Việc có được mức lương như bạn mong muốn quả thực không hề dễ dàng bởi nhà tuyển dụng có thừa "bí quyết" trong cách đàm phán, thuyết phục ứng viên. Vì thế, ứng viên cần cẩn thận từ cách lựa chọn ngôn ngữ, giữ thái độ bình tĩnh đến việc trình bày mong muốn cá nhân một cách mạch lạc.

- Mức lương sẽ thương lượng sau

Diane Barowsky - một người làm việc trong lĩnh vực điều hành tuyển dụng cho rằng, ứng viên không nên đưa ra những thông tin về tiền lương ngay trong hồ sơ xin việc, kể cả mức lương quá khứ hay mong muốn hiện tại mà nhà tuyển dụng yêu cầu.

"Khi bạn bỏ qua thông tin này, bạn lo lắng nhà tuyển dụng sẽ bỏ qua hồ sơ của bạn. Nhưng thực ra, để trống lúc này là đúng bởi bạn chưa biết cụ thể phạm vi công việc, trách nhiệm của mình như thế nào". Để lấp vào những chỗ trống, hãy đưa ra đề nghị "thương lượng".

- Cẩn thận khi nhắc đến công việc và mức lương hiện tại

Với câu hỏi về công việc và mức lương hiện tại, nhà tuyển dụng muốn biết bạn có những kỹ năng phù hợp với vị trí họ đang cần hay không và liệu đưa ra mức lương bao nhiêu thì bạn sẽ chấp nhận. Ở vị trí nhà tuyển dụng, càng thương lượng mức lương thấp càng tốt. Tuy nhiên, việc so sánh với công việc, mức lương hiện tại để quyết định vấn đề ở công ty mới nhiều khi không đem lại lợi ích cho bạn. Mức lương hiện tại không phản ánh những gì bạn nên được hưởng ở vị trí đang ứng tuyển.

Theo Barowsky, ứng viên nên trả lời rằng: "Những gì tôi đang làm không quan trọng, điều quan trọng là tôi có đủ kỹ năng đáp ứng tốt công việc này không. Và tôi muốn nói rằng, tôi tự tin mình có đủ năng lực, kinh nghiệm để giải quyết tốt công việc được giao".

Barowsky phân tích thêm, nếu mức lương hiện tại của bạn đang ở mức thấp, câu trả lời trung thực sẽ chống lại bạn trong quá trình đàm phán lương. "Bạn thử hình dung xem điều gì sẽ xảy ra nếu bạn làm việc cho một tổ chức phi lợi nhuận và được hưởng mức lương thấp hơn mức mà lẽ ra ứng viên có kỹ năng, kinh nghiệm đáng được hưởng? Bạn có thể được trả mức lương thấp hơn so với những người khác ở vị trí tương đương". Đó là lý do tại sao bạn nên cân nhắc khi trả lời câu hỏi về mức lương trong quá khứ.

- Đừng hấp tấp đưa ra mức lương cụ thể khi phỏng vấn

Khi nói chuyện với ứng viên, nhà tuyển dụng đã chuẩn bị sẵn một con số cụ thể về mức lương sẽ trao đổi. Barowsky cho rằng, "họ có những thông tin riêng mà bạn không hề biết và tự họ sẽ ấn định mức lương sẽ đàm phán với bạn. Nếu bạn vội vàng đồng ý, bạn dễ gặp sai lầm khi phát hiện ra mức lương đó thấp hơn những vị trí tương đương ở công ty và không tương xứng với những đóng góp của bạn". Bởi vậy, điều quan trọng là phải tìm ra phạm vi dao động trước khi bạn quyết định đưa ra mức lương mong muốn.

"Tốt nhất là nên tham khảo trước những vị trí tương đương và tìm hiểu mức lương họ được hưởng. Bất kỳ công việc nào, bạn cũng nên thương lượng mức lương cao hơn những gì bạn phải làm ít nhất là 10%-20%".

