Những điều cần biết khi ăn chay

Rất nhiều người có quan niệm rằng, ăn chay có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, một số người ăn chay lại khỏe mạnh, sống lâu, ít bệnh tật trong khi một số người lại trở nên gầy gò, ốm yếu, xanh xao. Vậy ăn chay như thế nào là tốt cho sức khỏe? Chúng ta cùng tham khảo những điều cần biết khi ăn chay nhé!

Những ai không nên ăn chay?

Ăn chay là không ăn các thức ăn có nguồn gốc từ động vật, và ăn các loại thức ăn có nguồn gốc từ thực vật như; rau củ, trái cây, ngũ cốc,… Có ba hình thức ăn chay là: Ăn chay thuần túy (hay còn gọi là ăn chay hoàn toàn, ăn chay trường); ăn chay không tuyệt đối và ăn chay bán phần.

Việc ăn chay đúng cách giúp con người ngăn ngừa và hạn chế các bệnh về tim mạch, sỏi mật, xương khớp, ung thư,… Ngược lại, ăn chay không đúng cách sẽ gây ra những hậu quả không mong muốn cho sức khỏe.

Việc ăn chay đúng cách giúp con người ngăn ngừa và hạn chế các bệnh về tim mạch, sỏi mật, xương khớp, ung thư...

Theo Ths.BS Lê Thị Hải (GĐ Trung tâm tư vấn Phục hồi dinh dưỡng và Kiểm soát béo phì – Viện Dinhdưỡng Quốc Gia): “Chúng ta không nên ăn chay hoàn toàn. Vì như vậy, cơ thể sẽ có nguy cơ thiếu một số vitamin và khoáng chất như Sắt, Kẽm,… Mặc dù, sắt và kẽm cũng có trong thức ăn có nguồn gốc từ thực vật, nhưng giá trị thấp hơn so với các thực phẩm có nguồn gốc từ động vật. Đó là chưa kể đến nguy cơ suy dinh dưỡng do ăn uống thiếu chất”.

Ths.BS Lê Thị Hải tư vấn thêm: “Chúng ta nên ăn chay theo kiểu phối hợp, tức là ăn chay bán phần. VD như chúng ta có thể giảm ăn thịt đi, nhưng vẫn ăn cá, thủy hải sản. Hoặc là không ăn thịt, không ăn các thức ăn có nguồn gốc từ động vật nhưng vẫn ăn các sản phẩm từ động vật như trứng, sữa,… Đó vẫn là nguồn cung cấp đạm, cung cấp vitamin, đặc biệt là vitamin B12 rất cần thiết để chống lại tình trạng thiếu máu”.

Trước khi quyết định ăn chay, chúng ta nên lưu ý một vài điều sau:

- Nên phối hợp các loại thực phẩm với nhau như: Rau đậu với các loại hạt; ngũ cốc với rau đậu; ngũ cốc với các sản phẫm từ sữa,…

- Hạn chế ăn các thực phẩm chay công nghiệp. Bởi chúng đã được xử lý qua nhiều khâu nên dinh dưỡng bị thất thoát nhiều.

- Người ăn chay thường xuyên nên hạn chế dùng các loại thực phẩm có hàm lượng muối cao như: tương, cải muối, cà muối…, đặc biệt là đối với những người cao tuổi có tiền căn bệnh huyết áp, tim mạch, bệnh thận hay tiểu đường.

- Thực phẩm chay ít năng lượng nên người ăn chay thường mau đói. Vì vậy, để cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể, ngoài ăn đủ 3 bữa chính, chúng ta nên ăn thêm từ 2 đến 3 bữa phụ một ngày. Các bữa ăn cũng cần đa dạng và thay đổi món thường xuyên.

- Những người có tiền sử rối loạn ăn uống không nên ăn chay vì đôi khi nó tạo điều kiện cho bệnh rối loạn ăn uống bộc phát.

Một nghiên cứu năm 2009 cho thấy một mối tương quan chặt chẽ giữa ăn chay và ăn uống thiếu cân bằng. Kết quả cho rằng có khá nhiều người bị biếng ăn và ăn uống không ngon miệng, chán ăn… vì đã tự bỏ đói chính mình hoặc do sử dụng chế độ ăn thuần chay.

- Những người bị dị ứng thực phẩm. Đối với những người bị dị ứng với thực phẩm, chế độ ăn thuần chay có thể là khó khăn hoặc không thể đạt được hiệu quả. Đặc biệt là những người bị dị ứng nặng với tất cả các loại đậu, bao gồm đậu nành, và với hầu hết các loại hạt.

