Món ăn chữa chứng mất ngủ cực tốt

Lao tâm quá đáng làm cho tâm huyết bị hao tổn, tâm không giữ được thần, khiến cho tâm thần bất giao, tinh thần uất kết, người già, yếu, mất ngủ…

Đông y quan niệm con người là tiểu vũ trụ, mọi thay đổi, chuyển vận của vũ trụ đều ảnh hưởng tới con người. Âm dương của trời đất cũng như âm dương trong cơ thể, thế nên, con người biết sống theo lẽ biến của âm dương thì cuộc sống sẽ thoải mái, tâm trí nhẹ nhàng, khoan khoái.

Đối với người mất ngủ, uống thuốc chỉ là trị ngọn bệnh. Người bệnh cần phải tìm ra nguyên nhân chính mà chữa tận gốc, đồng thời bồi dưỡng cơ thể, duy trì nếp sống điều độ, tập thư giãn tinh thần, tập thể dục dưỡng sinh, biết cách ăn uống kết hợp… Chứng bệnh ngoan cố này cần kết hợp nhiều mặt mới mong chấm dứt được.

Để tiện cho việc chữa trị, người ta phân loại mất ngủ như sau:

- Mất ngủ do hư chứng: lo lắng, hồi hộp, mệt mỏi, thần khí, đầu óc choáng váng, buồn nôn, dễ tức giận, ăn ít, gầy yếu, thức ngủ bất thường, miệng khát, di tinh, mạch loạn.

- Mất ngủ do thực chứng: bứt rứt bồn chồn, đầu choáng váng, đau nhức, đờm nhiều, đại tiện bí, hông sườn đau, miệng đắng, lưỡi đỏ.

Mất ngủ là triệu chứng của nhiều nguyên nhân. Vì vậy muốn chữa tận gốc nguyên nhân sinh bệnh thì phải được các thầy thuốc xác định thì chữa mới có hiệu quả. Ắn uống những thứ sau đây chỉ giúp thúc đẩy quá trình lui bệnh. Dĩ nhiên các thức ăn này lại là những vị thuốc nam mà các lương y vẫn dùng để chữa các chứng mất ngủ.

Theo Đông y, khi lao tâm quá đã làm cho tâm huyết hao tổn, nên tâm không giữ được thần, hỏa không hãm xuống dưới, mà thủy không thể lên trên khiến cho tâm thần bất giao, tinh thần rất kết làm can, đơn hỏa vượng, tì, vị bất hòa gây nên chứng mất ngủ.

Ở tuổi trẻ khí huyết thịnh, cơ nhục trơn chu, kinh mạch thông sướng, hai khí doanh vệ cận hành đúng quy luật nên ban ngày sảng khoái ban đêm ngủ ngon, người ta thường độ tuổi trên 50 khí huyết bắt đầu suy nhược, cơ nhục khô héo, kinh mạch trì trệ, hai khí doanh vệ bắt đầu vận hành lệch lạc do đó làm cho khó ngủ về đêm nên ngày mệt mỏi.

Mất ngủ có thể chia làm hai loại: hư chứng và thực chứng vì vậy phép chữa trị cũng có khác nhau. Đối với hư chứng, cần bổ khí, dưỡng huyết, tư âm giáng hỏa - còn thực chứng lại thanh tiết hỏa ở can, đơn kiện tỳ, hỏa đàm, tiêu trợ.

Điều nên làm

- Không dùng những đồ kích thích làm mất ngủ như nước trà đặc, cà phê, thuốc lá.

- Thức, ngủ đúng giờ giấc, không nên ngủ ngày nhiều.

- Tập thư giãn tinh thần.

- Cố gắng thay đổi môi trường sống, nếp sống.

- Tránh giận giữ, lo lắng thái quá.

- Tăng cường vận động tay chân, tập thể dục dưỡng sinh.

- Đa số thuốc an thần đều độc, chỉ dùng khi thật cần thiết. Dùng thuốc ngủ dài hạn có thể dẫn đến quen và bị lệ thuộc vào thuốc.

- Điều hoà ăn uống, không ăn quá no, không nên uống rượu, chọn các món ăn dễ tiêu và có lợi cho giấc ngủ.

- Tiết giảm việc quan hệ tình dục.

