1
Phụ huynh nào cũng biết vai trò và sự cần thiết của canxi đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách bổ sung hợp lý canxi cho trẻ. Nếu bổ sung canxi không hợp lý, trẻ có thể bị thừa canxi, dẫn đến bị mắc bệnh sỏi thận. Sau đây mời các bậc cha mẹ tham khảo tư vấn của các các chuyên gia dinh dưỡng và gợi ý các thực phẩm giàu canxi tốt cho trẻ.
Xem thêm các bài viết khác thuộc chủ đề: trẻ sơ sinh thiếu canxi hoặc chủ đề: bổ sung canxi cho trẻ
Hầu như ngày nào chị Mai (Hà Nội) cũng mua xương ống hoặc xương sườn về để ninh lấy nước nấu cháo cho con trai 12 tháng tuổi. Theo chị, nước xương rất ngọt, nhiều canxi mà người lớn lại còn tận dụng bã thịt nên rất tiết kiệm. Thế nhưng, triền miên mấy tháng liền mà con trai chị vẫn còi cọc, chậm lớn, ra mồ hôi nhiều, tóc rụng vành khăn… Nghi con mắc bệnh gì đó, chị đưa đi khám dinh dưỡng mới biết chế độ ăn thiếu khoa học đã khiến bé thiếu chất, ảnh hưởng đến sự phát triển.
Nước hầm xương không bổ xương
Theo bác sĩ Thanh – Viện Dinh dưỡng Quốc gia – dùng nước hầm xương không bổ xương như nhiều người vẫn nghĩ. Với trẻ nhỏ, nếu ăn bột, cháo với nước hầm xương sẽ khiến các bé thiếu nhiều thành phần dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu vi chất dinh dưỡng.
Thực chất, nước hầm xương, hầm thịt chỉ có cảm giác thơm ngon nhưng lại không có nhiều chất bổ dưỡng như đạm, canxi. Trong nước hầm xương chứa nhiều chất béo động vật. Khi bé ăn sẽ bám lại ở thành ruột và dạ dày, gây đầy bụng, nhanh no, chán ăn, khó hấp thu các chất dinh dưỡng khác, thậm chí ăn nhiều còn dẫn đến rối loạn tiêu hóa.
“Ngay cả thành phần canxi có trong xương ống cũng chủ yếu là canxi vô cơ mà cơ thể bé không hấp thụ được. Nếu các bậc cha mẹ chỉ ninh xương để lấy nước khuấy bột thôi thì chắc chắn không đủ dinh dưỡng vì các chất bổ, canxi, chất xơ… lại ở trong phần thịt”- bác sĩ Thanh giải thích.
Thừa canxi dễ gây sỏi thận
Ngoài việc bổ sung canxi bằng các loại nước xương thì nhiều loại thuốc, thực phẩm chức năng có thành phần canxin cũng được các bậc cha mẹ sử dụng cho con. Tuy nhiên, theo bác sĩ Thanh, không phải cứ uống canxi, đưa canxi vào cơ thể thật nhiều là tốt.
Một số bác sĩ dinh dưỡng cho hay nhiều bậc cha mẹ lo con cái sau này có chiều cao “khiêm tốn” giống mình nên ra sức cho trẻ uống sữa hàm lượng canxi cao ngay từ còn nhỏ và bổ sung các loại cốm canxi khi lớn hơn nhưng cách làm này cũng sai. Do bổ sung canxi quá đà, có những cháu bé mới 3-4 tuổi đã bị sỏi thận.
“Muốn hấp thu canxi thì phải có vitamin D. Vi chất này giống như người điều hành ở trung ương, có cho canxi vào xương hay không thì mới được phép vào. Để có đủ vitamin D, cơ thể phải lấy từ 3 nguồn thức ăn hằng ngày, ánh nắng mặt trời và vitamin D uống trực tiếp, trong đó phần lớn vitamin D được tổng hợp từ thức ăn” – bác sĩ Thanh phân tích.
Bác sĩ Lê Thị Hải – Viện Dinh dưỡng quốc gia – cho hay khi thiếu vitamin D và canxi, trẻ sẽ bị còi xương nhưng thừa canxin cũng rất nguy hiểm. Việc thừa canxi từ nguồn thực phẩm sẽ được thải ra ngoài qua đường tiểu nhưng nếu do thuốc sẽ gây sỏi thận, tăng canxi máu, mệt mỏi, chán ăn, thậm chí khiến trẻ lùn, ngừng phát triển chiều cao.
