Bé thỉnh thoảng trớ ra ít sữa hay ăn bữa nào trớ ra bữa đó...? Đơn giản chỉ là phản xạ hay biểu hiện của một bệnh nào đó?... Dưới đây là giải đáp những thắc mắc thường gặp nhất của các bậc cha mẹ xoay quanh hiện tượng khá phổ biến này.
Như thế nào là bình thường?
Nôn trớ là hiện tượng phổ biến trong những tuần đầu sau sinh, khi bé vừa ăn xong hay bé vặn người. Bé chớ ra sữa vón cục và điều này có thể làm bé sợ, khóc nhiều hơn.
Có rất nhiều nguyên nhân khiến bé trớ, từ việc đi xe ô tô đến rối loạn tiêu hoá, thậm chí khóc hay ho kéo dài cũng có thể kích thích phản xạ này. Và đây là lý do vì sao trẻ thường nôn trớ nhiều trong những năm đầu tiên sau khi chào đời.
Nôn trớ thường tự hết sau 6 - 24 giờ mà không cần phải áp dụng bất kỳ cách điều trị đặc biệt nào.
Miễn là bé vẫn khoẻ mạnh và tiếp tục lên cân thì bạn không cần phải lo lắng về hiện tượng này.
Khi nào nên lo lắng?
Trong những tháng đầu tiên sau sinh, hiện tượng nôn trớ có thể là biểu hiện của một vấn đề nào đó liên quan đến ăn uống chẳng hạn như ăn quá no. Sau thời kỳ này, nguyên nhân có thể là do một loại vi rút dạ dày.
Đôi khi, dù rất hiếm, nôn trớ ít khi là biểu hiện của một tình trạng viêm nhiễm nào đó ở hệ hô hấp, tiết niệu hay thậm chí là tai.
Bé càng lớn mà tình trạng nôn trớ càng nghiêm trọng thì đừng do dự, hãy đưa bé tới bác sĩ ngay. Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo cần tới bệnh viện ngay:
- Đau bụng quằn quại
- Bụng trướng
- Lơ mơ hay ở trạng thái kích thích
- Co giật
- Liên tục nôn trớ hay tiếp tục nôn trớ trên 24 tiếng
- Có dấu hiệu cơ thể bị khử nước như miệng khô, ít nước mắt, ít đi tiểu (thay ít hơn 6 tã lót/ngày)
- Xuất hiện máu hay mật (màu xanh) khi nôn trớ
Một chút máu tươi khi nôn trớ thường không đáng lo ngại bởi đó là do các mao mạch ở thực quản bị xước khi phản xạ nôn quá mạnh.
Cũng có thể có xuất hiện tia đỏ trong dịch nôn nếu bé nuốt máu từ vết thương nào đó ở miệng hoặc bị chảy máu cam trong vòng 6 tiếng trước đó. Vì thế bạn chỉ nên gọi bác sĩ nếu bé tiếp tục nôn trớ có lẫn máu trong những lần sau với số lượng tăng dần. Riêng với tình trạng nôn có màu xanh thì cần đưa bé đi khám ngay.
Bạn cần giữ lại chút dịch nôn trớ có lẫn máu hay mật xanh để đưa bác sĩ xem.
- Nôn trớ không ngừng trong tháng đầu tiên sau sinh, cứ ăn xong là nôn trớ
Đây có thể là do chứng hẹp môn vị, một nguyên nhân hiếm gặp gây nôn trớ mà thường bắt đầu 1 vài tuần sau khi bé chào đời cho tới tận khi bé 4 tháng tuổi.
Môn vị là một cơ vòng nối liền dạ dày với đoạn đầu của ruột non. Nếu cơ vòng này bị dày lên sẽ ngăn cản sự di chuyển các chất trong bộ máy tiêu hóa từ dạ dày xuống ruột. Sữa hoặc các thực phẩm khác bị ứ tắc ở đây sẽ dội lại phía thực quản và gây ra nôn ói.
Chỉ cần một tiểu phẫu là vấn đề sẽ được giải quyết. Tuy nhiên, các bậc cha mẹ cần đưa bé tới bệnh viện nhi ngay khi thấy triệu chứng trên.
