1
Lâu nay, chúng ta vẫn biết đến atiso, một loại hoa được các bà nội trợ sử dụng làm món canh ngon, mát bổ. Tuy nhiên, bên cạnh hương vị thơm ngon, atiso còn là một loài thảo mộc có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Vậy, hoa atiso có tác dụng như thế nào đối với sức khỏe con người?
Tìm hiểu về hoa atiso
Atisô (tên khoa học: Cynara scolymus) là loại cây là gai lâu năm có nguồn gốc từ miền Nam châu Âu (quanh Địa Trung Hải) đã được người Cổ Hy Lạp và Cổ La Mã trồng để lấy hoa làm rau ăn. Atisô có thể cao lên tới 1,5 đến 2 mét, lá cây dài từ 50-80 cm.
Atisô được trồng ở Việt Nam từ hàng trăm năm nay ở các vùng có khí hậu ôn đới như Đà Lạt (Lâm Đồng), Sapa (Lào Cai), Tam Đảo (Vĩnh Phúc). Đến nay atisô được phát triển trồng ở nhiều nơi, kể cả vùng đồng bằng…
Hoa atiso (Ảnh minh họa)
Lịch sử hoa atiso
Những cây atisô được trồng đầu tiên ở quanh Naples vào giữa thế kỷ 15. Nó được Catherine de Medici giới thiệu tới nước Pháp trong thế kỷ 16, sau đó, người Hà Lan mang nó đến nước Anh.
Atisô tiếp tục được mang tới Mỹ trong thế kỷ 19 bởi những người đến nhập cư: bang Louisiana bởi người Pháp và bang California bởi người Tây Ban Nha. Ngày nay, atisô được trồng chủ yếu ở Pháp, Ý và Tây Ban Nha, Mỹ và các nước Mỹ Latinh.
Atisô du thực vào Việt Nam đầu thế kỷ 20, được trồng ở Sa Pa, Tam Đảo, nhiều nhất là ở Đà Lạt. Tên gọi của nó là sự phiên âm sang tiếng Việt của từ tiếng Pháp artichaut.
Hoạt chất và công dụng của atiso
Hoạt chất của atisô:
Chất cynarine (Acide 1- 4 dicaféin quinic).
Chất inulin, inulinaza, tamin.
Các muối hữu cơ của các kim loại Kali, Canxi, Magiê, Natri...
Tác dụng Atisô:
Hạ cholesterol và urê trong máu.
Tạo mật, tăng tiết mật, lợi tiểu.
Làm thuốc thông mật, thông tiểu tiện.
Chữa các chứng bệnh về gan, thận….
Atiso tác dụng đến cơ thể như thế nào?
Giúp trẻ hóa cơ thể và giảm nguy cơ ung thư
Atiso chứa một loại chất chống oxy hóa rất hiếm là Flavonoid. Các chất chống oxy hóa có tác dụng ngăn chặn quá trình lão hóa của cơ thể, giúp người sử dụng giữ được tuổi thanh xuân.
Hàm lượng Flavonoid là hợp chất chống oxy hóa hữu hiệu chiếm tỷ trọng lên tới 12% trong đài quả và 5-6% trong lá atiso.
Các chất Flavonoid là những chất oxy hóa chậm, ngăn chặn quá trình oxy hóa do các gốc tự do, có thể là nguyên nhân làm cho tế bào hoạt động khác thường. Các gốc tự do sinh ra trong quá trình trao đổi chất thường là các gốc tự do như OH•, ROO• (là các yếu tố gây biến dị, huỷ hoại tế bào, ung thư, tăng nhanh sự lão hoá,...).
Ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tai biến mạch, thoái hóa gan…
Flavonoid có khả năng tạo phức với các ion kim loại nên có tác dụng như những chất xúc tác ngăn cản các phản ứng oxy hoá. Do đó, các chất flavonoid có tác dụng bảo vệ cơ thể, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tai biến mạch, lão hoá, thoái hoá gan, tổn thương do bức xạ.
Hyaluronidase là enzym làm tăng tính thấm của mao mạch, khi thừa enzym này sẽ xảy ra hiện tượng xuất huyết dưới da. Flavonoid ức chế sự hoạt động của hyaluronidase, vì thế, nếu được bổ sung flavonoid, tình trạng trên sẽ cải thiện. Phối hợp với vitamin C và flavonoid sẽ tăng cường tác dụng trị liệu.
Atiso ngăn ngừa xơ vữa động mạch (Ảnh minh họa)
Flavonoid làm bền thành mạch, được dùng trong các trường hợp rối loạn chức năng tĩnh mạch, giãn hay suy yếu tĩnh mạch, trĩ, rối loạn tuần hoàn võng mạc...
Flavonoid có tác dụng chống độc, làm giảm thương tổn gan, bảo vệ chức năng gan, giảm mỡ máu.
Giúp hạ huyết áp
Một trong những tác dụng mạnh nhất của Atiso là khả năng làm giảm huyết áp. Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra rằng, việc uống trà Atiso thường xuyên có tác dụng hiệu quả tương đương với việc sử dụng các loại thuốc giảm huyết áp.
Tăng cường sự miễn dịch, hạn chế các bệnh về xương khớp
Atiso cũng đứng đầu trong các loại hoa quả về hàm lượng Vitamin (A, B1, C, D, E, F.... ), axit amin và các loại vi chất có tác dụng tốt cho cơ thể.
