1
Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp. Những điều cần biết khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp. Sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp sao cho đúng cách, an toàn.
Thuốc tránh thai khẩn cấp là biện pháp tránh thai có hiệu quả khả cao sau khi giao hợp không sử dụng một biện pháp phòng tránh nào. Tuy nhiên, không được dùng thuốc tránh thai khẩn cấp như một biện pháp tránh thai thường xuyên. Thuốc không phòng tránh được bệnh lây truyền qua đường tình dục và HIV/AIDS.
Thuốc được chỉ định dùng cho những phụ nữ có quan hệ tình dục đột xuất (chồng công tác xa, thỉnh thoảng mới gặp), các bà các chị không sử dụng biện pháp tránh thai nào hoặc các biện pháp tránh thai đều ""bó tay"". Như quên uống thuốc tránh thai hàng ngày, tính sai ngày an toàn, dụng cụ tử cung (vòng tránh thai) bị tuột, bao cao su bị rách, thủng.
Viên tránh thai khẩn cấp còn đặc biệt cần cho những phụ nữ trẻ có quan hệ lần đầu không dùng biện pháp tránh thai, chưa muốn có thai, hoặc bị cưỡng hiếp...
Nếu đã giao hợp mà không dùng biện pháp tránh thai nào thì bạn gái có thể dùng thuốc tránh thai khẩn cấp. Đối với những ai “quên” không dùng bao, định xuất tinh ra ngoài mà không kịp, hoặc đối với người bị hiếp dâm thì đây là một biện pháp thích hợp.
Cách sử dụng:
Hiện nay trên thị trường có nhiều loại thuốc với các cách dùng khác nhau:
Thuốc mang nhãn hiệu Postinor: Thuốc này đóng vỉ hai viên. Nếu bạn có sẵn thuốc thì chỉ cần uống một liều duy nhất một viên sau giao hợp trong vòng một tiếng. Tuy nhiên, nếu bạn không kịp mua thuốc trong vòng một tiếng, bạn có thể uống 1 viên trong vòng 72 giờ sau giao hợp (càng sớm càng tốt) và 1 viên nữa sau viên đầu 12 giờ.
Nếu không có loại đó, bạn có thể dùng tăng loại thuốc tránh thai thông thường loại phối hợp như: Choice, Rigevidon, Microgynon, Marvelon (Loại thuốc tránh thai chỉ có một hoóc môn dành cho phụ nữ cho con bú không dùng làm thuốc tránh thai khẩn cấp được). Liều sử dụng: Uống 4 viên trắng (viên có chứa hoóc môn) trong vòng 72 giờ kể từ khi giao hợp (càng sớm càng tốt), sau đó 12 giờ uống 4 viên trắng nữa.
Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ có levonorgestrel (LNG) gồm các vỉ thuốc có tên:
Thuốc levonelle-2, norievo, plan B, postinor, postinor-2 trong thành phần có chứa 0,75mg LNG: Uống 1 viên trong vòng 8 giờ sau khi giao hợp không được bảo vệ; 8 giờ sau uống thêm 1 viên nữa.
Thuốc microlut, norgeston, microval chứa 0,03mg LNG: Uống 25 viên/lần trong vòng 8 giờ sau khi giao hợp không được bảo vệ; 8 giờ sau uống thêm 25 viên nữa.
Thuốc ovrrette chứa 0,375mg LNG: Uống 20 viên/lần trong vòng 8 giờ sau khi giao hợp không được bảo vệ; 8 giờ sau uống thêm 20 viên nữa.
Thuốc tránh thai phối hợp có chứa ethynil estradiol (EE) và levonorgestrel (LNG) hoặc norgestrel (NG), gồm các vỉ thuốc có tên:
Neogynon, noral, nordiol, ovidon, ovral... trong thành phần có chứa 50mcg EE + 0,25mg LNG hoặc 50mcg EE + 0,5mg. Uống 2 viên trong vòng 72 giờ đầu sau giao hợp không được bảo vệ; 12 giờ sau khi uống liều đầu, uống tiếp 2 viên.
Nordette, regevidon (gọi viên choice), ovral L... trong thành phần có chứa 30mcg EE + 0,15mg LNG hoặc 30mcg EE + 0,3mg NG. Uống 4 viên trong vòng 72 giờ đầu sau giao hợp không được bảo vệ, 12 giờ sau khi uống liều đầu, uống tiếp 4 viên.
Một số điểm lưu ý
Tất cả các thuốc trên uống liều đầu càng sớm càng tốt sau quan hệ tình dục không được bảo vệ.
Thuốc tránh thai khẩn cấp được coi là an toàn (hiệu quả đạt 75%) nhưng không được sử dụng như một biện pháp tránh thai thường xuyên. Trong một tháng không nên dùng quá 2 lần vì càng dùng nhiều thì hiệu quả càng giảm.
Có tới 50% số phụ nữ dùng thuốc tránh thai khẩn cấp bị buồn nôn và nôn. Như vậy, hiệu quả của thuốc sẽ bị giảm, chưa kể các tác dụng phụ khác như kinh nguyệt không đều, rong huyết, đau đầu, chóng mặt...
Nếu sau khi uống bị nôn thì phải uống ngay liều khác để thay thế. Nếu sau khi uống 2 giờ mới nôn thì không cần uống bù. Nhất thiết phải uống đủ 2 liều mới có tác dụng.
Không dùng viên tránh thai khẩn cấp khi có thai hoặc bị dị ứng với thuốc tránh thai.
Sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, phải đúng cách?
Trong phòng khám sản phụ khoa, Xuyên, 18 tuổi, (Thanh Trì, Hà Nội) giật mình khi nghe bác sĩ nói mình có thai hơn 10 tuần. Cô bé mếu máo: "Có nhầm không cô, cháu đã uống thuốc tránh thai khẩn cấp rồi mà".
