này tác động đến việc sản xuất các hoóc môn của người mẹ, ức chế sự rụng trứng.
Tuy nhiên, biện pháp này thuộc loại “kém hiệu quả” vì chỉ cần một trong 3 điều kiện thay đổi, có nghĩa là nếu con bạn đã được hơn 6 tháng, hoặc đã hành kinh trở lại, hoặc cho con bú không hoàn toàn thì tác dụng tránh thai không còn nữa. Bạn phải sử dụng một biện pháp tránh thai khác.
Sau khi sinh tôi ra máu, vậy không dùng được cách này ư?
Thời gian đầu sau khi sinh, sản dịch tiếp tục ra, nhưng nếu vẫn cho bú hoàn toàn thì việc ra máu trong vòng 4 tuần sau khi đẻ không được coi là hành kinh. Nếu chưa được 4 tuần sau khi sinh thì bạn vẫn chưa hành kinh trở lại. Và nếu bạn có đủ các điều kiện khác, bạn có thể sử dụng phương pháp này.
Nhỡ đâu tôi rụng trứng từ trước khi có kinh trở lại thì sao?
Nếu chưa hết 6 tháng sau khi sinh, lại cho bú hoàn toàn thì khả năng có trứng rụng trước đợt hành kinh là rất thấp, do vậy không mấy nguy hiểm. Nhưng khi đã quá 6 tháng sau khi sinh, dù bạn chưa có kinh cũng có thể thụ thai vì khả năng rụng trứng trước khi hành kinh đã tăng lên nhiều.
(Theo giaoducgioitinh.org)(ST)