“Khi các bậc cha mẹ có ý định bổ sung canxi cho con thì cần theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Không nên t��� mua cốm canxi hoặc các thuốc bổ hàm lượng canxi cao cho trẻ dùng với quan niệm “dùng càng nhiều càng tốt”. Ngay cả khi được bác sĩ chỉ định dùng thuốc canxi, các bậc cha mẹ cũng nên cho trẻ uống tốt nhất vào buổi sáng, sau khi ăn 1 giờ” – bác sĩ Hải tư vấn.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, canxi có nhiều trong tôm, cá tươi, thịt, trứng… Ngoài ra, các loại rau lá có màu xanh sậm, hải sản (cua, sò) đậu… cũng là nguồn cung cấp canxi tự nhiên cho cơ thể. Đây là canxi hữu cơ, cơ thể trẻ rất dễ hấp thu.
Trẻ sơ sinh thiếu kẽm và canxi khó mọc răng?
Hỏi: Con tôi hiện nay được hơn 10 tháng tuổi mà vẫn chưa mọc cái răng nào, từ hồi 7 tháng đi khám, bác sĩ chẩn đoán bị còi xương và suy dinh dưỡng…
Bác sĩ chỉ định tiêm vitamin D 200.000 đơn vị, cháu tiêm mỗi lần cách nhau khoảng gần 1 tháng. Tiêm được 2 ống thì đi xét nghiệm Phosphataza kiềm, kết quả là 467 u/l nên bác sĩ chỉ định tiêm 1 ống nữa. Đến nay vẫn chưa thấy cháu mọc răng. Xin hỏi trường hợp của cháu có nghiêm trọng không? Làm thế nào để cháu mọc răng?
Cháu ăn ngày 3 bữa bột (mỗi bữa gần miệng bát con bột hơi đặc, khoảng 150ml, cháo nấu với khoảng 30g thịt, tôm, cá, hoặc lươn + 30g rau xanh, bầu hoặc bí + bột gạo xay) uống 200ml sữa ngoài + bú mẹ trước mỗi giấc ngủ và vào ban đêm. Hiện nay cháu mới được 7,5kg cao khoảng 70cm. Cháu ăn uống như thế có hợp lý không, xin bác sĩ tư vấn giúp. (Lê Thị Hiền Thảo).
Trả lời của chuyên gia dinh dưỡng:
Bệnh còi xương ngoài dấu hiệu mọc răng chậm, trẻ còn có các biểu hiện khác như: ngủ không ngon giấc, quấy khóc đêm, ra nhiều mồ hôi khi ngủ, tóc rụng sau gáy thành hình vành khăn, trẻ chậm phát triển vận động như chậm biết bò, biết đứng, biết đi. Nếu chỉ có mỗi dấu hiệu chậm mọc răng thì chưa chắc đã phải do còi xương. Cháu dùng vitamin D như vậy là đã quá nhiều. Chị cần cho cháu uống thêm canxi và kẽm nữa, thì có thể răng mới mọc được.
Các bữa ăn của cháu về số lượng như vậy là đã đủ, nhưng không thấy em nói là có cho dầu/mỡ hay không. Ở tuổi này, cháu cần khoảng 5ml dầu hoặc mỡ một bữa. Còn với chiều cao và cân nặng hiện tại, cháu đang trong tình trạng suy dinh dưỡng. Em có thể cho tăng thêm 1 bữa bột nữa, cho trẻ ăn thêm sữa chua, pho mát, váng sữa, mỗi ngày 1-2 cốc.
Những thực phẩm giàu canxi cho bé
Dưới đây là những thực phẩm tốt cho trẻ và cách đưa canxi vào chế độ ăn hằng ngày của bé.
Các sản phẩm từ sữa: sữa, pho mát và sữa chua
Sữa rất giàu canxi. Một cốc sữa bò có khoảng 300mg canxi, bằng một cốc sữa chua, 1/9 cốc pho mát nguyên chất và 1/4 cốc pho mát chế biến. Với trẻ 2 tuổi trở lên, bạn có thể cho con dùng các sản phẩm sữa ít béo hoặc không béo. Tốt nhất là uống sữa nguyên chất nhưng hãy để con lựa chọn loại sữa có hương vị trẻ thích vì thà uống sữa đó còn hơn không uống chút sữa nào.
Sữa đậu nành tăng cường canxi
Nếu bé không thể hay không thích uống sữa bò thì còn nhiều loại thực phẩm khác chứa canxi, bao gồm sữa, pho mát và sữa chua làm từ đậu nành. Thực chất, sữa đậu nành không được bổ sung thêm canxi chỉ chứa khoảng 10 mg trong mỗi cốc và canxi này cơ thể khó hấp thụ. Nhưng sữa đậu nành và các sản phẩm từ sữa đậu nành được tăng cường canxi có nhiều chất này tương đương với sữa bò, có khi còn nhiều hơn.
Bạn có thể cho con sử dụng các sản phẩm từ sữa đậu nành như với các sản phẩm từ sữa bò: Trộn với ngũ cốc, uống sau khi ăn trưa hay dùng như một bữa phụ.
Nước cam
Nước cam khá giàu canxi, nhưng hàm lượng chất này khác nhau giữa các sản phẩm đóng chai, cần đọc kỹ thành phần dinh dưỡng trên bao bì. Với cam tươi, mỗi quả chứa khoảng 50 mg canxi.
