Hoa mắt, chóng mặt khi mang thai - lúc nào nên đi khám?
Hoa
mắt, choáng váng là hiện tượng mà hầu như chị em nào cũng từng gặp khi
mang thai. Tại sao lại bị như thế, làm thế nào để khắc phục? Liệu đây có
thể là dấu hiệu của tình trạng sức khỏe nghiêm trọng nào không?
Cảm thấy hoa mắt, chóng mặt trong khi mang thai có phải là bất thường?
Không có gì lạ nếu thỉnh thoảng bạn cảm thấy váng đầu hoặc chóng mặt trong khi mang thai. Thời kỳ này, hệ thống tim mạch của bạn trải qua những thay đổi lớn: nhịp tim của tăng lên, tốc độ bơm máu của tim nhanh hơn, và lượng máu trong cơ thể tăng 40-45%.
Trong thai kỳ bình thường, huyết áp của bạn giảm
dần trong thời gian đầu, đạt mức thấp nhất ở khoảng giữa thai kỳ. Sau đó
bắt đầu tăng và trở về bình thường vào cuối thai kỳ.
Hầu như, hệ thống tim mạch và thần kinh của
bạn có thể điều chỉnh để phù hợp với tất cả những thay đổi này vào mọi
thời điểm. Tuy nhiên, đôi khi sự điều chỉnh là không kịp thời và làm cho
bạn có cảm giác choáng váng hay hơi chóng mặt. Nếu bạn thực sự ngất
đi, đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nào đó nghiêm trọng
hơn và bạn nên đi khám bác sĩ.
Nguyên nhân gây choáng váng, làm thế nào để khắc phục?
Cho dù bất kỳ nguyên nhân nào, hãy nằm xuống ngay khi cảm
thấy choáng váng hay chóng mặt, để bạn không ngã và bị đau. Nếu không
thể nằm xuống lúc đó, hãy ngồi xuống và cố gắng đặt đầu giữa hai đầu
gối của bạn. Và đương nhiên, nếu đang làm bất cứ điều gì có thể khiến
bạn hoặc người khác có nguy cơ bị chấn thương, chẳng hạn như lái xe, bạn
cần dừng lại ngay lập tức.
Nằm nghiêng về phía bên trái sẽ tối đa hóa lưu
lượng máu tới tim - và do đó đến não của bạn. Điều này giúp bạn khỏi bị
ngất thực sự đồng thời làm giảm cảm giác hoa mắt.
Dưới đây là một vài nguyên nhân gây chóng mặt hay gặp nhất trong khi mang thai và một số lời khuyên để tránh chúng:
- Đứng lên quá nhanh: Khi bạn ngồi, máu dồn lại ở phần dưới cơ thể. Nếu cơ thể không kịp điều chỉnh khi bạn đứng lên, lượng máu trở về tim sẽ không đủ và kết quả là, huyết áp của bạn giảm xuống nhanh chóng gây ra choáng hoặc hoa mắt. Điều này cũng có thể xảy ra ở những người không mang thai.
Để tránh bị hoa mắt trong trường hợp này, không đứng bật
dậy từ ghế hoặc giường ngủ. Nếu đang nằm, bạn hãy ngồi dậy từ từ và giữ
trạng thái ngồi trong vài phút, để thả hai chân ở thành giường hay đi
văng, sau đó từ từ đứng dậy. Khi cần đứng ở một vị trí trong thời
gian dài, thỉnh thoảng di chuyển chân để thúc đẩy sự lưu thông của máu.
- Nằm ngửa: Trong giai đoạn thai kỳ thứ hai và ba, tử cung đang lớn dần của bạn có thể làm chậm sự lưu thông máu ở chân do chèn lên các tĩnh mạch chủ dưới (tĩnh mạch lớn đưa máu từ phần dưới cơ thể về tim) và các tĩnh mạch khung
chậu. Nằm ngửa khiến cho vấn đề này trở nên trầm trọng hơn. Trên thực
tế, khoảng 8% phụ nữ mang thai ở giai đoạn hai và ba mắc phải một tình
trạng gọi là hội chứng hạ huyết áp khi nằm ngửa: Khi nằm ngửa, nhịp tim
tăng, huyết áp giảm, và cảm thấy bồn chồn, hoa mắt, buồn nôn cho đến
khi họ thay đổi vị trí.
Để tránh vấn đề này, bạn hãy nằm nghiêng thay vì nằm
ngửa. Nằm nghiêng sang bên nào cũng tốt hơn nằm ngửa, mặc dù nghiêng
sang bên trái là tốt nhất. Đặt một chiếc gối phía sau hoặc dưới hông có
thể giúp bạn giữ được tư thế nằm nghiêng thoải mái, hoặc ít nhất cũng
đủ nghiêng để giữ cho tử cung không chèn vào tĩnh mạch chủ.