Những người này nếu ăn chay sẽ bị thiếu chất đạm trầm trọng. Người bị bệnh loét dạ dày có thể không hấp thu được dinh dưỡng đầy đủ từ một bữa ăn chay vì rau củ chứa nhiều gluten.
 

Tổng hợp

Nguồn: Sưu tầm - Tin mới/Người đưa tin

Nguồn: Tinmoi/Nguoiduatin


Những lưu ý khi ăn chay

Ăn chay giúp thanh lọc cơ thể. Tuy nhiên, nhiều người ăn chay trường vẫn có thể mắc các bệnh mãn tính như huyết áp, tiểu đường, tim mạch, rối loạn lipid máu...

So với chế độ dinh dưỡng thông thường, ăn chay có nhiều ưu điểm: chất đạm dễ tiêu hóa, ít gây dị ứng, lượng chất đạm vừa phải giúp giảm nguy cơ bệnh thống phong, giảm thải canxi qua đường thận, giảm nguy cơ sa sút trí tuệ lúc tuổi già; chất béo có nhiều acid béo không no và hoàn toàn không có cholesterol, có lợi cho tim mạch; dồi dào vitamin, khoáng chất, chất xơ, phytochemical từ rau trái giúp bảo vệ cơ thể, duy trì tuổi xuân, phòng chống ung thư…

Dù vậy, ăn chay cũng có thể gây một số bất lợi cho sức khỏe. Chất đạm trong các thức ăn thực vật không đủ acid amin thiết yếu; chất béo tuy không có cholesterol nhưng có các acid béo no, nhất là trong nước cốt dừa và các dạng bơ thực vật như margarine, shortening... không tốt cho tim mạch. Trong rau củ cũng có nhiều chất gây cản trở sự hấp thu các chất dinh dưỡng khác. Những người ăn chay trường thường dễ bị thiếu máu, loãng xương, giảm đề kháng… do thiếu các vi chất dinh dưỡng như acid folic, sắt, vitamin B12, kẽm, canxi…

Vì vậy, ăn chay chỉ có thể trở thành một cách ăn kiêng có lợi cho sức khỏe khi loại bỏ được các yếu tố nguy cơ nói trên. Nên chọn cách ăn chay kèm sữa, trứng và lưu ý kết hợp các thành phần trong bữa ăn.

Để cân đối chất đạm, nên trộn thêm các loại đậu vào gạo dùng nấu cơm hay cháo, hoặc ăn cơm với mè, đậu phộng, uống thêm một ly bột ngũ cốc sau bữa cơm.

Hạn chế tối đa nước cốt dừa và các loại chất béo đông đặc. Tránh chiên xào các loại thực phẩm trong dầu trước khi kho nấu để tránh làm tăng lượng chất béo trong khẩu phần.

Những món ăn lên men như tương, chao, cải muối, dưa cải, cà… có hàm lượng muối rất cao, chỉ nên dùng hạn chế và nên loại khỏi danh sách thực phẩm của những người cao tuổi có bệnh huyết áp, tim mạch, bệnh thận hay tiểu đường.

Chế biến qua nhiều công đoạn sẽ làm mất các vitamin dễ phân hủy như vitamin B2, B3, B6, B9, C… Vì vậy, nên chế biến thức ăn đơn giản nhất có thể: canh rau, đậu hũ kho hay chiên, xào thập cẩm… Dưỡng chất sẽ được bảo quản tốt nhất và không sinh thêm các thành phần có hại cho sức khỏe.

Với những người ăn chay trường, có thể sử dụng thêm vi chất dinh dưỡng dưới dạng thuốc bổ.

Với những người trẻ và khỏe mạnh, chỉ ăn chay một hai ngày trong tuần để thay đổi khẩu vị. Khi ăn chay trên một tuần hoặc muốn áp dụng ăn chay để phòng trị bệnh, thì bắt buộc phải quan tâm đến việc cân đối bữa ăn để đảm bảo một chế độ ăn phù hợp nhất cho sức khỏe. Nhìn từ góc độ dinh dưỡng, nếu khéo léo cân đối các thành phần dưỡng chất qua việc lựa chọn và chế biến thực phẩm thích hợp, thì chế độ ăn chay không liên tục (một ngày mỗi tuần, một tuần mỗi tháng hoặc ba tháng mỗi năm) thật sự là một chế độ ăn kiêng giúp bảo vệ sức khỏe và chất lượng cuộc sống.


Theo megafun.vn


Lưu ý khi nấu ăn chay


Ngày nay xu hướng ăn chay được mọi người hưởng ứng khá mạnh mẽ. Bởi món chay không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn cho bạn thân hình cân đối. Tuy nhiên, khi chế biến món chay cần lưu ý nhũng vấn đề sau