1
Trà là thú vui tao nhã, là thức uống đạt đến hàng tinh túy. Thưởng trà là cả một nghệ thuật dành cho những người thực sự sành sỏi. Vậy làm thế nào để pha được một ấm trà ngon.
Trà không chỉ là đồ uống khởi đầu một ngày mới. Nó còn giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư, đái tháo đường, bệnh nướu và giảm stress, giúp “đốt cháy” chất béo và giảm cân. Nhưng bạn đã biết cách để có được tách trà ngon nhất?
Không nên dùng chè đặc để giải rượu: Sau khi uống rượu say thì tim đập nhanh, loạn nhịp, đau đầu, chóng mặt, chân tay rã rời, gây hưng phấn tinh thần, mà nước chè đặc cũng có tác dụng hưng phấn trung khu thần kinh, nếu dùng chè đặc để giải rượu thì khác nào “lửa đổ thêm dầu”. Đồng thời chất kiềm chứa trong nước trà đặc sẽ khống chế khả năng tái hấp thu của thận, mà có tác dụng lợi tiểu nhanh. Sau khi uống rượu nếu uống nước trà đặc ngay sẽ làm cho chất độc trong rượu chưa được phân giải ngấm vào thận quá sớm,gây tổn hại chức năng thận.
Người đại tiện táo không nên uống nhiều chè: Trong nước chè có chứa nhiều axit không những làm giảm sự co bóp của ruột mà còn làm lắng đọng protein, các peptit, chất sắt, ion kim loại, làm cho phân khô gây chứng táo bón hoặc khiến cho người vốn bị táo bón lại bị nặng thêm. Cần chú ý rằng, lá chè đun hãm càng lâu thì tanin tách ra càng nhiều, càng bất lợi cho người bị táo bón.
Dụng cụ hãm và uống chè cần làm sạch cặn chè: Uống chè có lợi cho sức khỏe nhưng cáu chè bám ở thành ấm và đáy cốc thì hại cho sức khỏe. Cặn chè là do chất polyphenol trong chè bị ôxy hóa trong nước mà thành, có màu lá cọ, do đó còn gọi là rỉ chè. Trong cáu chè có chứa nhiều kim loại như chì, sắt, thạch tín... cùng với nước chè những chất này thâm nhập vào cơ thể kết hợp với những chất dinh dưỡng như protein, chất béo, vitamin, hình thành chất lắng cặn khó hòa tan làm ảnh hưởng đến sự tiêu hóa hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể, ngoài ra chất lắng cặn này một khi đã được cơ thể hấp thu dẫn đến sự rối loạn chức năng của một số cơ quan như hệ thần kinh, hệ tiêu hóa... Vì vậy người uống chè phải thường xuyên rửa ấm chén, kịp thời cọ rửa cáu chè bám ở thành trong của ấm. Quan điểm “cáu chè càng dày hãm chè càng thơm, càng giàu dinh dưỡng” là không khoa học.
Nói đến Nhật Bản, người ta thường nhắc đến uống trà đạo. Tuy nhiên để tạo nên những hương vị thơm ngon như vậy chắc hẳn không phải ai cũng biết cách pha trà đạo như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu với các bạn một trong những cách pha trà đạo Nhật Bản.
Sau đây là những vật dụng cần thiết cho việc pha trà xanh:
1. Một cái bình thủy để chứa nước sôi. Thường loại dung tích khoảng 2 lít nếu dùng cho 4, 5 người uống trà.
2. Một bình pha trà: Thường bằng đất nung màu đen hay nâu có cán cầm (khác với loại có quai, tuy nhiên đây cũng không phải là điều bắt buộc). Bình pha trà cũng có khi bằng kim khí rất nặng màu đen, có quai xách. Thường bình pha trà có dung tích khoảng 200 ml (bằng trái cam), nếu cỡ khoảng 400ml (bằng trái bưởi) đã được coi là to. Rất hiếm có bình pha trà cỡ lớn hơn 500ml vì làm loãng, mất mùi vị trà và nhất là không đẹp mắt. Với những cỡ bình lớn người ta thường dùng để pha những loại trà hạ phẩm (loại nhiều cuống lá, lá già thô hay loại trà xanh pha trộn với gạo rang...). Loại trà này thường được pha để uống trong các Restaurants hay cho nhân viên lao động trong giờ giải lao của hãng xưởng. Dùng cho gia đình hay tiếp khách thăm viếng, khoảng dưới 5 người, chiếc bình trà cỡ 300ml được coi là tốt nhất.
Hầu hết các bình pha trà xanh của Nhật Bản đều có một tấm lưới rất mịn bằng kim khí bao phía trong vòi ấm hay là một cái phễu lọc bằng lưới nằm sát vào miệng ấm để đựng trà, giữ lại không làm cho bã trà ra tách khi rót trà.
3. Một bộ ly uống trà:
Thường cỡ khoảng 70ml đến 100ml. Hình tròn, hay hình ống, đôi khi có hình dạng méo mó. Thường màu đậm hay nhiều màu in hình hoa trái hay viết những chữ Nhật Bản dạng chữ thảo. Tuy nhiên màu sắc không diêm dúa với màu đỏ gay gắt nhãn giới như trên các đồ sứ của Trung Hoa. Ly tách uống trà của Nhật Bản có màu thanh thoát, êm dịu, dễ thương hơn. Tách uống trà có thể có nắp hay không, nhưng phải có một đĩa nhỏ đễ đỡ tách uống trà.
4. Hộp đựng trà:
Trà xanh bán trên thị trường thường được đóng kín trong một bịch bằng alumin với chân không, hay bằng những hộp bằng kim khí rất kín. Sau khi mua về, bỏ bao bì, trà được đựng trong một chiếc hộp dung tích cỡ 100ml -300ml, bằng kim khí có 2 nắp. Nắp ở phía trong bằng plastic hay bằng kim khí. Nắp phía ngoài hộp, ngoài tác dụng đậy hộp trà cho kín, nhưng còn được dùng như một dụng cụ để đo lường trà chính xác trước khi cho trà vào bình. Người pha trà lấy một chiếc muỗng bằng tre gạt trà vào trong chiếc nắp, tùy theo số người uống để tránh tình trạng nhiều ít không đều.
Ðó là những dụng cụ mà mọi gia đình Nhật Bản đều phải có và được coi như đồ dùng hàng ngày của gia đình. Tuy nhiên trong trường hợp tiếp khách, họ còn mang ra thêm vài dụng cụ khác nữa để tạo vẻ lịch sự và đẹp mắt. Chẳng hạn:
- Một cái bình uống trà thứ hai dùng để điều chỉnh độ nóng của nước pha trà (hình thức cái chén Tống của lối uống trà của Việt Nam hay Trung Hoa ).
- Một cái bình khá lớn bằng đất nung màu đen, thường có nhiều hình dạng khác nhau để đựng nước tráng tách uống trà, bình pha trà hay đựng trà cặn mỗi lần uống trà mới. (giống như cái khay có nan bằng tre để trên một cái chậu để đổ nước dư thừa của Trung Hoa. Hình thức này người Nhật không bao giờ dùng, họ thà đựng vào một cái tách uống trà rồi mang đi đổ chứ không dùng đến vì thô kệch và không đẹp mắt đó!).
- Một cái khay đựng tách và bình trà bằng gỗ (thường màu nâu và hình vuông hay chữ nhật) được che phủ bởi một tấm khăn xinh xắn, sạch sẽ để người pha trà lau khô tách uống trà trước khi rót trà cho khách.
Ngoài ra còn rất nhiều dụng cụ lỉnh kỉnh khác như muỗng lấy trà bằng tre. Cái máng nho nhỏ bằng tre hay gỗ để ước lượng số trà nhiều ít trước khi ruôn trà vào bình... tất cả tùy thuộc vào mức độ quan trọng của cuộc uống trà và sự cầu kỳ tiếp khách của chủ nhân.
Cách pha trà
Gồm những thủ tục cần thiết sau đây:
1. Nước pha trà:
Tuyệt đối không bao giờ lấy nước đang sôi để pha trà, có nghĩa là không thể nào dùng nước đang sôi trong bình ruôn vào bình pha trà. Lý do trông không đẹp mắt và nhất là tất cả các loại trà Nhật Bản (trà xanh, trà bột dùng trong lễ dâng trà (Sado) không bao giờ dùng nước đang sôi! Nước pha trà phải được đựng trong một bình thủy (uống trà thông thường) hay nước được nấu trong một cái ấm kim khí không nắp trên bồn than rất yếu để giữ nước ở khoàng 80-90 độ celcius (trà đạo) .
2. Làm ấm dụng cụ:
Ấm pha trà và tách uống trà được tráng bằng nước sôi trong bình thủy để làm ấm dụng cụ, sau đó dùng khăn lau khô trước khi sử dụng.
3. Cho trà vào ấm pha trà:
Thường với loại trà ngon cỡ trung bình ngươì ta thuờng tính cho mỗi một người khách khoảng một muỗng cà-phê trà xanh. Tuy nhiên nếu dưới 3 người khách, nên cho hơn một tí để tránh quá nhạt. Dĩ nhiên với những người ghiền trà, thích uống đậm lại là vấn đề khác!