- Nghiên cứu kỹ về mức lương tương ứng

Để không bị "hớ" khi đàm phán mức lương với nhà tuyển dụng, bạn nên nghiên cứu thật kỹ mức thu nhập của những người khác làm việc trong cùng lĩnh vực với bạn. Nếu không thể tìm hiểu qua người thân, bạn bè, hãy liên hệ với các tổ chức tư vấn nghề nghiệp chuyên nghiệp và tham khảo kết quả những cuộc khảo sát hằng năm của họ.

Ngoài ra, bạn có thể tra cứu thông tin qua Internet để tìm hiểu những gì người khác đang làm và được hưởng trong ngành công nghiệp bạn dự định tham gia.

- Suy nghĩ kỹ trước khi quyết định

Nếu nhà tuyển dụng có nhu cầu liên hệ với công ty cũ để xác minh mức lương bạn từng được hưởng, bạn nên suy nghĩ thật kỹ trước khi đưa ra quyết định. Liệu bạn có muốn làm việc với những người không thực sự tin tưởng bạn, những người thường xuyên là mối đe dọa bạn...

Mức lương là vấn đề quan trọng, nhưng điều cần thiết không kém là bạn muốn được tôn trọng, được tin tưởng. Vì thế, khi nhà tuyển dụng có vẻ "lửng lơ" với bạn để tìm hiểu thêm thông tin, bạn nên cho họ hiểu rằng, làm việc cùng nhau cần có sự tin tưởng, cùng gắn bó, phát triển để xây dựng con đường sự nghiệp thành công, cũng như đem lại thành tích đáng kể cho công ty

Bạn trả lời như thế nào khi nhà tuyển dụng (NTD) hỏi bạn, ứng viên đi dự phỏng vấn “Anh/chị mong muốn mức lương bao nhiêu?” Thật là khó phải không? “Hét” quá cao thì có thể không được nhận vào làm, còn nếu đưa ra mức thấp thì bạn cảm thấy không xứng với “tầm vóc” của mình. Trên thực tế có rất nhiều người muốn biết mức lương mà NTD có thể trả cho họ, nhưng thật khó để khai thác thông tin đó. Làm thế nào đây?

Thông thường, nhà tuyển dụng có thể sẽ không “đeo đuổi” bạn nếu bạn “lẩn tránh” mãi câu trả lời. Nhưng một số NTD sẽ kiên trì hơn. Họ có thể sẽ hỏi bạn:

“Anh Hưng, tôi cho rằng trình độ và kinh nghiệm của anh phù hợp với yêu cầu của chúng tôi. Nhưng anh vẫn chưa cho tôi biết mức lương đề nghị của mình.”

Giải pháp thứ nhất


Tốt nhất đừng nên “vặn vẹo” lại NTD bằng câu hỏi “Ông/Bà định mức lương bao nhiêu cho vị trí này?” Câu hỏi này có 2 mặt và tùy vào NTD có thể đánh giá đó là một câu hỏi thẳng thắn, hoặc có thể khiến NTD bực mình vì bạn không trả lời thẳng vào câu hỏi mà họ đặt ra. 

Nguyên tắc đầu tiên là bạn không cần phải trả lời ngay câu hỏi trên. Hãy nhớ khi NTD hỏi mức lương bạn mong muốn, bạn có thể nghĩ rằng khả năng bạn được trúng tuyển là rất lớn.

Để biết được điều này, bạn có thể đặt ra câu hỏi ”ướm thử”, chẳng hạn:

“Với câu hỏi này, liệu tôi có thể xem đó là dấu hiệu mình đã trúng tuyển vào quý công ty?”

Câu trả lời trên thể hiện mức độ quan tâm của bạn đối với cơ hội được làm việc với công ty. Điều đó có tác dụng tốt cho bạn mà thôi. Có hai khả năng xảy ra: nếu NTD thực sự muốn tuyển bạn, họ sẽ trả lời “Có”. Nếu không, họ cũng chẳng phiền, nhưng sẽ không cố “ép” bạn phải nói ra mức lương bạn mong muốn nữa.

Tuy nhiên bạn nên khéo léo che giấu sự vui mừng quá sớm của mình. NTD rất có thể đang tìm hiểu xem mức lương mà bạn mong muốn có phù hợp với ngân sách tuyển dụng của họ hay không. Bạn hãy nhớ rằng NTD có một danh sách " những ứng viên phù hợp nhất”, vì vậy bạn vẫn chưa là người cuối cùng được chọn.

