Thức ăn cho người bị bệnh sốt xuất huyết
Cách điều trị sốt xuất huyết tại nhà đúng cách nhanh hết bệnh
Bệnh sốt xuất huyết xảy ra quanh năm, đặc biệt vào mùa mưa, có thể bộc phát thành dịch, đe dọa sinh mạng trẻ em và sức khỏe cộng đồng.
THỰC ĐƠN CHO NGƯỜI BỊ SỐT XUẤT HUYẾT
Tà của giai đoạn phát bệnh ở phế vệ, đồng thời từ khí mà nhập dinh huyết, giai đoạn huyết áp thấp, tà nhiệt bế ở trong làm hao âm, thương dương, giai đoạn tiểu ít dịch độc lan tràn, bức huyết chạy lung tung, ứ huyết thấp nhiệt bế tắc tam tiêu. Giai đoạn tiểu nhiều tà nhiệt thận khí suy. Giai đoạn khôi phục tạng phủ suy tổn, chính khí dần dần được khôi phục.
Chế độ ăn uống và thực đơn phù hợp cùng với thuốc men phù hợp sẽ giúp cơ thể tăng sức đề kháng, chóng phục hồi, đồng thời làm tiêu tan các triệu chứng như sốt cao (phát nhiệt), mệt mỏi (suy nhược), buồn nôn... Dưới đây là một số món ăn có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh sốt xuất huyết.
Đối với bệnh nhân sốt xuất huyết, ngoài việc điều trị bằng thuốc (Tây y hay Đông y), người bệnh cần có chế độ, thực đơn ăn uống sao cho giảm sốt (thanh nhiệt), giảm đau (chỉ thống), nâng cao sức đề kháng, chống nôn... là điều rất quan trọng để phục hồi sức khỏe. Dùng nước đậu xanh, bạc hà (vị thuốc bạc hà trong Đông y) - đậu xanh 50gr, đãi loại bỏ vỏ, lá bạc hà 30gr, đường trắng 30gr. Cho đậu xanh, bạc hà vào nồi, đổ 1 lít nước, đun sôi trong 30 phút, lọc bỏ bã lấy nước hòa 30gr đường. Dùng uống nhiều lần trong ngày.Có tác dụng thanh nhiệt, làm mát cơ thể, chỉ khát (làm mất khát); nước ngân hoa dưa hấu - lấy 200gr vỏ dưa hấu, bỏ vỏ xanh, giữ lại cùi, thái miếng cho vào cùng 30gr kim ngân hoa đã rửa sạch vào nồi, đun sôi cùng 1 lít nước trong 30 phút, gạn bỏ bã, lấy nước hòa cùng 30gr đường kính, uống làm nhiều lần trong ngày. Có tác dụng thanh nhiệt (làm mát) và chỉ huyết (cầm máu); nước rau muống cúc hoa - rau muống 150gr, nhặt bỏ cuộng già, rửa sạch. Cúc hoa 20gr, rửa sạch, cho rau muống, cúc hoa vào nồi đun sôi với 1,5 lít nước trong 20 phút. Vớt bỏ bã, gạn lấy nước trong. Cho thêm 50gr đường trắng vào nước rau muống, cúc hoa, đun lại cho tan hết đường.
Dùng uống nhiều lần trong ngày. Có tác dụng thanh nhiệt, lương huyết, chống xuất huyết; cháo rau cần đại táo - rau cần 150gr rửa sạch, cắt khúc ngắn, đại táo 5 quả rửa sạch, gạo tẻ 100gr vo sạch, đường 50gr. Cho gạo và đại táo vào nồi, đổ nước vừa đủ hầm kỹ thành cháo, cho rau cần vào đun thêm 5 phút bắc ra, cho đường vào khuấy đều dùng ăn bữa sáng, bữa tối. Cháo này có tác dụng thanh nhiệt, bình can, lương huyết, chỉ huyết, rất tốt với người mắc bệnh sốt xuất huyết.