4. Pha trà:
Với loại trà xanh cỡ trung bình, người ta thường pha trà 3 lần khác nhau như sau:
- Lần thứ nhất: được pha với nước nóng ở khoảng 60 độ C, để trà ngấm khoảng 2 phút đồng hồ trước khi rót cho khách. Nước sôi từ bình thủy được rót ra một cài bình trà khác (hay chén tống) để giảm nhiệt độ trước khi cho vào bình pha trà. (lý do tại sao sẽ được giải thích ở phần sau).
- Lần thứ hai: pha với nước nóng khoảng 80 độ trong khoảng 30-40 giây, có nghĩa là cho nước vào ấm pha trà, hơi lắc nhẹ và rót ra tách cho khách ngay. Nước cũng được rót qua bình trung gian nhưng mau lẹ hơn để có nhiệt độ mong muốn. (Tuy nhiên, những người pha trà quen thuộc, khéo tay họ có thể điều chỉnh nhiệt độ từ bình thủy rót vào bình pha trà bằng các thủ thuật như rót nước thật chậm, để cao vòi nước trên bình pha trà...)
- Lần thứ ba: Nước pha ở nhiệt độ khoảng 90 độ C, cũng khoảng 30- 40 giây. Nước có thể ruôn trực tiếp từ bình thủy vào ấm trà, vì nước sôi khi qua các giai đoạn rót vào bình thủy, rồi từ bình thủy rót vào ấm pha trà đã có nhiệt độ khoảng 90 độ C.
Với những loại trà ngon đặc biệt, người ta có thể pha trà lần thứ 4 hay lần thứ 5 (cách thức pha như lần thứ 3) mà nước trà vẫn xanh và còn mùi vị. Nhưng những loại trà xanh hạ phẩm, rẻ tiền việc pha trà hơi khác hơn chút đỉnh. Chẳng hạn lần thứ nhất phải ở nhiệt độ cao hơn (70- 80 độ, 2 phút), lần thứ hai (90 độ, khoảng 1- 2 phút) và không có lần thứ 3 vì hết mùi vị rồi. (giải thích ở phần dưới).
5. Lượng nước pha trà:
Người pha trà phải biết ước lượng cho bao nhiêu nước pha vào bình trà, không thể pha trà xanh Nhật Bản bằng cách cứ cho nước vào đầy bình rồi rót cho khách theo lối pha trà của Tàu hay Việt Nam được. Mà phải biết dung tích của tách uống trà và số tách để cho đúng lượng nước để mỗi lần rót trà cho khách phải hết trọn vẹn nước trong bình pha trà. Nếu còn sót lại sẽ làm giảm phảm chất của lần uống trà kế tiếp vì sai nhiệt độ, vì oxy hoá làm mất màu xanh đẹp của trà v.v...
Cách rót trà
Không bao giờ rót trà cho khách một lần đầy tách rồi rót tiếp cho người khách kế tiếp! Làm như vậy sẽ có sự khác biệt về độ đậm nhạt của nước trà trong mỗi tách, cũng như không đều về lượng trong mỗi tách (tách đầu tiên quá nhiều, tách cuối cùng rất ít, quá đậm vì thời gian trà ngấm ra nhiều hơn hay không còn nước cho người kế tiếp!). Vì vậy tất cả các tách của khách đều được để trong khay trà rồi rót theo thứ tự 1, 2, 3, 4... rót lần đầu khoảng 30ml (cho mỗi tách, cỡ lớn 70 ml),sau đó rót lần thứ hai với thứ tự ngược lại 4, 3, 2 ,1 mỗi lần khoảng 20ml (cho mỗi tách có tổng cộng 50ml nước trà) nếu còn dư chút ít trong bình, nên co giãn để phân đều cho các tách. Sau đó mới đưa mời khách.
Chính vì lý do này, người pha trà phải căn làm sao cho đủ (không thiếu, không thừa) cho tất cả khách, mỗi người khoảng 50ml (với loại tách uống trà cỡ 70-80 ml).
Cách uống trà
Khi uống trà xanh Nhật Bản (cũng như uống trà bột trong lễ dâng trà) người Nhật phải ăn một vài loại bánh ngọt để làm gia tăng hương vị của trà. Các lọai bánh này bán rất nhiều trên thị trường thường làm bằng đậu hay bột khoai, bột gạo... Chúng ta có thể thay thế bằng các bánh ngọt khác của Âu Mỹ như bánh ngọt, chocolate... nhưng vẫn không phải là hoàn hảo lắm. Ở Việt Nam có loại bánh đậu xanh (Bảo Hiên Rồng Vàng, Hải Dương...) được coi là rất thích hợp cho việc uống trà xanh.
Trước khi uống trà, người ta ăn vài miếng bánh (phải ăn hết bánh trong miệng rồi mới uống trà, không nên vừa ăn vừa uống). Sau đó thỉnh thoảng ăn thêm bánh và uống trà tiếp theo. Với cách này sẽ làm gia tăng hương vị của trà xanh một cách lạ kỳ.
Uống trà xanh Nhật Bản hoàn toàn khác với lối uống nhâm nhi từng tí một trong lối uống trà Tàu của những vị nhà Nho Việt Nam. Người Nhật uống thành ngụm đàng hoàng để có đủ lượng nước trà thấm vào tất cả các màng niêm của miệng.
Với những loại trà xanh hảo hạng hay trên trung bình, ngươì Nhật cho rằng nước pha trà lần đầu tiên được coi là đậm đà nhất, làm mùi ngon của trà thấm vào vị giác nhiều nhất. Nước thứ hai, có một khoái cảm khác nhờ nhiệt độ nóng của lần pha này, nước trà mất đi khá nhiều vị đặc biệt của trà nhưng lại có mùi rất thơm bốc lên, kích xúc vào khứu giác. Cả hai lần pha trà này được coi là quan trọng nhất và độc đáo nhất của trà xanh Nhật Bản. Với loại trà thượng hạng người ta có thể uống đến lần thứ 4 hay thứ 5 nước trà vẫn xanh và mùi vị vẫn còn . Tuy nhiên loại trà hạ phẩm, người ta bỏ qua lần thứ nhất và bước sang cách pha lần thứ hai hơi đổi khác đôi chút như đã viết ở trên.
Vài tiêu chuẩn để xếp hạng trà xanh
Rất nhiều người ngoại quốc khi uống trà xanh Nhật Bản thường đưa ra những ý kiến khác biệt nhau, thậm chí có lúc họ thấy rất ngon, có lúc họ thấy rất nhạt nhẽo. Ðó là vì họ không biết cách pha và uống trà. Nhưng điều quan trọng nhất, ít ai để ý đến đó là loại hạng của trà mà họ uống. Trên thị trường trà xanh Nhật Bản có hàng trăm loại khác nhau. Từ loại rất rẻ được đóng gói cỡ 500 grams hay một kg trong bao giấy kính trong suốt dùng cho việc uống trà hàng ngày hay ở các giờ giải lao của hãng xưởng. Ðến những loại cao cấp rất đắt đựng trong những chiếc hộp bằng kim khí nhỏ nhắn cỡ 50ml rất trang nhã đựng trong một hộp bằng gỗ trình bày rất đẹp. Trong đó kèm theo một vài tờ giấy như lụa ghi xuất xứ, lịch sử của sản phẩm có dấu hiệu, ấn ký của nhà sản xuất...
Mục đích của bài viết này nhắm vào loại trà cỡ trung bình trở lên, còn những loại trà hạ phẩm không thể áp dụng được. Sau đây là những tiêu chuẩn để người uống trà xét đoán, lựa chọn một loại trà xanh Nhật Bản để thưởng thức hợp với túi tiền và mục đích của mình.
Giá cả của trà xanh Nhật Bản là một tiêu chuẩn rất ít sai (nếu không muốn nói là hoàn toàn chính xác) khi mua trà xanh Nhật Bản. Với loại trà xanh rẻ tiền, đóng gói sơ sài với bao giấy bóng trong suốt, thường số lượng 500 grams hay một kilô với giá cả khoảng 100 yen- 200 yen (1- 2 USD) cho 100grams, đây là loại trà để uống giải khát mà thôi.
Có thể chia ra 3 hạng trà xanh Nhật bản như sau:
1. Loại trà hạ phẩm:
- Cánh trà thường to, dầy, thô vì được biến chế từ những lá trà già lấy ở phần dưới nhánh cây trà.
- Là sản phẩm dư thừa của loại trà cao cấp, chẳng hạn như cuống của những lá non dùng cho trà cao cấp.
- Có loại lại trộn thêm vào khoảng 20% gạo rang hay lúa mì rang, khi uống có mùi trà xanh hòa trộn với mùi hơi khét của gạo rang.
Loại trà xanh hạ phẩm này thường không có mùi thơm vì nhà sản xuất không cho vào loại trà bột vào. Loại này thường uống trong giờ giải lao của nhân viên lao động trong hãng xưởng hay uống hàng ngày trong những gia đình nghèo Nhật Bản cũng như ở những tiệm ăn uống bình dân. Với loại trà này cách pha trà như đã tả ở trên.