Vitamin C cần thiết để phát triển, sửa chữa các tế bào và mô trong cơ thể, quá trình tổng hợp collagen để có một làn da khỏe mạnh, làm chắc xương và răng.
Ngoài ra, Vitamin C trong atiso còn giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và chống lại các bệnh cảm cúm thông thường.
Cung cấp chất điện giải
Trong atiso có chứa rất nhiều chất điện giải có lợi cho cơ thể (chất điện giải giúp điều hòa lượng chất lỏng trong cơ thể, duy trì cân bằng lượng pH trong máu).
Khi cơ thể làm việc sẽ mất đi chất điện giải như: natri, clorua, canxi, magiê, kali, phốt pho… qua tuyến mồ hôi. Vì vậy, atiso sẽ là nước uống tuyệt vời bổ sung chất điện giải cho cơ thể.
Giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn
Atiso có chức năng chữa trị các vấn đề liên quan tới tiêu hóa thông thường như: trướng bụng, đầy hơi, nhuận tràng, chữa táo bón, lợi tiểu, viêm bàng quan, hạn chế sự tạo sỏi ở đường tiết niệu…
Cách sử dụng các sản phẩm từ atiso
Đồ uống: chế biến hoa atiso thành siro dùng cho mùa hè và mùa đông (uống khoảng 2 cốc/ngày/người)
Trà atiso: uống 2 lần/ngày (không nên uống quá nhiều, người huyết áp cao uống theo chỉ dẫn của bác sỹ)
Các món ăn: hoa atiso nấu canh giò heo, thịt bò, giò sống…
Canh atiso mát bổ (Ảnh minh họa)
Kết quả nghiên cứu về atiso trên thế giới
Bộ nông nghiệp Mỹ
Atisô chứa nhiều chất chống ôxy hóa hơn các loại rau củ khác. Một số chất chống ôxy hóa có trong atisô như quercertin (hợp chất chống ung thư, thúc đẩy sự hoạt động của hệ miễn dịch), rutin (tăng cường sức chịu đựng và sức bền thành mạch mao mạch, làm cho thành mạch dẻo và đàn hồi hơn, tăng tính thẩm thấu, phòng ngừa nguy cơ giòn đứt, vỡ mạch), anthocyanins (hợp chất hữu cơ thiên nhiên có khả năng giúp cơ thể chống tia tử ngoại, viêm nhiễm và ung thư), cynarin (hợp chất có tác dụng lợi mật), luteolin (hợp chất chống lão hóa não và viêm não), silymarin (chất chống ôxy hóa mạnh).
Các nhà khoa học tại Trường Đại học Seattle (Mỹ)
“Việc thực hiện đánh giá đối với 70 người với các triệu chứng cao huyết áp từ nhẹ cho tới trung bình. Một số bệnh nhân sẽ uống 16 ounces atiso (khoảng 500ml) vào trước mỗi bữa sáng mỗi ngày và một nhóm sẽ sử dụng 25mg thuốc Captopril (một loại thuốc thông dụng để giảm huyết áp) 2 lần một ngày trong 4 tuần.
Những bệnh nhân bị cao huyết áp được kiểm tra huyết áp ngay khi bắt đầu của thí nghiệm và hàng tuần trong suốt quá trình nghiên cứu.
Sau 4 tuần, các nhà khoa học nhận thấy rằng trà atiso và captopril đã mang lại những hiệu quả gần như tương đương nhau: huyết áp tâm trương được giảm tối thiểu 10 điểm trong 79% những người đã sử dụng atiso và là 84% ở nhóm những người sử dụng thuốc giảm huyết áp captopril”.
Atiso giúp cải thiện lượng cholesterol trong máu và giảm nguy cơ tử vong do các bệnh lý tim mạch.
Trường Đại học Y khoa Chung Shan - Đài Loan
Các nhà nghiên cứu đã tiến hành thử nghiệm trên động vật và đã chứng minh rằng những chất chống oxy hóa trong atiso sẽ giúp giảm cholesterol, bảo vệ thành mạch và cân bằng lượng cholesterol.
Các nghiên cứu khác được thực hiện bởi các nhà khoa học từ trường Đại học Y khoa Shahid Sadoughi - Iran cũng chỉ ra rằng những bệnh nhân bị đái đường sử dụng trà atiso 2 lần mỗi ngày trong 1 tháng cũng được cải thiện rõ rệt về lượng Cholesterol. Lượng Cholesterol tốt HDL tăng lên và Cholesterol LDL xấu giảm xuống.
Lời kết
Atiso là một món ăn ngon, bổ trong cuộc sống hàng ngày. Atiso có tác dụng bảo vệ sức khoẻ, giải nhiệt cho cơ thể và đặc biệt là ngăn ngừa và chữa trị một số bệnh như ung thư, hạ huyết áp, phục hồi chức năng gan…
Atiso còn mang một vị chua rất đặc trưng, thanh mát, dịu nhẹ và có một màu sắc tự nhiên vô cùng hấp dẫn gây ấn tượng trong mỗi bữa ăn, trong mỗi ly nước hay mỗi món ngon cho cả gia đình...
Tác dụng của atiso rất nhiều, tuy nhiên, khi sử dụng, người dùng lưu ý không lạm dụng atiso quá nhiều, đ��c biệt là các đồ uống, trà…được chế biến từ atiso.
