Chăm sóc thai

    Công việc giám sát và đưa ra lời khuyên trong thời gian mang thai khi được thực hiện chu đáo có thể chắc chắn rằng em bé sinh ra sẽ được khỏe mạnh và quá trình sinh nở sẽ tốt đẹp nhất (“mẹ tròn con vuông”). Từ lúc bạn phát hiện là mình đã có thai cho tới lúc bạn chuyển dạ đi sinh, bạn phải được bác sĩ của bạn hay một phòng khám tiền sản theo dõi đều đặn. Việc chăm sóc thai hay chăm sóc tiền sản theo lịch thăm thai thường xuyên và đều đặn cần được lên kế hoạch ngay từ đầu để bảo đảm là mọi biến chứng có thể xảy ra sẽ được phát hiện và chữa trị hoặc tránh khỏi được. Người ta có thể thu thập được thông tin này bằng cách ghi chép cẩn thận tiền sử y khoa bản thân bạn và gia đình và có những nhận xét về bạn và tiến trình phát triển của bé qua những kỳ kiểm tra đều đặn. Việc chăm sóc này nên được bắt đầu ngay từ có thai, điều chắc chắn là trong khoảng thời gian mười hai tuần lễ đầu tiên của thai kỳ

    Việc gì xảy ra trong những kỳ kiểm tra?

    Dù bạn đến phòng mạch bác sĩ, phòng khám y tế địa phương hay phòng khám bệnh viện thì việc chăm sóc cơ bản cũng giống nhau. Bạn sẽ được thử nghiệm đều đặn hoặc và những thời gian quy định rõ trong thời gian mang thai để liên tục kiểm tra sức khỏe bạn và em bé. Những thử nghiệm khác là chọc dò nước ối, định lượng alphafetoprotein (AFP) sàng lọc và nội soi thai (fetoscopy) chỉ được tiến hành khi nào có chỉ định

    Người ta thu nhập thông tin ra sao?

    Mọi thông tin theo dõi sức khỏe của bạn và của thai nhi sẽ được ghi chép thật thường xuyên và đầy đủ vào một hồ sơ tiền sản cùng với tiến độ phát triển thai kỳ của bạn. Hồ sơ chứa đựng thông tin về bạn, về tiền sử y khoa của chồng bạn và bất cứ điều gì đáng chú ý trong tiền sử gia đình, thí dụ như hiện tượng có sinh đôi. Để xác định ngày dự kiến sinh, người ta sẽ phỏng vấn bạn về kỳ kinh nguyệt chót và tính chất của các chu kỳ kinh nguyệt và xem bạn có áp dụng biện pháp tránh thai nào không. Tiền sử các kỳ sinh trước cũng được ghi lại. Các bác sĩ cũng có thể thu nhập được thông tin có giá trị về những vấn đề có thể xảy ra, nếu bạn tường trình cho họ biết về những yếu tố cũng như điều kiện làm việc của bạn, công việc của bạn có tĩnh tại hoặc liệu bạn có ý định nghỉ việc trước khi em bé ra đời không. Nếu có điều gì bạn không hiểu khi nói chuyện với bác sĩ y khoa, bạn hãy yêu cầu họ giải thích. Đừng tự cho phép mình yên tâm trong khi có thật nhiều điều chưa hiểu. Nếu có vấn đề gì đặc biệt mà không được đề cập đến bạn nhớ nêu vấn đề đó lên.

    NHỮNG KỲ THĂM THAI VÀ CÁC LỚP HỌ TIỀN SẢN

    Mỗi khi bạn tới phòng khám, bạn nhớ mang theo một bản liệt kê những điều bạn thắc mắc và những vấn đề trục trặc để bạn khỏi bỏ sót không hỏi một vấn đề nào đó.

    Bạn cũng phải bàn bạc với nhân viên y tế về việc bạn muốn chuyển dạ và sinh theo kiểu nào. Ví dụ nếu bạn muốn thử một lần sinh không sử dụng thuốc chống đau, bạn hãy yêu cầu ghi điều đó trong hồ sơ của bạn. Bạn hãy lưu ý là bạn rất muốn (hay không muốn) bị rạch tầng sinh môn, giám sát thai nhi và chủ động chọc màng nước ối.