Cháo bí đao - bí đao 150gr, gọt bỏ vỏ xanh, thái khúc. Gạo tẻ 100gr vo sạch, cho gạo vào nồi, đổ nước vừa đủ hầm kỹ thành cháo rồi cho bí đao đã thái khúc vào đun thêm 10 phút, rồi cho ít muối đủ ăn hoặc 50gr đường trắng tùy theo khẩu vị. Bắc ra để nguội ăn vào 2 bữa sáng và tối. Cháo này có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, sinh tân rất tốt cho bệnh nhân sốt xuất huyết.
3 BÀI THUỐC CHỮA SỐT XUẤT HUYẾT
Khi bị sốt xuất huyết, theo Lương y Vũ Quốc Trung, bạn có thể sử dụng 3 bài thuốc hiệu quả chữa sốt xuất huyết sau.
Bài thuốc dùng gồm các vị: kim ngân 12g, cỏ nhọ nồi 18g, mã đề 10g, rau má 10g, lá tre (trúc diệp) 10g, cúc hoa 16g, cây cối xay 10g, lá khế 10g, cỏ rễ tranh 10g, sinh địa 10g, chia uống 3 lần trong ngày.
2. Giai đoạn thanh nhiệt, giải nhiệt (giải độc vào phần dinh, phần huyết), lúc này ngoài những triệu chứng nói trên, nếu nhiệt vào lạc có thể gây xuất huyết dưới da (ban chẩn), nếu vào mạch gây chảy máu trong (nôn máu, đi tiêu ra máu).TỰ ĐIỀU TRỊ SỐT XUẤT HUYẾT: NHIỀU NGUY CƠ TỬ VONG
Sốt xuất huyết có biểu hiện ban đầu giống hệt các triệu chứng sốt virus khác. Vì vậy nhiều người chủ quan tự mua thuốc uống. Theo các chuyên gia y tế, có một số loại thuốc không thể uống nếu bị sốt xuất huyết vì chúng gây nguy hiểm đến tính mạng.
Muỗi truyền bệnh đốt vào ban ngày
Theo GS.TS Đặng Đức Phú, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, đặc điểm của muỗi truyền virus gây bệnh sốt xuất huyết thường sống ở đô thị, sống gần người, trong nhà hoặc ngay cạnh nhà. Chúng hoạt động mạnh vào sáng sớm và buổi chiều tối. Loại muỗi này thường sống ở nước sạch, ở những thùng chứa nước, các hốc, hõm có nước mưa đọng lại. Vì vậy, các bể chứa nước trong nhà phải được đậy kín và thau rửa thường xuyên. Đối với những vật dụng có thể chứa nước thì phải úp xuống để nước không đọng lại được.
Với những gia đình có người đang bị sốt xuất huyết, không nhất thiết phải cách ly người ốm vì như trên đã nói, bệnh sốt xuất huyết không lây trực tiếp từ người sang người. Bệnh chỉ lây từ người bệnh sang người khỏe thông qua muỗi. Vì vậy, khi trong nhà có người bị sốt xuất huyết thì phải thực hiện ngay các biện pháp tránh bị muỗi đốt (như phải nằm màn, bôi kem chống muỗi hoặc dùng hương diệt muỗi...).
Những dấu hiệu nguy hiểm đến tính mạng
Những hiểu nhầm thường gặp khi bị sốt xuất huyết
Các bệnh viện tại Hà Nội đang quá tải vì bệnh nhân sốt xuất huyết. Đặc biệt có nhiều người nhập viện muộn với các biến chứng: chảy máu nội tạng, sốc, trụy mạch... Thạc sĩ Nguyễn Hồng Hà, Phó viện trưởng Viện Các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới Quốc gia khuyến cáo bệnh nhân cần lưu ý một số điều sau để tránh bệnh biến chứng nặng.
1. Không có thuốc điều trị đặc hiệu
Sốt xuất huyết là bệnh do virus, diễn biến bệnh là quá trình tự nhiên giữa cơ thể với virus. Có người nhẹ, có người nặng, nhưng không thể đoán trước được trường hợp nào sẽ diễn tiến nặng.
