1
Muốn có được một thể trạng khoẻ mạnh thì bạn phải hình thành những thói quen tốt và cần loại bỏ những thói quen xấu. Ví dụ như dù bạn có ăn đủ lượng canxi và sinh tố C cần thiết mà bạn lại hút thuốc lá thì cũng vô ích vì hút thuốc làm giảm lượng vitamin và chất khoáng thiết yếu.
HÚT THUỐC LÁ
Hút thuốc đã được chứng minh là nguyên nhân gây ra các bệnh ung thư phổi, viêm phế quản và bệnh tim. Dù ở tuổi nào thuốc lá cũng có hại cho sức khoẻ và đẩy nhanh quá trình lão hoá da. Nếu bạn hút thuốc, điều tối cần thiết là bạn phải bỏ thuốc trước thời kỳ mãn kinh. Những người hút thuốc thường mãn kinh sớm trước 5 năm so với những người không hút thuốc. Cơn nóng bừng mặt sẽ khó chịu hơn, khả năng bị loãng xương và bị tai biến về tim cũng cao hơn.
Bỏ thuốc thì khó nhưng dù sao cũng cần phải bỏ thuốc vì lí do sức khoẻ, mà mãn kinh thì chính là lý do sức khoẻ rất quan trọng. Nếu bạn không thể bỏ hẳn thuốc được bạn cũng nên cố giảm bớt theo những điều chỉ dẫn ở bên trái.
KIỂM SOÁT THUỐC LÁ
Cố gắng giảm hút thuốc
· Hút dưới 5 điếu mỗi ngày.
· Bỏ ống điếu.
· Không hít khói thuốc.
· Luôn luôn hút thuốc lá loại nhẹ.
· Chỉ hút thuốc đầu lọc.
· Cất thuốc ở chỗ khó lấy để hạn chế việc hút thuốc.
UỐNG RƯỢU
Những cơn nóng bừng mặt có thể là do tác động của rượu. Chỉ lý do này bạn cũng nên rất cẩn thận khi dùng rượu.
Phụ nữ đáp ứng với rượu khác nhau tuỳ vào thời điểm của vòng kinh: Trong thời gian trước khi hành kinh và rụng trứng thì mức đáp ứng với rượu cao hơn những lúc khác. Cơ thể phụ nữ chứa ít nước hơn cơ thể nam từ 5 – 10%, Vì thế khi uống cùng một lượng rượu so với nam nồng độ trong cơ thể phụ nữ cao hơn và gây tác hại nhiều hơn. Cũng có thế uống rượu ít nhưng uống lâu dài trong vài năm cũng gây tổn thương cho gan.
Uống rượu quá mức thường có nguồn gốc tâm lý và phụ nữ ở tuổi mãn kinh dễ mắc chứng nghiện rượu, đặc biệt là khi họ cảm thấy vai trò của mình không còn như trước nữa. Tìm hiểu là lý do bước đầu tiên để giải quyết vấn đề.
Nói chung phụ nữ tuổi mãn kinh phải hạn chế uống rượu vì nó làm mất vitamin A, B và C, mất các chất bổ dưỡng và nó là một chất oxy hoá mạnh và nó làm nhăn da.
GIẢM RƯỢU
Cố gắng làm những điều sau đây để giảm rượu
· Cố gắng uống một lượng nước bằng lượng rượu mà bạn đã uống vào.
· Bỏ thói quen uống rượu khai vị hoặc uống rượu sau bữa ăn.
· Luôn luôn ăn khi bạn uống rượu
· Bỏ qua những dịp nếu bạn đến đó có thể bạn phải uống rượu
· Nếu bạn đã uống rượu buổi chiều, khi đi ngủ bạn phải uống nước và phải để sẵn một chai nước ở đầu giường.
CÀ PHÊ
Cà phê có chất caphein làm lợi tiểu. Chất caphein còn có trong một vài loại thuốc uống, trong trà, nước cocal và sôcôla.
Nó gây ra cơn nóng bừng mặt và làm tăng huyết áp tạm thời. Nếu bạn béo phì caphein có thể làm tuỵ tiết ra nhiều insulin, làm giảm đường trong máu và khiến cho bạn có cảm giác đói ăn nhiều hơn. Bạn phải cố bỏ cà phê từ từ và ăn nhiều chất xơ cũng như uống nhiều nước.
Bạn có thể bỏ từ từ bằng cách uống ít lại và sau đó dùng trà dược thảo. Nhưng bạn cũng phải cẩn thận, một số loại dược thảo cũng có chất caphein.
