Những năm gần đây, chơi lan là một thú chơi tao nhã của những người yêu hoa. Tuy nhiên, người yêu hoa lại muốn hướng tới một giò lan phong cách tự nhiên, hoang dã và không gì khác là lan rừng. Tuy nhiên, khi mua về nuôi trồng trong môi trường nhà thì gặp rất nhiều vấn đề như không phát triển, héo rũ, không ra hoa… Vì vậy, chúng tôi xin giới thiệu bí quyết thuần dưỡng và chăm sóc lan rừng.
Kỹ thuật thuần dưỡng và chăm sóc lan rừng
Theo kinh nghiệm dân gian, muốn cho lan sinh trưởng tốt môi trường thuận lợi nhất cho lan bám vào cây tươi nơi thoáng gió, ít ánh sáng chói. Vì vậy, khi lan đưa vào trồng trong chậu cần chăm sóc từ từ cho cây quen dần, không bón thúc phân bón hóa học quá sớm. Lúc ấy lan rừng cần bóc cả vỏ gỗ mục (loại lan đang sống) bó lại để nơi thoáng mát, ngày tưới vài ba lần bằng cách phun sương đều cả lá thân rễ. Chăm sóc cho lan 1 tháng rồi chiết thành nhánh trồng vào giò. Chú ý lót giò bằng mùn cưa hay xơ dừa đều không được nén chặt. Tránh để ánh nắng gay gắt, thỉnh thoảng đưa lan ra ngoài trời đềm. Chơi lan không nên bón nhiều phân hóa học, chỉ cần đủ nước, ánh sáng và không gian phù hợp là cây phát triển tốt.
Khi muốn lan ra hoa bất thường, vào dịp tết chẳng hạn, thì bón phân qua lá dành riêng cho lan. Song cần rất hạn chế bón thúc cho hoa vì sau mỗi đợt bón như vậy cây sẽ yếu sức. Tốt nhất là cách hai tháng lại thay lót giò 1 lần bằng xơ dừa mạt cưa. Hoa tàn thì cắt ngay cuống lá để tập trung dinh dưỡng nuôi cây lại sức. Tứơi nước nhẹ đều đặn ngày vài ba lần là cây sống khỏe không cần bón phân.
Chăm sóc
Một trong những đặc điểm sinh học đặc trưng của lan- loài cây khó tính là o ử chỗ có khả năng chịu cớm cao, ưa ẩm và bóng râm nhưng nếu thiếu ánh sáng cũng giảm năng suất và phẩm chất. Còn bị ánh nắng trực tiếp nhất là nắng quá chiều sẽ gây lụi tàn nhanh chóng mặc dù vẫn được cung câp đầy đủ nước và khoáng hòa tan.
Phòng ngừa tác hại của nắng hạn đối với lan, ta cần chủ động tiến hành một số biện pháp sau:
Đối với phong lan: Không để cho nắng trời trực tiếp chiếu vào giỏ, bụi lan và toàn bộ giá thể (lồng lan), đặc biệt “kỵ” với nắng quái chiều và gió Tây (gió Lào). Nếu trồng đại trà thì phải làm giàn che bằng lưới nilon có lỗ để lan vẫn quanh hợp được. Chú ý phun tưới (tốt nhất là phun sương mù nhân tạo) cho tòan bộ cây và giá thể theo kinh nghiệm “2 ướt 1 khô” trong ngày đó là vào các thời điểm trước bình minh và sau hoàng hôn. Lượng nước vừa đủ để làm mát cây, ướt rễ và dự trữ. Phun vấy xối xả sẽ làm thất thoát chất khoáng nuôi cây.
Đối với địa lan: Chăm sóc như đối với phong lan, cần chú ý đảm bảo đất nền tơi xốp, nhiều mầu ở thể hữu cơ đang hoai mục là tốt nhất. Nên bổ sung từ 10-20% vụn gỗ mục (cả vỏ), 10-20% (theo khối lượng tổng thể) các mẩu than gỗ nhỏ luôn ẩm (nhưng không ướt sũng) để nhử rễ ăn ra mà ta quen gọi là hồ rễ. Tránh gió khô, gió lỳa qua phần nổi của cây. Làm mát đất bằng phun tưới nước loang theo bóng tán. Cần loại bỏ ngay những lá già (đã úa vàng) đẻ ngăn chặn sâu bệnh bội nhiễm, tỉa các cành khô, rễ đã hết chức năng hấp thụ hơi nước và cộng sinh với vi khuẩn cố định đạm nuôi cây.
