Ngộ độc thực phẩm hay còn được gọi tên thông dụng là ngộ độc thức ăn hay trúng thực là các biểu hiện bệnh lý xuất hiện sau khi  ăn uống và cũng là hiện tượng người bị trúng độc, ngộ độc do ăn, uống phải những loại thực phẩm nhiễm khuẩn, nhiễm độc hoặc có chứa chất gây ngộ độc hoặc thức ăn bị biến chất, ôi thiu có chất bảo quản, phụ gia... nó cũng có thể coi là là bệnh truyền qua thực phẩm, là kết quả của việc ăn thực phẩm bị ô nhiễm. Người bị ngộ độc thực phẩm thường biểu hiện qua những triệu chứng lâm sàng như nôn mửa, tiêu chảy , chóng mặt, sốt, đau bụng ...Ngộ độc thực phẩm không chỉ gây hại cho sức khỏe (có thể dẫn đến tử vong) mà còn khiến tinh thần con người mệt mỏi.

Xử lý ngộ độc thực phẩm

Ngộ độc thực phẩm không chỉ gây hại cho sức khỏe mà còn khiến tinh thần mệt mỏi. Chúng tôi sẽ giúp bạn giữ trọn niềm vui cho những ngày đầu năm.

Ngộ độc thực phẩm (food poisoning) nhẹ nhất cũng làm chúng ta khó chịu và năng nhất có thể  gây chết người. Các bạn cần phải ghi nhớ một số điều để tránh nguy cơ bị ngộ độc thực phẩm  khi ăn ở nhà cũng như khi  ăn tiệm Dưới đây là  các chỉ dẫn giúp cho bạn, gia đình bạn cùng các các bạn bè  không bị đau ốm vì  thức ăn.

1- Nguyên do tại đâu ngộ độc thực phẩm xẩy ra

Ngộ độc thực phẩm xẩy ra khi chúng ta ăn phải thức ăn hoặc uống phải nước đã bị nhiễm vi khuẩn, độc tố, siêu vi khuẩn, ký sinh trùng và/hoặc hóa chất. Thực ra, ngộ độc thực phẩm chính xác hơn chỉ  áp dụng cho trường hợp ăn uống nhẩm phải  các độc tố và hoá chất ; còn  vi khuẩn, siêu vi khuẩn và ký sinh trùng  là những nguồn nhiễm bệnh qua trung gian thực phẩm. Tuy nhiên, hầu hết mọi người khi nói vể ngộ độc thực phẩm đều bao gồm tất cả các nguồn ô nhiễm  trên đây.

Các triệu chứng ngộ độc thực phẩm gồm có:  đau quặn dạ  dày hay đau đ ớn,   buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, sốt, nhức đẩu, đau cồ họng, các triệu chứng       giống càm cúm, thình lình thấy mệt mỏi, mất nghị lực và/hoặc buổn ngủ:

2- Khi nào  thực phẫm có thể bị ô nhiễm (contaminated)

Thực phẫm có thể bị ô nhiễm do nhiều nguyên nhân

trổng trọt  Các hóa chất, phân bón…đểu có tiềm năng làm ô nhiễm thực phẩm trong khi trồng. Đừng bao giờ nghĩ là một sản phẩm đã đươc rửa sạch trước khi đem ra khỏi nông trại

môi trường  Các vi khuẩn, ký sinh trùng…bay theo gió,  lơ lửng trong nước, bám theo bụi và ẩn trong lòng đất. Chúng là một phẩn của mạng lưới sinh vật của thiên nhiên và sẽ luôn luôn là một nguồn nhiễm bệnh tiềm ẩn nếu không đươc giải quyết một cách thỏa đáng  đúng theo nguyên tắc nhất quán của ngành vệ sinh thực phẩm.

biến chếDù là ở đâu, trong bếp hoặc tại công xưởng, biến chế thực phẩm là một nguổn ô nhiễm chính yếu. Các khu vực dành cho biến chế thực phẩm phải đươc giữ hết sức sạch sẽ . Nhiễm trùng dễ xẫy ra đặc biệt đối với các sản phẩm thịt ( các vi khuẩn tư nhiên  trong ruột các gia súc là một ngưổn nhiễm bệnh chính nếu không xử lý cẩn thân)

tổn trữ Thực phẩm tổn trữ không đúng cách, chẳng h ạn như đùi gà sống để gẩn một chùm nho có thể là một nguổn truyền vi khuẩn . Một thực phẩm  nào đó có thể không phải là  một nguồn ô nhiệm nhưng có thể  bị lây ô nhiễm từ    thực phẩm khác .

