1
PHÂN BIỆT CHIM KHUYÊN HÓT CHUYỆN VÀ LÍU
Khuyên hót chuyện là lúc họng chúng phồng lên xẹp xuống và phát ra những âm thanh ríu rít ko được to. Nếu ở nơi có tiếng ồn, có lẽ phải lắng tai mới thấy được. Còn khuyên líu là khi mỏ chúng mở rộng phát ra âm thanh to theo hồi, thường đứng tại chỗ,đầu cổ vươn cao, đuôi cặp xuống âm thanh phát ra từng hồi, nhưng rất dứt khoát mạch lạc.
Để dánh giá được âm thanh tất nhiên là ko dễ nhưng tiêu chuẩn của một giọng hót có thể chia ra là âm thanh và giai điệu. Hồi líu dài hay ngắn có đảo giọng hay không? Có những con 1 hồi ( 1 mỏ ) líu từ 5-6 “tiếng” (tiếng ở đây nghĩa là một âm thanh phát ra) sẽ khác với những con líu hồi 10-15 tiếng. Có những con chỉ líu một hồi không hề đảo. Hồi líu và giọng líu như vậy giai điệu nghe sẽ có đôi chút đơn điệu và gây nhàm chán. Với chim thi đấu thì lại là chuyện khác. Nghệ nhân thường thích những chú siêng líu (mau mỏ) và chịu đấu. Mỗi mỏ chỉ cần đạt điểm - tức là 1 lần mở mỏ được 5 -7 tiếng. Như vậy chú chim sẽ không hao tổn sức lực.
Về phong cách líu của một con khuyên hay thì được chia làm một số loại cơ bản sau.
- Líu nhiều ( treo lên là líu liên tục, nghỉ 10-15 giây lại líu ngay )
- Líu dài ( có những con líu 15 tới trên 20 tiếng 1 mỏ )
- Líu đanh ( tiếng líu to, rõ, vang, giật và gắt )
- Âm sắc giai điệu phong phú ( thường xuyên đảo giọng, kết hợp những âm thanh khác nhau, âm vực cũng khác nhau....như giọng choè, giọng sâu, giọng mi…)
- Và nếu một con khuyên mà hộ tụ được nhiều yếu tố trên, thì phẩm chất của nó càng đáng quý !
CÁCH LÀM CÁM CHO CHIM KHUYÊN
Sống ở ngoài trời, chim khuyên ăn sâu bọ và trái cây chín ngọt, chuối là món ăn khoái khẩu nhất của chúng. Nhưng khi bắt nhốt vào lồng, ta phải tập cho chim ăn thức ăn mới, vừa bổ dưỡng cho chim, vừa tiện lợi cho mình.
Nghệ nhân thường tập cho khuyên ăn những thức ăn sau đây:
- Cào cào non. Châu chấu cơm
- Bột đậu xanh trộn trứng.
- Thỉnh thoảng cho ăn thêm hoa quả.
Cào cào non là món ăn ko thể thiếu hàng ngày, khoảng trêm dưới 5 con là đủ,hoặc nếu cho ăn rế thì khoảng 1-2 con trên một ngày.Tuỳ từng thời điểm mà ta cho số lượng khác nhau. Cào cào và rế được nhốt vào một chiếc lồng nhỏ đặc biệt (có bạn tại các cửa hàng bán lồng chim). Chiếc lồng nhỏ này được gắn vào phía trong lồng.
Về bột đậu xanh trộn trứng thì chế biến như sau:
C 1. Lấy 100g đậu xanh loại tốt ngâm nước trong 2 giờ, vớt ra đãi vỏ sạch rồi hấp chín, sau đó đem phơi khô. Đậu khô thì đem xay nhuyễn, trộn vào bột 6 lòng đỏ trứng gà (hoặc vịt ) và một thìa “café” đường trắng. Trộn xong ta đem phơi nắng thật khô, có thể bắc chảo lên sấy trên lửa liu riu, đảo đều tay, cho đến lúc bột tơi, và ráo nước.
Dùng dụng cụ xay thành dạng viên nhỏ, bằng đầu tăm có thể to hơn 1 chút .Cho vào hộp đậy kín để cho chim ăn dần.
C2. Trộn theo tỷ lệ 1/6 ( tức là 1lạng đỗ xanh thì cho 6 lòng đỏ trứng gà luộc).trứng gà luộc lên chỉ lấy lòng đỏ.Đỗ xanh bỏ vỏ, đồ lên như xôi xéo bóp nhuyễn với lòng đỏ trứng gà và 1 chén mật ong. Nếu vào đợt thay lông cần tẩm bổ thêm thì mua thêm 2 lạng nhộng về sao khô cho vào máy xay sinh tố xay nhuyễn trộn cùng cám.Trộn cùng và bóp tơi cám. Dây bột và ép cho thành những viên nhỏ cho vào chảo bắc lên bếp nhỏ lửa đảo đều tay sao cho vàng ươm chín tới, có mùi thơm là được. Hoặc làm theo cách là cho vào nồi cơm điện.
Cho ra tờ báo để cho nguội bớt và đổ cám vào hộp kín bảo quản
Mà có 1 cách khác ko sợ sao cám bị cháy là đảo trên 1 cái chảo gang trong có sỉ than đã giã nhỏ rồi cho cám lên sao trên tờ giấy bản. Có 2 ưu điểm là:
- là cám khó bị cháy.
- giấy bản còn có nhiệm vụ hút nhưng chất dầu.
C3. Đậu xanh 1 lạng đồ chín. Trứng gà sống lấy lòng đỏ, tỷ lệ từ 2 đến 15 lòng.
Cho lòng đỏ vào trộn đều với đỗ xanh cộng 1-2 thìa “café” đường và sấy khô. Cách sấy khô tiện nhất là để một nồi nhỏ đựng nước phía dưới đun cho hơi nước bốc lên và phía trên để nồi to hơn hoặc mâm đựng cám. Như thế rất khó bị cháy. Khi nào khô thì cho vào máy sinh tố xay nhỏ. Đem đảo lại và cho thêm khoảng một thìa “café” mật ong (tỷ lệ này mỗi người không giống nhau, miễn là ổn định). Đảo cho mật ong trộn đều với cám và khô là xong. *Chú ý đứng cho mật ong sớm (khi cám đang nóng) vì dễ cháy và mất chất.
Nếu khi khuyên thay lông thì không nên cho ăn sâu khô, còn muốn kích cho căng thì cho thêm sâu khô nhưng khi chim phải ráo lông mới tốt.
Một điều hết sức lưu ý: Đó là việc cám cho khuyên chỉ cho đúng một loại trong suốt thời gian nuôi chim, chỉ thay đổi chế độ dinh dưỡng trong từng thời kỳ của chim. Tránh việc đổi cám sẽ làm chim bị suy dẫn đến thay lông bất thường, bỏ líu, nặng hơn chim có thể bỏ ăn và chết.
Hiện nay trên thị trường có bán rất nhiều loại cám,dành cho chim khuyên. Một trong những loại mà nghệ nhân hay dùng thì có thể nói tới cám Thuý Tuấn, Tuấn cóng...
