Mùa hè, dịch bệnh tiêu chảy, kiết lỵ thường có cơ hội "manh nha" phát triển, nhất là trẻ nhỏ. Mách bạn một số bài thuốc dân gian đơn giản nhưng hiệu quả để trị căn bệnh này.
Mùa hè, dịch bệnh tiêu chảy, kiết lỵ thường có cơ hội “manh nha” phát triển, nhất là ở trẻ nhỏ. Bệnh kiết lỵ thường gây triệu chứng đi cầu nhiều lần trong một ngày và có một đặc điểm rất khác với đi vệ sinh bình thường là mót rặn. BS. Lê Hoàng Kầm (Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM) cho biết: “Mót rặn thường gây nỗi khổ cho người bệnh vì phân đã ra xong nhưng vẫn có cảm giác muốn đi cầu. Nhưng có một nghịch lý là dù mót rặn nhưng vẫn không đi cầu được nên lúc nào cũng gây cảm giác tưng tức, khó chịu ở bụng dưới cho con người.
Nếu bệnh nặng thì khi đi cầu phân có lẫn đàm hoặc máu. Do mót rặn nên luôn đau rát hậu môn và kèm theo nhu cầu đại tiện một cách cấp thiết. Muốn phòng ngừa bệnh kiết lỵ, trước tiên chúng ta phải giữ gìn vệ sinh thật sạch sẽ. Đặc biệt là ăn chín uống sôi. Tập thói quen cho mọi người trong gia đình rửa tay sau khi đi vệ sinh cũng như trước khi ăn. Thức ăn phải được cất giữ cẩn thận tránh ruồi nhặng, gián. Rửa sạch các loại rau sống bằng nước muối để tránh vi trùng xâm nhập trực tiếp vào cơ thể. Chú ý những nơi sống tập thể như các chung cư, trường học bán trú người phục vụ ăn uống, bảo mẫu cấp dưỡng phải vệ sinh sạch sẽ tránh lây lan”.
Rau sam chữa kiết lỵ
Tuy nhiên, trong dân gian cũng có nhiều loại thuốc để chữa trị căn bệnh này. Theo y học cổ truyền, rau sam có vị chua tính hàn trị được kiết lỵ, trừ giun sán, chữa mụn nhọt. Có thể phòng ngừa bệnh tiêu chảy, kiết lỵ bằng cách hằng ngày ăn rau sam luộc hoặc nấu cháo. Khi có triệu chứng đau bụng thì hái rau sam cùng với cây cỏ sữa tươi sắc thành nước để uống.
Nếu đi cầu ra máu thì sắc thêm với rau má, cây nhọ nồi cũng có tác dụng tốt. Ở Nam bộ trái sabôchê (còn gọi là trái lồng mứt) mà miền Bắc gọi là quả hồng xiêm cũng có tác dụng chữa tiêu chảy, kiết lỵ. Cách chế biến vô cùng đơn giản: Cắt trái sabôchê xanh thành nhiều lát mỏng sau đó phơi khô, sao vàng để dùng dần. Khi người nhà bị tiêu chảy, lấy khoảng 10 lát sắc với nước uống mỗi ngày 2 lần bệnh sẽ thuyên giảm.
Và nhiều cách khác…
Đặc biệt trong dân gian, lá mơ lông (miền Trung và Nam bộ gọi là lá thúi địt) được coi là vị thuốc hữu hiệu để chữa bệnh tiêu chảy và kiết lỵ. Theo y học cổ truyền lá mơ lông có vị đắng chát, tính mát, tiêu thực sát khuẩn. Bài thuốc phổ biến nhất là hái một nắm lá mơ lông rửa sạch, thái nhỏ trộn với một quả trứng gà ta nướng trên chảo có lót lá chuối hoặc hấp cách thủy. Lưu ý là không được chiên với dầu mỡ vì kiết lỵ kỵ với chất béo chất dầu. Có thể ăn một ngày 2-3 lần liên tục trong 3-4 ngày sẽ khỏi.
Hiện nay, tại các nhà hàng ở Hà Nội, đây là món đặc sản có nhiều thực khách ưa thích. Nếu người nào hợp khẩu vị hoặc chịu được mùi của lá mơ lông thì sắc nước uống trực tiếp cũng rất tốt. Nói về các loại cây lá chữa bệnh tiêu chảy, kiết lỵ, BS. Lê Hoàng Kầm cũng cho biết là đừng nên bỏ qua lá ổi, nụ hoa sim vì đây là những giống “cây nhà lá vườn” sẵn có khắp nơi có thể tận dụng làm thuốc bất kỳ lúc nào cũng được.
Ngoài ra, uống nước lá diếp cá cũng chữa được bệnh tiêu chảy, kiết lỵ. Cách làm cũng giống như sắc các loại lá ổi, lá mơ lông với nước rồi uống mỗi ngày từ 2-3 lần.
MẸO DÂN GIAN CHỮA BỆNH TIÊU CHẢY VÀ KIẾT LỴ
Tiêu chảy, kiết lỵ là căn bệnh thường gặp vào mùa hè. Mách bạn một số bài thuốc dân gian đơn giản nhưng hiệu quả để trị căn bệnh này.