Duy trì nếp sống điều độ, điều hoà ăn uống cho hợp lí với lẽ tự nhiên, cơ thể sẽ dần dần thuận theo nhịp biến hoá của cơ thể, giấc ngủ sẽ bình thường.

Thức ăn giúp dễ ngủ

- Củ sen: là phần rễ cây sen cắm sâu xuống đáy bùn, nó có tác dụng dưỡng tâm, an thần, bổ tì. Người ta thường nấu canh củ sen ăn để trị mất ngủ và suy nhược cơ thể. Hạt sen có tác dụng vào các kinh tâm, thận. Sen có thể nấu chè hoặc nhồi vào bụng chim bồ câu non để hầm. Ngoài ra, tâm sen có tác dụng giúp giấc ngủ sâu và êm.

- Củ súng: có vị ngọt nhạt, tính bình, tác dụng vào các tâm tỳ, thận. Nó có tác dụng dưỡng tâm, ích thận, cố tinh, dùng để trị mất ngủ, suy nhựơc. Người ta cũng dùng củ súng để nấu canh.

- Táo: có vị ngọt, tính ôn, tác dụng vào ô hai kinh tỳ, sinh tân dịch, ích khí, an thần, điều hoà cơ thể, hoà giải các vị thuốc khác.

Các loại thuốc trị mất ngủ trên rất dễ tìm, dễ sử dụng, và không có tác dụng phụ nào đáng kể, người bệnh hay người bình thường đều có thể sử dụng được, và dùng dài ngày cũng không có gì đáng lo ngại. Những loại này không nhất thiết phải uống đều đặn như thuốc nên tiện cho việc sử dụng.

* Hạt sen: Nấu chè hạt sen hoặc nhồi hạt sen vào bụng chim, bồ câu con hầm ăn hoặc nhồi hạt sen vào vịt, dạ dày lộn gọi là món tiêm ăn ngon. Hạt sen tác dụng vào các kinh tâm, tì, thận, làm thuốc bổ tì, dưỡng tâm, an thần, cố tinh, chữa mất ngủ và suy nhược thần kinh.

- Lưu ý: các bộ phận của cây sen đều dùng làm thuốc mà lại tác dụng khác nhau nên cần thận trọng khi dùng ví dụ lá sen không có tính an thần.

* Tâm sen: Đông y gọi là liên tâm, là mầm xanh nằm giữa hạt sen đó mới thật là quả sen - có vị đắng, tính hàn, tác dụng thanh tâm, khử nhiệt, chữa bệnh tim hồi hộp, mất ngủ, di mộng tinh thường dùng với liều 4g-10g. Dùng tâm sen khô sắc nước uống. Nước rất đắng nên pha chút mật ong hoặc đường cho dễ uống. Có tác dụng gây ngủ mạnh hơn hạt sen nhiều lần và êm.

* Nhãn: Vị chua, ngọt, tính bình, nhãn bổ dưỡng tâm, tì nên dùng chữa mất ngủ, thần kinh suy nhược, trí nhớ giảm. Nhãn tươi chế biến thành long nhãn để dùng dần.

* Toan tảo nhân: Là nhân trong hột táo chua, tính an thần rất mạnh liều dùng 1g-2g. Không quá liều vì độc, cần lưu ý: nếu sao vàng sắc uống chữa mất ngủ. Để sống (không sao) lại làm cho không ngủ.

* Vông nem (gọi là lá vông nem vì dùng gói nem chua): Bộ phận dùng làm thuốc là lá, vỏ, thân. Tác dụng an thần mạnh nên Tây y thường chế siro lá vông - không dùng dài gây độc. Liều 4g-10g mỗi ngày.

* Lạc tiên: Mọc hoang ở đồi, rào... Bộ phận dùng phần dây trên mặt đất tức là thân và lá. Lạc tiên vị ngọt nhạt, tính mát, không độc, có công năng đi vào hai kinh can và tâm. Tác dụng dưỡng tâm, an thần. Chữa suy nhược thần kinh mất ngủ. Thành phần là hoạt chất bởi nhiều chất như alcaloid nhóm harman, các flavoinoid; nhóm Isovitexin, Maltol và Ethylmaltol. Dùng dưới dạng thuốc sắc (thân và lá khô), liều dùng trung bình từ 20g-40g. Thân già càng tốt, có mùi thơm đặc trưng.

