Nếu ai đã từng về mảnh đất trung du Phú Thọ hẳn sẽ có cơ hội được thưởng thức một đôi lần bát canh chua rau sắn. Màu rau nồng ấm như màu đất trung du, vị rau ngọt bùi tựa tình người đất Tổ sẽ khiến ai đó ăn một lần để rồi nhớ mãi không quên.
Rau sắn phải là món ăn cao lương mỹ vị, càng không màu mè coi trọng hình thức nhưng đòi hỏi người chế biến phải rất cầu kì.
Lựa rau sắn không hề đơn giản bởi không phải sắn nào cũng có thể hái lá ăn được. Chỉ có rau sắn trắng lá xanh mới ăn được. Loại sắn lá tre, màu lá hơi tía là loại sắn độc hơn, ăn vào dễ bị say. Thêm nữa, nếu cây sắn mà bị hái lá nhiều thì củ sắn cũng sẽ không được bở và ngon. Bởi vậy, có vườn sắn chuyên trồng lấy búp, hái lần đầu, lần sau cây sắn cho ra nhiều búp non hơn mọc từ vết hái lần trước.
Những búp sắn non mập mạp còn nguyên lớp phấn mịn phía đầu chồi sau khi hái về sẽ được vò nát. Người vò phải khéo léo làm sao cho lá sắn mềm, sóng đều nguyên búp chứ không vụn thành từng đoạn.
Sau khi vò xong, trộn lá sắn với chút muối cho thêm vị đậm đà. Cách này cũng giúp cho rau sắn nhanh chua hơn và để lâu ngày không bị hỏng, bị váng. Bởi vậy, khi tra muối cũng phải lựa sao cho rau không quá mặn mà khó nấu, cũng không quá nhạt dễ nổi váng làm rau hỏng. Rau sắn sau khi đã trộn muối đem cho vào vại hoặc bình, để 4 đến 5 ngày ủ chua.
Rau sắn ủ chua có màu vàng đều, dậy mùi thơm hấp dẫn, để lại hương vị giản dị mà khó quên.
Rau sắn ủ chua
Cầu kì hơn là món canh rau sắn. Người nấu có thể nấu rau sắn với xương lợn, cá tép hoặc hạt lạc giã nhỏ. Nhưng ngon nhất vẫn là canh rau sắn nấu cá.
Rau sắn nấu cá có vị rất lạ, có cảm giác quyến rũ hơn cá nấu dưa ở miền xuôi. Rau sau khi được lấy ra khỏi vại sẽ rửa lại bằng nước sạch cho đỡ mặn; cá để một lớp dưới nồi, đặt lớp rau sắn dày, mỏng tùy ý lên lớp cá để nấu. Đặc biệt là phải nấu bằng chính nước chua ủ rau sắn. Có như vậy, món canh mới có được vị chua đặc trưng. Món rau sắn nấu cá được đun trên bếp củi rất đượm: mùi khói bếp, mùi gợi vị chua, mùi thơm thịt cá,… quện lại với nhau. Món này không cần cho thêm thứ rau gia vị gì ăn vẫn rất ngon.
Nhìn bát rau sắn nấu cá ban đầu người sành ăn sẽ phải cau mày vì món ăn nhìn không có gì hoa mĩ. Thế nhưng khi ăn, thực khách sẽ bị chinh phục bởi mùi vị ngon, lạ. Đó cũng là hương vị giản dị của món ăn chỉ có ở vùng trung du này.
Canh rau sắn nấu cá
Ai đó đã ăn rau sắn nấu cá sẽ giữ mãi ấn tượng. Ấn tượng đó như một người con trai miền xuôi có ấn tượng với một cô gái vùng trung du tóc dài, thuần khiết, lao động vất vả nhưng vẫn đẹp lạ lùng.
Ngoài ra, rau sắn còn có rất nhiều cách chế biến khác như làm salad trộn gà xé, rau săn luộc và nộm rau sắn, hay như món sắn muối kho cá tùy vào sáng tạo của người nấu đều rất dậy mùi thơm ngon.
Nộm rau sắn
Từ bao đời nay, rau sắn đã trở thành món ăn quen thuộc trên mâm cơm của những người dân vùng trung du Phú Thọ. Dù có đi bất cứ nơi đâu, xa quê hương đến mấy, những người con vùng đất Tổ đều nhớ tới bát canh chua rau sắn bình dị. Không ít người có điều kiện thưởng thức, tâm đắc mà khen canh rau sắn chính là đặc sản số 1 của Phú Thọ. Nếu có dịp về thăm đất Tổ Hùng Vương, bạn đừng quên thưởng thức món ăn thú vị này nhé!