Một lưu ý là cha mẹ không nên quá căng thẳng về hiện tượng này ở trẻ. Mỗi đứa trẻ đều sẽ nôn trớ ít nhiều trong giai đoạn sau khi chào đời và thường không ảnh hưởng gì tới sức khoẻ cũng như sự phát triển của trẻ ngoại trừ làm bẩn bộ quần áo mới. Hãy nhớ nôn trớ là một phần không thể thiếu trong giai đoạn mới làm cha mẹ.
Xử trí với nôn trớ như thế nào?
Khi bé nôn trớ, cơ thể bé sẽ mất một số lượng chất lỏng nhất định. Vì thế, điều quan trọng là phải bổ sung lại lượng chất lỏng đã mất này để cơ thể bé không bị khử nước. Cách đơn giản nhất là uống nước oserol, nước lọc, nước quả.
Dưới đây là một số khuyến nghị:
- Khi bé ngừng nôn trớ, hãy cho uống một lượng nhỏ nước lọc hoặc nước điện giải sau mỗi 30 phút đến 1 tiếng.
Nếu bé tiếp tục trớ thì cần cho uống luân phiên 50ml nước oserol/ 50ml nước lọc sau mỗi nửa giờ.
- Sau khi cho bé uống loại nước này mà bé không nôn trớ nữa thì cho bé bú mẹ hoặc bú bình, tăng dần số lượng từ 80 - 100ml sau mỗi 3 - 4 giờ.
Nếu bé không nôn trớ từ 12 - 24 giờ thì có thể cho bé ăn uống bình thường nhưng vẫn cho bé uống nhiều nước. Bắt đầu với những thực phẩm dễ tiêu hoá như ngũ cốc hay sữa chua. Bạn cũng có thể cho trẻ uống nước lạnh nếu bé trên 12 tháng tuổi.
Đi ngủ cũng giúp bé nhanh hồi phục do dạ dày trống rỗng trong suốt thời gian này sẽ giúp bé dễ chịu hơn. Đừng cho trẻ dùng bất kỳ loại thuốc chống nôn trớ nào trừ khi được bác sĩ cho phép.Nguyên nhân và cách xử trí nôn trớ ở trẻ em
Nôn trớ là triệu chứng hay gặp ở trẻ nhỏ. Nôn trớ là hiện tượng thức ăn trong dạ dày bị đẩy lên thực quản rồi trào ra miệng. Nôn trớ có thể lành tính, tự khỏi khi trẻ lớn hơn. Có khi nôn trớ là biểu hiện của những bệnh lý tiêu hóa như trào ngược dạ dày thực quản, có thể là triêu chứng của bệnh lý đường hô hấp hay là bệnh lý toàn thân,v.v…
Khi trẻ nôn trớ, cha mẹ nên xem trẻ có những biểu hiện nào kèm theo không, ví dụ như sốt hay tiêu lỏng, ho, hay sổ mũi, phát ban v.v…
Nôn trớ đơn thuần thường liên quan đến ăn uống. Hay gặp ở trẻ nhỏ do ép trẻ ăn quá nhiều, bú quá no, nằm liền sau khi bú, hoặc không dung nạp thức ăn hoặc bắt đầu ăn bổ sung với thức ăn mới lạ, hoặc ăn nhiều quá 1 loại thức ăn nào đó. Nôn thường xuất hiện sớm, số lượng chất nôn ít, chủ yếu là thức ăn. Trẻ vẫn chơi bình thường, không ảnh hưởng đến tình trạng cơ thể. Do vậy, chỉ cần điều chỉnh cách cho ăn.
- Không ép trẻ ăn nhiều làm cho trẻ ngại khi nhìn thấy thức ăn.
- Khi cho 1 loại thức ăn mới nên cho từ ít đến nhiều, từ lỏng đến đặc, chia làm nhiều bữa nhỏ trong ngày .
- Ở những trẻ bú mẹ thì sau khi bú xong nên bế trẻ 10-15 phút rồi mới đặt trẻ nằm.
- Khi cho trẻ bú bình lưu ý sao cho sữa ngập núm vú bình để tránh nuốt không khí vào dạ dày.
- Ngoài ra có thể sử dụng thuốc chống nôn theo chỉ định của bác sĩ.
Nôn do bệnh tật: Hay gặp trong các bệnh nhiễm khuẩn tiêu chảy, viêm mũi họng, viêm phổi, viêm màng não... một số bệnh ngoại khoa như lồng ruột, tắc ruột, viêm ruột non hoại tử...
