1
Quá trình hóa, xạ trị ung thư có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng về mặt sức khỏe cho người bệnh, vì vậy, cách chăm sóc và có chế độ ăn uống phù hợp là điều cần thiết để giúp bệnh nhân sớm phục hồi.
Nhu cầu dinh dưỡng của người bệnh sau hóa, xạ trị ung thư
Như chúng ta đã biết, hóa xạ trị là hai trong số nhiều phương pháp được tiến hành để điều trị bệnh ung thư hiện nay. Và đây là hai phương pháp được ứng dụng phổ biến nhất trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Chúng có tác dụng kiểm soát, ức chế sự phát triển của khối u, ngăn không để khối u di căn và phá hủy các bộ phận khác trong cơ thể.
Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận mặt hạn chế của hai phương pháp này, là gây ra các tổn thương nghiêm trọng về mặt sức khỏe cho cơ thể người bệnh. Người bệnh phải chịu sự tác động của các tia bức xạ năng lượng hoặc các hóa chất độc hại, nên sức đề kháng giảm dần, cơ thể mệt mỏi, thậm chí một vài bộ phận ngoài da có thể bị phá hủy.
Lúc này, nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể là rất lớn để có thể bù lại năng lượng, sức đề kháng bị mất trong quá trình điều trị. Bởi vậy, cách chăm sóc và chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ dưỡng chất là cách tốt nhất để giúp bệnh nhân sớm phục hồi.
Ảnh. Sinh tố hoa quả giàu dinh dưỡng, dễ hấp thụ tốt cho bệnh nhân hóa xạ trị
Thậm chí, trước khi tiến hành điều trị, người nhà bệnh nhân cũng nên chủ động chăm sóc và chú ý tới dinh dưỡng cho người bệnh, để tăng cường sức đề kháng trong suốt quá trình hóa xạ trị.
Một chế độ ăn uống đảm bảo dinh dưỡng cho người bệnh là khẩu vị phong phú, thay đổi thường xuyên, có chứa đầy đủ các dưỡng chất quan trọng như: vitamin, khoáng chất, protein, carbohydrate, chất béo và nước. Chúng ta có thể tìm thấy chúng trong các thực phẩm: hoa quả, rau xanh, thịt đỏ, trứng, cá…
Có nhiều trường hợp, bệnh nhân sau xạ trị bị tổn thương các bộ phân như miệng, thực quản, dạ dày… không thể tự nhai, nuốt thức ăn. Người nhà sẽ phải xay thực phẩm nhỏ, chế biến dưới dạng cháo để bơm trực tiếp vào dạ dày của người bệnh. Lúc này, dù bệnh nhân không cảm nhận được vị ngon của thức ăn bằng vị giác, nhưng chúng ta vẫn cần chú ý thay đổi khẩu vị hàng ngày, đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cần thiết cho người bệnh.
Chăm sóc đúng cách cho người bệnh
Biến chứng của hóa xạ trị ung thư tác động vào cơ thể người theo từng giai đoạn cụ thể. Ở thời kỳ đầu, cơ thể khỏe mạnh bình thường, người bệnh vẫn có thể tự chăm sóc và sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, theo thời gian và lộ trình điều trị lâu dài, sức khỏe người bệnh sẽ suy giảm rõ rệt, đa số người bệnh sẽ không còn đủ sức để duy trì sinh hoạt cá nhân bình thường cho mình mà cần đến sự trợ giúp của người thân.
Một vài nguyên tắc cơ bản cần nhớ khi chăm sóc cho bệnh nhân xạ trị là:
Thứ nhất: Không sử dụng các loại xà phòng, kem bôi da… ở khu vực da xạ trị nếu không có chỉ định từ bác sĩ.
Thứ hai: Không tự ý tẩy mực mà bác sĩ đã đánh dấu ở khu vực xạ trị.
Thứ ba: Tránh mặc quần áo chật ở khu vực điều trị. Nếu bệnh nhân nam đang điều trị ở vùng mặt và cổ thì không nên cạo râu thường xuyên và khuyên dùng dao cạo râu điện để tránh làm tổn thương vùng da xạ trị.
Thứ tư: Tránh để ánh nắng mặt trời tác động trực tiếp vào vùng da điều trị, bởi trong ánh nắng có chứa nhiều bức xạ bất lợi với da.
Thứ năm: Nếu bệnh nhân xạ trị ở khoang miệng, miệng sẽ bị khô và dày tuyến nước bọt. Bệnh nhân sẽ bị mất vị giác trong một thời gian nhất định, và có nguy cơ bị nhiễm trùng miệng. Bởi vậy, vệ sinh răng miệng cần được chú trọng. Nước súc miệng được dùng theo chỉ định của bác sĩ. Uống nhiều nước, không ăn uống thực phẩm quá nóng hoặc quá lạnh, đồ ăn cay, nhiều dầu mỡ.
Thứ sáu: Giữ vệ sinh sạch sẽ cho vùng da xạ trị và toàn bộ cơ thể bệnh nhân. Nước lá trà xanh được khuyên dùng trong việc làm vệ sinh cơ thể cho người bệnh. Bởi sự lành tính cũng như những dược chất có lợi của nó.
Thứ bảy: Chế biến thức ăn cho người bệnh, cần đảm bảo dinh dưỡng, ngon miệng và sạch sẽ…
Trên đây là những nguyên tắc cơ bản bạn cần ghi nhớ trong chăm sóc và dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư khi tiến hành hóa xạ trị. Ngoài ra, với những bệnh lý và thể trạng người bệnh khác nhau, bác sĩ sẽ có lời khuyên cụ thể cho bạn.
