Món ăn ngon ở Quảng Ngãi hấp dẫn vô cùng

Món ăn ngon ở Quảng Ngãi hấp dẫn vô cùng. Du khách chưa từng đến Quảng Ngãi sẽ phái bất ngờ với những đặc sản phong phú và vô cùng hấp dẫn ở đây. Địa danh còn được biết đến với cái tên vùng đất núi Ấn sông Trà, và chính từ trong dòng chảy của con sông, địa hình của rừng núi đã sản sinh ra những sản vật, những món ăn dân dã thân quen, mang đậm dấu ấn của tình đất, tình người.

1. Món don

Món don tuy mộc mạc, lại không cầu kì, và được chế biến theo công thức giản dị mà không trùng lặp với bất kì món ăn nào trên đất nước ta. Bánh tráng sống và thịt don được cho vào tô chan nước luộc don thêm ngọt, đã có thêm gia vị ăn kèm với bánh tráng đã nướng giòn và những trái ớt chỉ thiên. Sức hấp dẫn của nó chính là ở hương vị nguyên sơ của sông nước Trà giang và ở lời ví von ngọt ngào của những chị bán don trong quán ăn dân dã.

2. Kẹo gương đậu phụng

Ở phố cổ Thu Xà, nơi một thời là phố cảng sầm uất, sự giao thoa văn hoá đã đem đến cho vùng đất này thứ kẹo có nguồn gốc từ Trung Quốc, đó là kẹo gương hay còn được gọi là kia cứng hay pualýthừng nghĩa là kẹo pha lê. Nguyên liệu làm kẹo gương là đường, mè rang và đậu phụng. Kỹ thuật nấu kẹo gương tinh tế, khéo léo ở khâu nấu đường sao cho tới độ, mè rang sao cho vừa chín trắng, đậu phụng rang sao cho vừa chín thơm và khâu kết hợp lại tất cả những nguyên liệu nói trên. Từ trong khoảng 15-20 phút, người thợ đã tạo được thành một tấm kẹo gương rộng và dài như mảnh kính trong mang vị ngon thanh khiết.

3. Quế Trà Bồng

Cây quế ở huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) ngày càng trở nên nổi tiếng bởi hương thơm đặc trưng và những tinh chất dược liệu quý. Quế và bột quế được dùng để làm gia vị chế biến các món ăn hoặc làm vị thuốc.

4. Cá bống sông Trà

Cá bống sông Trà ngon nhất vào mùa hè. Buổi sáng, cá đem về còn giãy đành đạch, tươi rói; bỏ cá vào niêu đất cho gia vị ớt, hành, tiêu chế nước xăm xắp chụm lửa riu riu hơn tiếng đồng hồ nhắc xuống, con cá vừa dai vừa thơm vừa mằn mặn ăn với cơm trắng. Nếu cá đã kho hai ba “lửa” thì ăn rất “đã” với vị cay cay mặn mặn của gia vị, thơm thơm dai dai của thịt cá, ăn mãi mà không chán.

5. Kẹo mạch nha

Ai đã từng đến xứ Quảng, lúc trở về đều không quên mang theo những lon mạch nha, hình thức nhãn hiệu tuy đơn sơ nhưng kẹo trong, ngon, sản phẩm đặc biệt của một vùng. Ở Quảng Ngãi, nổi tiếng nhất là kẹo mạch nha làng Mộ Đức.

6. Cá cơm

Ở vùng ven biển Dung Quất (Bình Sơn, Quảng Ngãi), tháng giêng, hai là vào mùa cá cơm. Cá cơm được chế biến nhiều món: Cá cơm rim với tiêu, ớt để ăn trong các bữa cơm hằng ngày; cá cơm hấp, phơi khô để đem đi xa, dành cho những ngày đông buốt giá và cá cơm để làm mắm. Mắm cá cơm thơm ngon quyến rũ đến lạ kỳ. Bên cạnh đó, gỏi cá cơm, một món tuy dân dã nhưng rất độc đáo.