Giải pháp thứ hai
Bạn cũng có thể áp dụng thuật “đi vòng”, nghĩa là chuyển buổi nói chuyện theo một hướng khác rồi khéo léo quay trở lại vấn đề NTD đang hỏi. Câu trả lời của bạn có thể gồm 3 phần:

Câu dạo đầu: “Thú thật tôi rất thích môi trường làm việc lý tưởng này, những thách thức mà công việc sẽ mang đến cho tôi, khả năng phát triển sự nghiệp cùng với những người mà tôi sẽ làm việc chung.”

Vào vấn đề: “Qua buổi trò chuyện cùng Ông/Bà, tôi đã tìm được điều mình mong muốn ở đây. Tất cả các yếu tố: công việc mà tôi sẽ làm sắp tới, sự hỗ trợ của công ty dành cho vị trí này, và sự đóng góp của tôi trong sự phát triển chung của cả công ty thật sự rất hấp dẫn đối với tôi.”

Câu kết: “Tiền bạc là vấn đề quan trọng đối với bất kỳ ai. Nhưng thú thật tôi vẫn chưa nghĩ đến một con số nào cụ thể nào vì tôi nghĩ nhiều vấn đề còn quan trọng hơn mức lương: cơ hội phát triển, thăng tiến và sự cam kết của cả hai bên. Tuy nhiên vì Ông/Bà đề cập đến vấn đề này, tôi có thể biết quý công ty dự định dành ngân sách tuyển dụng cho vị trí này như thế nào?”

Với cách trả lời này, bạn tạo được một không khí hòa nhã và thân thiện với NTD, và nhất là tránh được câu trả lời đối đầu trực tiếp.

Giải pháp thứ ba
Trong trường hợp NTD đưa ra câu trả lời “lơ lửng” cho câu hỏi trên, bạn cần đưa ra một khoản lương bổng phù hợp mà bạn muốn. Nhưng trước tiên, bạn hãy đánh giá xem công việc đang ứng tuyển có giá trị như thế nào trên thị trường. Chẳng hạn bạn muốn ứng tuyển vào vị trí chuyên viên CNTT – phần mềm, bạn có thể tìm hiểu xem công ty sẽ dành những khoản phụ cấp nào cho vị trí của bạn, “giá trị” của vị trí này ở những công ty khác. Bạn cần nghiên cứu thông tin này thông qua bạn bè hay người quen.

Sau khi cân nhắc các yếu tố cần thiết cho vị trí bạn dự tuyển, bạn có thể cho nhà tuyển dụng biết được sự chuẩn bị của bạn về việc tìm hiểu thị trường lao động và tiền lương của vị trí này. Ví dụ, nếu bạn ứng tuyển vào vị trí nhân viên Marketing, và mong muốn mức lương 6,2 triệu đồng, bạn hãy cho NTD biết rằng theo những thông tin mà bạn góp nhặt được từ các kênh thông tin khác nhau: bạn bè, báo chí, các trang web tuyển dụng...; mức lương tương đối cho vị trí này khoảng từ 6 đến 6,5 triệu đồng, và bạn cảm thấy với những gì khả năng bạn có thể đáp ứng được vị trí này, bạn mong muốn mức lương là 6,2 triệu đồng. Nếu đó là mức NTD đã định ra ban đầu thì xin chúc mừng bạn, nếu không họ sẽ tìm cách thương lượng với bạn nếu mức chênh lệch giữa mức lương bạn mong muốn và mức lương họ có thể trả không quá cao. Đồng thời, để được chọn, bạn cần chứng minh cho NTD thấy rằng bạn là “xứng đáng nhất” trong số những người ứng tuyển trong buổi phỏng vấn.

Nhiều người sau khi nhận được lời mời đi làm vẫn không vui, họ ước gì họ đã thương lượng thêm về phần lương và phần phúc lợi. “Ước gì tôi đã nói thêm điều này, điều kia thì chắc chắn lương của tôi có thể cao hơn” là những lời “than vãn” của những người vội vàng thỏa thuận mức lương. Còn bạn thì sao? Đã bao giờ bạn rơi vào trường hợp đó chưa? Nhưng các bạn hoàn toàn có thể tránh được sự nuối tiếc đó nếu tiếp tục theo dõi loạt bài về “chuyện nhạy cảm” lương bổng của chúng tôi.