Trẻ nôn đột ngột và kèm theo các triệu chứng đặc hiệu của từng bệnh. Cần đưa trẻ đến khám ở cơ sở y tế để xử trí kịp thời.
Khi bé nôn nhiều cũng giống như đi tiêu lỏng , bé sẽ mất một lượng nước khá lớn. Do đó quan trọng là phải bổ sung lượng nước đã mất để cơ thể bé không mất chất điện giải. Tại nhà ta có thể dùng dung dịch Oresol, nước chín hay nước trái cây loãng.
Khi bé nôn nhiều, đừng cố gắng cho bé tiếp tục uống mà cần thực hiện các biện pháp sau:
Lưu ý : tư thế khi bé nôn nên để bé nằm nghiêng hoặc đỡ bé ngồi dậy , đề phòng khi bé nôn, chất nôn sẽ tràn vào khí quản , gây sặc rất nguy hiểm. Đã từng có trường hợp bé nôn trớ khi nằm ngữa , chất nôn tràn vào phổi gây ngừng thở, đến khi người nhà phát hiện đưa bé vào viện thì bé đã tím tái , không còn cứu chữa được.
Khi đã lưu ý tư thế, thì nên chờ cho bé bớt nôn trớ, hãy cho uống một lượng nhỏ nước chín hoặc dung dịch Oresol, bé bị mất nước nhiều nên sẽ khát, khi đưa nước bé sẽ có khuynh hướng uống nhiều, sau đó sẽ nôn thốc tháo, do đó nên cho uống bằng muỗng nhỏ hoặc từng ngụm một .
Nếu bé tiếp tục nôn nhiều, nên đưa bé đi khám. Nếu bé bớt nôn trớ thì cần cho uống luân phiên 50ml dung dịch Oresol và 50ml nước chín sau mỗi nửa giờ. Sau khi cho bé uống loại nước này mà bé không nôn trớ nữa thì cho bé bú sữa mẹ hoặc bú bình, tăng dần số lượng từ 80 - 100ml sau mỗi 3 - 4 giờ. Nếu bé không nôn trớ từ 12 - 24 giờ thì có thể cho bé ăn uống bình thường, nhưng vẫn cho bé uống nhiều nước. Bắt đầu với những thực phẩm dễ tiêu hoá như ngũ cốc hay sữa chua.
Nên nhớ khi bé nôn nhiều tức là bộ phận tiêu hóa đang có vấn đề cần nên nghỉ ngơi cho nên phụ huynh chỉ nên cho bé uống nước để không bị mất nước, đừng nên cố gắng ép ăn, không giúp được bé mà còn làm tăng triệu chứng và bé càng quấy khóc nhiều hơn.
Giúp trẻ ngủ sẽ làm cho bé nhanh hồi phục hơn, vì dạ dày trống trong suốt thời gian này sẽ giúp bé dễ chịu hơn. Không cho bé dùng bất kỳ loại thuốc chống nôn nào khi chưa được sự cho phép của bác sĩ.
Trường hợp trẻ nôn trớ kéo dài hoặc nôn do bệnh lý mà trẻ có biểu hiện các triệu chứng như: sốt, đau bụng, lơ mơ, co giật, hay nôn ói liên tục, có dấu hiệu mất nước như: miệng khô, ít nước mắt, tiểu ít,... thì cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được chữa trị kịp thời.
Trường hợp trẻ bị sặc , đừng cố lấy tay móc thức ăn hay chất nôn ra,
nên làm nghiệm pháp Heimlich ở trẻ lớn, đứng sau lưng trẻ, quàng 2 tay
ra ôm lấy bụng trẻ và ấn mạnh vào, áp lực mạnh sẽ làm trẻ nôn ói ra dị
vật đường thở. Ở trẻ nhỏ hơn thì nên để nằm sấp trên đùi chúng ta và vỗ
mạnh vào lưng trẻ như hình vẽ. Dị vật , chất nôn sẽ được tống ra.
Sau khi tống chất nôn ói ra được nếu bé còn mệt thì nên đưa bé đến cơ sở y tế gần nhất.
