1
TRUYỀN THUYẾT HOA DÃ QUỲ
Ngày xửa ngày xưa nơi buôn sóc nọ có chàng trai của núi rừng tên là K'Lang đem lòng yêu tha thiết nàng H'Limh của con suối.
Ngày ngày chàng K’lang vào rừng săn bắt thú rừng còn nàng khéo léo dệt tấm chăn kiệu chồng (vì theo tục lệ của bộ tộc nàng con gái trước khi lấy chồng phải dệt một tấm chăn thật đẹp để mang về nhà chồng). Rồi tối tối họ lại quây quần đốt lửa và múa hát cùng dân làng trong buôn. Cuộc sống vui vẻ hạnh phúc của họ cứ thế trôi đi.
Đến một ngày kia, nàng HLimh chờ hoài đến tối mà vẫn không thấy bóng dáng chàng K'Lang trở về...Ngày lại ngày qua mòn mỏi chờ mong trong tuyệt vọng, lo lắng đã có chuyện chẳng lành xảy ra, nàng quyết định rời buôn làng đi tìm người yêu. Nàng đi ngày đi đêm, đi mãi đi mãi qua biết bao con suối, biết bao ngọn núi...thế mà bóng dáng người yêu vẫn biệt tăm. Mùa giá rét căm căm khi trời lập đông trên vùng cao nguyên càng khiến cho nàng thêm lạnh lẽo hiu quạnh và cô đơn tuyệt vọng... Vừa đói, vừa rét, nàng không đủ sức chịu đựng với thời tiết khắc nghiệt và ngủ thiếp đi, trong giấc mơ nàng thấy chàng K'Lang gọi nàng và bảo nàng hãy đi thêm một con suối nữa sẽ gặp chàng ở đó.
Nàng giật mình tỉnh giấc rồi choàng dậy đi tiếp đến cuối nguồn. Một cảnh tượng thật hãi hùng và vô cùng đau xót hiện ra trước mắt nàng: Người yêu của nàng là K'Lang đang bị người bộ tộc Lasíêng trói chặt và chết từ lúc nào không biết. Nàng H'Limh trong cơn đau khổ tột cùng chạy lao mình đến ôm lấy thi thể chàng H'Lang mặc cho những mũi tên, những ngọn giáo đâm vào da thịt. Mặc cho bao nhiêu đau đớn nàng vẫn quyết bảo vệ cho người yêu cho tới khi nàng bị trúng mũi tên độc cuối cùng của chàng LaRihn - con trai tộc trưởng Lasiêng. Vì quá hờn ghen với tình yêu của H’Limh dành cho K'Lang, chàng đã buông lơi mũi tên hận tình. Chàng cũng không ngờ người lãnh trọn mũi tên nghiệt ngã ấy lại là H’Limh – người con gái chàng ngày đêm thầm thương trộm nhớ mà không được đáp lại tình cảm.
Từ đó cứ độ tháng 10 nơi nàng H'Limh chết lại nở ra một loài hoa dại có màu vàng rực rỡ mà người miền núi (cao nguyên) thường gọi là hoa Dã Quỳ. (Có thể tạm thời giải thích tên Dã Quỳ theo như anh Hoài Nguyên: "Dã" có nghĩa là hoang dã; "Quỳ" có nghĩa là quỳ gục xuống. "Dã Quỳ" có nghĩa là "chết trong rừng hoang". Nếu không có sự giải thích chữ Dã Quỳ hợp lý thì hoa Dã Quỳ như không liên quan gì đến câu chuyện, làm mọi người thấy như có sự bịa đặt trong câu chuyện này.)
Cây hoa dã Quỳ rất dể mọc và mọc rất nhanh...Vào tháng 10 khi mùa mưa trên cao nguyên bắt đầu cũng là lúc những cánh hoa màu vàng nở rộ tràn đầy sức sống mãnh liệt như tình yêu chung thuỷ. Nhưng không hiểu sao người đời về sau không dùng hoa Dã Quỳ để tặng nhau trong giao tiếp, trong tình yêu mà chỉ chiêm ngưỡng khen tặng tiếc nuối cho đó là loài hoa dại.