- Không ăn uống đủ chất:nếu bạn ăn uống không đủ chất, lượng đường trong máu có thể bị hạ thấp (hạ đường huyết), khiến bạn cảm thấy hoa mắt, chóng mặt hoặc ngất xỉu. Trong thời gian mang thai, điều này lại càng dễ xảy ra hơn.
Thiếu nước cũng có thể gây ảnh hưởng tương tự. Vì thế hãy
đảm bảo cho cơ thể đủ nước bằng việc uống 8-10 ly nước mỗi ngày – uống
nhiều hơn nếu bạn tập thể dục hoặc thời tiết nóng.
Cố gắng giữ đường huyết của bạn không quá thấp bằng cách
ăn thành các bữa nhỏ và thường xuyên trong ngày thay vì ba bữa
chính. Nếu ra ngoài, bạn nên mang theo mình một số thực phẩm ăn nhẹ lành
mạnh để ăn khi bị đói.
- Thiếu máu: Nếu bị thiếu máu, lượng oxy tới não và các cơ quan khác giảm, có thể làm cho bạn có cảm giác hoa mắt, choáng váng. Thiếu sắt là nguyên nhân thường gặp nhất khi thiếu máu, vì vậy bạn nhớ đảm bảo một chế độ ăn uống giàu chất sắt và sử dụng một loại vitamin dành cho phụ nữ mang thai có chứa sắt, đặc biệt là trong giai đoạn thai kỳ thứ hai và thứ ba. Nếu đã bị thiếu máu, bác sĩ sẽ kê thêm cho bạn một thuốc bổ sung sắt riêng.
- Nóng quá:ở trong một căn phòng quá nóng hoặc tắm nóng lâu có thể làm cho các mạch máu của bạn giãn ra, gây hạ huyết áp và khiến bạn chóng mặt.
Nếu cảm thấy chóng mặt khi bị nóng, bạn nên tránh những
nơi đông đúc ngột ngạt và mặc nhiều lớp áo để có thể dễ dàng bỏ bớt
chúng ra khi cần thiết. Tắm nước ấm thay vì nước nóng quá.
- Thở quá nhanh: Tập luyện hoặc lo lắng quá mức
đôi khi có thể làm bạn thở nhanh và hoa mắt. Mặc dù tập luyện tốt cho sự
lưu thông trong cơ thể bạn, tuy nhiên cẩn thận để không quá mức nhất là
khi bạn cảm thấy mệt hoặc không khỏe. Hãy bắt đầu một cách từ từ, nếu
bắt đầu cảm thấy hoa mắt hay chóng mặt khi đang luyện tập, bạn hãy ngừng
lại và nằm xuống.
- Ngất do cường phế vị: Một số người bị chóng mặt khi cố sức ho, hoặc đi vệ sinh. Những hoạt động này có thể kích thích đáp ứng của dây thần kinh phế vị (tức là một phản ứng trên hệ thống tuần hoàn qua dây thần kinh phế vị) – gây giảm huyết áp và nhịp tim, dẫn đến chóng mặt, ngất xỉu.
Thiếu nước, lo lắng, và đau đớn cũng có thể gây ra phản
ứng loại này, những điều mà phụ nữ mang thai rất dễ gặp phải. Hoa
mắt và một vài dấu hiệu cảnh báo như: cảm giác nóng, xanh xao, vã mồ
hôi, buồn nôn, ngáp và thở nhanh thường xảy ra trước khi ngất. Chú ý đến các dấu hiệu này và nằm xuống ngay để không bị ngất đi.
Khi nào nêngọi chobác sĩ?
Cảm thấy choáng váng khi bị nóng, đói, hoặc đứng
dậy quá nhanh có thể chỉ là hiện tượng bình thường trong thời gian mang
thai. Tuy nhiên, nếu các biện pháp đơn giản đã đưa ra ở trên không hiệu
quả hoặc nếu bạn vẫn cảm thấy băn khoăn, hãy trao đổi với bác sĩ khám
thai cho bạn.
Hãy đi khám nếu bạn có những cơn hoa mắt kéo
dài hoặc chóng mặt thường xuyên, hoặc bạn nghi ngờ rằng chóng mặt
do một chấn thương đầu gần đây.
Hãy gọi ngay cho bác sĩ nếu bạn bị chóng mặt kèm
theo nhức đầu nặng, mắt mờ, líu lưỡi, đánh trống ngực, tê liệt, ngứa
ran, chảy máu, hoặc bị ngất lịm. Những triệu chứng này có thể là dấu
hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn với bạn hoặc em bé.