Theo lời Xuyên kể, cô và bạn trai yêu nhau được 6 tháng rồi bắt đầu làm "chuyện ấy" từ vài tháng trước.
Lần đầu tiên, vì cảm xúc đến bất chợt, cả hai đều chưa chuẩn bị gì nên sau đó, Xuyên phải vội vàng mua thuốc tránh thai khẩn cấp uống. Lần thứ hai, bạn trai cô có mua bao cao su, nhưng vì thấy bất tiện nên cả hai không sử dụng và Xuyên lại phải viện đến thuốc. Cứ thế, mấy tháng liền, việc này tái diễn và có tháng, Xuyên uống hết 8 viên Postinor (cho 4 lần).
Tháng trước nữa, thấy chậm kinh, Xuyên cũng lo sợ nhưng lại nghĩ đó là do tác dụng phụ của thuốc. Cứ thế, 3 tuần sau, cô có những cảm giác khác lạ nên mới đến phòng khám.
Sau khi được bác sĩ thông báo kết quả, cô bé gục đầu vào vai cô bạn trước cửa phòng khám thút thít: "Giờ tớ biết phải làm sao đây".
Bác sĩ sản phụ khoa Lê Thị Kim Dung, Trung tâm Y tế Lao động (đường Thái Hà, Hà Nội), cho biết, những sự cố như của Xuyên không phải là hy hữu. Có nhiều lý do có thể khiến cô gái vẫn mang thai khi đã dùng thuốc tránh thai khẩn cấp: dùng phải thuốc giả, quá lạm dùng thuốc (dùng quá 2 lần trong một tháng) hoặc sử dụng không đúng cách.
Thuốc tránh thai khẩn cấp thường được xem là "cứu cánh" của nhiều phụ nữ, dùng khi vợ chồng gặp nhau lâu ngày hay khi các biện pháp tránh thai khác bị trục trặc đột xuất (như bao cao su bị rách, quên dùng thuốc tránh thai hằng ngày nhưng không bù kịp, tính sai ngày giao hợp an toàn...) hoặc trong tình huống bị cưỡng hiếp.
 |
Tuy nhiên, theo bác sĩ, người sử dụng thuốc hiện nay hầu hết là các cô gái có hiểu biết, dưới 30 tuổi, phần lớn là chưa lập gia đình.
Bà Dung cho biết, thật ra thuốc tránh thai khẩn cấp (thường là Postinor) cũng có thành phần tương tự như viên tránh thai hằng ngày nhưng liều lượng cao gấp 4 lần. Nó có tác dụng ức chế sự rụng trứng và ức chế trứng bám vào niêm mạc tử cung nên ngăn chặn quá trình thụ thai.
Tuy nhiên, thuốc tránh thai khẩn cấp có hiệu quả không cao lắm (khoảng 75%) và hiệu quả này càng giảm đi nếu dùng nhiều lần. Thuốc gây một số tác dụng phụ như làm rối loạn kinh nguyệt, rong kinh, rong huyết, nhức đầu, chóng mặt.
Theo chỉ định, thuốc này chỉ dùng cho những người khỏe mạnh và không được dùng quá 2 lần trong một tháng. Tuy nhiên, chính bởi sự tiện dụng của nó nên khiến không ít cô gái dùng quá nhiều.
Ngoài việc có thai ngoài ý muốn, bị rối loạn kinh nguyệt là "tai nạn" hay xảy ra nhất đối với những người lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp. Như trường hợp của Huệ (Văn Lâm, Hưng Yên) là ví dụ.
Huệ 25 tuổi, cô và bạn trai thường xuyên quan hệ tình dục nhưng lại ngại sử dụng bao cao su. Cô cũng không muốn phải uống thuốc tránh thai hằng ngày hay đặt vòng vì hai người chưa kết hôn. Cô thường viện đến viên tránh thai khẩn cấp sau mỗi lần "yêu". Có tháng, Huệ đã phải dùng đến 5 lần.
Gần đây, cô thấy mình bị ra máu bất thường giữa kỳ rồi từ đó chu kỳ kinh nguyệt lộn tùng phèo, lúc thấy, lúc không, lúc bị rong kinh mấy tháng liền.
Bây giờ, khi đã kết hôn, hơn một năm rồi chưa có con, Huệ cảm thấy rất lo lắng. Cô đi khám và được bác sĩ cho biết, cần phải theo dõi tiếp, chờ cho hệ thống nội tiết của cô phục hồi dần, sau đó mới tính.
Theo bác sĩ Kim Dung, đến này chưa có kết luận chính thức nào về việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể gây vô sinh. Tuy nhiên, nếu dùng thuốc quá nhiều sẽ hạn chế sự phát triển và rụng trứng, khi ngừng thuốc thì buồng trứng cần một khoảng thời gian tương đối dài để hồi phục. Ngoài ra, khi dùng quá liều, thuốc sẽ làm niêm mạc tử cung bị teo lại, niêm mạc mỏng khiến trứng không làm tổ được.
Bác sĩ khuyến cáo, các bạn gái chỉ nên coi viên tránh thai khẩn cấp như một biện pháp cuối cùng khi định tránh thai, chớ nên lạm dụng. Tốt nhất, các bạn nên trang bị cho mình kiến thức về sức khỏe sinh sản, với quan hệ tình dục, cần đứng ở vị trí chủ động. Nếu bạn đã sẵn sàng cho "chuyện ấy" thì cũng phải thể hiện trách nhiệm với bản thân bằng cách sử dụng các biện pháp tránh thai an toàn bởi dù xảy ra bất cứ "sự cố" gì thì chính bạn sẽ là người phải chịu thiệt thòi nhất.
(ST)
(ST)