Không nên dùng NPK- loại dùng cho cây hoa màu, cây lương thực để bón cho lan. Để cây tươi lâu đẹp bền, hoa sai thắm màu, hương đậm có thể thúc cho lan (phun tưới toàn bộ giá thể) nước gạo mới vo, nước ngâm tro hoai và rắc xỉ than (nguồn phân vi lượng tổng hợp). Nếu có điều kiện lấy bông (hoặc vải bông cotton) nhúng vào dung dịch glicerin 10- 15% cuốn vào cổ rễ để giữ ẩm.
Những hướng dẫn về kỹ thuật sau đây sẽ giúp bạn có những chậu hoa phong lan đẹp và bền.
Đây là một loại hoa kiểng nhiều mầu sắc, cánh hoa đẹp như những con bướm. Hoa nở rất lâu tàn và nét đẹp thật tao nhã, dễ trồng trong nhà. Loại hoa có tên khoa học là phalaenopsis này tìm mua dễ dàng và nở hoa quanh năm. Có cấu tạo dày, hoa nở bền đến vài tháng. Mầu sắc chính là trắng, hồng, tím và vàng, đôi khi lấm tấm hoặc có sọc
Chuẩn bị chậu trồng
Bạn có thể chọn loại chậu bằng đất hoặc bằng nhựa dành riêng cho hoa phong lan. Dưới đáy chậu thường có những lỗ to để thoát nước và trên thành chậu có lỗ để xỏ que móc nếu bạn muốn treo lên cao.
Đất trồng là hỗn hợp thật xốp gồm 7/10 vỏ cây thông + 2/10 đất sét giãn nở + 1/10 mousse polyuréthane, có thể mua tại các cửa hàng hoa kiểng. Khi trồng hoa, hãy kiên nhẫn chờ khoảng 10 ngày rồi mới tưới và 3 tuần sau mới bón phân. Sau đó, chỉ tưới một lần trong tuần, không làm ướt hoa. Nếu cần, nên phun xịt cho rễ cây (khi rễ xanh tươi nghĩa là đầy đủ nước, ngả mầu xám là thiếu nước). Nửa tháng một lần phun xịt phân bón, sau khi tưới.
Sự cố khi chăm sóc
Bạn nên để ý ngay đến những hiện tượng sau:
* Không ra hoa: cây thiếu phân bón
* Hoa rụng khi chưa nở: di chuyển cây hay gặp luồng gió lạnh
* Thối lá: nhiệt độ quá thấp hoặc nước đọng dưới đáy (trường hợp không treo)
* Lá héo rũ: sức nóng không đủ hoặc thiếu nước, đặt chậu hoa trên một cái đĩa có đầy sỏi và một chút nước.
* Chấm nâu trên lá: bị nắng chiếu trực tiếp vào
* Thủng lá: ốc sên
Chú ý khi trồng hoa
* Nhiệt độ tối ưu là từ 20oC - 25oC vào ban ngày và 18oC vào ban đêm. Do vậy, bạn nên chọn nơi thoáng mát để đặt hoa.
* Hoa phong lan thích ánh sáng nhẹ (buổi sáng) và không chịu được ánh sáng quá mạnh.
* Tưới bằng nước không có chất vôi và để lắng vài ngày, làm ẩm đất thường xuyên, giữa 2 lần tưới. Khi trổ hoa, mỗi năm hoặc 2 năm nên sang chậu một lần, khi có sự hình thành của những vòng rễ mới.
* Phun xịt phân bón dành cho hoa phong lan đã hòa tan loãng trên rễ cây.
Để cho chậu hoa nở đẹp hơn
- Không nên cắt cành sát gốc, mà cao lên trên cách 4 mắt. Một cành mới sẽ phát triển trong số mắt đó.
- Để cho cánh hoa nở bung đẹp. Hãy dùng nước ấm phun xịt lên các nụ hoa, nhưng cẩn thận không làm ướt hoa đã nở.
Phong lan là loài hoa nở lâu ngày và được nhiều người chọn để làm đẹp cho nhà mình. Tuy nhiên, đây là một loại hoa khó trồng, nếu không biết cách chăm sóc, nó rất dễ chết. Dưới đây là một số kỹ thuật trồng.
Trồng trong chậu
Nên trồng vào các chậu đất nung sẽ giúp phong lan phát triển tốt hơn. Chọn chậu có nhiều lỗ thoáng. Trước khi trồng hoa, phải rửa sạch chậu. Nên cho đất to xuống đáy chậu và đất nhỏ trên bề mặt.
Trồng ghép trên thân cây khác
Bạn có thể dùng thân cây còn sống để trồng ghép, nhưng cần tỉa bớt tán nhánh. Chú ý là không phải vị trí nào của thân cây cũng có thể ghép được. Cây chỉ phát triển tốt khi chúng được ghép ở phía ánh sáng ban mai chiếu vào (hướng đông). Cách trồng này thích hợp cho hầu hết các giống lan, đặc biệt là lan rừng.