sửa soan Thực phẩm bị  ô nhiễm nhiểu trong giai đoan  này. Một người đang bị bệnh mà sửa soạn thực phẩm có thể truyển mầm mống bệnh, từ bệnh cúm tới bệnh viêm dạ dày-ruột. Một cái thớt vừa dùng để thái  thịt   không rửa sạch mà đã đem dùng ngay để xắt rau có thể  gây ô nhiễm cho rau. Tay không rửa  sạch , bàn bếp để dơ bẩn, sâu bọ và chuột…. đều .là những nguồn ô nhiểm  tiềm ẩn

3- Làm sao phòng ngừa ô nhiễm.

Tại nhà việc tổn trữ và sửa soan thực phẩm là những lãnh vực quan trọng  trong cố gẳng giảm thiểu rủi ro bị đau ốm vì ngộ độc thực phẩm  Khi ăn tiệm điểu   chính yếu là bạn  phải  để ý đến tình trạng các món ăn và vệ sinh trong  dịch vụ phục vụ khách hàng.

SỬA SOẠN THỰC PHẨM

1- Cẩn thận khi đi chợ  Bạn nên cẩn thận khi lựa chọn thực phẩm và mang thực phẩm về nhà. Bạn cần coi “ ngày quá hạn” in trên sản phẩm, để thịt và thịt gà vịt trong những túi riêng, và đừng để thịt sống đụng vào các sản phẩm khác trong khi mua và mang về nhà. Giữ sức lạnh cho các thực phẩm ướp lạnh hay đông lạnh---bọc trong giấy báo hoặc mua một túi làm lạnh (cooler bag). Khi về tới nhà, bạn hãy nhanh chóng cất trữ các thực phẩm theo đúng  cách

2- Luôn luôn rửa sạch tay trước và sau khi sửa soạn thực phẩm. Bạn hãy dùng nước nóng, có sà-bông. Các khăn lau bát đĩa và khăn lau tay phải luôn luôn  sạch sẽ

3- Giữ bếp cho sạch  Bạn hãy dùng nước pha sà-bông nhẹ để rửa sạch bàn bếp, thớt và vật dụng

4- Dùng thớt riêng để thái thịt và thit gà vịt sống. Bạn hãy để riêng các thớt này để tránh lây nhiễm vi khuẩn từ thịt sang các thực phẩm khác. Nếu bạn không thể có những thớt riêng thì bạn cần phài rửa thiệt sạch thớt đa dụng với nước pha xà bông nóng rổi khử với dung dich thuốc tẩy (bleach) pha loãng [ 1 muỗng 5ml thuốc tẩy pha trong 34 fl oz tức 1 lít nước]

5- Trữ các thực phẩm riêng rẽ  Bạn luôn luôn nhớ đừng để thịt sống,  trứng sống và thịt gà vịt sống chung với các thực phẩm đã nấu chín, các  trái cây và rau tươi

6- Nấu kỹ  các thực phẩm, đặc biệt là thit đỏ, thịt gà vịt và trứng. Nấu thật chín các thực phẩm này sẽ diệt hết các mầm mống bệnh nguy hiểm. Bạn  hãy tham khào sách nấu ăn và dùng nhiệt kế đo thịt nếu bạn không biết chắc phải nấu bao lâu

7-Giữ thức ăn nóng ở độ nóng 65ºC/149º  và  đồ ăn lạnh ở độ lạnh 4ºC/40ºF Bạn nhớ điểu chĩnh nhiệt độ tủ lạnh ở 4ºC/ 40ºF hoặc thấp hơn

8- Hâm nóng kỹ các đổ ăn dư trước khi ăn Các đồ ăn  dư không  hâm lại cho đủ nóng trước khi ăn có thể hãy còn chứa những tác nhân gây bệnh. Ngoài ra đồ ăn dư đã hư như mất mầu , có nhớt, có mốc, thì dù có hâm nóng lại cũng không an toàn. Bạn đừng bao giơ hâm nóng lại đồ ăn dư  lần thứ hai . Bạn  đừng bao giờ làm đông lạnh lại một thực phẩm nếu chưa thay đổi tình trạng của thực phẩm ấy, như vậy có nghĩa là bạn có thể làm đông lạnh thực phẩm sống, sau rối lấy ra làm tan đá , đem nấu chín và sau khi nấu chín  bạn có thề để trở lại vào máy đông lạnh cho tới khi ăn đem ra làm tan đá/ hâm nóng .. Thực phẩm nấu chín đã hâm nóng lại rồi, nếu ăn không hết thì nên đổ đi vì có rầt nhiểu khả năng gây bệnh nếu để dành lại ăn tiếp.