2. Loại trung bình :
Loại này thường được đựng trong các bao bằng alumin hay trong hộp bằng kim khí, có 2 nắp rất kín đáo. Hình thức trình bày rất trang nhã và hấp dẫn. Trọng lượng mỗi gói khoảng 50-100 grams. Loại này có đặc tính sau đây:
- Có rất nhiều hạng khác nhau, thường giá cả từ 1000 yen - 6000 yen/100 grams (9- 50 USD). Trên thị trường thường đóng gói cỡ 100 gram, nhưng nếu đóng gói cỡ cỡ 50grams, thường là loại ngon của hạng này.
- Khi mở gói trà hay hộp trà người ta nhận thấy ngay đặc tính của loại này như sau:
- Có mùi thơm rất dịu
- Cánh trà nhỏ cánh, xanh đậm
- Có màu xanh của bột trà bám trên thành bao alumin hay thành hộp trà, đó là loại trà bột (dùng trong lễ dâng trà ) được nhà sản xuất cho vào để làm gia tăng phẩm chất. Càng nhiều trà bột cho vào càng ngon và càng đắt giá.
- Khi pha trà lần đầu (60 độ, 2 phút) chỉ để hòa tan loại trà bột và một phần nào hương vị của cánh trà mà thôi. Chính vì vậy lần uống đầu tiên này mang đến khẩu vị nhiều hơn là mùi vị. Nhưng ở lần pha thứ 2 và thứ 3 luợng trà bột đã giảm sút nhưng nhờ nhiệt độ nước pha cao (80-90 độ) làm bốc hơi mùi vị thơm của cánh trà. Với loại trà trung bình hạng tốt, người ta có thể pha lần thứ tư vẫn còn mùi vị ngon của trà.Tóm lại lần pha trà đầu tiên để người ta thưởng thức "Vị" của trà, từ lần thứ hai, thứ ba người ta thưởng thức HƯƠNG của trà.
- Ðây là loại trà thường uống hàng ngày ở những gia đình khá giả hay để đãi khách cũng như ở các văn phòng của các vị lãnh đạo hãng.
3. Loại hảo hạng:
Loại này là loại trà biến chế từ lá trà non (Việt Nam gọi là trà búp), sản xuất bởi những hãng trà nổi tiếng, kèm theo in ấn và lịch sử của nhà sản xuất hay loại trà. Trong đó nhà sản xuất lựa chọn những địa danh trồng trà nổi tiếng ở Nhật Bản .
Các nhà sản xuất trà xanh ở Nhật cũng nhập cảng hay có các cơ sở biến chế sơ khởi ở ngoại quốc như ở Trung Hoa, Bắc Việt Nam, Tây Tạng, Bắc Lào... Nhưng theo ý kiến của người Nhật thì những loại trà mà họ mang từ ngoại quốc vào Nhật Bản chỉ để sản xuất loại trung bình hay hơn trung bình một tí mà thôi. Còn những loại trà hảo hạng hay loại trà bột đặc biệt dùng cho các lễ dâng trà đều được biến chế từ các vườn trà đặc biệt ở miền Nam và miền Trung Nhật Bản.
Với loại trà hảo hạng, thường đóng gói rất nhỏ (35- 100 grams), thường 50 grams và được trộn vào rất nhiều trà bột. Người Nhật Bản khi có dịp uống loại trà này họ tuân thủ phương pháp pha trà một cách tuyệt đối để không phí phạm và nhất là hưởng thụ được tất cả hương vị của loại trà xanh quí và đắt tiền. Loại trà này người ta có thể pha đến lần thứ 5 nước trà vẫn thơm ngon và mát dịu. Dĩ nhiên loại này chỉ dùng trong các trường hợp tiếp đãi khách quí và trong các trường hợp đặc biệt mà thôi. Giá cả cũng rất thay đổi tùy theo nguồn gốc của vật liệu và của nhà sản xuất, có thể gần 50 US$ cho một bịch trà khoảng 50 grams! Những người biết thưởng lãm loại trà này họ có nhiều dụng cụ phức tạp, cầu kỳ để cung ứng cho nhã khiếu uống trà của họ.
Vài chú ý căn bản
Khi chúng ta quen biết một gia đình người Nhật hay có dịp du lịch Nhật Bản... Chắc chắn chúng ta sẽ có nhiều dịp được các bạn bè Nhật Bản mời về nhà họ. Chắc chắn món giải khát đầu tiên, gần như không thay đổi của ngươì Nhật là mời chúng ta uống trà xanh và ăn một vài loại bánh ngọt đặc biệt để gia tăng hương vị của trà. Sau đây là vài điều ghi chú mà chúng ta nên chú ý:
- Ăn một vài miếng bánh ngọt trước khi uống trà.
- Khi chúng ta uống hết trà trong tách, không khi nào tự ý lấy bình trà rót vào tách của mình hay lấy bình thủy tự ý pha trà cho mình... Làm như vậy chúng ta đã vô tình làm sai lệch cách pha trà của chủ nhân (vì họ biết rõ loại trà mà họ đãi chúng ta phải pha như thế nào, đặc biệt theo sự chỉ dẫn của nhà sản xuất). Người Nhật, nhất là người phụ nữ (vợ bạn hay các bà mẹ) rất kín đáo và chú ý, thường thường họ nhìn thấy tách uống trà của chúng ta hết và họ tiếp cho chúng ta ngay. Trong trường hợp họ bị vướng bận điều gì mà họ quên, chúng ta chỉ cần khen trà ngon là họ sẽ hiểu ngay và tiếp cho chúng ta tức thì.
- Khi chúng ta pha trà xanh, tuyệt đối không bao giờ lấy nước đang sôi từ chiếc nồi ruôn vào bình trà. Ðây là một sai lầm rất nặng về nguyên tắc và cả về mỹ thuật nữa. Với người pha trà chuyên môn, nguời ta để ấm nước không đậy nắp trên bồn than rất nhỏ, nước nóng ở khoảng 90 độ C, rồi họ dùng một chiếc muỗng bằng tre nhỏ để múc nước pha trà. Tùy thuộc vào lượng nước họ múc ở trong nồi và thời gian họ rót nước nóng vào bình trà để điều chỉnh nhiệt độ của nước pha trà (đây là một trong nhiều xảo thuật trong trà đạo).
Trà là thứ đồ uống có lợi cho sức khỏe, có thể chữa bệnh, giải độc, mang lại cảm giác khỏe mạnh. Trà giúp thư giãn thần kinh sau giờ làm việc mệt mỏi hay giảm stress vì công việc gia đình.
Cách pha trà thảo mộc như sau:
- Về nước pha: Nên dùng nước suối đóng chai,hoặc dùng màng lọc để không có flo, clo và các loại hóa chất khác ảnh hưởng đến vị trà.
- Để pha 2 cốc trà (500ml) thì cần 2 thìa thảo mộc. Làm ấm ấm pha trà và cốc trà. Cho thảo mộc vào trong ấm, cho nước sôi vào, đậy kín và để 5 – 10phút (tùy loại thảo mộc) Luôn đậy trà trong khi pha chế để tránh bốc hơi và ngăn chặn sự mất mát các tinh dầu.
Hiện nay trên thị trường còn bán cả các ấm lọc trà rất tiện lợi cho việc pha trà thảo mộc vì nó có màng lọc, chỉ cần đổ nước sôi vào cho đến khi ngập màng lọc.
Em mới biết 1 số loại trà thảo mộc dễ pha chế và tự làm được thôi nên sẽ tìm hiểu và tư vấn thêm sau nhé.
1. Trà cỏ linh lang, tầm ma, cam thảo:
Trà này có tác dụng bù năng lượng cho người phụ nữ sau kì kinh nguyệt vì nó giàu chất sắt. Cam thảo có khả năng phục hồi và hỗ trợ cho tuyến thượng thận.
Để làm 2 cốc (500ml) cho 2-3 người dùng, ta cho:
+ 1 muỗng hạt linh lang
+ 1 muỗng tầm ma khô
+ 1 muỗng cam thảo khô
+ 2 cốc nước sôi (500ml)
Trộn lẫn tầm ma, cam thảo, linh lang trong ấm, đổ nước sôi, đậy kín để trong 10p – 15 phút, Đổ qua màng lọc và uống cả ngày.
2. Trà cam thảo:
Trà cam thảo có mùi thơm dễ chịu, có tác dụng ngăn chặn dị ứng, chứng viêm hệ thống hô hấp. Trà được dùng dưới dạng rễ chặt nhỏ hoặc dạng nghiền nhỏ.
Làm 2 tách trà cần:
1 thìa rễ cam thảo sấy khô
Cho 500ml nước sôi, chờ trong 10phút. Lọc và uống.
Chú ý: Không nên dùng nếu bị cao huyết áp
3. Trà gừng và trà bạc hà:
Trà này tốt cho các triệu chứng nôn mửa, gây ra bởi ngộ độc thực phẩm, say rượu, chóng mặt. Gừng làm ổn định dạ dày. Bạc hà làm mát và sạch miệng, nó như thuốc trị co thắt hiệu quả
Làm 1 tách trà 250ml: dùng 1 muỗng gừng tươi đã được bóc vỏ và nghiền nhỏ, ½ muỗng trà lá bạc hà khô. Trộn lẫn gừng và bạc hà trong 1 ấm trà, thêm 250ml nước sôi vào, đậy nắp và để từ 5-10 phút. Lọc sau đó uống nóng.