Bài thuốc từ lá mơ lông
Theo y học cổ truyền, mơ lông có vị đắng, hơi chát, tính mát có tác dụng nhuận gan, giải nhiệt, mạnh tỳ vị, tiêu thực, sát khuẩn, tẩy giun, giải độc... Thông thường, dân gian hay sử dụng lá mơ lông để đặc trị các bệnh liên quan đến đường tiêu hoá, đặc biệt là tiêu chảy và kiết lỵ.
- Chữa kiết lỵ: Lấy một nắm lá mơ tuơi rửa sạch, thái nhỏ, đập vào một quả trứng gà ta (trứng gà ăn thóc) trộn đều, lấy lá chuối bọc lại rồi nướng chín để ăn. Nếu không có điều kiện nướng chín, có thể trộn lòng đỏ trứng với lá mơ thái nhuyễn và sử dụng biện pháp hấp cách thuỷ, đơn giản nhất là hấp trong nồi cơm. Ăn ngày 2-3 lần, ăn liên tục trong vài ba ngày là khỏi. Đối với trẻ em, có thể xay nhuyễn lá mơ dùng thay rau trong món bột hoặc cháo xay.
- Chữa tiêu chảy: Đối với chứng tiêu chảy với các biểu hiện đi ngoài liên tục, mất nước, khát nhiều, sốt nhẹ, nước tiểu vàng, bụng đau quặn và đầy hơi, hậu môn nóng rát nên dùng lá mơ 16g, nụ sim 8g sắc cùng với 500ml nước còn 200ml, chia làm hai lần uống trong ngày.
Nếu không kiếm được nụ sim thì chỉ cần mỗi ngày dùng từ 10-15 lá mơ lông sắc nấu làm trà uống liên tục cũng có tác dụng hiệu quả.
Sau khi triệu chứng tiêu chảy đã không còn, vẫn nên tiếp tục dùng lá mơ thêm 2-3 ngày nữa để ổn định tỳ vị, đồng thời chế độ ăn nên cắt giảm chất béo.
Bài thuốc từ rau sam
Rau sam có vị chua, tính hàn, tác dụng trị kiết lỵ, trừ giun sán, chữa mụn nhọt và các bệnh ngoài da. Kinh nghiệm dân gian thường dùng rau sam để đối phó với căn bệnh lỵ, tiêu chảy như sau:
- Phòng ngừa: Hàng ngày dùng từ 100-200g rau sam làm rau ăn hoặc nấu cháo ăn hàng ngày.
- Chữa bệnh: Khi đã có triệu chứng đau bụng, tiêu chảy nhiều, dùng rau sam tươi 100g, cỏ sữa tươi 50g sắc uống thay nước trong ngày. Nếu đi ngoài ra máu có thể bổ sung thêm 20g nhọ nồi, 20g rau má vào sắc uống cùng.
Trong trường hợp cần tẩy trừ giun sán, chỉ cần rửa sạch 1 nắm rau sam tươi (khoảng 50-100g) giã nát, thêm muối vào rồi vắt lấy nước uống. Uống liên tục trong 3-5 ngày.
Bài thuốc từ cây ổi
Quả ổi là thứ trái cây giàu dinh dưỡng và chất chống oxy hoá, có tác dụng hiệu quả với nhiều loại bệnh. Riêng đối với bệnh tiêu chảy, ổi có tác dụng làm se da, co mạch, giảm sự xuất tiết và kích thích ở màng ruột, làm dịu nhanh chóng các triệu chứng cấp của bệnh.
- Cách 1: Búp ổi 20g, vỏ măng cụt 20g, gừng nướng 10g, gạo rang 20g sắc kỹ lấy nước uống nhiều lần trong ngày.
- Cách 2: Búp ổi 20g sao qua; vỏ quýt khô 10g; gừng nướng chín 10g. Tất cả cắt nhỏ, sắc với 400 ml nước còn 100 ml, uống làm 2 lần trong ngày.
- Cách 3: Búp ổi 20g, củ sả 16g, củ riềng 8g. Thái nhỏ, sao qua, sắc lấy nước đặc uống.
- Cách 4: Lá ổi 20g phối hợp với vỏ bưởi 20g, phơi khô; lá chè tươi 10g; gừng tươi 2 lát. Sắc uống.
Khi bị đi ngoài với các triệu chứng nhẹ hơn dạng cấp, có thể lấy ngay 5-7 búp ổi, rửa sạch, nhai với vài hạt muối, nuốt nước, ngày 2-3 lần.
Bài thuốc từ hồng xiêm xanh
Hồng xiêm chín là thứ trái cây ngon, giàu dinh dưỡng. Còn hồng xiêm xanh với vị chát, tính bình lại là phương thuốc hiệu quả chữa tiêu chảy, kiết lỵ. Cách sử dụng như sau:
Cắt quả hồng xiêm xanh thành nhiều lát mỏng, phơi khô, sao vàng để dùng dần. Mỗi lần sử dụng lấy khoảng 10 lát sắc với nước uống, lượng nước phải ngập hồng xiêm. Sau đó đổ ra lấy nước uống mỗi ngày 2 lần. Lưu ý là đối với trẻ nhỏ, trước khi cho uống nên nếm thử, không được cho trẻ uống đặc quá.