Việc điều trị, tác động chỉ mang tính chất hỗ trợ. Rối loạn đến đâu điều trị đến đấy để qua giai đoạn nguy hiểm, không thể chặn trước được. Diễn tiến bệnh tối đa là một tuần, có người kéo dài hơn.
2. Không thể hạ ngay cơn sốt
Tâm lý của nhiều người đang khỏe mạnh, tự dưng sốt, người mệt mỏi khi đến bác sĩ thì yêu cầu chữa hết sốt ngay. Đây là quan niệm sai lầm, đặc biệt là với bệnh sốt xuất huyết vì sốt do virus nên nhiệt độ hạ rồi quay lại ngay.
Thực tế, sốt là phản ứng bảo vệ của cơ thể. Virus gây bệnh đã kích thích cơ thể gây sốt nhưng chính những cơn sốt như thế có tác dụng khống chế virus, làm virus không phát triển.
Nhiều người vì muốn hạ sốt nên đã dùng thuốc hạ sốt nhiều lần (4-5 lần một ngày) dẫn đến lạm dụng thuốc. Hậu quả là phản ứng tự bảo vệ của cơ thể yếu, hồi phục kém, thậm chí gây ảnh hưởng đến tế bào gan. Nhiều bệnh nhân bị sốt xuất huyết đã làm tăng men gan nhưng khi uống nhiều lần thuốc hạ sốt thì càng làm suy gan nặng nề hơn.
Tuy nhiên điều đó không có nghĩa là không cần hạ sốt. Với những bệnh sốt cao quá, cần phải can thiệp vì có thể dẫn đến co giật. Tùy từng bệnh nhân cụ thể mà áp dụng cách nào. Ca nhẹ có thể chỉ cần nằm nơi thoáng mát, chườm đá, nặng hơn thì phải hạ nhiệt, dùng thuốc an thần, tránh cơn co giật.
3. Ba ngày đầu bị sốt bệnh nhân không nên truyền dịch
Trong 3 ngày đầu, bệnh nhân thường có biểu hiện mất dịch: sốt cao, vã mồ hôi, thở nhanh, đau mình mẩy, chán ăn, thậm chí có người nôn, sợ không dám ăn. Lúc này, nhiều người thường nghĩ đến truyền dịch nhưng điều này là không nên. Bệnh nhân đang bị sốt cao, phản ứng của cơ thể rất mạnh, nên nếu truyền dịch người bệnh hay bị sốc.
Vì thế, giải pháp tốt nhất là nếu người bệnh còn ăn uống được thì bù bằng nước hoa quả, nước thường, nước rau, oresol.... Trường hợp không ăn uống được, nôn và muốn truyền dịch phải có sự chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không truyền dung dịch đạm, hay có pha vitamin vì rất hay bị sốc.
Trong quá trình truyền, phải theo dõi sát khi thấy người bệnh rét run, nhiệt độ tăng thì phải bỏ truyền dịch ngay. Nếu không khi bị sốc sẽ rất nguy hiểm, thậm chí dẫn đến tử vong.
Giai đoạn này, bệnh nhân có thể tự điều trị tại nhà.
4. Từ ngày thứ 4 là giai đoạn nguy hiểm của bệnh
Bệnh nhân xuất hiện nhiều biến chứng nguy hiểm như: tụt huyết áp, đau bụng, chảy máu bất thường, tràn dịch màng phổi... Vì thế khi thấy bệnh nhân nằm vật vã, sốt li bì, chướng bụng, khó thở, đi tiểu ít, chảy máu bất thường cần đưa đi khám bác sĩ.
Đây là giai đoạn tăng thấm, bệnh nhân dễ bị thoát dịch qua màng bụng. Các bác sĩ có thể quyết định truyền dịch với tốc độ nhanh hơn tốc độ thấm ra ngoài của cơ thể và phải được theo dõi chặt chẽ để phát hiện kịp thời bất thường.
5. Khi bệnh đã hồi phục thì không nên truyền dịch
Ngay cả khi đã xuất viện, bệnh nhân cũng phải mất 7-10 ngày để hồi phục lại. Dù đã khỏi, nhưng bệnh nhân vẫn có triệu chứng mệt mỏi, đứng lên hoa mắt chóng mặt. Vì thế nhiều người muốn truyền dịch để mau chóng khỏe.
