Người dân Madagascar đã trồng cây Bát Tiên từ lâu đời, khoảng trên mấy trăm năm nay. Sau đó người Thái Lan, Trung Quốc đã nhập về trồng khoảng trên 200 năm. Lúc đầu cây chỉ có 2-4 cánh hoa, sau khi người Châu Phi, người Thái Lan, Trung Quốc tìm cách lai tạo cho ra được cây Bát tiên có 8 hoa to, màu sắc đẹp nên đặt tên là Poisien (Bát Tiên).
Một Số Giống Xương Rồng Bát Tiên Phổ Biến
1. NGUỒN GỐC
Cây Xương Rồng Bát Tiên thuộc họ Thầu Dầu - Euphorbiaceace, có nguồn gốc từ Madagascar thuộc Châu Phi.
Tên khoa học : Euphorbia milii
Họ: Euphorbiaceace
2. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI
Thân: đa dạng về màu sắc (màu xanh, nâu đỏ, nâu tím… ), có nhựa mủ và gai, hình dạng và màu sắc của gai cũng rất phong phú (gai đơn, gai kép…)
Lá: có nhiều hình dạng: hình bầu dục dài, bầu dục ngược, bầu dục tròn, thuôn dài, hình mác, hình tròn.... phần lớn các cây có lá màu xanh bóng, một số ít màu xanh sáng .
Hoa: cây Bát Tiên có hoa rất phong phú đầy đủ màu sắc: trắng, xanh, đỏ, tím, vàng, đốm, sọc. Cây rất sai hoa, mỗi nách lá đều có một vòi hoa rất to, vừa đẹp vừa lâu tàn (từ 2-6 tháng), với phát hoa to dài, mang bầu hoa chung gọi là cyathium dạng hình chuông, ngoài cùng có hai lá bắc mà người ta thường nhầm là cánh hoa.
Cây Bát Tiên có sự phát triển hoa đơn giản thu gọn trong một cụm hoa hình chuông gọi là Cyathium, bên ngoài là hai phiến có màu sắc rất đẹp, hình bầu dục, có một đường gân giả ở giữa là hai lá bắc. Từ lá bắc mới nảy ra chồi nách, cứ như vậy chùm hoa mới có nhiều tầng chồng lên nhau. phát hoa ban đầu ra hai lá bắc (gọi là tầng thứ nhất), từ hai lá bắc nảy lên hai chồi nách với 4 lá bắc( tầng thứ hai), từ 4 lá bắc nảy thêm 4 chồi nách với 8 lá bắc. lúc này có 8 hoa rất đẹp nên được gọi là Bát Tiên
Kế đến là 5 cánh hoa hình bán nguyệt rất nhỏ, có thể màu vàng, màu nâu. Bên trong là chùm hoa đực, mỗi hoa đực gồm có cọng nhụy đực, tận cùng là bao phấn nhỏ, cao vừa đủ nhú khỏi 5 cánh hoa, ở giữa Cyathium là bầu noãn, phình to chứa 3 buồng 6 tiểu noãn.
3. ĐIỀU KIỆN SINH TRƯỞNG.
Xương rồng Bát Tiên thích nghi với khí hậu vùng nhiệt đới, nhưng sức chịu đựng kém hơn xương rồng, nhất là về nhiệt độ.
Lượng mưa: Cây xương rồng Bát Tiên chỉ phát triển tốt khi có đầy đủ ẩm độ cần thiết, thế nhưng cây không chịu được đất úng thủy
Gió: Cây không chịu nơi trồng bị bí gió, nếu trồng ở nơi này cây sẽ chậm phát triển và không sai hoa. Do đó, vườn trồng Bát Tiên cần phải thông thoáng, trồng ở nơi càng cao thì càng phát triển tốt và hoa sẽ nở lớn hơn, chẳng hạn như trên sân thượng.
Ánh sáng: Cây có khả năng chịu được ánh sáng trực xạ nhưng không quá gắt, nhất là 12-15g nên ta phải tìm cách che nắng,giống cây này chịu được độ sáng khoảng 80%. Nếu chỉ nhận được 50% ánh sáng mỗi ngày thì cây sẽ chậm phát triển và thậm chí ngưng ra hoa.
Nhiệt độ: Khí hậu nóng ẩm rất thích hợp với cây xương rồng Bát Tiên. Nếu thời tiết trở lạnh lâu ngày thì cây sẽ phát triển chậm và ít hoa. TPHCM và các tỉnh đồng bằng sông Cửu long là môi trường thích hợp cho cây Xương Rồng Bát Tiên. Cây phát triển tốt ở nhiệt độ 20oC - 35oC, độ ẩm từ 60% - 80%.