                                         TỔN TRỮ THỰC PHẨM    

1- Tổn trữ thực phẩm theo nhu cẩu của từng loại Các thực phẩm khô như mì, gạo, lentil, đậu, các thực phẩm đóng hộp và ngũ cốc có thể tổn trữ ở những chỗ khô ráo và mát mẻ như tủ bếp hay tủ đựng thức ăn. Các thực phẩm khác thì phải cẩn thận hơn khi tổn trữ

vCác thực phẩm đông lạnh phải để vào tủ đá ngay sau khi mua về

vThịt, thịt gà vịt, trứng, cá, thịt đã làm sẵn, các sản phẩm sữa phài luôn luôn để tủ lạnh

vnhiểu thực phẩm phải đươc để tủ lạnh hay tại một chỗ tối và mát mẻ như hẩm chứa hay tủ đựng đồ ăn một khi đã mở ra. Bạn nên đọc chỉ dẫn tổn trữ trên nhãn dán.

vTất cả các thực phẩm dù tồn trữ bằng cách nào  cũng phải đươc tiêu dùng nhanh trước khi quá hạn. Ngay cả các chất gia vị và cây thảo khô  cũng mất các đặc tính dinh dưỡng và hương vị  nếu trữ quá lâu. Ngoài ra nhiều sản  phẩm để quá hạn  c ó thề nguy hại cho s ức khoẻ

2- Ngăn ngừa côn trùng , bọ chuột và chó mèo đụng vào thực phẩm

3- Hết sức cẫn thận khi khí hậu nóng bức Thực phẩm bị nhiễm  khuẩn nhanh hơn khi trời nóng. Nếu ăn ngoài trời, thì mọi người nên ăn cho nhanh để trong vòng một tiếng sau có thể đem các thức ăn dư  vào chỗ mát trong nhà                                                                                   

VỆ SINH KHI ĂN

1- Luôn luôn rửa tay sạch trước khi ăn

2- Nên dùng sữa và nước trái cây tiệt khuần (pasteurized). Nếu sản phẩm  có tiệt khuẫn thì có ghi trên nhãn dán. Nếu không tiệt khuẩn thì nguổn gốc sản xuất sả n phẩm phải có tín nhiệm

3- Ăn đồ ăn liền sau khi nấu như vậy các mẩm mống bệnh tât chưa kịp phát triển

4- Rửa và chùi sạch các thực phẩm sống.  Trái cây và rau tươi trước khi ăn phải đươc rửa và chùi sạch hoặc bóc vỏ  (ngay cả với loại  hữu cơ)

5- Phải rất thận trọng khi ăn cá và thịt sống.  Khi vào tiệm ăn tự chọn (buffet), ban không nên ăn sushi, nghêu sò sống hay những món ăn tưong tự nếu không biết rõ các món ăn ấy đã bầy trên bàn từ bao lâu mà không đươc ướp lạnh thích hợp. Nếu làm ở nhà các món này thì bạn phải chọn mua những thứ tươi nhất. và nên ăn ngay sau khi làm. Thịt tươi đây không có nghĩa là  “thịt từ vật mới bị giết”,  bỡi vì thit cá sushi đông lạnh  an toàn hơn thit cá mới bị giết vì đông lạnh đã  giết hết các bào tử phần tử sinh bệnh. Các món ăn dùng thịt sống rất khó làm vì phải thật sạch sẽ và

đúng cách. Ngoài ra, thức ăn làm bằng thịt sống ăn còn dư nên    bỏ

6- Đừng ăn nếu không yên tâm  Chẳng hạn như bạnthấy thức ăn có gì khác    lạ hay có mùi thì đừng nên ăn

7-Đừng nên ăn tôm cua sò hến sống. Thịt các loài này thuờng chứa nhiểu độc tố. Rủi ro bị viêm gan cao vì  vậy  nguy hiểm cho người nghiện rươu hay gan bị tổn thương. Nếu bạn muốn ăn loài này thì  phải  chọn mua những con còn sống  tức là có vỏ khép kín  hoặc khép lại khi bạn đập vào vỏ..