Uống trà này bất cứ khi nào bạn thấy buồn nôn hoặc là đề phòng trước khi đi tàu xe.
Trên thị trường còn nhiều loại trà thảo mộc đặc biệt lắm với nhiều loại hương vị khác nhau. Hôm trước cô bạn dẫn em đến 1 cửa hàng trà đặc sản tham quan, có rất nhiều loại trà thảo mộc. Có trà hoa hồng cực thơm, có loại trà gì mà mùi như quế hồi ấy – thấy họ giới thiệu là trà thảo mộc quý mà người theo Đạo Hồi thường dùng, có loại là quả dâu hay nho khô gì đó....
Trà không chỉ là đồ uống khởi đầu một ngày mới. Nó còn giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư, đái tháo đường, bệnh nướu và giảm stress, giúp “đốt cháy” chất béo và giảm cân. Nhưng bạn đã biết cách để có được tách trà ngon nhất?
1. Nhiệt độ nước pha trà thích hợp
Thay vì đợi báo động của ấm đun nước pha trà vang lên, hãy chọn loại nước có nhiệt độ thấp hơn thế 1 chút.
Một trong những lỗi phổ biến nhất thường gặp khi pha trà là sử dụng nước có nhiệt độ không đúng.
Nhiệt độ nước rất quan trọng
Chỉ những loại trà “cứng đầu” như trà ô long và trà đen mới cần pha bằng nước đun sôi. Còn lại các lá trà mỏng mảnh của trà trắng và một số loại trà khác thì chỉ cần nước âm ấm, nước sôi già sẽ phá hủy các chất có trong các loại trà này và có thể gây ra vị đắng.
Vậy nên, trước khi pha bất cứ loại trà nào, cần đọc kỹ hướng dẫn cách pha trên nhãn hộp/gói.
2. “Nâng cấp” nước pha trà
Mặc dù nước pha trà có thể là nước máy nhưng đó chưa phải là loại nước lý tưởng để pha tách trà ngon. Dùng nước máy đun sôi để pha trà được ví như là đi xe buýt tới chốn nghỉ trăng mật.
Nên dùng nước khoáng pha trà
Các chuyên gia pha trà khuyên nên dùng nước khoáng. Nếu không có nước khoáng, nước đã lọc qua thiết bị lọc chuyên dụng sẽ là lựa chọn tốt nhất tiếp theo.
3. Thỏa mãn cảm xúc
Thưởng thức trà
Cầm ngay cốc trà và làm 1 ngụm lớn như hồi sinh viên sẽ khiến cốc trà pha đúng cách giảm đi giá trị vốn có. Thay vào đó, hãy dành cho việc uống trà một khoảng thời gian “rộng rãi” để bạn nhâm nhi, thưởng thức hương thơm, vị chát nơi đầu lưỡi chứ không phải là uống thỏa cơn khát.
Hãy đặt tất cả các giác quan của mình vào chén trà để cảm xúc thăng hoa.
4. Vị ngọt tự nhiên
Trà ngọt tự nhiên
Nếu cần một chút ngọt ngào cho bình trà thì đừng vội dùng đường kính. Một thìa mứt trái cây sẽ tuyệt hơn nhiều. Nếu đó là loại mứt làm từ cánh hoa hồng thì sẽ càng tuyệt vời.
5. Coi trọng khâu bảo quản
Có rất nhiều nguyên nhân làm suy giảm chất lượng của trà. Đó là ánh sáng, độ ẩm, nhiệt độ và ôxy. Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết việc không nén chặt các lá chè khi bảo quản sẽ giúp bảo quản trà tốt nhất.
Đựng trà trong những hộp kín, để ở nơi thoáng mát, khô ráo và tối sẽ giúp bảo quản trà ngon tới 3 năm.
Vừa gặp đã pha một ấm trà ngon đãi khách thì chắc chán bạn sẽ tạo dược một thiện cảm trong lần gặp đầu tiên
Vậy bạn có biết pha trà ngon bằng cách nào không, hôm nay mình sẻ chia sẻ một số bí quyết của mình nhé !
Trước tiên là đổ nước sôi vào ấm -> sau đó tráng , đổ nước đi, rồi cho vào một lượng trà vừa đủ
Thông thường, một người uống thì cho một muỗng, hai người uống thì ba muỗng.
Nhưng cũng có thể có nhìu người hơn, các bạn cứ nhớ số muỗng trà bằng số người cộng thêm một là được
------- Các bạn củng nên lưu ý thi gian hãm trà nữa.
⌂ Trà lá to: 4 -> 5 phút
⌂ Trà lá nhỏ : 3 phút
Nếu các bạn thấy trà có vị chát thì là do bõ trà quá nhìu, cách chữa là thêm vào ly một ít nước sôi
Nếu bạn có loại ấm trà vừa đủ cho ba tách thì có nghĩa là chĩ đũ cho một người thôi. Với trà thì phần của một người là hai tách rưỡi:
⌂ Tách thừ nhất để thưởng thức hương trà
⌂ Tách thứ hai dịu và màu đẹp
⌂ Tách thừ ba đậm đà
---- cũng có thể có tách thứ tư dùng thêm dường và sữa ---
Thời gian hãm trà cũng phải đúng, nếu không thì trà sẽ có vị chát và thời gian không đũ thì màu trà cũng không đẹp
Lưu ý một chút:
Trong lúc pha trà, các bạn không nên dùng muỗn dễ khuấy nha. Nếu làm như vậy thì khi uống trà, sẽ thấy gai gai ỡ đầu lưỡi. Vì khi khuấy, lá trà sẽ bị nát, lúc đó có lọc qua rây vẫn còn cặn và lúc mở nắp ra, hương trà cũng sẻ bay hết
Bưng ấm trà, giữ thăng bằng rồi xoay khẽ, như vậy, vụn trà sẽ lắng xuống
Những lá trà trong bình như đang khiêu vũ nên chúng ta tìm cho chúng một tiết tấu thích hợp, nhưng đừng làm cho chúng hoảng sợ , cứ từ từ vẽ những vòng tròn cho chúng
Chỉ cần bạn cẩn thận, tỉ mỉ thì có thể pha dược bình trà ngon rồi. cứ từ...từ từng bước. Lúc rót trà cũng phải nhẹ nhàng , từ tốn. Chỉ cần nghĩ mưốn pha một ấm trà thật ngon cho người mình yêu mến , từ từ và chăm chú.
Pha chế ở nhiệt độ phù hợp
Thay vì đợi cho đến lúc ấm nước sôi sùng sục, hãy pha chế trà ở nhiệt độ nguội hơn một tí. Các chuyên gia hàng đầu trang lĩnh vực pha chế đã khẳng định rằng một trong những sai lầm lớn nhất nhưng cũng phổ biến nhất khi pha chế trà là sử dụng nước không đúng nhiệt độ. Chỉ những loại trà rắn nhất như trà Oolong và trà đen thì mới cần pha theo kiểu “luộc” như vậy. Trà trắng và các loại trà khác đều cần pha với nước có độ nóng thấp hơn, nước quá nóng có thể phá huỷ trà và thậm chí là mang lại vị đắng khó chịu. Tốt nhất, bạn nên đọc hướng dẫn pha trà được ghi bên ngoài bao bì để có những cách pha chế khác nhau phù hợp cho từng loại trà cụ thể.
Nhiệt độ của nước pha sẽ ảnh hưởng đến chất lượng của tách trà (Ảnh: Inmagine)
Chất lượng của nước pha chế phải đảm bảo
Mặc dù nước từ vòi nước nhà bạn hoàn toàn đảm bảo chất lượng nhưng một tách trà hoàn hảo có những đòi hỏi cao hơn thế. Các chuyên gia pha chế trà bật mí rằng họ thường sử dụng nước khoáng để làm nên những tách trà thơm ngon hảo hạng; nếu không có nước khoáng thì nước lọc cũng là một sự lựa chọn tốt. Hãy nhớ là đừng nên sử dụng vòi nước nóng có sẵn để pha trà, nó rất tiện dụng nhưng sẽ khiến bạn thất vọng ngay sau đó.
Uống trà cũng là một nghệ thuật
Tách trà pha xong sẽ thơm ngon hơn rất nhiều nếu bạn biết cách thưởng thức nó. Trà không phải là loại thức uống giải khát qua loa mà đòi hỏi người thưởng thức phải cảm nhận được sự tinh tế của nó. Hãy dành cho mình thời gian thư giãn và thưởng thức từng ngụm trà trong một tâm trạng nhẹ nhàng, thoải mái nhất. Đấy không chỉ là cách giúp bạn giải tỏa stress hiệu quả mà còn giúp cơ thể bạn hấp thu được những nguồn chất hữu ích từ trà một cách tốt nhất.
Nếu bạn thích uống ngọt
Hãy làm ngọt tách trà của bạn một cách tự nhiên. Bạn không nên cho thêm đường vào nước trà mà hãy cho những thành phần từ thiên nhiên có thể làm ngọt tách trà của bạn như các loại mứt từ cánh hoa, trái cây… những “gia vị” tự nhiên này sẽ mang cảm giác mới lạ, ngon miệng mà vẫn không làm mất đi hương vị đặc trưng của nước trà.