Đất trồng cây: đất phải tơi xốp ,nhiều chất dinh dưỡng, rút nước nhanh. Đất thịt nhẹ, đất phù sa, đất mùn rất phù hợp . Theo tài liệu của người Thái Lan thì thành phần đất trồng cụ thể như sau:
+ Ba phần đất thịt hoặc đất phù sa.
+ Một phần vỏ đậu phộng đã ngâm mục.
+ Một phần vỏ xơ dừa đã ngâm mục.
+ Hai phần phân chuồng và một ít phân bánh dầu đã xay nhuyễn
+ Hai phần tro trấu.
+ Một phần phân hóa học và các lọai thuốc cần thiết (chẳng hạn thuốc trừ sâu và thuốc trừ kiến như Basudin 10H (nay là Vibasu 10H dạng viên nhỏ).
MỘT SỐ LOÀI BÁT TIÊN
Bát Tiên Hồng Hạnh (Hồng quân)
Bát Tiên Kim Cương
Cây Chúa Sơn Lâm: cây có chùm hoa to màu nâu đỏ có từ 16-20 hoa rất đẹp và lâu tàn.Hoa mới nở màu hồng, khi xòe to màu đỏ, khi già đổi qua màu phớt xanh
Mắt Ngọc
Vương Miện
Dưới đây là một số cây bát tiên đang trồng tại TP Hồ Chí Minh :
1. Cây Bát Tiên hiếu tử :
Tiếng Thái là “ Ca Tăn Du “, là cây có thân màu xanh nâu, gai kép dài, màu xanh bóng. Hoa chùm màu cam phớt vàng với nhiều đóm đỏ nhỏ, hoa có thể ra một chùm đến 16 hoa rất đẹp nhưng hơi nhỏ, nay được coi như cây đời cũ, dùng để làm gốc ghép rất tốt.
2. Cây Vạn Lý Trường Thành :
Tiếng Thái là “Căm Phèng Nương Chin Cháo Siên”, là cây xương rồng Euphorbia rất nổi tiếng với thân xoè to, màu xanh bóng có nhiều lá nhỏ hình bầu dục, tập trung ở đỉnh. Chuyên dùng làm gốc ghép để ghép nhiều cây Bát Tiên lên xoè ra, ra hoa đủ màu sắc rất đẹp, cây rất sai hoa và hiếm, được nhiều người ưa thích.
3. Cây Hồng La Man
Tiếng Thái là “Cụ Lạp La Mãn”, cây có thân màu nâu đỏ, lá hình bầu dục ngược, bản hơi to màu xanh bóng, chùm hoa to đẹp, có đến 16 hoa màu hồng ửng đỏ cánh sen lâu tàn, thuộc loại cây đời mới, được trồng làm cảnh, trang trí nội thất được.
4. Cây Bát Tiên Ngoạn Mục
Tiếng Thái là “Ngân Ta” cây cũng có thân khá to màu nâu đỏ, gai kép, lá hình bầu dục ngược màu xanh, chùm hoa to có đến 16 hoa với màu hồng nhạt trông rất đẹp, hoa rất lâu tàn.
5. Cây Bát Tiên Hoàng Đế
Tiếng Thái là “ Chắc Ca Phát “ đây là cây đời mới rất nổi tíêng với thân mập màu xanh nâu, gai đơn to màu nâu chỉa lên trời chứ không chỉa ngang ra như một số cây khác, đây cũng chính là đặc điểm nhận ra cây bát tiên hoàng đế. Lá rất to hình bầu dục dài, phiến phình to màu xanh sáng, chùm hoa to có 16 hoa màu đỏ tươi.
6. Cây Bát Tiên Cô Dâu
Tiếng Thái là “Cháo Sao” cây có thân màu nâu đỏ, gai kép lá thuôn dài to màu xanh bóng, chùm hoa dài cở 16 hoa to, màu vàng nhạt rất đẹp, cũng là cây đời mới.
7. Cây Bát Tiên Sao Sáng.
Tiếng Thái là “Đao Đuông Đêm”, cây có thân màu xám, gai kép lá hình bầu dục ngược màu xanh bóng, chùm hoa to màu vàng, có 2 đốm xanh rất lạ, có đến 16 hoa, đây cũng là cây đời mới.
8. Cây Bát Tiên Phát Tài
Tiếng Thái là “Díng Luôn”. Cây có thân khá to với màu nâu xám, gai to và nhọn, lá thuôn dài màu xanh bóng, chùm hoa to đều cở 16 hoa, màu hồng pha vàng. Đặc biệt cây này lá rất đẹp, lúc nào cũng có màu xanh tươi, còn hoa rất lâu tàn, có người trông cho ra hoa để phát tài, do đó cây được nhiều người ưa thích. Cây này cũng rất sai hoa, mỗi nách lá đều có một vòi hoa, màu sắc rất đẹp lại lâu tàn.