8-Khi ăn tiệm bạn phải để ý tới một vài điều sau đây

vTiệm trông phải sạch sẽ

vVới c ác loại  thức ăn tự lưa chon (buffet -style food) bạn cần để ý xem thức ăn nóng có đủ nóng không (âm ấm là không đươc), cơm phải  mới không để  ngoài quá lâu, sà làch phải tưoi

vNên dè dặt với một vài loại  dẩu dấm trộn sà-l ách, Mayonnaise, Hollandaise, Bernaise và những nước xốt khác có trứng sống

vNếu ăn thấy khác lạ hoặc cảm thấy buồn nôn thì nên ngưng ngay

Ngộ độc thực phẩm trong thai kỳ

Trong thai kỳ, hệ miễn dịch của người mẹ khác hơn bình thường. Vì thế, thai phụ có nguy cơ ngộ độc từ thực phẩm và môi trường xung quanh.

Việc nhiễm khuẩn này khiến thai phụ bị chóng mặt, nôn, sốt, đau bụng, tiêu chảy. Đồng thời, chúng còn gây tổn thương trên phôi thai, sinh non, sẩy thai, dị tật bẩm sinh cho bé. Đáng lo ngại hơn là vi khuẩn gây ngộ độc có thể lây từ mẹ sang thai nhi.

Chúng tôi xin trả lời những tác hại của việc ngộ độc thực phẩm trong thời gian mang bầu để chị tham khảo:

- Nếu như bị nhiễm vi khuẩn Listeria: phát triển ngay cả ở nhiệt độ thấp (4-6ºC) trong thịt ướp lạnh hay phô mai chưa tiệt trùng, thịt nguội (patê, chả lụa), lưỡi heo đông lạnh thì có thể gây nhiễm trùng phôi thai và có thể dẫn đến sẩy thai.

- Giai đoạn mang thai, bé chủ yếu hấp thụ qua dây nhau: Do đó mà việc ngộ độc của mẹ có thể mang lại những tác hại xấu cho bé sau này.

Sau đây là 12 loại thức ăn các bà bầu nên tránh:

1. Các món ăn chưa nấu chín kỹ:

Nếu bạn ưu thích sushi, các món gỏi và lẩu, bạn sẽ phải tập “cai nghiện” trong suốt thời kỳ mang thai.

Gỏi và các món ăn chưa được nấu chín kỹ có thể tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ đối với bạn cũng như bé yêu. Chúng có thể làm bạn bị ngộ độc thức ăn, đau bụng hay bị nhiễm khuẩn và sán.

Ngay cả đối với các loại thịt nướng/thịt quay hay trứng chưa được chế biến kỹ cũng có thể gây nguy hại cho sức khỏe của bà bầu.

2. Cá có chứa hàm lượng thủy ngân cao:

Các bà bầu ai cũng biết tác dụng của cá đối với sức khỏe của phụ nữ mang thai.

Tuy nhiên, một số loại cá có hàm lượng thủy ngân cao như cá kiếm, cá mập, cá ngừ, cá mú biển cũng có thể gây ảnh hưởng không tốt tới sự phát triển não bộ của thai nhi, cụ thể là gây ra hiện tượng não không phát triển.

3. Đồ hộp và các loại thức ăn nhanh:

Trong đồ hộp có chứa một loại vi khuẩn có tên Listeria monocytogene có khả năng xâm nhập vào cơ thể mẹ gây ra hiện tượng sảy thai và sinh non.

Vì vậy, tốt nhất bạn nên hạn chế loại thực phẩmnày. Trong trường hợp cần thiết, tốt nhất là bạn hãy đun nóng lại thức ăn trước khi sử dụng.

Ngoài ra, các loại thức ăn nhanh hoặc đồ ăn đã chế biến sẵn thường chứa quá nhiều dầu mỡ, cũng không tốt cho sức khỏecủa bạn trong thời kỳ mang thai.

Bạn cũng không nên sử dụng các loại đồ hộp hay đồ ăn nhanh đã quá hạn sử dụng hay vỏ hộp bị trầy xước, thủng hay móp méo…

4. Các chế phẩm từ thịt:

Xúc xích, jambon, thịt muối hay các chế phẩm khác từ thịt sống cũng không tốt cho sức khỏecủa bạn và bé.

Tốt nhất là bạn chỉ nên ăn những thực phẩmnày khi đã chúng đã được hâm nóng hay nấu chín lại.