SĂN SÓC CƠ THỂ
Giứ gìn cơ thể khoẻ mạnh trong những năm mãn kinh đòi hỏi phải có sự kết hợp giữa luyện tập, theo dõi sức khoẻ và giữ vệ sinh tốt. Tuy nhiên bạn cần đặc biệt quan tâm đến răng, mắt và tai.
MẮT
Khuyết tật về mắt khi lớn tuổi thường do các hiện trạng của mắt hơn là do suy chức năng những phần cấu tạo của mắt.
Lão thị rất thường xảy ra ở tuổi trung niên vì cương mắt không điều tiết được. Bạn sẽ thấy mình không rõ nữa và phải mang kính. Tế bào võng mạc cũng trở nên kém nhạy với ánh sáng khi bạn lớn tuổi, nên bạn sẽ khó nhìn hoặc khó đọc khi thiếu ánh sáng. Trung bình những người lớn tuổi ở độ tuổi 85 cần ánh sáng nhiều hơn gấp 8 lần người trẻ mới nhìn rõ được. Ngoài ra cườm mắt hơi vàng nên bạn khó phân biệt màu. Màu xanh da trời và xanh lá cây bị lọc mất, nhưng màu đỏ hay màu cam thì rễ thấy hơn.
Dù bạn cảm thấy mắt mình tốt nhưng bạn cũng nên đi khám thường xuyên vì người lớn tuổi thường hay bị mắc một số bệnh về mắt như tăng nhãn áp hoặc đục thuỷ tinh thể.
TAI
Khoảng 50 tuổi, một số phụ nữ nghe không rõ những tiếng có âm vực cao nhưng hầu hết đều nghe bình thường khi qua tuổi 60. Nguyên nhân không nghe được là do những thay đổi tai trong.
Càng lớn tuổi, chúng ta sẽ mất dần tế bào có lông mao ở tai trong, những tế bào này hoạt hoá các tế bào thần kinh ở dây thần kinh thính giác. Đây là nguyên nhân thường gặp gây mất thính giác (điếc) và trong trường hợp này không thể sử dụng dụng cụ trợ thính. Nếu suy chức năng thính giác không phái do tổn thương thần kinh thính giác hay tế bào ở tai trong thì bạn có thể dùng dụng cụ trợ thính. Tai ngoài có nhiều tuyến bã nhờn tạo ra ráy tai, một chất có nhiều chức năng hữu ích: nó là một chất sát trùng và làm trơn, ngăn ngừa vật lạ đến màng nhĩ và tai giữa. Nếu lau tai hàng ngày để giữ cho tai được sạch sẽ. Không được lấy ráy tai bằng que bông giòn. Chỉ có thể lấy ráy tai bằng nước ấm.
Dù bạn cảm thấy hai tai và thính giác vẫn tốt bạn vẫn phải thường xuyên kiểm tra.
MIỆNG
Luôn giữ vệ sinh răng miệng cho sạch sẽ. Chứng hôi miệng có thể phát sinh do vệ sinh răng không tốt, nhiễm trùng miệng, sâu răng hoặc do hút thuốc. Cho nên cần thiết đánh răng thường xuyên. Xúc miệng hoặc xịt thuốc chống hôi không thay thế được vệ sinh răng miệng và chỉ chữa được hôi miệng tạm thời.
Ở tuổi trung niên, hầu hết chúng ta đều bị chứng trám răng, bịt răng hoặc trồng răng giả. Đến tuổi mãn kinh, nướu răng teo lại do thiếu collagen, vì thế răng bị đưa ra nhiều hơn. Săn sóc răng miệng bây giờ cũng quan trọng, giống như khi bạn còn là một cô bé; bạn nên làm theo những điều ghi ở bên phải để giữ vệ sinh tối đa cho sức khoẻ răng miệng.
Bất cứ một mảng đau nào trên lưỡi, trên nướu hay trong má kéo dài hai tuần đều phải đi khám bác sĩ hoặc nha sĩ. Khi bị khô miệng, bạn hãy ngậm kẹo không có đường và uống nước. Phải đến nha sĩ khám nếu có bờ nướu bị vặn vẹo, bạn cũng phải đi khám vì có thể bị hư răng nếu bướu bị bệnh.
SĂN SÓC RĂNG
Cố gắng theo những chỉ dẫn sau đây để giữ răng chắc và khoẻ
· Đánh răng thường xuyên mỗi sáng, trước khi đi ngủ và sau khi ăn ngọt, không cho mảnh bám dính ở kẽ răng (Mảnh bám biến thành cao răng làm cho nướu chảy máu và mủ, đó là kẻ thù nguy hiểm nhất của răng và nướu ở độ tuổi trung niên).