9. Cây Bát Tiên Valentine
Tiếng Thái là “ Valen Thai” , là cây có thân màu xám nâu, gai màu đen, lá bầu dục ngược màu xanh bóng. Hoa đỏ hồng to rất dễ thương dùng tặng cho người yêu vào ngày lễ tình yêu Valentine. Cây này đến ngày 14 tháng 2 bán rất đắt do nhiều người mua để tặng người yêu.
10. Cây Quý Nhân
Tiếng Thái là “Mín Khoảnh”. Cây có thân to màu nâu đỏ. Gai kép, lá khá to hình bầu dục ngược, phình ở giữa, màu xanh bóng. Chùm hoa hơi nhỏ nhưng rất sai hoa với màu hồng phớt xanh tươi đẹp
11. Cây Trinh Nữ
Tíêng Thái là “Mốp Pha Nát”. Cây có thân mảnh màu nâu đỏ, gai đơn nhọn, xếp thành hàng hơi xoắn theo chiều khu ốc, lá thuôn dài phình to ở giữa, đầu tóp nhỏ nhọn ở đuôi, màu xanh ở mặt trên, màu phớt nâu ở mặt dưới và gân lá cũng màu nâu khá đẹp. Chùm hoa to trung bình, màu đỏ tươi pha màu hồng cánh sen tuyệt đẹp đặc biệt chùm hoa chỉ có 8 hoa. Cây mọc khoẻ, khá sai hoa, hoa lâu tàn.
12. Cây Bát Tiên Tỷ Phú
Thân to màu nâu đỏ, đặc biệt gai đen thưa, to và ngắn, đây là đặc điểm riêng của cây Bát Tiên Tỷ Phú để dễ nhận biết. Lá hình bầu dục to màu xanh. Chùm hoa to với 16 hoa màu trắng pha hồng có nhiều điểm đỏ rất đẹp. Vừa là cây có hoa đẹp vừa có tên đẹp nên rất được nhiều người ưa thích.
MỜI BẠN THAM KHẢO THÊM:
Sự quyến rũ của hoa và gai nhọn
Hoa Bát Tiên có tên khoa học là Euphorbia spendens Bojer ex Hook, thuộc họ Euphorbiaceae. Người Thái Lan và Trung Quốc cùng gọi nó là hoa “Poi sien”, tên tiếng Anh là Crown of Thorns (tạm dịch là “Hoa Mão Gai “).
Loại hoa này có đến hàng trăm loài và dĩ nhiên mỗi loài biểu hiện mỗi hình dáng, màu sắc và sức quyến rũ riêng. Những năm trước kia, người chơi hoa chỉ biết có hai màu: vàng và hồng. Nhưng ngày nay, qua kỹ thuật người trồng hoa đã cấy ghép, lai tạo để cho ra đời đủ “giai điệu” màu sắc đôc đáo: xanh trên nền đỏ hoặc ngược lại, hồng với viền xanh lá cây và thậm chí toàn cánh hoa là màu xanh lá cây.
Người chơi hoa thường tin vào sự may mắn do loài hoa này mang đến. Sự may mắn ấy nằm trong số hoa mà nó nở ra ở mỗi lần. Những con số may mắn thường từ số 8 để nhân với 2,3,4 để có 16,24 và 32...
Một chậu hoa Bát Tiên muốn có giá trị đòi hỏi phải hoàn hảo về màu sắc, kích cỡ, hình dáng và số lượng hoa, cách sắp xếp các cánh hoa, kết cấu, cọng hoa, phấn hoa, lá và gai.
Những điềm lành này dựa trên 8 vị thần mà người Trung Quốc tin rằng họ mang đến may mắn và cứu giúp con người. Poi sien là tiếng Trung Quốc ám chỉ tới 8 vị thần tiên mà hằng bao thế kỷ trước người Trung Quốc rất tôn kính. Để cầu mong sự may mắn người trồng hoa thường để chậu hoa hướng về hướng Đông, vốn được coi là hướng may mắn.
Hiện nay nhiều người thích trồng loài hoa Bát Tiên vì dễ chăm sóc, dễ nhân giống (bằng cách chiết cành, giâm cành); vì niềm tin của sự may mắn... Nhưng đặc biệt hơn, vẻ đẹp của loài hoa Bát Tiên không những chỉ đẹp về màu sắc của hoa mà còn bởi sự độc đáo và quyến rũ từ những chiếc gai sắc nhọn trên thân cây mà không có loại nào có được.
Từ thân cây đầy gai nhọn như một sự thử thách và gian nan, nhưng trên ngọn cây lại mướt xanh những chiếc lá và nở những cụm hoa tràn đầy niềm tin và hy vọng của cuộc sống...
(ST)