Thời gian đầu trong thai kỳ, đau bụng kèm theo chóng mặt có thể là biểu hiện của mang thai ngoài tử cung, cần phải chú ý ngay lập tức.
Hiện tượng chóng mặt khi mang thai
Chóng mặt có thể chỉ là biểu hiện nghén khi mang thai,
nhưng cũng có thể là triệu chứng của một số bệnh lý như tăng huyết áp,
thiếu máu.
Khi mang thai, cơ thể người phụ nữ có nhiều thay đổi. Chóng mặt thời
kỳ thai nghén là một biểu hiện thường thấy, có thể do bệnh lý hoặc cơ
thể phản ứng lại với mầm sống mới đang hình thành.
Trong thời kỳ đầu mang thai, một loạt triệu chứng xuất hiện như váng
đầu, buồn nôn, nôn, kiệt sức... Nguyên nhân phát bệnh có thể là trạng
thái tinh thần và cơ chế tác động của hoóc môn trong cơ thể. Ngoài ra,
sự suy giảm chức năng tuyến vỏ thượng thận, thiếu vitamin B6 và tâm lý
sợ hãi có thể thúc đẩy phát sinh các phản ứng thời kỳ đầu mang thai, làm
xuất hiện chóng mặt.
Vào cuối thời kỳ mang thai, thai phụ có thể xuất hiện tăng huyết áp,
nước tiểu có abumin và phù thũng (phù chân voi). Huyết áp tăng có thể
dẫn đến chóng mặt, nặng đầu. Khi xuất hiện những triệu chứng này, cần
chú ý đến khả năng chảy máu cuống rốn, đông máu trong mạch máu. Nếu bị
phù chân voi, chóng mặt, váng đầu ở thời kỳ cuối thai nghén, phải đi
khám ngay ở các cơ sở sản khoa tin cậy và không được tự ý uống bất kỳ
loại thuốc nào dù là Đông hay Tây y.
Chóng mặt khi mang thai cũng có thể do thiếu máu. Đây là tình trạng
phổ biến, nhất là đối với những phụ nữ cơ thể gầy yếu, khi mang thai
không được uống bổ sung sắt. Vào cuối thai kỳ, dung lượng huyết tương
tăng nhanh hơn so với sự gia tăng huyết sắc tố, khiến máu bị loãng, tỷ
lệ hồng cầu hạ thấp làm thai phụ bị thiếu máu do thiếu sắt. Thiếu máu
nặng sẽ ảnh hưởng đến đại não và tai trong, gây váng đầu, ù tai, mất
thăng bằng, mất sức, sắc mặt tái xanh...
Để tránh chóng mặt, trước khi mang thai, cần bồi dưỡng sức khỏe, nhất
là đối với người có thể trạng gầy yếu. Khi có thai cần ăn đầy đủ các
chất dinh dưỡng, không dùng chất kích thích như rượu, bia, cà phê.
Ngủ đủ 8 tiếng một ngày, không làm công việc nặng nhọc, nên luyện tập
bằng hình thức đi bộ thư giãn. Tránh những nơi ồn ào, kích động. Cần
uống viên sắt mỗi ngày. Nếu đột nhiên xảy ra tình trạng chóng mặt dữ
dội, cần đến ngay bác sĩ để cả bà mẹ và thai nhi được bảo vệ an toàn.
Những dấu hiệu thường gặp khi mang thai
Dù thai nhi hoàn toàn
bình thường, khỏe mạnh nhưng cảm giác khó chịu thường xuyên là điều mà
các bà mẹ khó tránh khỏi. Một số lời khuyên sẽ giúp bạn:
Buồn nôn, nôn
Hãy thay đổi cách nấu
nướng cho dễ ăn hơn, tránh những thức ăn hoặc mùi làm bạn khó chịu. Bạn
đừng để mình đói, cũng đừng ăn quá no, vì dạ dày khó chịu dễ buồn nôn.
Nếu hay nôn vào buổi sáng, khi thức giấc bạn đừng vội trở dậy. Hãy nằm
yên trên giường và ăn nhẹ. Bạn nên nghỉ ngơi, đừng lo lắng.
Khó tiêu, đầy hơi, đau dạ dày, táo bón
Nên ăn các thức có
nhiều chất xơ như rau, hoa quả, tránh chất cay, đồ hộp, rượu, thức uống
có ga. Bạn nên ăn thành nhiều bữa nhỏ để không quá no. Nên ăn chậm, nhai
kỹ, sau khi ăn đừng nằm xuống ngay. Bạn nên vận động, tập thể dục,
nhưng tránh cúi gập lưng. Khi ngủ, hãy lấy gối kê cao đầu và ngực.