7. Mắm nhum

Nhum sống ở những gành đá ven bờ biển từ Bình Định đến Quảng Ngãi. Thịt nhum có thể kho để ăn cơm, trộn trứng chưng cách thủỵ.., nhưng ngon nhất là làm mắm. Để làm mắm, người ta cho thịt nhum vào chum sành, rắc một ít muối hạt lên trên, rồi đem vùi vào bếp tro hoặc “giang” ngoài nắng từ 10 đến 15 ngày.Mắm nhum sền sệt, mầu đỏ đục, thơm lựng, từng là đặc sản tiến vua xưa của người dân Quảng Ngãi. Mặn, chua, ngọt lẫn vào trong hương vị riêng của thịt nhum, tạo thành một thứ mắm đầy quyến rũ. Mắm nhum ăn với bún tươi rất ngon. Nhưng ngon nhất là chấm thịt heo ba rọi kèm rau sống cuốn bánh tráng.

8. Cá niên

Nếu nơi cửa biển, sông cho người con don; nơi dòng chảy quanh co đồng bằng; sông cho người cá bống thì ở đầu nguồn Ba Tơ, Minh Long, Sơn Hà, Sơn Tây, Trà Bồng, sông cũng cho bà con một sản vật ngon không kém đó là cá niên. Mùa sinh sôi phát triển của cá niên diễn ra rất nhanh, chỉ kéo dài từ tháng chạp cho đến tháng tư âm lịch năm sau tức vào tiết xuân. Cách chế biến cá niên dân dã và thơm ngon nhất đó là nướng. Người ta đem nướng cá để nguyên cả bộ ruột, vì ruột cá niên ngon và hấp dẫn hơn ruột cá tràu.

9. Chim mía

Hằng năm, vào dịp cuối thu sang đông, bắt đầu từ tháng 10 âm lịch, cùng với gió lạnh cũng là lúc nhiều đàn chim về cư ngụ trong những đồng mía mênh mông của các vùng Xuân Phổ, Nghĩa Kỳ, Hành Minh, Nghĩa Hành… người dân địa phương quen gọi những con chim ấy với cái tên chung là chim mía. Chim mía có thể chế biến thành nhiều món ăn thơm ngon bởi chúng có xương mềm, thịt không quá béo và rất bổ. Đơn giản và khoái khẩu nhất là chim mía nướng.

10. Đường phèn, đường phổi

Cũng từ nguyên liệu là cây mía, khi nấu đường phèn, người ta cho thêm vôi bột và trứng gà để biến chất dơ trong đường thành bọt. Đây là bí quyết để tạo nên thứ nước đường thanh, sạch và thơm. Đường được nấu chín, sau đó múc ra đưa vào những thùng chứa có để những nòng tre ghim sẵn và chính ở những nòng ghim này mà đường phèn được đóng khối và kết tinh trong vòng khoảng một tuần.

11. Tỏi Lý Sơn

Khí hậu và thổ nhưỡng ở đảo Lý Sơn tạo cho nơi đây loại hành, tỏi đặc biệt thơm với hàm lượng tinh chất rất cao, đặc biệt là tỏi mồ côi (tỏi cô đơn). Tỏi Lý Sơn không lớn nhưng chỉ cần dùng một lượng nhỏ khi nấu cũng tạo hương thơm hấp dẫn. Nếu đã từng dùng hành tỏi Lý Sơn để chế biến các món ăn, chắc chắn bạn sẽ cảm nhận được sự khác biệt.

4 món ngon Quảng Ngãi giành danh hiệu đặc sản Việt

Cá bống và don sông Trà, kẹo gương, quế Trà Bồng là 4 sản vật Quảng Ngãi được Tổ chức kỷ lục Việt Nam công nhận là đặc sản nổi tiếng.