Cách 'né' câu hỏi về mức lương mong muốn

Khi được hỏi về mức lương mong muốn, nguyên tắc đầu tiên là bạn không nên trả lời ngay mà nên áp dụng nguyên tắc "đi vòng".

Lương là yếu tố quan trọng nhưng có nhiều vấn đề khác cũng quan trọng không kém như môi trường làm việc, phụ cấp, cơ hội thăng tiến... Bạn nên có cái nhìn bao quát về những vấn đề này trước khi đưa ra mức lương mong muốn.

Vì thế, khi nhận được câu hỏi "Bạn mong muốn mức lương bao nhiêu?", trước tiên, bạn nên đặt câu hỏi ngược lại: Trách nhiệm công việc bạn sẽ đảm nhận, số lượng nhân viên bạn quản lý, cơ hội cho nhân viên học hỏi, thăng tiến... Với những câu hỏi này, bạn đã thể hiện sự nghiêm túc và quan tâm của mình đối với cơ hội được làm việc với công ty. Nhà tuyển dụng sẽ đánh giá cao những ai thật sự quan tâm đến công việc, họ còn chia sẻ thêm những thông tin hữu ích để bạn có thể đưa ra mức lương phù hợp.

Nếu thật sự chưa nghĩ ra con số cụ thể về mức lương mong muốn, bạn có thể chuyển buổi nói chuyện theo một hướng khác rồi khéo léo quay trở lại vấn đề nhà tuyển dụng đang hỏi. Hãy biến câu trả lời thành cơ hội để giới thiệu thêm về bản thân với nhà tuyển dụng. Chẳng hạn, bạn có thể trả lời rằng: "Qua tìm hiểu và trao đổi với anh/chị, tôi nhận thấy đây là môi trường làm việc phù hợp. Tôi muốn thử sức ở vị trí này và điều tôi chú trọng ở đây là môi trường làm việc cởi mở, cơ hội thăng tiến cho bản thân. Vậy, anh/chị có thể cho biết mức lương dự định cho vị trí này là bao nhiêu?".

Lúc này, nhà tuyển dụng có thể sẽ "bật mí" mức kinh phí họ dự định, sẽ dao động trong một khoảng nào đó. Bạn nên cân nhắc xem mức đó có phù hợp với mong muốn của mình không nhưng hãy nhớ là đặt nó trong những yếu tố khác như môi trường, phụ cấp....

Tuy nhiên, có lúc, nhà tuyển dụng sẽ từ chối trả lời câu hỏi bạn nêu ra. "Mức lương phụ thuộc vào từng cá nhân, thay đổi tùy kinh nghiệm, kỹ năng của ứng viên. Bạn cứ đề xuất, chúng tôi sẽ xem xét". Với trường hợp này, bạn không thể tiếp tục vòng quanh được nữa, hãy cân nhắc về mức độ công việc cũng như năng lực, kinh nghiệm của bản thân để đưa ra mức lương kỳ vọng.

Tất nhiên, bạn không nên đưa một mức quá cao mà nên cân đối giữa các vị trí tương tự ở các công ty khác nhau, trong cùng lĩnh vực bạn đang làm để chắc chắn mình không bị "hớ" và nhà tuyển dụng cũng không bị "sốc". Họ sẽ căn cứ vào mức lương mong muốn với dự định của công ty để thỏa thuận với bạn đến kết quả cuối cùng, cả hai bên đều hài lòng.

Làm thế nào để biết mức lương nhà tuyển dụng có thể trả cho bạn?

Khéo léo hỏi mức lương khi phỏng vấn tuyển dụng

Lưu ý khi trả lời câu hỏi về mức lương mong muốn

Theo các chuyên gia tư vấn, câu hỏi về mức lương trong tương lai sẽ đặt ứng viên vào chỗ khá bất lợi. Nếu vội vàng nói ra mức lương như mong muốn, có thể, nhà tuyển dụng sẽ cho rằng bạn quá tham lam, đi làm chỉ vì tiền mà không có chút đam mê nào với công việc. Nhưng nếu hạ thấp giá trị của mình, cơ hội phát triển có thể bị trì hoãn vô thời hạn. Đó là chưa nói đến trường hợp ứng viên đặt kỳ vọng quá cao vào bản thân trong khi giữa mong muốn và thực tế lại cách nhau một trời một vực.