5. Gan động vật:

Gan động vật cũng có thể gây nguy hại cho bạn vì đây là nơi tập trung nhiều độc tố nếu động vật bị nhiễm bệnh.

Ngoài ra, trong gan cũng có chứa nhiều cholesterone và vitamin A. Nếu bạn ăn quá nhiều gan, kết hợp dùng thêm các loại thuốc hay thực phẩm dinh dưỡng khác có thể gây ra hiện tượng thừa vitamin, ảnh hưởng xấu đến bé yêu.

6. Các chế phẩm từ bơ, sữa chưa qua diệt khuẩn:

Những thực phẩm làm từ bơ, sữa thường chứa rất nhiều dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển bộ xương cho bé.

Tuy nhiên, bạn không nên sử dụng những thực phẩm chưa qua quá trình diệt khuẩn vì chúng có chứa nhiều loại vi khuẩn và có thể làm bạn và cả bé yêu bị ngộ độc thực phẩm.

Theo các chuyên gia, tốt nhất, bạn nên tránh xa bất cứ loại phomat nào làm từ sữa cừu hoặc sữa dê… vì chúng đặc biệt không tốt cho bé.

7. Thực phẩm gây dị ứng:

Nếu bạn có tiền sử về dị ứng, bạn sẽ dễ dàng tránh được những tác nhân gây bệnh cho mình trong thời kỳ mang thai.

Tuy nhiên, tùy vào thể trạng của từng người, bạn cũng rất có thể bị dị ứng trong thai kỳ.

Vì vậy, bạn nên ngưng sử dụng tất cả các loại thực phẩmđang dùng nếu có các dấu hiệu dị ứng (ngứa, mẩn đỏ, sưng phù…) và đi khám để được điều trị kịp thời.

8. Gia vị quá nóng hay quá cay:

Các gia vị và chất phụ gia quá nóng hay quá cay (gừng, ớt, hạt tiêu...) cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn trong thời gianmang thai, gây hiện tượng nóng trong và táo bón với các bà bầu.

9. Đồ ngọt:

Trong thời kỳ mang thai, bạn nên hạn chế ăn quá nhiều đồ ngọt như kẹo, bánh và đồ ăn vặt... vì chúng có thể gây hiện tượng tăng cân quá nhanh.

Ngoài ra, hàm lượng đường khá lớn chứa trong các loại thực phẩmnày cũng có thể gây nguy cơ tiểu đường ở bé.

10. Đồ uống có chứa caffeine:

Trong thời kỳ mang thai, nếu bạn dùng thường xuyên các loại đồ uống có chứa caffeine (như caffe, chè, coca, nước tăng lực, soda, cocktail…) bạn sẽ có thể bị tăng nhịp tim và áp lực máu dẫn đến mất ngủ và đau đầu.

Không chỉ thế, nó còn ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi trong bụng, gây nguy cơ sảy thai và sinh non.

11. Rượu:

Phụ nữ mang thai và trong đang trong thời kỳ cho con bú đặc biệt không nên uống rượu vì có thể gây nguy hại không chỉ cho sức khỏe của mẹ mà còn ảnh hưởng đến cả bé.

Các nghiên cứukhoa học cũng đã chứng minh, chỉ cần một lượng rượu nhỏ mà mẹ uống vào trong thời kỳ mang thai cũng có thể gây dị tật ở thai nhi, sảy thai và sinh non.

12. Thuốc lá:

Khói thuốc lá không chỉ gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏecủa bạn mà còn gây nguy hại cho cả bé trong bụng.

Mẹ hút thuốc làm tăng nguy cơ thai chết lưu, thai phát triển chậm và bé sinh thiếu tháng.

Nếu trong thời kỳ mang thai (đặc biệt là 3 tháng đầu), mẹ hít phải khói thuốc lá (hút thuốc lá thụ động) cũng gây ảnh hưởng trầm trọng đến con.

Các món nên tránh khác:

- Quẩy: Trong quẩy có phèn chua (chứa nhôm - một chất vô cơ), ăn nhiều có nguy cơ bị down ở thai nhi.

- Rau bina (rau chân vịt): Cản trở việc hấp thu chất sắt dẫn đến thiếu máu.

Việc cần làm bây giờ là chị nên đi khám để được chẩn đoán nguyên nhân và được chỉ định điều trị trực tiếp sau quá trình thăm khám.

Chúc chị có một thai kỳ khỏe mạnh!

Bs.Thuocbietduoc

(St)