Trong đó, cá bống sông Trà và món don nằm trong số 50 món ăn đặc sản nổi tiếng Việt Nam. Kẹo gương là một trong 10 đặc sản kẹo mứt nổi tiếng Việt Nam. Quế Trà Bồng có mặt trong Top 10 đặc sản thiên nhiên nổi tiếng Việt Nam. Lãnh đạo tỉnh vừa công bố thông tin này và đánh giá đây là cơ hội vàng quảng bá văn hóa ẩm thực Quảng Ngãi với du khách trong và ngoài nước.

Theo các chuyên gia ẩm thực, cá bống sông Trà ngon nhất vào mùa hè. Ngư dân thường bắt cá bống bằng ống trống (ống tre dài khoảng 1 m, trống hai đầu, dùng một cọc nhọn cắm xuống nước). Chiều hôm trước người ta đem ống cắm dưới sông, sáng sớm hôm sau ra sông lặn xuống "túm" hai đầu xổ ra bắt gọn những chú cá trong ống.

Cá bống đem về còn giãy đành đạch, tươi rói; bỏ cá vào niêu đất cho gia vị ớt, hành, tiêu chế nước xăm xắp nấu với lửa riu riu hơn tiếng đồng hồ nhắc xuống, con cá vừa dai vừa thơm vừa mằn mặn ăn với cơm trắng. Cá đã kho hai ba "lửa" có vị cay cay mặn mặn của gia vị, thơm dai của thịt cá, một lần ăn thì nhớ mãi không quên.

Còn đặc sản kẹo gương hấp dẫn ngay từ tên gọi vì loại kẹo này trong như pha lê, đẹp như bức tranh tĩnh vật. Kẹo có màu vàng ươm của đậu phộng (lạc), trắng vàng của mè và mong manh dễ vỡ làm cho người ăn như phải nâng niu trên tay.

Theo chân một số người Hoa ở Triều Châu, Quảng Đông, đến sinh sống lập nghiệp tại Thu Xà, xã Nghĩa Hòa, huyện Tư Nghĩa, nghề làm kẹo gương lan truyền và phát triển, nay trở thành nghề truyền thống được lưu giữ qua nhiều thế hệ người dân nơi đây.

Khẽ cắn một miếng kẹo gương nghe giòn tan, vị ngọt béo bùi râm ran trên đầu lưỡi. Nhai nhẹ nhàng từng chút, tiếng lao xao dịu dàng của mè vỡ ra giữa hai hm răng, lại gặp hạt đậu phộng thơm ngậy trong vòm miệng; và từ chân răng những mảnh đường vụn tan ra tự bao giờ. Trong những buổi sáng tinh sương, trời se se lạnh, ăn kẹo gương uống kèm vào vài ngụm trà ướp sen thì khó có món ngon vật lạ nào sánh bằng.

Từ lâu người dân Quảng Ngãi ví don là món ăn dân dã, đậm đà phong vị quê hương, ngon miệng và giàu chất bổ dưỡng.

Don họ nhuyễn thể hai mảnh, vỏ nửa đen nhạt nửa vàng lợt, hình quả trám, to bằng móng tay út người lớn, dài hơn một phân. Vỏ thường mỏng hơn các loài ốc khác, hai mảnh vỏ chụm vào nhau, ở phía trên mỏng hơn dưới bụng. Ruột don màu phổi bò, pha màu vàng và có những tua hồng bao quanh.

Cứ từ tháng giêng âm lịch đến cuối mùa hạ, người dân miền đông Quảng Ngãi, nơi con sông Trà đổ ra biển (cửa Đại Cổ Lũy) lại rủ nhau đi nhủi cào don. Don ngon không phải vì cầu kỳ hay gắn kết với một kỷ niệm xưa... mà ngon vì thế đất, vì con nước "chè hai" giúp nó có hương vị quê hương đặc biệt.