· Phải cẩn thận giữa những khe răng (càng lớn tuổi thì khe răng càng rộng). Chỉ nha khoa hay bàn chải nhỏ có cán đặc biệt là thích hợp.
· Đem theo bàn chải đánh răng nếu bạn ăn bên ngoài để có thể đánh răng ngay sau khi ăn.
· Đi nha sĩ lấy cao răng 3 tháng một lần và khám răng 6 tháng một lần.
CƠ QUAN SINH DỤC
Bạn nên chú ý vệ sinh cho cơ quan sinh dục, nhất là âm đạo. Tuy nhiên cũng không nên rửa ráy quá nhiều lần - sẽ làm mất cân bằng môi trường tự nhiên cho các vi khuẩn cần thiết phát triển.
Nên tránh thụt rửa hoặc đặt thuốc sát trùng và thuốc chống mùi. Dùng sai chỉ định có thể phản tác dụng: sẽ tiêu diệt hết những vi khuẩn bảo vệ để chống nấm.
Bình thường, tắm hàng ngày là đủ, trong mùa nắng có thể bạn muốn tắm nhiều hơn. Khi tắm bạn đừng xát xà bông bên trong các môi của âm hộ. Bạn cũng có thể rửa vùng hậu môn bao nhiêu cũng được. Trừ phi bạn bị đổ mồ hôi nhiều, đừng bao giờ tắm xà bông và nước quá nhiều lần trong một ngày, chỉ dùng nước thôi là đủ.
CHÂN VÀ BÀN CHÂN
Để giữ được cuộc sống năng động chúng ta phải quan tâm đến chân và bàn chân của mình - những bộ phận thiết yếu giúp chúng ta di chuyển và vận động. Xơ cứng động mạch, giảm tưới máu là dấu hiệu báo động đặc biệt ở chân và bàn chân.
Bạn sẽ tránh được các tình trạng phồng chân, đau gót chân và ngón chân nếu bạn mang giày vừa vặn, mềm và có đế thấp. Giày vừa khít sẽ giữ gót khi bạn bước và không ép các ngón chân sát vào nhau. Mỗi khi có thể bạn nên ngồi gác chân lên cao, dịch có thể chảy đi giúp máu lưu thông dễ dàng. Như thế nếu bạn bị vết cắt, trầy da hay đau thì cũng mau khỏi. Khi bạn lớn tuổi những chấn thương nhỏ thôi cũng rất lâu lành đặc biệt là ở chân. Bạn phải nhanh chóng điều trị những vết cắt và những chỗ trầy bằng kem sát trùng. Nếu không khỏi bạn phải đi khám bác sĩ. Nếu bạn bị đái tháo đường bạn phải đi khám bác sĩ ngay khi bị loét da chân và bàn chân. Khi lớn tuổi chân rất dễ bị nhiễm trùng do đó đừng bao giờ ngâm chân bằng nước nóng, nó sẽ làm da chân bị đẫm nước – một môi trường tốt cho vi trùng sinh sôi và phát triển. Bạn cũng nên tránh mặc quần chật hay vớ ôm sát làm máu khó lưu thông và gây cản trở máu về tim qua các tĩnh mạch.
Sưng tấy chân khi trời lạnh thường là vấn đề khi bạn lớn tuổi. Bạn có thể tránh được bằng cách mặc ấm, mang vớ và mang giày mùa lạnh. Bạn cũng có thể tắm ấm và xoa bóp chân bằng dầu và lau khô. Đừng bao giờ để chân và bàn chân trực tiếp gần lò sưởi.
Giãn tĩnh mạch thường do huyết khối ở tĩnh mạch sâu của cẳng chân bị tắc nghẽn. Giãn tĩnh mạch nhẹ có thể điều trị được bằng cách tiêm thuốc. Nếu quá nặng, cần phải phẫu thuật. Phẫu thuật hiện đại ngày nay ít đau và thời gian nằm viện cũng ngắn hơn trước đây rất nhiều.
ĐỐI PHÓ VỚI GIÃN TĨNH MẠCH
Bạn nên theo những gợi ý đơn giản sau đây để được dễ chịu hơn khi bị giãn tĩnh mạch.
· Mang vớ nâng đỡ và quần thun nhưng tránh loại quá chật.
· Giữ chân ấm và ẩm sau khi tắm.