Một số loại đậu phụ
Để nhận được nhiều canxi nhất từ đậu phụ, bạn cần biết kỹ năng đọc nhãn sản phẩm. Lý do là, lượng canxi trong đậu phụ tùy thuộc vào cách người ta chế biến. Đậu phụ làm với men canxi sulfate chứa nhiều canxi hơn đậu phụ làm với magie clorua hay muối nigari.
Đậu phụ rất tốt cho trẻ, để các con thích ăn món ăn có thể cho bé chấm với nước sốt, rán… hay để bé ăn bốc đậu luộc.
Xương cá hồi rất giàu canxi cho trẻ
Cá hồi đóng hộp được làm mềm xương, giúp món này dễ tiêu hóa và cung cấp canxi cho cơ thể. Một phần ăn (khoảng 85g) cá hồi hồng cả xương, cung cấp khoảng 180mg canxi, bằng 2/3 lượng canxi trong một cốc sữa.
Cái khó là làm sao cho trẻ ăn được xương cá hồi. Bạn thử cách này xem: Đầu tiên là nghiền nhuyễn cá hồi, cả xương. Sau đó dùng cá hồi làm chả hay thêm vào món thịt hầm, thay cho cá ngừ.
Khoai lang
Một củ khoai lang cung cấp khoảng 55 mg canxi và một bát khoai lang chín có khoảng 76 mg chất này. Khoai lang cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng tốt khác. Bạn có thể làm cho món này tăng cường canxi hơn giúp con thích ăn khoai lang bằng cách cho bé ăn khoai cùng pho mát hay sữa chua. Khoai lang nướng ăn kèm sữa chua ít béo hay pho mát nghiền hoặc thái khoai lang hình que và rán với dầu oliu, nướng trong lò vi sóng và rắc pho mát nghiền, hay luộc khoai rồi nghiền nhuyễn rồi trộn cùng bơ và pho mát… đều dễ ăn.
Canxi trong các hạt họ nhà đậu
Một chén đậu trắng nhỏ luộc hay rán cung cấp khoảng 130 mg canxi, gần bằng nửa cốc sữa. Một chén hạt đậu trắng đóng hộp có khoảng 190 mg canxi. Một chén đậu xanh đóng hộp chứa khoảng 80 mg canxi. Nghiền hay sử dụng máy xay để pha trộn nhiều loại đậu, dùng để nấu sốt hay chế biến rồi phết lên bánh, sẽ giúp bé thích ăn hơn.
Bông cải xanh nhúng sữa chua
Bông cải xanh (hay còn gọi là súp lơ xanh) chứa một lượng canxi đáng kể nhưng bạn thường khó có thể thuyết phục trẻ ăn hết hơn hai bát cải xanh đã nấu chín hay 5 cây cải này để có được lượng canxi bằng một cốc sữa. Mặt khác, sữa chua chứa lượng canxi tương đương với sữa. Bạn có thể tăng gấp đôi lượng canxi cho con bằng cách cho trẻ ăn cải xanh nhúng vào sữa chua trộn, có thể kết hợp cùng các loại thảo mộc (như hẹ, rau mùi), gia vị (cà ri, ớt bột ít cay) hay trái cây và rau (dưa chuột, táo).
Đậu hà lan giàu canxi cho trẻ
Đậu Hà Lan chứa khoảng 45 mg canxi mỗi chén. Nhưng chúng có thể giúp cải thiện sức khỏe của xương khớp bằng một cách khác: Đậu Hà Lan chứa vitamin K và một số nghiên cứu cho thấy bổ sung vitamin K có thể tăng mật độ và sự dẻo dai cho xương. Hơn nữa, đậu Hà Lan chứa nhiều chất dinh dưỡng ngoài canxi. Chúng là nguồn cung cấp vitamin C, A và protein tuyệt vời, và giống như bông cải xanh, chúng có thể kết hợp với các sản phẩm từ sữa để tăng cường lượng canxi. Thử làm “kem đậu Hà Lan” với sữa ít béo hay trộn đậu Hà Lan cùng mì ống và nước sốt phó mát.
Ngũ cốc tăng cường canxi
Một số loại ngũ cốc ăn sáng chế biến sẵn được tăng cường canxi với lượng khoảng 1.000 mg cho mỗi suất ăn (khoảng 1,3 chén). Thêm một cốc sữa nữa là trẻ tuổi teen đã đủ nhu cầu canxi trong cả ngày. Những thực phẩm tăng cường canxi như ngũ cốc kiểu này là cách tiện dụng để có được cả vitamin và khoáng chất trong chế độ ăn của trẻ. Để thêm canxi, bạn nên pha ngũ cốc với sữa bò hay sữa đậu nành tăng cường canxi thay vì chỉ bằng nước lọc.