Bảo quản trà và thưởng trà là cả một nghệ thuật (Ảnh: Inmagine)
Bảo quản trà đúng cách
Có nhiều yếu tố có thể làm giảm chất lượng trà như ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm và không khí… tuy nhiên, các chuyên gia nói rằng những lá trà loại xốp, mềm nếu như được bảo quản đúng cách sẽ duy trì được sự tươi mát trong suốt thời gian dài. Tốt nhất, bạn nên cho trà vào một chiếc hộp kín, đặt trong môi trường khô, thoáng, ít ánh sáng, như vậy chất lượng của nó sẽ được kéo dài đến 3 năm.
Có thể bạn cho rằng pha một tách trà thật tốn công, nhưng hãy cố gắng thực hiện theo những lời khuyên trên đây, bạn sẽ được thưởng thức những tách trà thơm ngon và tốt cho sức khoẻ.
Trà là thức uống bình dân nhưng lại vô cùng cầu kì. Ở TQ, Nhật có nghệ thuật trà đạo, ở VN cũng vô cùng nhiều loại trà và cách pha uống cũng cực kì khác nhau.
Theo kinh nghiệm của mình do các cụ dạy, nếu là trà búp, pha trong ấm sứ loại dày hoặc bằng gốm, nước pha khoảng 90độ tức là không đổ trực tiếp nước sôi sục mà chiết qua phích rồi đổ vào ấm. Đầu tiên là tráng ấm bằng nước nóng (sôi càng tốt), sau khi tráng ấm phải nóng già tay, rồi mới cho trà vào, chiêu một chút nước cho ngập trà để trà kịp nở cánh (chắc 2 phút gì đó) rồi đổ nước đầu. Sau đó mới chiêu nước để uống, đặc loãng tùy người uống, để trong vòng 5-10 phút cho trà ngấm. Rót ra chén nhỏ cũng phải rót đều các chén chừng 1/2 sau đó mới rót lại vòng nữa cho đầy chén. Có thể chiêu nước đến tuần thứ 3-4 tùy người uống lâu hay mau, tuy nhiên khi cảm giác nước nhạt đi thì thôi hoặc phải pha ấm mới. Những loại trà ướp sen, ướp nhài thì nước pha thường phải là nước mưa, bây giờ không có nước mưa thì đành chịu, nhưng nhà mình vẫn dùng nước khoáng nên cũng tương đối giống. Trà này thường pha ấm nhỏ, cách pha cầu kì hơn, không rửa trà một nước, sau khi chiêu nước vào ấm thì phải dội bên ngoài ấm một ít nước để ấm nóng hơn khiến hương trà quyện lại trong ấm mà không bay ra ngoài. Trà mạn pha phải được nước, mùi thơm và ngon, tức là nước phải trong, xanh ánh vàng, hương thơm, vị hơi chát nhưng uống xong ngọt nơi đầu lưỡi. Thông thường chè Thái Nguyên là ngon, nhưng một số vùng như Yên Bái, Cao Bằng cũng có trà rất ngon.
Một loại trà khác vừa ngon vừa rẻ là trà tươi (chè tươi), mua lá chè ở chợ về rửa sạch, hãm trong ấm, mùa đông có thể thêm mấy lát gừng, huyết áp thấp thì phải thêm đường, uống nóng hoặc đá đều ngon, giải nhiệt, ngừa ung thư (nhiều sách nói).
Bây giờ do du nhập nhiều loại trà ngoại và để tiện cho sử dụng, người ta thường uống trà túi lọc, từ trà đen đến nhiều loại thảo dược và thêm các loại hương liệu khác nhau cho hợp túi tiền và sở thích của người tiêu dùng. Các hương liệu làm thành mùi dâu, mùi đào, mùi táo... đều là các mùi nhân tạo, vì thế có thể không kén nước, cách pha cũng như thức đựng để pha, có thể cho thẳng vào ly tách, bình thủy tinh, ấm,... đều ok. Mình không thích các loại trà này trừ trà Lipton đen pha vào tách lớn, thêm chút đường và lát chanh tươi thật mỏng, mùa hè thì pha một nửa ly, cũng chanh và đường thêm nửa ly đá viên thành Lipton đá là hết.
Thỉnh thoảng có dùng mấy loại trà túi lọc từ thảo dược như Actiso, Hibiscus, Hoa cúc cũng theo cách pha tách luôn dùng nóng hay đá.
Một số quán trà bán trà Hongkong, Đài Loan gì đó thì có tách trà có nắp, thêm táo tàu, long nhãn... với trà trong một tách có nắp, uống đổi vị cũng hay.
Bảo quản trà thì không khó, tuy nhiên để trà giữ được hương thơm và vị nguyên bản thì chỉ nên dùng trà đã mở trong một thời gian ngắn, sau khi mở phải đựng trong lọ thủy tinh màu, bình nắp kín, để chỗ khô mát. Với trà túi lọc, phải đóng kín túi nilon ngay sau khi mở. Thực ra, các loại trà Lipton kể cả hộp sắt và hộp giấy sau khi mở đều gần như không đúng tiêu chuẩn bảo quản của trà. Vì vậy khi mở nắp, nên chuyển sang hộp kín (hộp có van chốt và doăng mua ở siêu thị) thì để được lâu hơn mà vẫn giữ được hương vị.
Cách pha trà xanh chữa bệnh
Dùng nước sôi 70 – 80% hãm chè, không nên đậy nắp: Làm như vậy có thể giữ được hương vị chè tốt, sẽ không làm cho nước thứ 2, 3 bị nhạt, đồng thời có thể tránh được nhiệt độ cao phá hủy những thành phần có ích trong chè.
Uống chè không nên uống cạn một lần: Có những người uống chè thường uống cạn một lần rồi mới đổ thêm nước sôi vào, như vậy sẽ ảnh hưởng đến hương vị của cốc thứ 2, 3. Cách làm tốt hơn là: Khi hãm được nước đầu uống còn khoảng 1/3 thì đổ thêm nước sôi vào, sau khi uống hết 2/3 lại đổ nước sôi vào hãm.
Chè không nên hãm quá nhiều lần: Thông thường chỉ hãm 3 – 4 lần là được. Hãm nước đầu trà có thể hòa tan 30% chất hòa tan trong trà, hãm nước thứ hai là 50%, hãm nước thứ ba là 10%, đến lần thứ tư chỉ còn 5%. Tục ngữ có câu; “Nước đầu đắng, nước thứ hai bổ, nước thứ ba thuần, nước thứ tư hết vị”. Một ấm trà hãm nhiều lần, một số chất có hại trong lá chè sẽ hòa tan vào trong nước chè, không có lợi cho sức khỏe.
Không nên uống nước chè để qua đêm: Nước chè để sau 8 tiếng thì thành phần bất lợi trong nước chè sẽ tăng lên, đặc biệt khi trời nóng, nhiệt độ cao, vi khuẩn dễ dàng phát riển, uống vào gây bất lợi cho sức khỏe.
Ăn cơm xong không nên uống nước chè ngay: Ăn cơm xong nếu uống nước chè ngay sẽ làm cho dịch vị bị hòa loãng ra không có lợi cho việc tiêu hóa thức ăn, thậm chí còn kích thích niêm mạc dạ dày sinh ra viêm, vì vậy thông thường sau khi ăn cơm khoảng 1 giờ mới uống nước chè là tốt nhất.
Không nên dùng chè đặc để giải rượu: Sau khi uống rượu say thì tim đập nhanh, loạn nhịp, đau đầu, chóng mặt, chân tay rã rời, gây hưng phấn tinh thần, mà nước chè đặc cũng có tác dụng hưng phấn trung khu thần kinh, nếu dùng chè đặc để giải rượu thì khác nào “lửa đổ thêm dầu”. Đồng thời chất kiềm chứa trong nước trà đặc sẽ khống chế khả năng tái hấp thu của thận, mà có tác dụng lợi tiểu nhanh. Sau khi uống rượu nếu uống nước trà đặc ngay sẽ làm cho chất độc trong rượu chưa được phân giải ngấm vào thận quá sớm,gây tổn hại chức năng thận.
Người đại tiện táo không nên uống nhiều chè: Trong nước chè có chứa nhiều axit không những làm giảm sự co bóp của ruột mà còn làm lắng đọng protein, các peptit, chất sắt, ion kim loại, làm cho phân khô gây chứng táo bón hoặc khiến cho người vốn bị táo bón lại bị nặng thêm. Cần chú ý rằng, lá chè đun hãm càng lâu thì tanin tách ra càng nhiều, càng bất lợi cho người bị táo bón.