Mách nước giảm nôn trớ cho bé mới sinh
Bao nhiêu công sức cho con bú, con ăn, chỉ cần sơ ý một chút là phun ra hết, vừa mất của, mất công, vừa ảnh hưởng đến sức khỏe của bé, thử hỏi bố mẹ nào chẳng xót xa?Nôn trớ sinh lý và nôn trớ bệnh lý
Trào ngược dạ dạy, nôn trớ ngay sau khi bé vừa bú mẹ là hiện tượng thường hay gặp ở các bé mới sinh. Điều này khiến các bố mẹ và những người lớn trong gia đình rất đau đầu. Bao nhiêu công sức cho con bú con ăn… Thế mà chỉ một cái rướn mình, con phun ra hết mọi thứ như “vòi rồng”.
Nôn trớ vốn là hiện tượng thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, khiến thức ăn trào ngược từ dạ dày lên miệng. Tuy nhiên, mẹ đừng coi thường hiện tượng nay mà bỏ qua những lần nôn trớ của con, sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của con. Nhiều mẹ đã phải thực hiện điệp khúc “ăn là trớ, trớ lại ăn” đến phát ngán mà không biết giải quyết triệt để bằng cách nào.
Trên thực tế, nếu thỉnh thoảng bé mới bị trớ một lần thì mẹ cũng không cần lo lắng quá. Nhưng nếu bé bị nôn trớ cứ lặp đi lặp lại thì mẹ cũng cần đó như một bệnh lý. Nếu không được trị bệnh kịp thời, khiến bé sẽ phát triển không tốt.
Vài giờ sau khi sinh, các bé có thể nôn trớ ra một chút chất nhầy hay lẫn chút máu. Điều này được coi là bình thường bởi niêm mạc dạ dày bị kích thích do nuốt phải một số chất như nước ối, dịch âm đạo. Trong những tháng đầu đời, nếu bé có bị nôn trớ nhưng sức khỏe bình thường, ăn ngủ tốt, tăng cân đều, bố mẹ cũng không cần lo lắng quá.
Tuyệt đối không cho trẻ sử dụng thuốc chống nôn trớ nếu không có sự chỉ định của bác sỹ. (Ảnh minh họa).
Theo lý thuyết được đưa ra, nếu từ 7 tháng tuổi trở lên, nôn trớ sinh lý ở bé sẽ không còn nữa. Nếu bé vẫn bị nôn sau khi ăn, mẹ cần chú ý tới tư thế cho con bú. Bởi nếu mẹ cho con bú không đúng tư thế sẽ làm cho không khí trong dạ dày dâng lên cùng với sữa, trào ngược lên thực quản ra ngoài. Mẹ cũng cần lưu ý xem bé có bị dị ứng với thực phẩm nào mẹ cho bé ăn không nhé!
Trong trường hợp bé tự nhiên nôn trớ, kèm theo sốt, mẹ cũng nên tìm tới bác sỹ để được tư vấn. Vì đó là biểu hiện bé có thể bị nhiễm trùng dạ dày, ngộ độc thức ăn, hoặc các bệnh viêm màng não, viêm ruột thừa, nhiễm khuẩn, nhiễm virut.
Một số trường hợp bé không sốt, nhưng nôn trớ thường xuyên, dai dẳng, bé có thể bị hẹp môn vị, lồng ruột, rối loạn vận động dạ dày, thực quản. Cơ thể không dung nạp được một số chất. Giải pháp tốt nhất là mẹ nên đưa bé đi khám bác sỹ càng sớm càng tốt.
Để con bớt nôn trớ
Giúp con giảm nôn trớ, trào ngược thực quản dạ dày, mẹ chỉ cần lưu ý một số điều sau:
Không nên mặc quần áo quá chật cho con, nhất là khu vực xung quanh bụng trẻ. Quần áo của bé càng rộng càng tốt, giúp bé thoải mái. Khi cho con bú, mẹ nên nới lỏng bớt phần lưng quần của bé.
Tư thế cho con bú cũng rất quan trọng. Cho con bú đúng tư thế cũng giúp giảm bớt việc nôn trớ cho con sau ăn. Mẹ không nên cho bé bú vội vàng, cấp tập. Cần thong thả dành thời gian cho con bú. Có thể cho con bú một lát rồi dừng lại nghi trong suốt cữ bú. Mẹ cũng không cần cho con bú quá nhiều. Sau khi bé bú xong, cần cố gắng giữ cho bé thẳng người trong khoảng 20 phút mới có thể đảm bảo bé không bị trào ngược thực quản.
