Ngoài chè xanh, chè vối truyền thống, vào mùa hè, người dân miền trung, đặc biệt vùng Nghệ An, Hà Tĩnh còn hay uống chè vằng.
Cây chè vằng mọc ở dãy núi Hồng Lĩnh, nhiều nhất là núi Mồng Gà. Cây chè vằng là loại cây dây leo, bám quanh những bụi gai rậm rạp trên một độ cao nhất định, uống sương và dưỡng khí trong lành, quanh năm lá xanh.
Ðể lấy được một gánh chè vằng, người dân các huyện Can Lộc, Ðức Thọ, Nghi Xuân... thường dậy từ ba giờ sáng và mất trọn một ngày. Cây chè vằng lấy về đem băm nhỏ khoảng 7 - 8 cm, phơi nắng, phơi sương đến khi khô nỏ, có thể cất giữ bao lâu cũng không mốc, dành uống dần. Cách nấu như nấu nước chè xanh, nhưng khác với chè xanh là được nước, không thiu. Chè vằng đun lại ba lần, uống vẫn đậm, không mang tiếng vô duyên như chè xanh - "chè hâm lại, gái ngủ trưa". Nước chè vằng thoạt uống có vị đắng, sau thấm ngọt. Trong nắng lửa miền trung, khi đi làm đồng về, mồ hôi đầm đìa lưng áo, chỉ cần uống một bát nước chè vằng là cơn khát tiêu tan, toàn thân mát mẻ, sảng khoái.
Cây chè vằng có giá trị như cây thuốc nam, uống tiêu độc, giảm béo. Nó cũng rất phù hợp với những phụ nữ mới đẻ nhờ tính mát và lành. Chè vằng lại rất rẻ. Nhà nào người đông, uống chè vằng thường xuyên thì mỗi tháng chỉ hết khoảng mươi nghìn. Nhiều gia đình ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh ngày nay đang coi chè vằng là món quà quý, đậm đà vị quê và để giảm béo, tiêu độc, kích thích tiêu hóa trong mùa hè. Ngày nay, chè vằng được chế biến thành những túi lọc nhỏ và đóng hộp, rất tiện lợi cho người sử dụng. Nhờ đó, chè vằng cũng dễ dàng đến được nhiều miền quê khác.
Mỗi lần nấu lấy khoảng 2 nắm chè rửa sạch + 2 lít nước đun sôi khoảng 15p cho chè tiết hết chất trong cành lá ra. ( không nhất thiết phải uống hết 2l/ ngày, tùy thuộc vào mức độ dùng mà điều chỉnh lượng nước và Chè cho phù hợp)
Thức uống này có thể nấu lên cho cả nhà cùng uống, uống nóng hay lạnh tuỳ vào sở thích mỗi người. Riêng đối với Phụ nữ sau khi sinh tốt nhất nên uống khi nước còn nóng nên sau khi đun 15p cho nước vào phích, uống trong ngày thay nước lọc hoặc nấu đặc 1 chút rồi khi uống pha thêm nước nóng vào. Bã chè sau khi nấu lần 1 để ráo nước ( có thể bảo quản bã chè trong tủ lạnh) rồi hôm sau đun lại lần 2.Chè vằng đun lại hai ba lần, uống vẫn đậm. Nước chè vằng thoạt uống có vị đắng, sau thấm ngọt
Nếu thấy đặc quá hay loãng quá thì lần nấu sau nên giảm hoặc tăng lượng chè cho phù hợp.
Hướng dẫn sử dụng Cao Chè Vằng:
-1 gói chia thành 4-5 miếng nhỏ (để miếng cao vào tủ lạnh vài tiếng rồi lấy kéo cắt thành miếng nhỏ, sau đó mới bóc nilon rồi pha thì sẽ dễ dàng hơn)
- với mỗi miếng Cao Chè Vằng pha vào 1-->2 lít nước đã đun sôi (80C - 100C) hoặc tỷ lệ khác tùy thuộc vào nhu cầu và sở thích sử dụng của từng người mà tăng hay giảm lượng Cao và lượng nước, có thể uống khi còn ấm hoặc để lạnh.
Sử dụng làm nước uống hằng ngày cho cả gia đình như các loại thực phẩm nước uống khác. Đối với phụ nữ sau sinh nên uống khi còn ấm nên sau khi pha Cao với nước nóng có thể ủ trong phích để giữ ấm.