Nếu muốn ghép lan với các thân cây đã chết, bạn phải cắt cây thành khúc ngắn để dễ treo. Nên chọn những cây mục và bóc vỏ đi vì vỏ sẽ là nơi trú ẩn của côn trùng phá hoại. Buộc một miếng xơ dừa vào thân cây để giữ ẩm rồi buộc chằng lên đó gốc lan. Nếu bạn trồng vào những ngày mưa hoặc thời tiết quá ẩm thì không cần phải buộc xơ dừa.
Trồng thành băng xơ dừa
Chọn xơ của những quả dừa già và khô rồi xé ra từng mảnh to bằng nửa bàn tay. Sắp các mảnh sát nhau thành băng dài trên giàn gỗ hoặc tre và giữ chặt chúng lại bằng 2 thanh nẹp tre. Để tránh úng nước, bạn có thể đục một lỗ nhỏ dưới miếng xơ dừa rồi mới trồng. Sau 2-3 năm, khi xơ dừa đã mục có thể thay băng khác.
Một số điểm cần lưu ý
Khi trồng xong nên để cây ở nơi mát mẻ có độ ẩm cao cho đến khi rễ non phát triển mới chuyển dần ra nơi có ánh sáng phù hợp. Sau khi trồng 1-2 ngày không cần tưới nước ngay vì dễ bị thối cây. Phải thường xuyên quan sát xem đất còn đủ độ ẩm hay đã khô. Cần tưới nước dưới dạng phun sương. Khi rễ cây phát triển đều mới mới bón phân. Có thể bón phân hữu cơ (nước tiểu, phân và xác bã động vật) hoặc vô cơ (có các yếu tố N, P, K).
Nhiệt độ cao làm tăng sự phát triển dinh dưỡng ở cây lan. Vào mùa nắng, nên tăng lượng phân bón cho cây để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng. Không nên để cây ở nơi thiếu ánh sáng vì nó sẽ sinh trưởng kém.
Bí quyết và Phương cách trồng hoa phong lan rừng việt nam
Vẻ đẹp kiêu sa của hoa lan đã làm mê hoặc biết bao nguời. Hoa lan Việt Nam có rất nhiều chủng loại, mỗi loại mang một vẻ đẹp khác nhau, hương thơm lại quyến rũ, không thua kém gì những loại hoa lan khác trên thế giới.
Với dáng dấp mảnh mai, hay cứng cáp, lá to hay lá nhỏ, thân đứng hay thân thòng, hình thể cây lan bám trên cành cây hốc đá thường gợi cho giới thưởng ngoạn một ấn tượng nào đó. Có người cho đó là sự tượng trưng cho phần hồn của cây lan.
Nhưng nếu cứ nhìn ngắm cây lan trồng trong chậu, mãi mãi cũng quen mắt. Trồng trong giỏ gỗ hay cành cây nhiều quá thành ra cũng nhàm chán.
xin giới thiệu thêm một vài phương cách trồng lan khác nữa để chúng ta cùng tham khảo.
Vật dụng dùng để trồng lan đa phần là những vật dụng đã có sẵn trong thiên nhiên, hay được sản xuất dưới dạng thủ công, để phục vụ đời sống thường ngày. Với những vật dụng đó, nếu chúng ta biết tận dụng để tạo ra hình dáng và kết hợp với những cây lan yêu thích, sẽ trở thành một tác phẩm hoa lan yêu thích.
Có 4 thứ có thể trồng lan rất tốt mà lại đẹp về phần mỹ thuật:
XẾP HÌNH KHÚC CÂY
Chỉ cần chọn thứ gỗ lâu mục như ổi, chanh, cam rồi xếp thành hình cho mỹ thuật. Dùng đinh, dây kẽm hay dây thừng cột lại và buộc những cây lan nhỏ lên trên bằng sợi dây nylon câu cá .
Gỗ lũa là một loại gỗ đã chết lâu năm, vô tình tạo nên những hình dáng kỳ thú, thu hút biết bao nhiêu người. Gỗ lũa rất cứng, không mối mọt nào ăn được, không bị cong vênh hay bị ảnh hưởng của mưa nắng. Gỗ vùi sâu dưới đất giữ nguyên màu gỗ nguyên thủy, gỗ lũa ngâm trong bùn nước có màu đen như mun. Nhưng gỗ lũa phơi trước nắng gió là loại có những đường vân sóng rất đẹp.