* Bá tử nhân: Tức nhân trong hạt cây trắc bá, vị cay, tính bình tác dụng vào các kinh tâm, can, thận - dưỡng tâm, an thần, nhuận tràng, thông tiện, thường dùng trong các trường hợp mất ngủ do tâm thận bất giao, lo sợ, hồi hộp. Liều 4g-24g mỗi ngày.

* Nước ép quả cà chua: pha thêm chút mật ong hoặc đường cát với độ ngọt tùy ý, uống vào đêm lúc đi ngủ sẽ ngon giấc.

Ngoài ra còn có thể dùng các loại thuốc như thần sa ha chu sa hoặc các loại tân dược nhưng cần có sự chỉ dẫn kỹ lưỡng của bác sĩ hầu hết các loại thuốc này đều độc gây chết người hoặc gây nghiện.

Các cách chế biến

Bạn đã sử dụng rất nhiều các phương pháp khác nhau để tìm lại giấc ngủ nhưng vẫn không có hiệu quả. Những bài thuốc dân gian vừa đơn giản vừa hiệu quả dưới đây sẽ giúp bạn chống lại căn bệnh này.

Một số thức ăn có tác dụng an thần, có ích cho người mất ngủ và đem lại một giấc ngủ ngon cho những người lao động trí óc, thường xuyên bị căng thẳng tâm trí. Các thực phẩm có lợi cho giấc ngủ thường được nhắc tới là: hạt sen, long nhãn, hoa thiên lý, mộc nhĩ, rau nhút…

Hạt sen

Gọi là liên nhục, có vị ngọt, tính mát, tác dụng bổ tâm, bổ tỳ vị, an thần. Thường dùng chữa cơ thể suy nhược, ăn uống kém, mất ngủ, tiêu chảy. Các món ăn chế biến từ hạt sen, tốt cho người bị mất ngủ gồm có:

- Cháo hạt sen: hạt sen 100g nấu cháo với thịt heo nạc 100g + gạo nếp 50g, nêm gia vị để ăn.

- Nước sen – dừa: hạt sen 100g (hạt sen tươi 150g), dừa nạo 100g, đường cát 400g. Nấu hạt sen chín mềm, hoà với dừa nạo và nước đường để dùng,

- Chè hạt sen – long nhãn: hạt sen tươi 100g, long nhãn 300g (bóc lấy cùi), đường cát 400g. Nấu chè để ăn.

Mộc nhĩ đen

Mộc nhĩ đen còn gọi là nấm tai mèo, có vị ngọt, tính bình, tác dụng dưỡng huyết, thông mạch, ích khí, cầm máu, an thần, ăn nhiều thì thân thể nhẹ nhàng, trí nhớ tốt. Các món ăn dùng mộc nhĩ để chữa mất ngủ:

- Song nhĩ thang: mộc nhĩ đen 10 – 16g, mộc nhĩ trắng (tuyết nhĩ) 10 – 16g, đường phèn 30g. Ngâm hai loại cho nở, bỏ chân, rửa sạch cho vào bát cùng đường phèn và nước vừa đủ. Đem hấp hoặc chưng cách thuỷ khoảng một giờ. Ăn luôn cả cái và nước vào buổi chiều, tối.

- Canh mộc nhĩ – linh chi: mộc nhĩ đen 15g, mộc nhĩ trắng 6g, nấm linh chi 6g, táo tàu 30g, gừng 2 – 3 lát, nấu với 750ml nước cho chín nhừ, chia hai lần dùng trước bữa ăn.

- Canh mộc nhĩ – hạt sen: mộc nhĩ đen 30g, hạt sen 30g, táo tàu 20g. Nấu với 750ml nước đến khi hạt sen chín mềm là được. Có thể thêm mật ong hoặc đường phèn để dùng vào buổi chiều, tối.

Rau nhút còn gọi là quyết thái, thuỷ quỳ, có vị ngọt, tính hàn, thông độc, tác dụng hoà tạng phủ, lợi trường vị, mát gan, mạnh gân cốt, giải nhiệt độc, an thần, lợi tiểu. Rau nhút thường dùng để ăn sống, nấu canh chua.

- Ăn sống: hái đọt non, nhặt bỏ rễ và lớp bao trắng bên ngoài, rửa sạch với nước muối loãng dùng ăn cả cọng lẫn lá. Thường ăn tươi chấm với nước mắm kho hoặc nước tương.