Bảo quản: Nơi thoáng mát và tránh ánh nắng trực tiếp, có thể để trong tủ lạnh khi thời tiết nắng nóng tránh cao bị chảy
|
Danh pháp khoa học: Jasminum subtriplinerve Blume, thuộc họ nhài Oleaceae, còn gọi là chè vằng, chè cước man, cẩm văn, dây vắng, mỏ sẻ, mỏ quạ, râm trắng, râm ri, lài ba gân, là một loại cây bụi nhỏ mọc hoang. Có 3 loại vằng, vằng lá nhỏ (vằng sẻ) dùng tốt hơn cả, vằng lá to (vằng trâu) cũng được dùng, còn vằng núi không dùng làm thuốc. Cây chè vằng mọc hoang ở khắp nơi, mọc thành bụi hoặc bám vào các thân cây lớn hơn, đặc biệt nhiều ở vùng đồi núi cao, là loại cây bụi nhỏ, đường kính thân không quá 6mm. Thân cứng, từng đốt vươn dài hàng chục mét, phân nhánh nhiều. Vỏ thân nhẵn màu xanh lục. Lá mọc đối hơi hình mác, phía cuống tròn, mũi nhọn, có ba gân chính nổi rõ ở mặt trên, mép nguyên, càng lên ngọn cành lá càng nhỏ. Lá chè vằng có 3 gân dọc trong đó 2 gân bên uốn cong theo mép lá, rõ rệt. Hoa chè vằng mọc thành xim nhiều hoa (chừng 7-9 hoa), cánh hoa màu trắng thường nở vào tháng 3 đến tháng 5 hàng năm. Quả chè vằng hình cầu cỡ hạt ngô, chín màu vàng, có một hạt rắn chắc. Nghiên cứu dược lý chứng minh lá chè vằng có chứa terpenoit, glycosit đắng, flavonoit, nhựa và ancaloit có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, làm tăng nhanh tái tạo tổ chức, làm mau lành vết thương, thông huyết, điều kinh, đau bụng, hay điều trị đau khớp xương, thiếu máu, mệt mỏi, kém ăn, cảm hay vàng da. Theo một nghiên cứu của bệnh viện Thái Bình, cây Chè Vằng với một liều lượng nhất định có tác dụng kháng khuẩn mạnh hơn một số kháng sinh đối với tụ cầu khuẩn. Đặc biệt, Trường Đại học Dược Hà Nội cũng có đề tài nghiên cứu về tác dụng chống nhiễm khuẩn của cây Chè Vằng. Nghiên cứu này được áp dụng điều trị ở 254 sản phụ và cho nhiều kết quả đáng chú ý. Ví dụ như không dùng thuốc kháng sinh mà chỉ dùng chè Vằng tròng trường hợp đẻ thường, giảm 50% thuốc kháng sinh trong trường hợp đẻ khó. Người ta cũng hy vọng rằng cây Chè Vằng sẽ được ứng dụng rộng rãi trong sản khoa để giúp chống nhiễm khuẩn và giúp sản phụ sớm hồi phục sức khỏe, giúp kích thích tiêu hóa, ăn ngon miệng. Từ lâu, nhân dân ta đã biết được tác dụng của lá Vằng và đã hái lá phơi khô sắc nước uống dùng cho phụ nữ sau khi sinh và người già. Theo kinh nghiệm Dân gian ở một số vùng, lá vằng tươi nấu nước gội đầu sẽ làm mịn tóc và chữa được nấm tóc. Có một số vùng người ta đã sử dụng lá vằng làm nước uống hằng ngày cho gia đình mình nhằm kích thích tiêu hóa, ăn ngon miệng, ngủ ngon. Một phần đây là loại thực phẩm bổ đắng uống ngon, với mùi thơm và vị đắng nhưng lại ngọt đặc trưng phù hợp với sở thích đa số người dân nông thôn và sẵn có ở một số địa phương nên rất kinh tế khi sử dụng. |
Thành phần: Chè vằng, cỏ ngọt 2%.
Nghiên cứu dược lý đã chứng minh, cây chè vằng có tính mát tác dụng thanh nhiệt, giải độc, mát gan, ngăn ngừa mụn nhọt.
Đặc biệt, đây là thực phẩm chức năng sử dụng thường xuyên nhằm ngăn ngừa các bệnh về tim mạch, ổn định huyết áp. Hỗ trợ quá trình điều trị cho các bệnh nhân tiểu đường.
Đối với phụ nữ sau khi sinh Trà Lá Vằng LA VA có tác dụng kích thích tuyến sữa, kháng khuẩn, chống nhiễm trùng, viêm hách bạch huyết, viêm tử cung, viêm tuyến vú, bế kinh, khí hư, thấp khớp, nhức xương.
Đối với người già sử dụng Trà Lá Vằng LAVA hằng ngày có tác dụng chống bệnh mất ngủ, kích thích tiêu hóa, ăn ngon miệng.
Tác dụng của cây lược vàng
Tác dụng của cây mật gấu đối với sức khỏe con người
Tác dụng của cây mật nhân "thần dược" cho sức khỏe
Tác dụng của nha đam (lô hội)
Tác dụng của rau ngót
Công dụng của nhựa cây mướp
(ST).