Tuy nhiên, đây lại là giai đoạn thừa nước, truyền dịch vào sẽ rất nguy hiểm, có thể gây phù phổi, cấp cứu không kịp có thể tử vong.
Nói chung, khi bị sốt cao, bệnh nhân cần đi khám để biết chính xác xem có bị sốt xuất huyết không. Nếu nhẹ có thể tự điều trị ở nhà và theo dõi thêm. Đặc biệt sau 3 ngày đầu bị sốt, nếu người vẫn mệt, nằm li bì, sốt cao... thì bệnh nhân cần nhập viện cấp cứu ngay để tránh biến chứng nguy hiểm.
Cách chăm sóc và phòng bệnh sốt xuất huyết
Nếu đang có dịch sốt xuất huyết xảy ra, khi người bệnh bắt đầu có biểu hiện sốt cần đưa đến các cơ sở y tế gần nhất để được khám và được hướng dẫn cách chăm sóc, theo dõi. Trong giai đoạn này về chăm sóc cần lưu ý:
- Khi bệnh nhân sốt cao trên 38º5C: cần dùng thuốc hạ sốt. Nên dùng thuốc paracetamol, theo chỉ định của thầy thuốc. Cứ mỗi 4-6 giờ cần cặp lại nhiệt độ một lần, nếu còn sốt cao lại tiếp tục cho người bệnh uống thuốc hạ nhiệt, nhưng trong một ngày không uống quá 4 lần vì có thể gây độc với gan. Đặc biệt chú ý không được dùng thuốc hạ nhiệt aspirin, analgin, ibuprofen vì có thể gây tác dụng phụ như xuất huyết. Ngoài ra, cần cho người bệnh nằm chỗ thoáng mát, không nên mặc quần áo chật gây cản trở cho việc hạ sốt và chườm mát cho người bệnh nhân.
- Cho người bệnh uống đủ nước: do tình trạng sốt và nôn nhiều thường dẫn đến thiếu nước và chất điện giải. Cần khuyến khích người bệnh uống nhiều nước có chất điện giải như oresol, nước trái cây (nước dừa, cam, chanh,…) hoặc nước cháo loãng với muối. Gói oresol có bán sẵn trên thị trường và cần chú ý đọc kỹ về hướng dẫn cách pha dung dịch trên mỗi gói thuốc. Nếu bệnh nhân có nôn khi uống, cần cho uống lượng nhỏ và nhiều lần.
- Trong suốt giai đoạn có sốt, đặc biệt từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 của sốt, cần theo dõi sát người bệnh và phát hiện kịp thời các dấu hiệu nguy cơ bệnh diễn biến nặng như đã đề cập ở phần trên, để đưa người bệnh nhập viện điều trị kịp thời.
- Về chế độ ăn: Cần cho bệnh nhân ăn thức ăn nấu chín kỹ, mềm, dễ tiêu và chia thành nhiều bữa nhỏ.
- Nghỉ ngơi: Trong giai đoạn có sốt người bệnh cần được nghỉ nghơi hoàn toàn, hạn chế đi lại. Tốt nhất nên tạo điều kiện cho người bệnh nghỉ ngơi hoàn toàn cho đến khi hết sốt 1 - 2 ngày.
- Cần cho người bệnh nhập viện để được chăm sóc chặt chẽ những trường hợp có cơ địa đặc biệt, ví dụ như phụ nữ mang thai, trẻ dưới 1 tuổi, người béo phì, người cao tuổi; có các bệnh mạn tính kèm theo như tiểu đường, các bệnh về phổi, bệnh tim, bệnh gan, bệnh thận. Những trường hợp người bệnh không uống được, hoặc nôn quá nhiều trong nhiều giờ liền, cũng cần nhập viện để được sự hỗ trợ của y tế. Những trường hợp sống độc thân, hoặc nhà quá xa cơ sở y tế thì việc nhập viện để được sự hỗ trợ của cán bộ y tế cũng là cần thiết.