Với đặc sản quế, từ bao đời, cây quế gắn bó máu thịt với đời sống đồng bào dân tộc Cor ở huyện miền núi Trà Bồng.

“Phủ biên tạp lục” biên soạn năm 1776 của Lê Quý Đôn, dẫn lời của ông Trần Tân Tùng, một khách buôn Quảng Đông (Trung Quốc) đến Hội An năm 1577: “Ở Hội An hàng hóa nhiều lắm. Dù trăm chiếc thuyền to chở một lúc cũng không hết được. Đó là dược liệu trầm, kỳ, ý, dĩ, quế, thảo quý, sa nhân, tô mộc…”.

Cây quế Trà Bồng có lượng tinh dầu cao và mùi hương đặc biệt. Các tài liệu khoa học chứng minh giá trị y học rất cao của quế Trà Bồng. Quế sử dụng làm gia vị, hương liệu hoặc chiết xuất để lấy tinh dầu, dùng trong nhiều bài thuốc đông y. Đặc biệt có thể sử dụng cả vỏ quế, gỗ quế và lá quế làm nên các sản phẩm được thị trường ưa chuộng như đồ mỹ nghệ, bình, chén, hộp đựng trà, đựng tăm, nhang quế hương thơm dịu nhẹ...

Ăn ngon như người Quảng Ngãi

Người Quảng Ngãi đã kỳ công dàn dựng cả một khung trời ẩm thực thôn dã, chắc hẳn là những món ăn mà người Quảng Ngãi đã sáng chế ra từ thời xây dựng Bờ Lũy, làm ra một cuộc giao thương giữa người Kinh, Chămpa và tộc người Hơ-rê thiện chiến ở đỉnh núi phía Tây.

Ai về Quảng Ngãi quê ta
Mía ngon, đường ngọt, trắng ngà, dễ ăn
Mạch nha, đường phổi, đường phèn
Kẹo gương thơm ngọt ăn quen lại ghiền

Quảng Ngãi không kém cạnh các vùng đất khác về đặc sản đầy tự hào như trong bài ca dao trên, các thứ mạch nha, đường phổi, đường phèn đó đã giúp tôn vinh món chè hạt sen của người Huế tao nhã.

Bánh tráng dừa Quảng Ngãi thì khỏi nói, nó dày cỡ nửa đốt tay, nướng đúng lửa than; mùi nước mắm hòa với tiêu, đường, tỏi, ớt thơm lừng không thể thiếu bên những món hải sản tươi từ biển. Những đặc sản ấy hầu hết đã phủ sóng toàn quốc, trong tầm hiểu biết về ẩm thực của các thành viên trong đoàn các doanh nhân Sài Gòn, chắc hẳn nó không lôi cuốn người ưa khám phá.

Nhưng không phải vậy, người Quảng Ngãi đã kỳ công dàn dựng cả một khung trời ẩm thực thôn dã, chắc hẳn là những món ăn mà người Quảng Ngãi đã sáng chế ra từ thời xây dựng Bờ Lũy, làm ra một cuộc giao thương giữa người Kinh, Chămpa và tộc người Hơ-rê thiện chiến ở đỉnh núi phía Tây.

“Ăn ngon như người Quảng Ngãi” phải có món don Thu Xà. Muốn ăn don ngon phải đến tận Thu Xà, một làng biển cách trung tâm thành phố vài chục cây số nên các đầu bếp phải đem don Thu Xà nguyên chất về thành phố Quảng Ngãi đãi khách phương xa.

