1
Tên thường gọi: Cây Lựu, Thạch Lựu, An Thạch Lựu
Tên kho học: Punica granatum
Tên tiến Anh: Pomegranate
Họ thực vật: Punicaceae (Họ lựu)
Lựu là cây có nguồn gốc từ Ba Tư đến Ấn Độ và được trồng tại vùng Kavkaz từ thời cổ đại. Nó được trồng rộng rãi tại Gruzia, Mỹ, Iran, Ấn Độ, Hoa Kỳ, lục địa Đông Nam Á trong đó có Việt Nam.
Lựu là một loài thực vật ăn quả, thuộc dạng thân gỗ nhỏ có chiều cao từ 5-8m. Thân cây già màu xám có tiết diện tròn, thân non màu xám hơi đỏ, tiết diện vuông có 4 cánh. Thân có ít gai và ngọn cành thường biến đổi thành gai. Đây là loài cây lâu năm, phân cành nhánh từ gốc thành bụi dày. Cành non thường vươn dài, lá xanh bóng mượt mọc đối xứng.
Lá cây lựu thuộc dạng lá đơn, mọc đối, mép nguyên hình thuôn dài hơi uốn lượn, ngọn lá nhọn, gốc lá hình chót buồm, có cuống ngắn, hai mặt lá nhẵn màu xanh, mặt trên bóng hơn mặt dưới. Gân lá hình lông chim, gân chính nổi rõ mặt dưới có màu đỏ. Cuống lá cũng màu đỏ, hình lòng máng có cánh ở 2 bên, dài 0,5-0,7cm. Cây lựu không có lá kèm.
Hoa lựu có thể mọc đơn độc hoặc tụ họp thành cụm xim 3-4 cái ở ngọn cành hay nách lá. Hoa to có 5-6 cánh màu đỏ tươi hoặc màu đỏ tía, đều nhau, 5-6 lá đài hợp ở gốc, rất nhiều nhị bầu, nhiều ô chứa nhiều noãn xếp chồng lên nhau. Hoa thuộc dạng lưỡng tính và nở vào mùa hè.
Quả mọng to có hình cầu với đường kính 8-10cm, đầu quả còn 4 – 5 lá đài tồn tại; vỏ quả dày và cứng có màu xanh loang đỏ, khi chín chuyển sang màu vàng hoặc đỏ tía. Trong quả có vách ngăn chia thành 2 ngăn chứa nhiều hạt hình khối đa giác, có vỏ hạt mọng, sắc hồng trắng hoặc màu hồng ăn rất ngon.
Mùa quả từ tháng 9 đến tháng 2 tại Bắc bán cầu, từ tháng 3 đến tháng 5 tại Nam bán cầu. Ở Việt Nam cây ra hoa đỏ rực vào mùa hè và kết trái quanh năm.
Cây lựu thích hợp trồng trên đất pha cát có phân mục, đất phù sa, đất có nhiều chất dinh dưỡng. Cây không sợ nước nhiều mà rất sợ đất khô khan cằn cỗi.
Nhiệt độ dưới 15oC thì cây lựu sẽ chết vì vậy cây lựu không trồng được ở những vùng có khí hậu lạnh.
Cây lựu có thể được trồng bằng hạt hoặc được trồng bằng cách chiết nhánh. Cây còn có thể trồng bằng chiết con và tốt nhất là nên tiến hành vào mùa mưa.
Cây lựu nói chung rất dễ trồng và chăm sóc, khi trồng chậu hay trồng cây vào bồn cần để ý thoát nước cho cây, trồng nơi đủ ánh nắng đồng thời phải thường xuyên cung cấp đủ nước, chất dinh dưỡng cho cây, nhất là phân hữu cơ hoai mục và bổ sung thêm các phân hóa học, phân vi lượng để giúp cây duy trì sức sống và ra quả quanh năm.
Cây lựu dễ bị rầy mềm, rệp sáp tấn công do đó cần chú ý đến tình trạng sức khỏe của cây để kịp thời chữa trị.
Những cây lựu rất lâu lớn nên những cây bonsai lựu sẽ có tuổi đời khá cao. Thân cây hấp dẫn với những vặn xoắn, mộc mạc. Đặc biệt hoa và quả lựu đẹp và lâu tàn…
Cây lựu được trồng làm cây ăn quả với nhiều dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất. Cây còn được trồng trong chậu làm cảnh, làm thuốc. Vỏ quả được dùng để trị tiêu chảy và lỵ ra huyết, đau bụng giun. Thịt quả để trợ tim giúp tiêu hóa, dịch quả tươi làm mát hạ nhiệt, hạt giúp tiêu hóa, hoa dùng để chữa viêm tai đề phòng chảy mủ.
Đặc biệt, cây lựu còn mang ý nghĩa phong thủy, nếu trồng cây trong chậu hay trồng trong bồn trước cửa nhà sẽ đón được nhiều may mắn, tài lộc vào nhà, gia đình hạnh phúc, con đàn cháu đống…