    Đây là lúc hỏi nhân viên về chủ trương của bệnh viện trong việc đỡ sinh theo tự nhiên hay theo phương pháp sinh chỉ huy. Bạn nên đi tham quan các phòng sanh hay phòng chờ sinh trong bệnh viện chẳng hạn như xem em bé sẽ được sắp cho nằm cùng phòng với bạn không, xem bệnh viện có ghế ngồi sinh không, hoặc có gối kê và một bầu không khí ấm cúng cho lúc chuyển dạ không.

    Bạn nên đăng ký theo học những khóa học tiền sản ở bệnh viện hay thông qua một nhóm hỗ trợ ở địa phương. Các lớp họ này phối hợp việc giáo dục sức khỏe và một chế độ tập luyện để giúp bạn chuẩn bị sinh và lấy lại vóc dáng sau này. Bạn sẽ được hướng dẫn các kỹ thuật thư giãn và thở để sinh con một cách tự nhiên. Chồng của bạn cũng sẽ được tiếp đón và có thể giúp đỡ bạn thực hình các phương pháp này để chuẩn bị chuyển dạ.

    VIỆC CHĂM SÓC THAI MANG LẠI LỢI ÍCH GÌ?

    Việc chăm sóc thai được tiến hành chu đáo sẽ là một hình thức phòng ngừa tốt về mặt y khoa. Chính do các ông bố bà mẹ tương lai quan tâm đến hành đông này mà tỷ lệ tử vong cho các bà mẹ và thai nhi đã giảm xuống đáng kể. Muốn việc chăm sóc thai đạt được hiệu quả cần phải chú ý các yếu tố sau đây:

    1. Quan tâm đến sức khỏe tinh thần cũng như thể chất của thai phụ

    2. Chắc chắn thai nhi phát triển bình thường

    3. Phát hiện những vấn đề có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của bé sau khi bé chào đời.

    4. Chuẩn bị tốt cho người mẹ đủ dinh dưỡng để nuôi con.

    5. Cung cấp cho các ông bố, bà mẹ tương lai những kiến thức về quá trình mang thai và sanh nở để họ có quyết định riêng, đồng thời nhận thức được niềm vui này.

    6. Cố vấn về chế độ dinh dưỡng và các bài tập thể dục để trợ giúp trong thời gian chờ sinh, cũng như để phục hồi sức khỏe và thể hình sau khi sinh.

THỬ NGHIỆM TIỀN SẢN

MỤC ĐÍCH

Ý NGHĨA

Chiều cao và cỡ giày

Để xác định kích thước xương chậu và kích thước lối thoát của xương chậu

Bàn chân nhỏ và chiều cao thấp có thể cho biết là lối thoát của xương chậu cũng nhỏ và nói chung, e rằng sẽ khó sinh hơn. Các bác sĩ sẽ nghĩ đến khả năng phải mổ lấy thai

Cân nặng

Để theo dõi sự phát triển của thai.

Nếu bạn sụt cân, người ta sẽ điều tra tại sao, mặc dù hiện tượng này có thể là bình thường trong ba tháng đầu nếu bạn bị buồn ói và ốm nghén. Tăng cân đột ngột có thể là bjan bị tiền sản giật

Bầu vú

Để kiểm tra xem có khối u nào không và về tình trạng núm vú của bạn

Nếu bạn có đầu vú thụt vô và bạn muốn cho con bú, người ta sẽ khuyên bạn nên đeo một cái chóp che đầu vú và có lẽ tập thoa nắn đầu vú hay chỉ đơn giản chờ xem ra sao. Đầu vú có thể tự điều chỉnh lại trong thời gian mang thai

Tim,phổi, tóc, mắt, răng, móng

Để kiểm tra sức khỏe tổng quát của bạn

Bạn có thể cần tới lời khuyên về chế độ ăn và những chất bổ sung đặc biệt cho chế độ ăn. Người ta sẽ khuyến khích bạn đi nha sĩ