Dụng cụ hãm và uống chè cần làm sạch cặn chè: Uống chè có lợi cho sức khỏe nhưng cáu chè bám ở thành ấm và đáy cốc thì hại cho sức khỏe. Cặn chè là do chất polyphenol trong chè bị ôxy hóa trong nước mà thành, có màu lá cọ, do đó còn gọi là rỉ chè. Trong cáu chè có chứa nhiều kim loại như chì, sắt, thạch tín... cùng với nước chè những chất này thâm nhập vào cơ thể kết hợp với những chất dinh dưỡng như protein, chất béo, vitamin, hình thành chất lắng cặn khó hòa tan làm ảnh hưởng đến sự tiêu hóa hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể, ngoài ra chất lắng cặn này một khi đã được cơ thể hấp thu dẫn đến sự rối loạn chức năng của một số cơ quan như hệ thần kinh, hệ tiêu hóa... Vì vậy người uống chè phải thường xuyên rửa ấm chén, kịp thời cọ rửa cáu chè bám ở thành trong của ấm. Quan điểm “cáu chè càng dày hãm chè càng thơm, càng giàu dinh dưỡng” là không khoa học.
Nói đến Nhật Bản, người ta thường nhắc đến uống trà đạo. Tuy nhiên để tạo nên những hương vị thơm ngon như vậy chắc hẳn không phải ai cũng biết cách pha trà đạo như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu với các bạn một trong những cách pha trà đạo Nhật Bản.
Sau đây là những vật dụng cần thiết cho việc pha trà xanh:
1. Một cái bình thủy để chứa nước sôi. Thường loại dung tích khoảng 2 lít nếu dùng cho 4, 5 người uống trà.
2. Một bình pha trà: Thường bằng đất nung màu đen hay nâu có cán cầm (khác với loại có quai, tuy nhiên đây cũng không phải là điều bắt buộc). Bình pha trà cũng có khi bằng kim khí rất nặng màu đen, có quai xách. Thường bình pha trà có dung tích khoảng 200 ml (bằng trái cam), nếu cỡ khoảng 400ml (bằng trái bưởi) đã được coi là to. Rất hiếm có bình pha trà cỡ lớn hơn 500ml vì làm loãng, mất mùi vị trà và nhất là không đẹp mắt. Với những cỡ bình lớn người ta thường dùng để pha những loại trà hạ phẩm (loại nhiều cuống lá, lá già thô hay loại trà xanh pha trộn với gạo rang...). Loại trà này thường được pha để uống trong các Restaurants hay cho nhân viên lao động trong giờ giải lao của hãng xưởng. Dùng cho gia đình hay tiếp khách thăm viếng, khoảng dưới 5 người, chiếc bình trà cỡ 300ml được coi là tốt nhất.
Hầu hết các bình pha trà xanh của Nhật Bản đều có một tấm lưới rất mịn bằng kim khí bao phía trong vòi ấm hay là một cái phễu lọc bằng lưới nằm sát vào miệng ấm để đựng trà, giữ lại không làm cho bã trà ra tách khi rót trà.
3. Một bộ ly uống trà:
Thường cỡ khoảng 70ml đến 100ml. Hình tròn, hay hình ống, đôi khi có hình dạng méo mó. Thường màu đậm hay nhiều màu in hình hoa trái hay viết những chữ Nhật Bản dạng chữ thảo. Tuy nhiên màu sắc không diêm dúa với màu đỏ gay gắt nhãn giới như trên các đồ sứ của Trung Hoa. Ly tách uống trà của Nhật Bản có màu thanh thoát, êm dịu, dễ thương hơn. Tách uống trà có thể có nắp hay không, nhưng phải có một đĩa nhỏ đễ đỡ tách uống trà.
4. Hộp đựng trà:
Trà xanh bán trên thị trường thường được đóng kín trong một bịch bằng alumin với chân không, hay bằng những hộp bằng kim khí rất kín. Sau khi mua về, bỏ bao bì, trà được đựng trong một chiếc hộp dung tích cỡ 100ml -300ml, bằng kim khí có 2 nắp. Nắp ở phía trong bằng plastic hay bằng kim khí. Nắp phía ngoài hộp, ngoài tác dụng đậy hộp trà cho kín, nhưng còn được dùng như một dụng cụ để đo lường trà chính xác trước khi cho trà vào bình. Người pha trà lấy một chiếc muỗng bằng tre gạt trà vào trong chiếc nắp, tùy theo số người uống để tránh tình trạng nhiều ít không đều.
Ðó là những dụng cụ mà mọi gia đình Nhật Bản đều phải có và được coi như đồ dùng hàng ngày của gia đình. Tuy nhiên trong trường hợp tiếp khách, họ còn mang ra thêm vài dụng cụ khác nữa để tạo vẻ lịch sự và đẹp mắt. Chẳng hạn:
- Một cái bình uống trà thứ hai dùng để điều chỉnh độ nóng của nước pha trà (hình thức cái chén Tống của lối uống trà của Việt Nam hay Trung Hoa ).
- Một cái bình khá lớn bằng đất nung màu đen, thường có nhiều hình dạng khác nhau để đựng nước tráng tách uống trà, bình pha trà hay đựng trà cặn mỗi lần uống trà mới. (giống như cái khay có nan bằng tre để trên một cái chậu để đổ nước dư thừa của Trung Hoa. Hình thức này người Nhật không bao giờ dùng, họ thà đựng vào một cái tách uống trà rồi mang đi đổ chứ không dùng đến vì thô kệch và không đẹp mắt đó!).
- Một cái khay đựng tách và bình trà bằng gỗ (thường màu nâu và hình vuông hay chữ nhật) được che phủ bởi một tấm khăn xinh xắn, sạch sẽ để người pha trà lau khô tách uống trà trước khi rót trà cho khách.
Ngoài ra còn rất nhiều dụng cụ lỉnh kỉnh khác như muỗng lấy trà bằng tre. Cái máng nho nhỏ bằng tre hay gỗ để ước lượng số trà nhiều ít trước khi ruôn trà vào bình... tất cả tùy thuộc vào mức độ quan trọng của cuộc uống trà và sự cầu kỳ tiếp khách của chủ nhân.
Cách pha trà
Gồm những thủ tục cần thiết sau đây:
1. Nước pha trà:
Tuyệt đối không bao giờ lấy nước đang sôi để pha trà, có nghĩa là không thể nào dùng nước đang sôi trong bình ruôn vào bình pha trà. Lý do trông không đẹp mắt và nhất là tất cả các loại trà Nhật Bản (trà xanh, trà bột dùng trong lễ dâng trà (Sado) không bao giờ dùng nước đang sôi! Nước pha trà phải được đựng trong một bình thủy (uống trà thông thường) hay nước được nấu trong một cái ấm kim khí không nắp trên bồn than rất yếu để giữ nước ở khoàng 80-90 độ celcius (trà đạo) .
2. Làm ấm dụng cụ:
Ấm pha trà và tách uống trà được tráng bằng nước sôi trong bình thủy để làm ấm dụng cụ, sau đó dùng khăn lau khô trước khi sử dụng.
3. Cho trà vào ấm pha trà:
Thường với loại trà ngon cỡ trung bình ngươì ta thuờng tính cho mỗi một người khách khoảng một muỗng cà-phê trà xanh. Tuy nhiên nếu dưới 3 người khách, nên cho hơn một tí để tránh quá nhạt. Dĩ nhiên với những người ghiền trà, thích uống đậm lại là vấn đề khác!
4. Pha trà:
Với loại trà xanh cỡ trung bình, người ta thường pha trà 3 lần khác nhau như sau:
- Lần thứ nhất: được pha với nước nóng ở khoảng 60 độ C, để trà ngấm khoảng 2 phút đồng hồ trước khi rót cho khách. Nước sôi từ bình thủy được rót ra một cài bình trà khác (hay chén tống) để giảm nhiệt độ trước khi cho vào bình pha trà. (lý do tại sao sẽ được giải thích ở phần sau).
- Lần thứ hai: pha với nước nóng khoảng 80 độ trong khoảng 30-40 giây, có nghĩa là cho nước vào ấm pha trà, hơi lắc nhẹ và rót ra tách cho khách ngay. Nước cũng được rót qua bình trung gian nhưng mau lẹ hơn để có nhiệt độ mong muốn. (Tuy nhiên, những người pha trà quen thuộc, khéo tay họ có thể điều chỉnh nhiệt độ từ bình thủy rót vào bình pha trà bằng các thủ thuật như rót nước thật chậm, để cao vòi nước trên bình pha trà...)
- Lần thứ ba: Nước pha ở nhiệt độ khoảng 90 độ C, cũng khoảng 30- 40 giây. Nước có thể ruôn trực tiếp từ bình thủy vào ấm trà, vì nước sôi khi qua các giai đoạn rót vào bình thủy, rồi từ bình thủy rót vào ấm pha trà đã có nhiệt độ khoảng 90 độ C.
Với những loại trà ngon đặc biệt, người ta có thể pha trà lần thứ 4 hay lần thứ 5 (cách thức pha như lần thứ 3) mà nước trà vẫn xanh và còn mùi vị. Nhưng những loại trà xanh hạ phẩm, rẻ tiền việc pha trà hơi khác hơn chút đỉnh. Chẳng hạn lần thứ nhất phải ở nhiệt độ cao hơn (70- 80 độ, 2 phút), lần thứ hai (90 độ, khoảng 1- 2 phút) và không có lần thứ 3 vì hết mùi vị rồi. (giải thích ở phần dưới).