· Tránh đ���ng quá lâu.
· Nghỉ để chân lên cao mỗi khi có thể, nếu được nằm lên sàn và gác chân lên tường 30 phút trước khi mang vớ nâng đỡ.
· Cẩn thận chữa những chỗ trầy xước, bị dập và những chỗ nhiễm trùng nhẹ ở chân. Đi bác sĩ khám nếu cần thiết.
MÓNG TAY MÓNG CHÂN
Móng bị gẫy hoặc móng dễ gẫy và hư là tình trạng thường gặp ở những người tuổi mãn kinh vì mức oestrogen thấp làm cho collagen giảm chất lượng.
Nếu móng tay của bạn cứng và chắc bạn nên tránh dùng thuốc sơn sửa móng tay bởi vì nó làm khô móng. Dùng bấm móng tay hơn là dùng dũa bằng sắt và nên dùng kem thoa tay và móng. Khi cắt móng tay bạn phải cắt thẳng, đừng cắt cong hai bên vì nó sẽ mọc lấn vào thịt. Nếu móng chân bạn quá dày bạn nên dũa móng cho mỏng trước khi cắt. Nên cắt móng tay và móng chân mỗi tuần 1 lần. Khi bắt đầu mãn kinh, bạn nên đến khám ở bác sĩ chuyên khoa về chân nếu có điều gì đó bạn thấy là bất ổn.
HUYẾT ÁP
Một vài cơ chế trước đây sẽ bị mất đi khi chúng ta lớn tuổi ví dụ như bình ổn huyết áp khi thay đổi tư thế cơ thể. Chúng ta bị chóng mặt khi đột ngột đứng lên đặc biệt là ngồi dậy đột ngột khi đang nằm. Thật ra cao huyết áp trở nên nguy hiểm theo tuổi và có thể dẫn đến vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng, ví dụ như đột quỵ và đau tim. Nên cố gắng giữ huyết áp ở mức trung bình bằng cách theo dõi những lời chỉ dẫn đơn giản ở bên.
KIỂM SOÁT HUYẾT ÁP
Bạn nên thực hiện những biện pháp sau đây để giữ cho huyết áp được ổn định:
· Cai rượu và thuốc lá
· Kiểm tra cân nặng thường xuyên (không để bị thừa cân).
· Tập thư giãn và thiền để giảm stress, căng thẳng cũng là một nguyên nhân cao huyết áp.
PHỔI VÀ THẬN
Khi lớn tuổi hoặc khi bị bệnh, tế bào phổi có thể bị ảnh hưởng. Diện tích túi khí bị giảm đi làm cho chúng ta khó thở khi làm việc nhiều.
Luyện tập có giám sát y tế giữ phần quan trọng trong việc ngăn ngừa vấn đề này.
Thận cũng sẽ bị ảnh hưởng khi hệ thống tuần hoàn có vấn đề.
Tốc độ máu lọc qua thận giảm đi và sự hấp thụ trở lại những chất khoáng có giá trị cũng giảm đi. Để giữ cho thận hoạt động tốt cần uống nhiều nước kết hợp với dinh dưỡng tốt và chế độ luyện tập hợp lý.
NÃO VÀ THẦN KINH
Bởi vì tế bào não không tái tạo được, chức năng và chất lượng của chúng sẽ giảm đi khi ta có tuổi. Hậu quả này dễ nhận thấy về mặt trí nhớ đặc biệt là khi chúng ta gặp những chuyện mới xảy ra mà lại không nhớ được chính xác. Quan niệm và thái độ cũng trở nên cứng nhắc hơn, vì thế người già càng ngày càng khó tiếp thu ý kiến mới. Tuy nhiên, khi nào mà những kỹ năng tinh thần còn tiếp tục hoạt động thì chúng ta sẽ không đến nỗi quá bảo thủ.
Mặc dù giảm sút khả năng trí tuệ là hậu quả của sự già nua, thực ra nó là một tiến trình thể chất được bắt đầu từ tuổi 16. Đối với hầu hết những người lớn tuổi chúng ta không nhận ra điều đó bởi vì kinh nghiệm và kiến thức đã bù trừ. Như vậy có nghĩa là tinh thần nhạy bén đi đôi với khả năng tiếp thu những tư tưởng, quan niệm và tình huống mới và giữ cho tinh thần chúng ta khoẻ mạnh. Như việc chúng ta không dùng cơ bắp thì chúng sẽ ngày càng yếu đi, tinh thần không sử dụng cũng sẽ trở nên ngày càng sa sút.
(St)