Món don nước lợ được hấp nóng, nêm gia vị và múc vào chén nước dùng vốn là nước luộc don, thêm chút tinh tế của bột nêm cùng ớt cay nồng Quảng Ngãi, một ít bánh tráng một nắng nướng sơ bóp vụn thả vào nước, thế là bát don nóng thơm nồng mùi biển đã khiến người “nẫu” thỏa lòng nhớ quê, khách phương xa thì nhiệt tình khám phá. Bởi ngon nên ca dao xứ Quảng có câu:

“Nghèo nghèo, nợ nợ
Cũng cưới con vợ bán don
Mai sau nó chết cũng còn cặp ui”

Nước dùng nấu trong ui đất mới giữ nóng được lâu. Vậy mà tiết trời Quảng Ngãi nóng vã mồ hôi, nhưng ai nấy đều mải mê với don, bởi mọi người đều biết đó là thứ nếu đi khỏi Quảng Ngãi thì đừng mong gặp lại. Con don không đủ nhiều để “vượt biên” ra khỏi vùng đất này.

Đi kẹp với don thường là món mực cơm rang sơ với chút muối. Phàm cái gì nhỏ xíu, thơm ngon, ông bà mình đều gắn thêm chữ “cơm” phía sau như định dạng thương hiệu. Mực cơm bé bằng ngón tay út, còn để nguyên cả nang mực trong suốt, mảnh mai, có cảm giác như con mực hòa tan ngọt lịm trong miệng khi ăn luôn cả ống mực nhỏ xíu.

Mực cơm chiên muối ăn kèm với các loại rau sống cùng nhiều chuối chát để điều hòa bớt cái mát quá đà. Bất ngờ là món gỏi cá cơm. Cái con cá nghèo hèn đã làm nên món nước mắm Nam Ô trứ danh tại Đà Nẵng, vào đến Quảng Ngãi lên được bàn tiệc, mà lại là gỏi cá sống mới tài.

Nghe là gỏi cá cơm, ai nấy không mặn mà, nhưng chỉ sau một miếng “thăm dò”, bắt đầu “ngộ” ra và mọi người cùng gắp. Để làm món ngon trứ danh này, người Quảng Ngãi lấy cá cơm tươi bỏ đầu, bỏ ruột, chẻ cá làm đôi theo chiều từ đầu xuống đuôi để loại bỏ xương, rồi rửa sạch, để cho thật ráo nước.

Chanh trái vắt nước (nếu không có chanh thì dùng giấm, nhưng chanh thì ngon hơn), cho cá vào ngâm khoảng 45 phút đến 1 giờ đồng hồ. Khi nào thấy cá chuyển sang màu trắng trong, dậy mùi thơm là cá đã chín, sau đó vắt cá thật khô.

Đừng vội đổ nước vắt này đi, mà giữ lại để làm tương chấm gỏi cá. Chế biến món tương chấm gỏi cá cơm cũng đầy nghệ thuật, tinh tế và qua nhiều khâu như lọc, thêm bột, băm cà... để món tương đậm đà hương vị. Dùng gạo rang, giã nhuyễn trộn đều vào cá, mục đích giữ cho cá được khô và thơm lâu.

Tiếp đó cho hành tây cắt mỏng (đã ngâm muối), gia vị vừa ăn, thêm chút dầu phộng đã phi hành, tỏi, ớt xanh thái nhỏ vào chung với cá đã trộn gạo rang. Chuẩn bị một ít đậu phộng rang chín, giã dập và vài cái bánh tráng nướng.

Ăn gỏi cá cơm không thể thiếu rau xà lách, cải tầu ô, cải canh xanh mướt, dăm trái cà chua chín đỏ và đôi ba trái chuối chát được xắt lát mỏng trộn đều...

Làm thì lâu vậy, nhưng khi ăn thì một gắp rau sống, hai gắp gỏi cá cơm tùy ý để vào chiếc bánh tráng mỏng và cuốn lại, chấm nước tương, thêm tí ớt, tí tỏi Lý Sơn “danh bất hư truyền” tất cả các vị ngọt bùi, cay, đắng, chua, chát... như tan vào miếng gỏi cá. Lúc ấy thực khách chỉ biết có xuýt xoa mà thôi!