5. Lượng nước pha trà:
Người pha trà phải biết ước lượng cho bao nhiêu nước pha vào bình trà, không thể pha trà xanh Nhật Bản bằng cách cứ cho nước vào đầy bình rồi rót cho khách theo lối pha trà của Tàu hay Việt Nam được. Mà phải biết dung tích của tách uống trà và số tách để cho đúng lượng nước để mỗi lần rót trà cho khách phải hết trọn vẹn nước trong bình pha trà. Nếu còn sót lại sẽ làm giảm phảm chất của lần uống trà kế tiếp vì sai nhiệt độ, vì oxy hoá làm mất màu xanh đẹp của trà v.v...
Cách rót trà
Không bao giờ rót trà cho khách một lần đầy tách rồi rót tiếp cho người khách kế tiếp! Làm như vậy sẽ có sự khác biệt về độ đậm nhạt của nước trà trong mỗi tách, cũng như không đều về lượng trong mỗi tách (tách đầu tiên quá nhiều, tách cuối cùng rất ít, quá đậm vì thời gian trà ngấm ra nhiều hơn hay không còn nước cho người kế tiếp!). Vì vậy tất cả các tách của khách đều được để trong khay trà rồi rót theo thứ tự 1, 2, 3, 4... rót lần đầu khoảng 30ml (cho mỗi tách, cỡ lớn 70 ml),sau đó rót lần thứ hai với thứ tự ngược lại 4, 3, 2 ,1 mỗi lần khoảng 20ml (cho mỗi tách có tổng cộng 50ml nước trà) nếu còn dư chút ít trong bình, nên co giãn để phân đều cho các tách. Sau đó mới đưa mời khách.
Chính vì lý do này, người pha trà phải căn làm sao cho đủ (không thiếu, không thừa) cho tất cả khách, mỗi người khoảng 50ml (với loại tách uống trà cỡ 70-80 ml).
Cách uống trà
Khi uống trà xanh Nhật Bản (cũng như uống trà bột trong lễ dâng trà) người Nhật phải ăn một vài loại bánh ngọt để làm gia tăng hương vị của trà. Các lọai bánh này bán rất nhiều trên thị trường thường làm bằng đậu hay bột khoai, bột gạo... Chúng ta có thể thay thế bằng các bánh ngọt khác của Âu Mỹ như bánh ngọt, chocolate... nhưng vẫn không phải là hoàn hảo lắm. Ở Việt Nam có loại bánh đậu xanh (Bảo Hiên Rồng Vàng, Hải Dương...) được coi là rất thích hợp cho việc uống trà xanh.
Trước khi uống trà, người ta ăn vài miếng bánh (phải ăn hết bánh trong miệng rồi mới uống trà, không nên vừa ăn vừa uống). Sau đó thỉnh thoảng ăn thêm bánh và uống trà tiếp theo. Với cách này sẽ làm gia tăng hương vị của trà xanh một cách lạ kỳ.
Uống trà xanh Nhật Bản hoàn toàn khác với lối uống nhâm nhi từng tí một trong lối uống trà Tàu của những vị nhà Nho Việt Nam. Người Nhật uống thành ngụm đàng hoàng để có đủ lượng nước trà thấm vào tất cả các màng niêm của miệng.
Với những loại trà xanh hảo hạng hay trên trung bình, ngươì Nhật cho rằng nước pha trà lần đầu tiên được coi là đậm đà nhất, làm mùi ngon của trà thấm vào vị giác nhiều nhất. Nước thứ hai, có một khoái cảm khác nhờ nhiệt độ nóng của lần pha này, nước trà mất đi khá nhiều vị đặc biệt của trà nhưng lại có mùi rất thơm bốc lên, kích xúc vào khứu giác. Cả hai lần pha trà này được coi là quan trọng nhất và độc đáo nhất của trà xanh Nhật Bản. Với loại trà thượng hạng người ta có thể uống đến lần thứ 4 hay thứ 5 nước trà vẫn xanh và mùi vị vẫn còn . Tuy nhiên loại trà hạ phẩm, người ta bỏ qua lần thứ nhất và bước sang cách pha lần thứ hai hơi đổi khác đôi chút như đã viết ở trên.
Vài tiêu chuẩn để xếp hạng trà xanh
Rất nhiều người ngoại quốc khi uống trà xanh Nhật Bản thường đưa ra những ý kiến khác biệt nhau, thậm chí có lúc họ thấy rất ngon, có lúc họ thấy rất nhạt nhẽo. Ðó là vì họ không biết cách pha và uống trà. Nhưng điều quan trọng nhất, ít ai để ý đến đó là loại hạng của trà mà họ uống. Trên thị trường trà xanh Nhật Bản có hàng trăm loại khác nhau. Từ loại rất rẻ được đóng gói cỡ 500 grams hay một kg trong bao giấy kính trong suốt dùng cho việc uống trà hàng ngày hay ở các giờ giải lao của hãng xưởng. Ðến những loại cao cấp rất đắt đựng trong những chiếc hộp bằng kim khí nhỏ nhắn cỡ 50ml rất trang nhã đựng trong một hộp bằng gỗ trình bày rất đẹp. Trong đó kèm theo một vài tờ giấy như lụa ghi xuất xứ, lịch sử của sản phẩm có dấu hiệu, ấn ký của nhà sản xuất...
Mục đích của bài viết này nhắm vào loại trà cỡ trung bình trở lên, còn những loại trà hạ phẩm không thể áp dụng được. Sau đây là những tiêu chuẩn để người uống trà xét đoán, lựa chọn một loại trà xanh Nhật Bản để thưởng thức hợp với túi tiền và mục đích của mình.
Giá cả của trà xanh Nhật Bản là một tiêu chuẩn rất ít sai (nếu không muốn nói là hoàn toàn chính xác) khi mua trà xanh Nhật Bản. Với loại trà xanh rẻ tiền, đóng gói sơ sài với bao giấy bóng trong suốt, thường số lượng 500 grams hay một kilô với giá cả khoảng 100 yen- 200 yen (1- 2 USD) cho 100grams, đây là loại trà để uống giải khát mà thôi.
Có thể chia ra 3 hạng trà xanh Nhật bản như sau:
1. Loại trà hạ phẩm:
- Cánh trà thường to, dầy, thô vì được biến chế từ những lá trà già lấy ở phần dưới nhánh cây trà.
- Là sản phẩm dư thừa của loại trà cao cấp, chẳng hạn như cuống của những lá non dùng cho trà cao cấp.
- Có loại lại trộn thêm vào khoảng 20% gạo rang hay lúa mì rang, khi uống có mùi trà xanh hòa trộn với mùi hơi khét của gạo rang.
Loại trà xanh hạ phẩm này thường không có mùi thơm vì nhà sản xuất không cho vào loại trà bột vào. Loại này thường uống trong giờ giải lao của nhân viên lao động trong hãng xưởng hay uống hàng ngày trong những gia đình nghèo Nhật Bản cũng như ở những tiệm ăn uống bình dân. Với loại trà này cách pha trà như đã tả ở trên.
2. Loại trung bình :
Loại này thường được đựng trong các bao bằng alumin hay trong hộp bằng kim khí, có 2 nắp rất kín đáo. Hình thức trình bày rất trang nhã và hấp dẫn. Trọng lượng mỗi gói khoảng 50-100 grams. Loại này có đặc tính sau đây:
- Có rất nhiều hạng khác nhau, thường giá cả từ 1000 yen - 6000 yen/100 grams (9- 50 USD). Trên thị trường thường đóng gói cỡ 100 gram, nhưng nếu đóng gói cỡ cỡ 50grams, thường là loại ngon của hạng này.
- Khi mở gói trà hay hộp trà người ta nhận thấy ngay đặc tính của loại này như sau:
- Có mùi thơm rất dịu
- Cánh trà nhỏ cánh, xanh đậm
- Có màu xanh của bột trà bám trên thành bao alumin hay thành hộp trà, đó là loại trà bột (dùng trong lễ dâng trà ) được nhà sản xuất cho vào để làm gia tăng phẩm chất. Càng nhiều trà bột cho vào càng ngon và càng đắt giá.
- Khi pha trà lần đầu (60 độ, 2 phút) chỉ để hòa tan loại trà bột và một phần nào hương vị của cánh trà mà thôi. Chính vì vậy lần uống đầu tiên này mang đến khẩu vị nhiều hơn là mùi vị. Nhưng ở lần pha thứ 2 và thứ 3 luợng trà bột đã giảm sút nhưng nhờ nhiệt độ nước pha cao (80-90 độ) làm bốc hơi mùi vị thơm của cánh trà. Với loại trà trung bình hạng tốt, người ta có thể pha lần thứ tư vẫn còn mùi vị ngon của trà.Tóm lại lần pha trà đầu tiên để người ta thưởng thức "Vị" của trà, từ lần thứ hai, thứ ba người ta thưởng thức HƯƠNG của trà.
- Ðây là loại trà thường uống hàng ngày ở những gia đình khá giả hay để đãi khách cũng như ở các văn phòng của các vị lãnh đạo hãng.
