Cổ tử cung là phần thắt lại của dạ con nối liền âm đạo với tử cung. Đây là một cơ quan sinh dục và hưởng ứng tiến trình phân tiết các nội tiết tố nữ estrogen và progesterne. Cổ tử cung tiết ra các chất nhớt thay đổi tính chất trong chu kỳ kinh nguyệt, và nghiên cứu các biến chuyển này sẽ xác định được khi nào trứng rụng. Trong nửa chu kỳ thứ nhì, chất nhớt quanh cổ tử cung có tính chất thù nghịch không để cho tinh dịch xuyên qua được và hệ quả này của progesterone lad lý thuyết làm hậu thuẫn cho viên nhỏ chỉ hàm chứa có progesterone. Bằng cách mỗi ngày uống một liều nhỏ progesterone, chất nhớt cổ tử cung trở nên thù nghịch với tinh dịch, tinh trùng không thể nào xâm nhập được vào đường kênh cổ tử cung và tới được noãn bào để hoàn tất tiến trình thụ tinh. Đây là một hình thức viên thuốc tránh thai hiệu quả cao.
Trong điều kiện bình thường, cổ tử cung lành mạnh rắn chắc và nắn có căm giác như sụn. Dưới ảnh hưởng của các hormone thai nghén, và đặc biệt là các chất do bánh nhau sản xuất, cổ tử cung phồng lên, mềm và thay đổi màu sắc. Đặc biệt màu đỏ tía, mượt mà là trắc nghiệm xác nhận bằng mắt có thai đối với các bác sĩ khi thăm khám âm đạo. Thới kỳ thai nghén càng tiến triển, cổ tử cung càng trở nên đầy đặn hơn, mềm mại hợn và đàn hồi nhiều hơn để đến lúc chuyển dạ, nó có thể căng giãn dễ dàng và thân của em bé có thể tống ra được. Khả năng co thắt và đàn hồi của tử cung đến mức nó có thể co lại kích cỡ bình thường trong vòng vài ngày.
Căn bệnh tác động lên cổ tử cung nghiêm rọng nhất là bệnh ung thư. May mà Ung thư cổ tử cung là một căn bệnh có thể điều trị và chữa khỏi được nếu được phát hiện ra trong những thời kỳ đầu. Thoạt đầu khi bệnh mới phát triển, ung thư này kông có tính cách xâm lấn và không lan rộng. Nếu thực hiện đều dặn xét nghiệm kính phết tế bào âm đạongười ta có thể phất hiện và đối phó với các khối u trước khi chúng gây lo lắng, không phải phẫu thuật triệt để. Chẳng hạn người ta có thể điều trị được các khối u vừa mới nhớm bằng một sinh thiết hình nón (cone biópy).
VIÊM CỔ TỬ CUNG
Tình trạng viêm tây cổ tử cung có thể là do một bệnh lây lan bằng đường sinh dục như bệnh lậu hay bệnh chlamydia, hay không rõ nguyên nhân. Triệu chứng chính là âm đạo tiết ra chất nhờn và mủ, người ta cũng có thể nhận thấy các chứng đau ổ khung xương chậu, đau lưng và giao hợp đau. Người ta có thể cắt bỏ mô viêm bất thường bằng phẫu thuật lạnh, kỹ thuật đông điện, trị liệu bằng tia laser hay sinh thiết hình nón.
HỞ EO TỬ CUNG
Thỉnh thoảng. khi một người phụ nữ bị sẩy thai nhiều lần liên tiếp. người ta phát hiện ra là cổ tử cung không khép chặt, có nghĩa là lỗ hở ở cổ tử cung đưa vào âm đạo lỏng lẻo và thiếu rắn chắc. (Tình trạng suy yếu này có thể bắt nguồn từ một lần nạo thai vụng về hay một lần sinh đẻ vội vàng đã qua). Kiểu sảy thai này chỉ xảy tới sau khi tử cung đã lớn lên phần nào và em bé phát triển trở nên đủ nặng để đè lên cho cổ tử cung mở ra. Một khi đã mở rồi, có khả năng là tiến trình chuyển dạ sẽ khởi sự và cái thai sẽ bị tống ra. Người ta có thể trị chứng hở eo tử cung một cách dễ dàng; một trong những phương pháp đơn giản nhất là thắt eo tử cung kín lại và bó chặt nó giống cách bạn có thể thắt chặt dây một túi hầu bao vậy. Người ta cắt chỉ vào tuần thứ 38 khi thai phụ sắp chuyển dạ. Vào kỳ kiểm tra sáu tuần sau sanh người ta kiểm soát riêng cổ tử cung xen cổ tử cung có bị tổn thương gì không, để có thể phát hiện sớm và chữa trị mau lẹ.
LOÉT CỔ TỬ CUNG
Thỉnh thoảng trong thời kỳ mang thai, do tác động của các hormone nữ, lớp niêm mạc lót bên trong cổ tử cung phồng lên đến độ che lấp lối ra bên ngoài. (Một số phụ nữ sinh ra đã có hiện tượng này). Kiểu mô này có tính tiết ra nhhớt nên có thể có tiết dịch âm đạo đặc, và vì đây là một loại mô tương đối mỏng manh, nên cũng có thể có tiết dịch máu, đặc biệt sau khi giao hợp. Trong khi điều đáng khuyến cáo là nên đi thăm khám âm đạo nếu thấy có triệu chứng, người ta hiếm khi nào chữa trị các vết loét cổ tử cung, trừ phi các triệu chuéng này hết sức phiền hà.
U NHỎ CỔ TỬ CUNG (POLYP CỔ TỬ CUNG)
Những khối u nhỏ, mong manh, hình giọt lệ trên một cái cuống có thể phát triển từ lớp niêm mạc lót cổ tử cung. Chúng đơn giản là những cái chồi của các lớp tế bào tuyến gần như bao giờ cũng lành tính. Vì bề mặt của chúng mỏng manh, chúng có thể rất dễ chảy máu và sinh a những giọt máu làm ố (quần) sau giao hợp hoặc giữa chu kỳ. Người ta có thể chữa trị đơn giản các khối u nhỏ này bằng dao đốt điện, thường ngay tại phòng mạch bác sĩ.
(St)