CÁC BÀI THUỐC CHỮA KIẾT LỴ
Kiết lỵ là một loại bệnh đường ruột truyền nhiễm, lây lan rất nhanh, thường phát vào mùa hè và cuối mùa thu. Bệnh nhân thường có các hiện tượng đau bụng, buồn đi ngoài, có lần đi được, có lần không, đi ra chất nhầy có lẫn máu, mùi tanh hôi. Nguyên nhân gây bệnh là ăn uống không hợp vệ sinh hoặc sống trong vùng có dịch. Có thể chọn dùng các bài thuốc sau đây:
- Rau sam 25 g, lá phượng vĩ 20 g, bông mã đề 15 g, rễ mơ lông 15 g. Các thứ trên cho vào nồi, đổ hai bát nước, sắc còn một bát, chia uống hai lần.
- Rau má, cây nhọ nồi, hoạt thanh mỗi thứ 12 g, hoàng đằng 6 g. Đổ 500 ml nước vào các thứ trên, sắc còn 200 ml, chia hai lần uống trong ngày.
- Vỏ bàng 12 g, nước 600 ml. Sắc còn 200 ml, chia 2-3 lần uống trong ngày, chữa trị đi ngoài ra máu.
- Cây cúc tần 100 g thái nhỏ, sao vàng, hạ thổ, đổ 3 bát nước sắc, còn lưng bát, chia uống hai lần.
- Rễ và lá phượng vĩ 30 g, rau sam 20 g, cỏ sữa 20 g. Các thứ trên cho vào nồi, đổ 300 ml nước, sắc còn 100 ml, chia hai lần uống trong ngày.
- Rau sam, rau má, cỏ mực, cỏ sữa, rễ mua mỗi thứ 8 g, trà ngon 6 g, cam thảo 4 g, vỏ quýt 4 g, gừng 3 lát. Các thứ trên cho vào nồi, đổ 400 ml nước, sắc còn 200 ml, uống trong ngày.
- Mơ tam thể (sao), anh túc xác, vỏ lựu bạch (sao vàng), cỏ sữa (sao vàng) mỗi thứ 12 g, hoàng đằng 20g. Các thứ trên tán thành bột, cho uống với nước trà.
Chữa kiết lỵ bằng lá mơ hấp trứng gà
Bài thuốc phổ biến nhất là hái một nắm lá mơ lông rửa sạch, thái nhỏ trộn với một quả trứng gà ta hấp cách thủ.
Mùa hè, dịch bệnh tiêu chảy, kiết lỵ thường xảy ra nhiều, nhất là ở trẻ nhỏ. Bệnh kiết lỵ thường gây triệu chứng đi đại tiện nhiều lần trong một ngày và có một đặc điểm rất khác với đi vệ sinh bình thường là mót rặn, nhưng phân không được nhiều. Dưới đây là những thực phẩm giúp cải thiện bệnh.
Canh rau sam: Theo y học cổ truyền, rau sam có vị chua, tính hàn, trị được kiết lỵ, trừ giun sán, chữa mụn nhọt. Có thể phòng ngừa bệnh tiêu chảy, kiết lỵ bằng cách, hằng ngày ăn rau sam luộc hoặc nấu cháo. Nếu đi tiểu ra máu thì sắc rau sam thêm với rau má, cây nhọ nồi cũng có tác dụng tốt.
Lá mơ lông hấp trứng gà: Lá mơ lông có vị đắng chát, tính mát, tiêu thực sát khuẩn. Bài thuốc phổ biến nhất là hái một nắm lá mơ lông rửa sạch, thái nhỏ trộn với một quả trứng gà ta hấp cách thủy hoặc xào không cho dầu mỡ cũng rất hiệu nghiệm.
- Ăn sung: Trong quả sung có nhiều thành phần dinh dưỡng như đường glucoza, gluco, axit citric, các axit hữu cơ, nhựa sung có thể trị được bệnh ký sinh trùng đường ruột. Vì thế, khi bị kiết lỵ có thể ăn vài quả sung cũng tốt nhưng phải rửa sạch trước khi ăn.
- Quả chuối: Bạn có thể ăn quả chuối xanh, vỏ và nhựa chuổi xanh có tác dụng diệt nấm, vi khuẩn, nếu thấy chát có thể chấm thêm ít muối cũng có thể chữa khỏi. Khi ăn nên ăn chuối tiêu.
- Cháo rau dền, ý dĩ: Có thể dùng 2 thứ này nấu cháo, ăn nóng, ngày 1 lần.
Bệnh kiết lỵ thường do nhiễm khuẩn đường ruột, do vậy nên dùng những thực phẩm có tính đắng, chát và điều đặc biệt để phòng bệnh cần ăn chín, uống sôi, tránh đồ ôi thiu, đặc biệt vào mùa nóng.
(ST)