Chân và tay

Để tìm xem có những tĩnh mạch bị giãn nở hay xem mắt cá chân, bàn tay và ngón tay

Những trường hợp quá sưng húp có thể là một dấu hiệu tiền sản giật. Bạn sẽ được khuyên về cách làm giảm chứng giãn nở tĩnh mạch

Nước tiểu (NTGD)

Để thử nghiệm xem có khả năng nhiễm trùng đường tiểu hay nhiễm trùng thận. Sau khi làm sạch âm hộ bằng một miếng bông tiệt trùng, bạn cho một mẩu nước tiểu vào một lọ tiệt trung. Chỉ lấy nước tiểu giữa dòng (NTGD), mấy giọt đầu không lây

Nếu đang bị nhiễm trùng thận thì sẽ chữa trị bằng thuốc kháng sinh

Nước tiểu

Để thử xem có protein không trong trường hợp thận của bạn không chịu nổi. Để thử xem có đường (glucose) không; nếu liên tục thấy có đường có thể là bạn bị bệnh tiểu đường.

Để thử xem có các chất ceton không; đây có thể là một triệu chứng bị tiểu đường

Protein trong nước tiểu vào cuối thai kỳ là một dấu hiệu tiền sản giật. Người ta sẽ yêu cầu bạn nằm nghỉ ngơi.

Thời gian mang thai có thể làm phát sinh bệnh tiểu đường, bệnh này phải được chữa trị và làm cho ổn định.

Các chất ceton có hiện diện là dấu hiệu cơ thể thiếu đường.

Người ta có thể chữa trị bệnh tiểu đường cho bạn

Thăm khám bên trong

Để xác định tình trạng thai nghén và kiểm tra xem tử cung có được kích cỡ phù hợp với giai đoạn phát triển thai không

Để lấy một phiến kính phết tế bào âm đạo, loại trừ bất cứ bệnh nào ở cổ tử cung.

Để kiểm tra xem ổ chậu có gì khác thường không

Để kiểm tra xem cổ tử cung có khép chặt không

Những di tật ở khung chậu có thể đòi hỏi phải chọn giải pháp mổ lấy thai

Trong trường hợp bạn nhiễm phải siêu vi herpes đường sinh dục và bệnh đang hoành hành, bạn hãy báo cho bác sĩ biết. Bệnh này có thể sinh ra những vấn đề nghiêm trọng cho em bé, nếu đỡ sinh qua đường âm đạo.

Cổ tử cung có thể không khép được chặt và có thể đòi hỏi một mũi khâu để có thai kỳ tiến triển được tới khi sinh

Nhịp tim thai

Để xác định là thai còn sống, tim và nhịp tim bình thường

Kiểm tra tình trạng sức khỏe của thai nhi và sẽ lắng nghe thấy có nhiều trái tim đập, nếu là một thai kỳ đa thai

Sờ nắn bụng

Để xác định chiều cao đáy tử cung (điểm cao nhất của tử cung) và kích cỡ, tư thế của em bé

Cung cấp thông tin hướng dẫn về tiến triển của thai kỳ và cách em bế nằm trong tử cung ra sao. Điều này có ý nghĩa sau tuần thứ 32. Thí dụ nếu thai nhi còn ở tư thế ngồi mông, bác sĩ có thể xoay vần từ bên ngoài hoặc chuẩn bị đỡ sinh cho bạn theo cách đỡ cho Ngôi mông

Huyết áp

Đây là việc do áp suất tim bơm máu chảy đi khắp cơ thể. Thử nghiệm này được thực hiện để xác định huyết áp có bình thường hay không. Việc đọc huyết áp gồm có hai số: Số trên là huyết áp tâm thu khi tim co bóp, tống máu đi và đập. Người ta có thể nghe thấy tiếng đập này khi thắt chặt dải băng cánh tay. Số dưới là huyết áp tâm trương, là huyết áp lúc nghỉ ngơi, khi tim nghỉ giữa các lần đập