- Nấu canh chua: rau nhút rửa sạch, cắt khúc ngắn, cho vào nồi canh chua các loại cá đồng (trê, rô, lóc…) cùng với các loại rau khác.

- Trà rau nhút: rau nhút (khô) 30g, lá sen 10g, lá vông 12g, lạc tiên 12g. Nấu với 750ml nước, sắc còn 300ml, chia hai lần uống trước bữa ăn. Rau nhút được xem là loại rau chữa mất ngủ có hiệu quả tốt, làm cho giấc ngủ được êm và sâu hơn. Những người hay bị lạnh bụng, trẻ nhỏ, không nên ăn rau nhút. Ngoài ra, bạn có thể dùng thêm các thức ăn giàu tryptophan (một loại acid amin) như sữa, yaourt, chuối, dầu phộng, các loại hạt quả… cũng sẽ giúp dễ ngủ hơn.

Canh rau rút:

Tim lợn hầm đương quy:

Canh thịt lợn, hàu biển:

Canh thịt nấu hạt sen, khiếm thực:

Canh hạt sen:

Canh hành táo:

Trong thời buổi nhịp sống sôi động và căng thẳng hiện nay, mất ngủ là một trong những chứng bệnh thường gặp. Và đương nhiên, các loại tân dược có tác dụng an thần trấn tĩnh cũng trở thành “người bạn” bất đắc dĩ của nhiều người.

Tuy nhiên, ai cũng biết rằng chúng là thứ không nên dùng quá dài và dùng với liều quá cao. Vả lại, nhiều khi ngay cả những loại có công hiệu khá mạnh cũng không đem lại cho người bệnh một giấc ngủ ngon lành theo ý nguyện.

Bởi vậy, ngoài việc dùng thuốc, một trong những vấn đề ngày càng được nhiều người quan tâm là tìm hiểu, lựa chọn và vận dụng các biện pháp hết sức đơn giản và mang đậm tính tự nhiên của y học cổ truyền, trong đó có việc chế biến và sử dụng các món ăn - bài thuốc có công dụng vừa bổ dưỡng vừa an thần. Bài viết này xin được giới thiệu với độc giả hai ví dụ khá điển hình

Bài 1: Tim lợn 1 quả, hạt sen 30g, long nhãn 15g, bạch hợp 30g, gia vị vừa đủ. Tim lợn loại bỏ phần mỡ, rửa sạch, thái mỏng; hạt sen bỏ tâm, bách hợp và long nhãn rửa sạch. Tất cả cho vào nồi, đổ vừa nước, đun to lửa cho sôi rồi dùng lửa nhỏ hầm kỹ trong 1 giờ. Khi chín, chế đủ gia vị, ăn trong ngày. Nếu dùng hạt sen và bách hợp tươi thì càng tốt nhưng với lượng nhiều hơn một chút.

Công dụng: bổ tỳ dưỡng tâm, an thần, dùng thích hợp với những người suy nhược thần kinh, ngủ kém hay quên, giấc ngủ không sâu, nhiều mộng mị. Ngoài ra, bài này còn có tác dụng bổ phế, làm giảm ho, dùng để bồi bổ cho người mắc các chứng bệnh đường hô hấp.

Theo dinh dưỡng học cổ truyền, tim lợn (trư tâm) vị ngọt mặn, tính bình, có công dụng dưỡng tâm an thần, chống co giật và cầm mồ hôi, thường được dùng để chữa chứng mất ngủ (thất miên) do tâm khí suy nhược biểu hiện bằng các triệu chứng rối loạn giấc ngủ, hay hồi hộp đánh trống ngực, đầu choáng mắt hoa, dễ vã mồ hôi, dễ kinh sợ. Dân gian thường hấp cách thủy tim lợn với một chút thần sa để chữa chứng tâm quý bất miên (hồi hộp mất ngủ).
 
Y học cổ truyền cho rằng, có thể dùng tạng phủ của động vật (thường là lợn, dê, trâu, bò...) để chữa các bệnh lý của tạng phủ tương ứng ở người. Đây chính là nội dung của học thuyết “dĩ tạng bổ tạng” (lấy tạng phủ bổ tạng phủ) của các y gia đời xưa. Hơn nữa, Đông y cũng quan niệm rằng : “Tâm chủ thần minh”, tâm có vai trò cực kỳ to lớn trong việc duy trì hoạt động tâm thần kinhcủa nhân thể. Bởi vậy, việc dùng tim lợn làm chủ trong món ăn-bài thuốc an thần này là điều rất dễ hiểu.