Người Quảng Ngãi còn giỏi biến cái rẻ tiền dân dã thành thứ... nhớ đời, chẳng hạn như món cá bống Sông Trà. Nghe nói ông Diệm hồi ở Sài Gòn mê mẩn món này nên tướng lĩnh vùng đó thường xuyên cống biếu cái món cá bống sông Trà kho của bà chủ tiệm cơm bình dân Cây Gạo.

Sau nửa thể kỷ, quán đó bây giờ vẫn còn đông khách. Cá bống ăn với cơm nóng thì đưa cơm không chịu nổi, nó bác bỏ mọi lý thuyết ăn kiêng chất bột khiến người ta phải ăn miết. Bởi vậy mới biết người Quảng Ngãi xa quê nhớ nhà lại “nhớ con cá bống sông Trà kho tiêu”.

Thịt bò Quảng Ngãi cũng có danh phận tử tế bởi đã làm nên món thịt bò Cầu Mống đất Quảng Nam mà ai qua lại dọc quốc lộ 1A đều ghé.

Bí non xào lăn với thịt bò, mềm, giòn, tươi và ngọt, nó đưa tất cả những vị đó đi êm thấm xuống dạ dày thực khách, để cuối cùng ai cũng sẵn lòng bẻ thêm miếng bánh tráng nướng quẹt một chút mạch nha làm từ nếp non để kết thúc một bữa ăn tuyệt vời không cao lương mỹ vị giữa mảnh đất miền Trung.

Sau tất cả những chuyện ăn uống ì xèo này, mọi người chợt để ý thành phố Quảng Ngãi gần như không có nhà hàng cao cấp. Muốn ăn một bữa có cao lương chút đỉnh, phải chạy xe gần ba mươi cây số ra nơi đã quy hoạch thành khu du lịch ngoài biển.

Ngoài ấy cũng có đúng một nhà hàng đã xây hoành tráng tươm tất. Nhiều đặc sản Quảng Ngãi như cá bống sông Trà, tỏi Lý Sơn phải lên đường ra tận chợ Hàn Đà Nẵng để tìm khách du lịch Hà Nội. Chợt nghĩ đến mấy nghìn chuyên gia cao cấp đang miệt mài làm việc trong Khu công nghiệp Dung Quất và Chu Lai.

Mỗi cuối tuần, trên đoạn quốc lộ 1A, hàng đoàn xe sang trọng từ Chu Lai - Dung Quất cắn đuôi chạy về Đà Nẵng, để lại sau lưng một Quảng Ngãi còn chưa thoát hết hình hài thị xã. Những thành phố ven biển miền Trung dường như chưa bao giờ chấp nhận cái vị thế “vệ tinh” cho một đại đô thị đầu tàu Đà Nẵng.

Có thể vì tư tưởng vậy trong nhiều hướng phát triển, ai cũng ước muốn làm đầu tàu, làm vùng kinh tế trọng điểm, mà khuynh hướng đó ảnh hưởng khá nhiều vào đường lối phát triển khá độc lập về kinh tế, về hạ tầng của từng địa phương như Quảng Ngãi là một ví dụ.

Đoạn đường Quảng Ngãi - Đà Nẵng chỉ non 150km mà quá nhiêu khê chật hẹp, quá nguy hiểm về an toàn giao thông. Con đường cao tốc đã được Chính phủ vẽ ra và cũng đã có con số đầu tư cụ thể.

Có thể chỉ có một con đường cao tốc như vậy, Quảng Ngãi mới có thể khác đi trong tư duy, biến cái tinh thần vượt khó từng thể hiện thật xuất sắc trong ẩm thực kia, thành một động lực phát triển kỳ diệu hơn trong kinh tế xã hội vài thập niên đến.







Món ăn truyền thống của Hà Nội
Món ăn truyền thống của Hải Phòng
Món ăn truyền thống của Malaysia
Món ăn truyền thống của Campuchia
Món ăn truyền thống của Canada
Món ăn truyền thống của người Hoa



(st)