Thực tế, với câu hỏi này, nếu không khéo léo, ứng viên có thể bị loại khỏi cuộc chơi. Bởi vậy, các chuyên gia tư vấn cho rằng, điều đầu tiên khi chuẩn bị cho câu hỏi này là bạn nên cẩn thận cân nhắc tất cả những yếu tố đã khiến bạn ứng tuyển vào vị trí công việc đó. Bạn có trình độ chuyên môn, kinh nghiệm làm việc lâu năm và hoàn toàn tự tin khi đến với vị trí mới. Bạn muốn một mức lương công bằng và xứng đáng với những gì bạn có. Đừng vội nói ngay số tiền cụ thể với nhà tuyển dụng, thay vào đó, hãy chuẩn bị sẵn những bằng chứng về thành tích cá nhân, những đóng góp cho các công ty bạn từng đầu quân và thể hiện rõ bạn là ứng viên lý tưởng nhà tuyển dụng cần tìm.

Thực tế, khi tuyển dụng bất kỳ vị trí nào, nhà tuyển dụng cũng đã dự trù một lượng ngân sách cụ thể dao động trong một khoảng nào đó. Người ta sẽ căn cứ vào đó để thương lượng với bạn càng thấp càng tốt. Khi người ta hỏi như thế, mục đích của họ là để tìm cách chốt với bạn mức lương thấp nhất có thể.

Hãy tưởng tượng như đang mua bán một món đồ nào đó, nếu bạn là người mua, bạn muốn giá càng rẻ càng tốt. Còn khi vào vai người bán, bạn lại muốn được giá cao nhất. Giữa nhà tuyển dụng và bạn cũng vậy, mỗi người ở một vị trí khác nhau, vì thế, chuyện thương lượng mức lương để hai bên cùng có lợi là đương nhiên.

Tuy nhiên, đừng bao giờ vì quá cần việc làm mà chấp nhận hạ mức lương mong muốn xuống thấp, thậm chí không bằng cả trước kia. Với câu hỏi này, bạn nên thể hiện rõ năng lực và sự phù hợp của bạn với công việc.

Tùy vào sự thích hợp đó, nhà tuyển dụng nên cân đối mức lương cho bạn, công bằng và hợp lý. Nếu họ yêu cầu bạn chứng minh cho những phân tích đó, bạn sẽ đưa ra bảng kê khai chi tiết đã chuẩn bị sẵn về kinh nghiệm và trình độ. Thêm vào đó là lý do tại sao bạn tin rằng bạn là ứng viên tốt nhất cho vị trí đó. Nhà tuyển dụng sẽ có sự cân nhắc hợp lý.

Bí quyết thương lượng mức lương cao

Khi người phỏng vấn đặt câu hỏi về lương bổng, bạn nên trả lời ra sao? Đừng vội vã nói ngay mức lương mà bạn mong muốn. Hãy khéo léo “hoãn” lại giây phút quan trọng này cho các buổi phỏng vấn sau. Chỉ cần nắm vững một số “bí kíp” và thêm một chút khéo léo, bạn sẽ dễ dàng thương lượng được mức lương mơ ước.

1. Có nên trả lời câu hỏi về lương bổng ngay ở vòng đầu cuộc phỏng vấn?
Bạn không nên, đặc biệt nếu đó là các vòng phỏng vấn đầu tiên và bạn chưa chắc mình được nhà tuyển dụng “chấm”. Nếu người phỏng vấn hỏi bạn “Anh/Chị đề nghị mức lương bao nhiêu?”, bạn có thể trả lời một cách “vô thưởng vô phạt” như: “Qua vòng đầu phỏng vấn này, tôi nghĩ mình cần hiểu rõ hơn về các yêu cầu cụ thể của công việc. Tôi xin phép được đề cập đến mức lương trong các buổi phỏng vấn sau.”