Gỗ lũa khi mang về cần cạo bỏ hết những phần mục, và phần đất cát bám vào những hang hốc. Sau đó chúng ta chọn vị trí thích hợp để cây lan lên, khi chon vị trí trồng lan chúng ta cần nhớ những điểm sau:
Không nên che những hang hốc, hay những vết sẹo (sẹo ở đây là những cái mắt cây, có thể lồi lỏm khác nhau) vì đó là điểm nhấn mạnh để làm cho cây lan thêm phần nổi bật. Có rất nhiều loại lan mà ta có thể trồng lên gỗ lũa, nhưng ta chỉ chọn một số loại lan có rễ to như: Aerides houlettiana, Christensionia vietnamica, Cleisostoma v.v… tuỳ theo gỗ lũa lớn hay nhỏ mà ta chọn loại lan cho phù hợp. Ngoài những loại lan nói trên chúng ta cũng có thể trồng nhiều loại lan khác tuỳ theo sỡ thích của mỗi người.
NẤM
Nấm mọc trong thiên nhiên có rất nhiều loại, có những loại dùng để chế biến thức ăn, có loại dùng làm thuốc rất tốt. Nấm chúng ta chọn để trồng lan
là loại nấm gỗ thường gọi là Linh Chi có nhiều hình dáng khác nhau, có vân rất đẹp và lại rất cứng. Nấm giữ được độ ẩm cao và thoát nước rất tốt. Nấm thường sống trong rừng rậm, mọc trên những cây gỗ lớn,có rất nhiều cỡ lớn nhỏ. Nấm tuy hơi khó tìm đối với những người sống ở thành thị, tại thành phố Đà Lạt thỉnh thoảng cũng có một nhóm đồng bào thiểu số mang ra bán, chúng ta có thể mua được những cái nấm vừa ý và giá bán cũng không cao lắm.
Nấm có rất nhiều cỡ, hình thù khác nhau, khi chọn được cây nấm vừa ý, việc đầu tiên chúng ta nên chọn dáng thể sao cho vừa ý, tiếp theo ta nên chọn vị trí dể đóng móc treo, hay làm đế để trên bàn, tuỳ theo ý thích của mỗi người. Với nấm, ta nên chọn những loại lan có thân và lá nhỏ như: Eria bractescens, Shoenorchis fragans, Stereochilus dalatensis, Dendrobium bellatulum v.v… để khi lan và nấm kết hợp với nhau và có sự hài hòa về kích thước.
DÂY THỪNG
Dây thừng để trồng lan là loại dây thừng làm từ sơ dừa. Loại này cần phải là loại dây lớn, đường kính từ 3-4 cm trở lên để giữ nước lâu hơn. Dây thừng làm từ sơ dừa có ưu điểm rất bền mặc dù tiếp xúc với môi trường thời tiết nắng mưa. Ngoài ra còn có độ thông thoáng cao, giữ ẩm tốt.
Tuỳ theo nhu cầu chúng ta trồng loại lan cây to hay cây nhỏ mà chọn dây cho phù hợp. Dây thừng có rất nhiều loại, nếu trồng lan bé thì chúng ta nên chọn loại dây thừng nhỏ cho có độ mềm mại, với dây thừng chúng ta có thể cách điệu rất nhiều kiểu, không như gỗ lũa và nấm, vì gổ lũa và nấm khi bố trí lan chúng ta thường phải nương theo bố cục đã có sẵn.
Trồng lan lên dây thừng chúng ta có thể chọn một số loại lan sau: Pterocras semi teretifolium, Stereochilus dalatensis, Bulbophyllum, Cleisostoma v.v…
Với khí hậu mát mẻ, Đà Lạt rất thích hơp với nhiều loai hoa lan. Nhiệt độ trung bình 20-25°C (68-77°F), nhiệt độ cao nhất ít khi quá 30°C (86°F) và thấp nhất thường ở trên 5°C (41°F) Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10, mùa nắng từ tháng 11 đến tháng 4. Mùa hè thường có mưa vào buổi chiều, đôi khi có mưa đá. Lượng mưa trung bình mỗi năm là 1562 mm và độ ẩm trung bình là 80%.
Phần chăm sóc cũng bình thường như khi ta trồng lan trong chậu, nhưng cần tưới nước thường xuyên hơn, ngày nóng tưới ngày 2 lần. Những cây lan nguyên thủy, không cần nhiều phân bón cho nên chỉ tưới phân chuồng rất loãng và thưa. Do đó những cây lan tôi trồng trên những giá thể này phát triển rất tốt, thời gian để có được cây lan đẹp phải từ ba đến năm tháng, khi rễ đã ăn chặt vào giá thể.
Cách trồng hoa lan huệ
Cách trồng hoa lan thủy tiên
Cách trồng hoa sứ Thái Lan
Cách trồng hoa tigon làm đẹp cho không gian
Cách trồng lan hồ điệp ra hoa
Cách trồng lan mokara
Hướng dẫn trồng hoa địa lan
(st)