Đau lưng
Hãy luôn giữ lưng thẳng
khi đứng, ngồi. Muốn nhấc vật gì, hãy ngồi xổm xuống rồi đứng lên, dùng
khớp gối chứ đừng cong lưng. Ngồi hay đứng lâu cũng dễ đau lưng nên bạn
cần thường xuyên thay đổi tư thế. Bạn không nên đi giày, dép cao gót.
Phù bàn chân và mắt cá
Thỉnh thoảng bạn nên
nằm nghỉ, gác chân cao. Hãy ăn uống tốt, uống nước nhiều (giúp cơ thể
thải nước tốt hơn), đừng ăn mặn quá. Nếu thấy cả tay và mặt cũng phù thì
đó là dấu hiệu đáng ngại, cần đi khám.
Giãn tĩnh mạch chân
Giãn tĩnh mạch chân có
thể chỉ nhẹ ở mức “nổi gân xanh”, cũng có thể đau. Bạn cần tránh nâng
vật nặng, thỉnh thoảng nằm xuống cho chân được nghỉ. Nếu công việc đòi
hỏi đứng lâu, bạn hãy đứng một chân và thả lỏng một chân, chân nghỉ đặt
cao hơn, thỉnh thoảng đổi chân. Hãy mặc quần áo rộng rãi, hàng ngày dành
ít thời gian tập thể dục.
Giãn tĩnh mạch hậu môn (trĩ)
Đừng bao giờ ngồi quá
lâu. Nên ăn các thức ăn có nhiều chất xơ như rau, hoa quả, giảm ăn cay,
vận động nhiều cho nhu động mạnh hơn, tránh táo bón. Đừng rặn mạnh khi
đại tiện. Khi khó chịu, bạn có thể chổng mông lên cho đỡ. Khi nằm, nên
nằm nghiêng bên trái (để tử cung không đè vào các mạch máu lớn nuôi
dưỡng thai) hoặc nếu nằm ngửa thì kê gối dưới mông. Muốn dùng thuốc
nhuận tràng hay thuốc bôi hậu môn, bạn cần hỏi bác sĩ.
Chóng mặt, hoa mắt
Cách giải quyết đơn
giản là không ngồi dậy hay đứng lên đột ngột mà vận động từ từ để não
khỏi thiếu máu. Bạn nên ăn thường xuyên làm nhiều bữa. Hãy tăng cường
các thức ăn bổ máu như thịt, cá, trứng, sữa, đậu, lạc, rau màu xanh sẫm,
có thể uống thêm viên sắt. Nếu có lúc cảm thấy muốn ngất, bạn hãy nằm
xuống, hoặc ngồi cúi đầu giữa hai đầu gối để máu lên não nhiều hơn. Nếu
chóng mặt, hoa mắt kéo dài hoặc bị ngất, bạn cần đi khám.
Khó ngủ
Nên tập thể dục, hoạt
động nhiều vào ban ngày. Buổi tối nên để cho tâm trí được nghỉ ngơi,
đừng lo lắng. Phòng ngủ thoáng khí giúp bạn dễ ngủ hơn. Hãy chọn một tư
thế ngủ phù hợp, nhiều bà mẹ thích nằm nghiêng, kê mình lên một cái gối.
Nếu mệt mỏi mà không ngủ được, bạn hãy nằm thư giãn, đừng bứt rứt kẻo
càng thêm mệt mỏi.
Khó thở
Hãy đứng ngồi thẳng
lưng, khi nằm, hãy nằm nghiêng hoặc nếu nằm ngửa thì đặt gối nâng đầu và
ngực lên cao. Nếu khó thở kéo dài, bạn nên đi khám.
Chuột rút
Khi bị chuột rút, bạn
duỗi thẳng chân rồi từ từ hướng ngón chân về phía trước, cơ sẽ giãn ra.
Muốn tránh chuột rút, bạn đừng đứng lâu.
Cơ quan sinh dục ướt át khó chịu
Cố gắng giữ vùng sinh
dục khô ráo, nên mặc quần áo lót bằng vải bông, mặc quần rộng cho thoáng
khí. Nếu âm đạo tiết dịch nhiều, bạn hãy lót vải thấm hoặc băng vệ sinh
mỏng. Sau khi đi vệ sinh, bạn lau rửa từ phía trước ra phía sau. Nếu
dịch âm đạo hôi, có màu vàng, hồng, nâu, hoặc ngứa nhiều ở cửa mình, bạn
nên đi khám để được điều trị ngay.