Mẹ cũng chú ý các món thức ăn mẹ ăn hàng ngày. Nếu mẹ ăn thực phẩm mà bé dị ứng, sau khi bé bú sữa mẹ cũng dễ dẫn tới trào ngược dạ dày gây nên hiện tượng nôn trớ. Nếu bé ăn thêm sữa bột công thức, mẹ cũng có thể đổi loại sữa khác cho phù hợp hơn với con. Vì mỗi bé lại hợp một loại sữa khác nhau. Không phải cứ sữa đắt tiền, được quảng cáo nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng mới tốt cho con.
Tuyệt đối mẹ không được sử dụng bất kỳ một loại thuốc chống nôn trớ cho bé nếu không có sự chỉ định của bác sỹ. Chỉ trong trường hợp đặc biệt, khi đã được khám và xét nghiệm xác định bệnh lý, các bác sỹ mới yêu cầu sử dụng thuốc và chỉ dùng đúng liều lượng cho phép với sự theo dõi chặt chẽ của bác sỹ mà thôi.
Các biện pháp hạn chế hiện tượng nôn trớ sinh lý: Không cho bé bú dồn, bú quá no một lần. Nên cho bé bú nhiều lần trong ngày, mỗi lần một ít. Không nên để bé khóc trog quá
trình bú. Vì bé khóc trong khí búkhiến bé sẽ nuốt nhiều hơi gây căng dạ
dày. Điều này khiến bé bị nôn trớ nhiều hơn. Nếu bé bú bình, cần điều
khiển cho núm vú luôn đầy sữa, tránh tình trạng bé bị nuốt hơi nhiều. |
Cách hạn chế tình trạng nôn trớ của bé khi ăn
Cháu rất lười ăn, mỗi lần cho ăn thì cả mẹ và con như đi đánh trận vậy. Một ngày cháu ăn 4 bát cháo nhỏ và khoảng 350ml sữa công thức. Ngoài ra còn ăn thêm váng sữa và sữa chua.nhưng đặc biệt không bao giờ cháu chịu ăn hoa quả.
Bác sỹ cho em hỏi cháu ăn hay bị nôn trớ như vậy có cách nào làm đỡ không ạ.Và mỗi lần như vậy thi phải dùng thuốc gì?Cảm ơn bác sỹ rất nhiều!
Tư vấn:
Bé bú sữa thường bị trớ ngay khi ăn có thể do hội chứng trào ngược dạ dày thực quản, bé hay bị ho kéo dài, có thể do cha mẹ thực hiện độ dinh dưỡng chưa hợp lý. Bạn có thể khắc phục bằng những cách sau:
- Không ép bé ăn nhiều. Chia thức ăn ra nhiều bữa nhỏ trong ngày để đảm bảo đủ số lượng thức ăn cần thiết. Thời gian tối thiểu giữa hai lần bú là 2h, tối đa là 4-5h (nhu cầu thay đổi ở từng bé và trên cùng một bé cũng ở mỗi ngày). Ăn nhiều bữa cũng là phương pháp chống nôn trớ hiệu quả.
- Đối với bé bú mẹ: Nên cho bú bên trái trước (bé mới bú nên lượng sữa trong dạ dày còn ít, có thể nằm nghiêng bên phải). Sau đó, chuyển bé sang bên phải (lúc này dạ dày bé đã nhiều sữa, cần nằm nghiêng trái). Như vậy, sữa sẽ dễ dàng xuống dạ dày mà không gây trào ngược.
- Không nên cho bé bú quá lâu, trung bình 10 phút cho vú thứ nhất và 20 phút cho vú thứ hai, bú trên 30 phút không có lợi cho bé (nuốt hơi, mệt, rối loạn thèm bú/nghiền vú, chênh lệch thời gian bú).
Có thể cho cháu uống thêm kẽm, vì thiếu kẽm cũng là nguyên nhân nôn trớ và biếng ăn của trẻ. Hiện tượng nôn trớ ở trẻ có rất nhiều nguyên nhân, chị nên cho cháu đi khám bác sĩ để tìm nguyên nhân điều trị.
(St)