2. Đâu là mức lương thỏa đáng?
Nhiều ứng viên cho rằng họ xứng đáng được hưởng mức lương cao hơn thu nhập hiện tại vì cho rằng kinh nghiệm và trình độ của họ đã được nâng cao, vì họ sẽ phải gánh vác nhiều trách nhiệm hơn, vì tình hình vật giá ngày một leo thang... Tuy nhiên, nhà tuyển dụng thường xét lương cho ứng viên dựa theo mức lương hiện tại và trách nhiệm mới mà ứng viên sẽ đảm nhận sau này. Vì vậy bạn cần đánh giá khách quan năng lực của mình để đưa ra mức lương phù hợp.

3. Khả năng thực sự là nhân tố quyết định mức lương của bạn
Để có mức lương mong muốn, bạn cần chứng minh được giá trị và khả năng làm việc thực sự của mình. Bạn nên tránh đề cập đến mức lương cũ nếu nhà tuyển dụng không hỏi đến. Nhưng nếu nhà tuyển dụng muốn biết mức lương hiện tại, bạn hãy cho họ biết và trình bày sự khác biệt giữa công việc cũ và công việc ứng tuyển, nhấn mạnh những nhiệm vụ mới mà bạn sẽ đảm trách.

Đừng bao giờ giải thích vì sao bạn muốn lương cao hơn mức hiện tại bằng những lý do trẻ con như “Công ty tôi trước đây ở Bình Dương, chi phí sinh hoạt khá thấp. Nay Quý công ty tọa lạc ở khu vực trung tâm nên chi phí sẽ đắt đỏ hơn…”

4. Trực tiếp hỏi về mặt bằng lương trong công ty
Xin chúc mừng, bạn đã vào được vòng phỏng vấn cuối cùng và giây phút quan trọng đã đến rồi đây. Nhà tuyển dụng sẽ hỏi bạn “Anh/Chị đề nghị mức lương bao nhiêu?” Bạn sẽ trả lời câu hỏi này như thế nào?

Bạn có thể hỏi ngược lại nhà tuyển dụng “Ông/Bà có thể cho biết mức lương tương ứng dành cho vị trí tương đương?” hoặc “Ông/Bà có thể cho biết ngân sách của công ty dành cho vị trí này?” Câu trả lời của nhà tuyển dụng sẽ giúp bạn định được mức lương phù hợp.

5. Khéo léo trao đổi về lương bổng
Bạn nên tránh những câu trả lời như “Đối với tôi, lương bổng không phải là vấn đề quan trọng nhất, tôi mong muốn được học hỏi và rèn luyện trong một môi trường năng động, sáng tạo và chuyên nghiệp như Quý công ty…” Đây quả là câu trả lời làm “mát lòng mát dạ” nhà tuyển dụng. Nhưng cẩn thận đấy, nhà tuyển dụng có thể sẽ nghĩ rằng bạn thiếu kinh nghiệm, nên có cơ hội gì đến là nhận ngay mà không cần cân nhắc mức lương. Khi đó bạn sẽ mất cơ hội thương lượng được mức lương mong muốn.

6. Cân nhắc vấn đề “lương + bổng”
Người Việt Nam rất chính xác khi dùng cụm từ “lương bổng”. Nghĩa là ngoài “lương” (salary), bạn còn được hưởng “bổng” (benefit). Bổng là các lợi ích khác ngoài lương chính thức mà bạn được hưởng từ công ty và không phải chịu thuế. Vì vậy khi thương lượng lương, bạn nên lưu ý các ”bổng” khác ngoài lương như lương tháng 13, tiền thưởng (bonus) hàng năm, chi phí giải trí, chi phí khám bệnh, cơ hội đào tạo, được chia cổ phần của công ty… Nếu bạn được tuyển vào công ty, hãy yêu cầu nhà tuyển dụng nêu rõ và cụ thể những nội dung này trong thư mời làm việc (offer letter).

Ngoài ra, hãy nhớ rằng lương ròng (net salary) sẽ là mức lương sau khi trừ đi tất cả các khoản khác như thuế thu nhập cá nhân, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, kinh phí công đoàn…