Ngoài ra, trong bài còn có hai vị hạt sen và long nhãn cũng có tác dụng an thần. Hạt sen vị ngọt, tính bình, ngoài công năng kiện tỳ có lợi cho tiêu hóa còn dưỡng tâm an thần, đặc biệt tốt với những trường hợp mất ngủ kèm theo cảm giác bứt rứt, bồn chồn không yên, miệng khô họng khát, nóng trong ngực. Long nhãn vị ngọt, tính ấm, có tác dụng bổ tâm an thần, dưỡng huyết ích tủy, dùng rất tốt cho những trường hợp mất ngủ có kèm theo thiếu máu.

Bài 2:  Khiếm thực 30g, ý dĩ 30g, mạch môn 30g, hạt sen 30g và đường phèn lượng vừa đủ. Hạt sen bỏ tâm, mạch môn không bỏ lõi, khiếm thực và ý dĩ rửa sạch, tất cả đem ngâm với nước sạch trong 20 phút. Sau đó, cho khiếm thực và ý dĩ và nồi, đổ đủ nước, đun to lửa cho sôi rồi dùng lửa nhỏ hầm nhừ chừng 30 phút.
 
Tiếp theo, cho hạt sen và mạch môn vào, đun tiếp khoảng 20 phút nữa là được, chế thêm đường phèn, ăn trong ngày. Công dụng: thanh tâm an thần, cố thận sáp tinh, dùng thích hợp cho những người mất ngủ có kèm theo các triệu chứng như bồn chồn, bứt rứt không yên, tinh thần suy sụp, trẻ em đái dầm, người già hay đi tiểu đêm, di mộng tinh, cao huyết áp, nhịp tim không đều...

Trong bài, mạch môn vị ngọt, tính mát, có công dụng dưỡng tâm nhuận phế, thanh tâm trừ phiền, làm hết cảm giác bứt rứt, bồn chồn. Theo dược lý học hiện đại, mạch môn có tác dụng trấn tĩnh, chống co giật, bảo hộ và tăng khả năng chống đỡ của cơ trơn trong điều kiện thiếu dưỡng khí, tăng sức co bóp cơ tim và chống loạn nhịp. Ý dĩ vị ngọt, tính mát, có công năng kiện tỳ lợi thủy, cũng có khả năng trấn tĩnh và giảm đau theo nghiên cứu của y học hiện đại. Hai vị hạt sen và khiếm thực cùng phối hợp tạo nên tác dụng liễm khí, làm hết cảm giác bồn chồn lo lắng và phòng chống di tinh, di niệu.

Hai món ăn - bài thuốc trên đây, một có thể dùng làm canh trong bữa ăn, một có thể dùng làm đồ tráng miệng. Cả hai đều đơn giản về cấu trúc, dễ dàng trong chế biến và thuận tiện khi sử dụng, có thể dùng phối hợp để làm tăng hiệu quả bổ dưỡng và an thần. 

Chế độ ăn đánh bật bệnh mất ngủ

Bạn đang băn khoăn tự hỏi liệu việc ăn uống có ảnh hưởng tới giấc ngủ của mình không? Câu trả lời là có. Rất nhiều nghiên cứu của các nhà khoa học và các trung tâm y tế hàng đầu thế giới đã chỉ ra rằng: Những gì chúng ta ăn trước khi ngủ có quan hệ mật thiết tới giấc ngủ của chúng ta.  Nó có thể khiến giấc ngủ của chúng ta ngon hơn hoặc nó cũng có thể khiến suốt đêm bạn trằn trọc.

Một chế độ ăn được các chuyên gia khuyến cáo để phòng tránh bệnh mất ngủ nên tiêu thụ các loại thực phẩm tốt cho giấc ngủ và hạn chế những đồ ăn, uống gây khó ngủ. Bữa tối có ảnh hưởng trực tiếp tới giấc ngủ của bạn. Vì thế một bữa tối hợp lý sẽ khiến bạn có một giấc ngủ ngon hơn.

Các loại thực phẩm nên tránh vào bữa tối.