3. Loại hảo hạng:
Loại này là loại trà biến chế từ lá trà non (Việt Nam gọi là trà búp), sản xuất bởi những hãng trà nổi tiếng, kèm theo in ấn và lịch sử của nhà sản xuất hay loại trà. Trong đó nhà sản xuất lựa chọn những địa danh trồng trà nổi tiếng ở Nhật Bản .
Các nhà sản xuất trà xanh ở Nhật cũng nhập cảng hay có các cơ sở biến chế sơ khởi ở ngoại quốc như ở Trung Hoa, Bắc Việt Nam, Tây Tạng, Bắc Lào... Nhưng theo ý kiến của người Nhật thì những loại trà mà họ mang từ ngoại quốc vào Nhật Bản chỉ để sản xuất loại trung bình hay hơn trung bình một tí mà thôi. Còn những loại trà hảo hạng hay loại trà bột đặc biệt dùng cho các lễ dâng trà đều được biến chế từ các vườn trà đặc biệt ở miền Nam và miền Trung Nhật Bản.
Với loại trà hảo hạng, thường đóng gói rất nhỏ (35- 100 grams), thường 50 grams và được trộn vào rất nhiều trà bột. Người Nhật Bản khi có dịp uống loại trà này họ tuân thủ phương pháp pha trà một cách tuyệt đối để không phí phạm và nhất là hưởng thụ được tất cả hương vị của loại trà xanh quí và đắt tiền. Loại trà này người ta có thể pha đến lần thứ 5 nước trà vẫn thơm ngon và mát dịu. Dĩ nhiên loại này chỉ dùng trong các trường hợp tiếp đãi khách quí và trong các trường hợp đặc biệt mà thôi. Giá cả cũng rất thay đổi tùy theo nguồn gốc của vật liệu và của nhà sản xuất, có thể gần 50 US$ cho một bịch trà khoảng 50 grams! Những người biết thưởng lãm loại trà này họ có nhiều dụng cụ phức tạp, cầu kỳ để cung ứng cho nhã khiếu uống trà của họ.
Vài chú ý căn bản
Khi chúng ta quen biết một gia đình người Nhật hay có dịp du lịch Nhật Bản... Chắc chắn chúng ta sẽ có nhiều dịp được các bạn bè Nhật Bản mời về nhà họ. Chắc chắn món giải khát đầu tiên, gần như không thay đổi của ngươì Nhật là mời chúng ta uống trà xanh và ăn một vài loại bánh ngọt đặc biệt để gia tăng hương vị của trà. Sau đây là vài điều ghi chú mà chúng ta nên chú ý:
- Ăn một vài miếng bánh ngọt trước khi uống trà.
- Khi chúng ta uống hết trà trong tách, không khi nào tự ý lấy bình trà rót vào tách của mình hay lấy bình thủy tự ý pha trà cho mình... Làm như vậy chúng ta đã vô tình làm sai lệch cách pha trà của chủ nhân (vì họ biết rõ loại trà mà họ đãi chúng ta phải pha như thế nào, đặc biệt theo sự chỉ dẫn của nhà sản xuất). Người Nhật, nhất là người phụ nữ (vợ bạn hay các bà mẹ) rất kín đáo và chú ý, thường thường họ nhìn thấy tách uống trà của chúng ta hết và họ tiếp cho chúng ta ngay. Trong trường hợp họ bị vướng bận điều gì mà họ quên, chúng ta chỉ cần khen trà ngon là họ sẽ hiểu ngay và tiếp cho chúng ta tức thì.
- Khi chúng ta pha trà xanh, tuyệt đối không bao giờ lấy nước đang sôi từ chiếc nồi ruôn vào bình trà. Ðây là một sai lầm rất nặng về nguyên tắc và cả về mỹ thuật nữa. Với người pha trà chuyên môn, nguời ta để ấm nước không đậy nắp trên bồn than rất nhỏ, nước nóng ở khoảng 90 độ C, rồi họ dùng một chiếc muỗng bằng tre nhỏ để múc nước pha trà. Tùy thuộc vào lượng nước họ múc ở trong nồi và thời gian họ rót nước nóng vào bình trà để điều chỉnh nhiệt độ của nước pha trà (đây là một trong nhiều xảo thuật trong trà đạo).
Trà là thứ đồ uống có lợi cho sức khỏe, có thể chữa bệnh, giải độc, mang lại cảm giác khỏe mạnh. Trà giúp thư giãn thần kinh sau giờ làm việc mệt mỏi hay giảm stress vì công việc gia đình.
Cách pha trà thảo mộc như sau:
- Về nước pha: Nên dùng nước suối đóng chai,hoặc dùng màng lọc để không có flo, clo và các loại hóa chất khác ảnh hưởng đến vị trà.
- Để pha 2 cốc trà (500ml) thì cần 2 thìa thảo mộc. Làm ấm ấm pha trà và cốc trà. Cho thảo mộc vào trong ấm, cho nước sôi vào, đậy kín và để 5 – 10phút (tùy loại thảo mộc) Luôn đậy trà trong khi pha chế để tránh bốc hơi và ngăn chặn sự mất mát các tinh dầu.
Hiện nay trên thị trường còn bán cả các ấm lọc trà rất tiện lợi cho việc pha trà thảo mộc vì nó có màng lọc, chỉ cần đổ nước sôi vào cho đến khi ngập màng lọc.
Em mới biết 1 số loại trà thảo mộc dễ pha chế và tự làm được thôi nên sẽ tìm hiểu và tư vấn thêm sau nhé.
1. Trà cỏ linh lang, tầm ma, cam thảo:
Trà này có tác dụng bù năng lượng cho người phụ nữ sau kì kinh nguyệt vì nó giàu chất sắt. Cam thảo có khả năng phục hồi và hỗ trợ cho tuyến thượng thận.
Để làm 2 cốc (500ml) cho 2-3 người dùng, ta cho:
+ 1 muỗng hạt linh lang
+ 1 muỗng tầm ma khô
+ 1 muỗng cam thảo khô
+ 2 cốc nước sôi (500ml)
Trộn lẫn tầm ma, cam thảo, linh lang trong ấm, đổ nước sôi, đậy kín để trong 10p – 15 phút, Đổ qua màng lọc và uống cả ngày.
2. Trà cam thảo:
Trà cam thảo có mùi thơm dễ chịu, có tác dụng ngăn chặn dị ứng, chứng viêm hệ thống hô hấp. Trà được dùng dưới dạng rễ chặt nhỏ hoặc dạng nghiền nhỏ.
Làm 2 tách trà cần:
1 thìa rễ cam thảo sấy khô
Cho 500ml nước sôi, chờ trong 10phút. Lọc và uống.
Chú ý: Không nên dùng nếu bị cao huyết áp
3. Trà gừng và trà bạc hà:
Trà này tốt cho các triệu chứng nôn mửa, gây ra bởi ngộ độc thực phẩm, say rượu, chóng mặt. Gừng làm ổn định dạ dày. Bạc hà làm mát và sạch miệng, nó như thuốc trị co thắt hiệu quả
Làm 1 tách trà 250ml: dùng 1 muỗng gừng tươi đã được bóc vỏ và nghiền nhỏ, ½ muỗng trà lá bạc hà khô. Trộn lẫn gừng và bạc hà trong 1 ấm trà, thêm 250ml nước sôi vào, đậy nắp và để từ 5-10 phút. Lọc sau đó uống nóng.
Uống trà này bất cứ khi nào bạn thấy buồn nôn hoặc là đề phòng trước khi đi tàu xe.
Trên thị trường còn nhiều loại trà thảo mộc đặc biệt lắm với nhiều loại hương vị khác nhau. Hôm trước cô bạn dẫn em đến 1 cửa hàng trà đặc sản tham quan, có rất nhiều loại trà thảo mộc. Có trà hoa hồng cực thơm, có loại trà gì mà mùi như quế hồi ấy – thấy họ giới thiệu là trà thảo mộc quý mà người theo Đạo Hồi thường dùng, có loại là quả dâu hay nho khô gì đó....
Những kiều nữ của Ưng Hoàng Phúc
Dấu hiệu chàng muốn cưới bạn
Dấu hiệu chàng muốn quay lại với bạn
Dấu hiệu chàng có người khác
Vì sao trẻ chậm mọc răng
Cách học bài nhanh thuộc giúp trẻ rèn luyện thói quen ghi nhớ lâu
Cách chữa ong đốt hiệu quả, giúp bạn hết đau buốt
Cách chữa nấc cho trẻ các mẹ nên biết
Chữa sâu răng dân gian hiệu quả
Ý nghĩa của các nụ hôn
Cách trang trí tường nhà thật đẹp
Trang trí căn hộ chung cư giúp bạn cải thiện không gian sống
Những kiểu tóc của Mai Phương Thúy
Chọn áo choàng cho người thấp
Cách làm vòng tay may mắn làm quà tặng bạn bè
Cách chọn áo sơ mi nam chuẩn không cần chỉnh
Tự làm giò sống ngon đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm
Cách làm nhút Thanh Chương món đặc sản khó quên
Tự làm kem dưỡng da tay đảm bảo an toàn, không lo mùa hanh khô đến
Cách làm bình hoa bằng giấy cực đẹp
Cách làm kẹo lạc ngon hơn ngoài hàng
Cách làm okonomiyaki món ngon đến từ Nhật Bản
(ST).