Chứng Huyết áp cao có thể là dấu hiệu một số vấn đề, về cả tiền sản giật. Nếu huyết áp tăng, người ta sẽ chỉ định cho bạn nằm giường nghỉ ngơi và có thể bạn phải nhập viện

Các xét nghiệm máu

Để tìm xem bạn thuộc nhóm máu nào (ABO)

Để tìm bạn thuộc nhóm màu Rhesus nào

Để kiểm tra mức nồng độ hemoglobin của bạn. Đây là xét nghiệm định lượng những chất chuyển tải ôxygen trong hồng cầu của bạn. Mức bình thường đo bằng g ở giữa 12 và 14g

Để biết mức alpha fetoprotein AFP - một xét nghiệm đặc biệt vào lúc 16 tuần

Để phát hiện xem có kháng thể chống lại bệnh hồng ban rubéole và siêu vi bệnh AIDS không

Làm các xét nghiệm VDRL, Kahn và Wasserman xem có bị giang mai không

Để phát hiện bệnh thiếu máu hồng cầu lưỡi liềm và bệnh thiếu màu vùng biển (thalassemia), cả hai bệnh thiếu màu này đều tìm thấy ở những người da màu sậm và sống ở các nước vùng Địa Trung Hải

Nhóm máu cầu biết trong trường hợp phải truyền máu

Chuẩn bị cho khả năng Tương kỵ nhóm máu Rhesus

Phụ nữ có thai có nhiều máu tuần hoàn hơn song nếu mức Hb của bạn hạ xuống dưới 10g, nghĩa là bạn đang bị thiếu máu. Người ta sẽ khuyến khích bạn ăn thêm thức ăn giàu chất sắt và cho bạn uống thêm sắt và acid folic. Nâng mức Hb lên có nghĩa là có nhiều ôxygen được đưa tới em bé hơn.

AFP là một chất tìm thấy trong máu phụ nữ mang thai. Mức nồng ddoj có thể thay đổi trong thai kỳ nhưng thấp giữa tuần 16 và tuần 18. Nồng độ cao vào thời kỳ này có thể là dấu hiệu bị khuyết tật ống thần kinh hay dị tật khác ở não. Điều này cũng cho biết là bạn có mang thai đa thai không. Tuy nhiên, phải làm lại và kiểm tra lại xét nghiệm này trong trường hợp các thai kỳ của bạn tính sai vì mức nồng độ AFP tăng cùng với sự tiến triển của thai kỳ

Nếu bạn không có miễn dịch đối với bệnh hồng ban rubéole, người ta sẽ cảnh cáo bạn đừng tiếp xúc với người mắc bệnh này. Người ta có thể chích cho bạn một mũi gamma globulin để bảo vệ bạn. Siêu vi bệnh AIDS có thể ảnh hưởng đến em bé một cách nghiêm trọng

Mắc phải bệnh lây qua đường tình dục phải chữa trị trước tuần thứ 20. Sau thời gian này, bệnh có thể truyền sang cho em bé.

Bệnh thiếu máu có thể làm ảnh hưởng đến em bé và thai kỳ của bạn. Người ta sẽ kê toa cho bạn uống thêm acid folic và tùy theo bệnh trạng của bạn, có thể cần phải truyền máu cho bạn khi sinh

Siêu âm

Giúp cho xác định được tuổi thai,vị thế và ngày sinh dự tính.

Hiện nay đã thành lệ siêu âm khi mang thai, thử nghiệm tỏ ra an toàn cho cả mẹ lẫn con

Chọc màng ối

Để lấy một mẫu nước ối kiểm tra xem có vấn đề gì, thường thực hiện vào tuần18.

Đây không phải là một thử nghiệm thông thường, người ta chỉ làm xét nghiệm này nếu có chỉ định thôi

Nội soi thai

Để kiểm tra xem có rối loạn não và dị tật như hở hàm ếch không. người ta luồn ống nội soi bằng sợi thủy tinh vào trong túi nước ối để quan sát thai nhi một cách trực tiếp.

Đây là một thủ thuật lớn có tính can thiệp, người ta chỉ thực hiện khi tuyệt đối cần thiết


(St)