-       Trước khi ngủ không nên uống các loại thức uống có cafein như cà phê, sôđa… những chất kích thích này sẽ gây hưng phấn thần kinh, khiến bạn khó ngủ.

-       Không nên dùng quá nhiều vitamin C mỗi ngày, đặc biệt là buổi tối, bởi vitamin C sẽ làm cho não trở nên tỉnh táo hơn, và đương nhiên sẽ khiến bạn khó ngủ.

-       Hạn chế tối đa lượng đường đặc biệt là các loại đường tinh chế vào buổi tối bởi đường sẽ làm tăng huyết áp, và ảnh hưởng tới hệ thống thần kinh, làm bạn khó đi vào giấc ngủ hơn.

-       Quá nhiều muối sẽ khiến nhịp tim tăng lên, huyết áp tăng có thể gây mất ngủ.

-       Không nên ăn nhiều chất béo vào bữa tôi, chất béo sẽ khiến cho hệ tiêu hóa của bạn phải làm việc nhiều hơn. Đây cũng là một trong những yếu tố gây khó ngủ.

-       Không nên ăn quá nhiều các chất cay nóng vào bữa tối sẽ khiến bạn khó ngủ.

-       Trước khi ngủ khoảng 1,5 giờ bạn không nên tiêu thụ nhiều các loại chất lỏng như: nước hay súp, cháo loãng, bởi những chất lỏng này sẽ làm đầy bàng quang của bạn và điều đó đương nhiên sẽ khiến bạn phải tỉnh giấc vào ban đêm. Nếu bạn bị khó ngủ thì việc tỉnh giấc giữa đêm sẽ khiến bạn khó ngủ lại đôi khi không ngủ được nữa.

Các loại thực phẩm nên dùng giúp giấc ngủ ngon hơn

-       Ăn nhiều các loại thực phẩm có chứa các loại vitamin nhóm B như gạo lức, thịt, cá, gà, sữa bơ, trứng, các loại ngũ cốc như: ngô, đậu, và các loại rau có màu xanh đậm. Vitamin nhóm B giúp cho hệ thần kinh hoạt động tốt và cơ thể sẽ cảm thấy thoải mái và giấc ngủ sẽ tốt hơn.

-       Vitamin D cũng là một yếu tố cần thiết cho giấc ngủ, nó tham gia vào quá trình tổng hợp caxi cho cơ thể cùng với magie. Cách tốt nhất để cung cấp vitamin D cho cơ thể là tiếp xúc với ánh sáng mặt trời vào buổi sáng sớm.

-       Cung cấp đầy đủ lượng magie cần thiết cho cơ thể bằng cách ăn nhiều các loại rau như: rau dền, mồng tơi, rau muống, hạt bí,..  Magie sẽ khiến cho các cơ bắp được thư giãn, rất tốt cho giấc ngủ. Magie cũng giúp hấp thụ được một cách tốt nhất lượng caxi cung cấp cho cơ thể, giúp giấc ngủ trở nên sâu hơ, không bị gián đoạn.

-       Tăng cường lượng tryptophan cho cơ thể bởi nó là một acid amin có thể kích thích cơ thể sản xuất dopamine và serotonin, hóa chất dẫn truyền thần kinh tốt nhất được biết đến với vai trò của họ trong việc làm giảm trầm cảm và lo âu. Những hóa chất dẫn truyền thần kinh cũng có thể có một tác dụng an thần, làm cho nó dễ dàng hơn cho bạn để ngủ và ở lại ngủ. Tiêu thụ thực phẩm có chứa tryptophan có thể giúp giảm bớt ảnh hưởng của chứng mất ngủ. Tryptophan giúp làm dịu thần kinh, gây buồn ngủ do làm tăng nồng độ serotonin trong não. Các thực phẩm giàu tryptophan là chuối, đậu phộng, hạt sen, gạo, thịt gà, bí đỏ…

Ngoài ra việc ăn uống đúng giờ, không ăn tối quá muộn, ăn quá no sẽ khiến bạn đi vào giấc ngủ dễ dàng hơn. Ngoài chế độ ăn uống cũng kèm theo một số biện pháp để có giấc ngủ ngon và sâu như: đi bộ khoảng 30 phút vào buổi tối, ngâm chân bằng nước ấm trước khi ngủ…