Ngoài việc dễ trồng, vị thơm ngon, rau diếp cá còn có nhiều công dụng chữa bệnh như: Chống nhiễm khuẩn, chống vi khuẩn, nâng cao sức đề kháng và lợi tiểu.
Diếp cá còn gọi là dấp cá -tiếng Hán gọi là ngư tinh thảo. Sách "Bản thảo cương mục" viết là trấp cá.
Tên khoa học của diếp cá là Houttuynia cordata Thunb thuộc họ lá dấp (saururaceae).
Là loại cây mọc hoang và được trồng làm rau. Được sử dụng làm thuốc chữa nhiều bệnh - bộ phận dùng là toàn cây tươi hoặc khô. Theo Đông y, tính vị diếp cá hơi lạnh, cay, hơi độc, đi vào kinh phế. Tác dụng chữa trĩ, đinh nhọt, sởi, đau mắt đỏ do vi khuẩn mủ xanh, bí tiểu tiện, phụ nữ kinh nguyệt không đều, có thể phối hợp với một số vị thuốc Nam khác chữa sốt xuất huyết. Thường dùng dưới dạng sắc hoặc ép nước cốt - chế dầu dấp cá để nhỏ mắt. Liều dùng thông thường loại cây khô từ 6 - 12g, hoặc cây tươi (dùng lá) từ 20 - 40g).
Theo sách "Nam dược thần hiệu" rau diếp cá vị cay, tanh hôi (có mùi tanh như cá), tính ấm mát, hơi độc, chữa chốc đầu, ghẻ lở, đau răng v.v. Sách "Bản thảo cương mục" cũng nói tương tự.
Sau đây xin giới thiệu một số phương thức chữa trị bệnh bằng rau diếp cá
Chữa sốt xuất huyết
Rau diếp cá, lá rau ngót, lá cỏ mực mỗi thứ 100g - sắc đặc uống làm nhiều lần trong ngày.
Chữa bệnh trĩ
Rau diếp cá dùng ăn sống hàng ngày - kết hợp lấy diếp cá giã nát và rịt vào nơi bị trĩ, băng lại mỗi ngày 1 đến 2 lần rất tốt.
Nếu trĩ đau nhức thì lấy diếp cá nấu sôi già đổ ra chậu để xông hậu môn, đến lúc nước còn ấm thì ngâm và rửa sạch vùng hậu môn bằng nước đó - sau lại giã rau diếp cá rịt vào chỗ bị trĩ và băng lại.
Chữa mụn nhọt sưng đỏ
Lấy vài lá diếp cá rửa sạch, giã nát, khi đi ngủ rịt vào mụn nhọt băng lại, sáng dậy bỏ ra - làm vài lần sẽ mau khỏi.
Chữa vú sưng tắc sữa
Dùng 20g cây diếp cá khô, táo đỏ 10 quả. Đổ vào 600ml nước, sắc còn lại 200ml, chia đều 3 lần uống trong ngày.
Chữa đau mắt đỏ
Rau diếp cá 10 lá, rửa sạch giã nhuyễn - dùng vải mỏng hoặc giấy xốp gói đắp lên mắt sẽ khỏi.
Chữa viêm tuyến sữa
Lá diếp cá 30g, lá cải trời 30g (cải trời tức hạ khô thảo nam), giã nát, thêm chút nước sôi để nguội vắt lấy nước cốt uống - còn bã chưng nóng với giấm rịt vào nơi sưng đau vài lần là khỏi.
Chữa đái buốt đái dắt
Rau diếp cá, rau má, rau mã đề mỗi thứ 50g rửa sạch, vò nát lọc lấy nước trong uống nhiều ngày sẽ khỏi.
Chữa trẻ lên sởi
Rau diếp cá một nắm sao sơ, sắc uống sẽ tiệt nọc - không tái phát.
Chữa viêm phổi do sởi
Rau diếp cá, rau dền đỏ, lá đậu săng, cam thảo đất mỗi thứ 15 - 20g. Đổ 3 bát sắc còn 1 bát chia 3 lần uống trong ngày.
Lưu ý: chỉ dùng trong điều kiện xa cơ sở y tế hoặc dùng kết hợp với điều trị Tây y.
Theo danh y Lê Trần Đức, khi mắc chứng viêm phổi, viêm ruột, viêm thận phù thũng, đi lỵ dùng 50g rau diếp cá sắc uống nóng thì khỏi. Còn bác sĩ Lê Minh lấy rau diếp cá khô 20g và 10 quả táo đỏ sắc với 600ml nước còn 200ml chia làm 3 lần uống trong ngày chữa được chứng viêm tai giữa.
Chữa kinh nguyệt không đều
Lá diếp cá 30 - 40g sắc uống thường xuyên sẽ khỏi.
Chữa chứng âm thư phát ở lưng
Lấy rau diếp cá giã nát vắt lấy nước cốt bôi lên chỗ lưng đau. Hoặc dùng lá chuối tươi gói lại, nướng chín rồi đắp vào chỗ đau. Nhớ chừa một lỗ chính giữa vùng đau để hơi độc tiết ra. Thay đổi nhiều lần trong ngày sẽ kết quả.
Dưới đây là một số công dụng cụ thể của rau diếp cá.
- Chữa sốt ở trẻ em: Rau diếp cá 30g để tươi, rửa sạch, giã nát, thêm nửa bát nước nguội vào đun sôi, để nguội và uống làm một lần; đồng thời, lấy bã đắp vào thái dương.
- Chữa kinh nguyệt không đều: Cây diếp cá 40g, ngải cứu 30g (cả hai đều dùng tươi). Rửa sạch cây diếp cá và ngải cứu, giã nhỏ lọc bằng nước sôi để nguội, lấy một bát nước thuốc, uống làm 2 lần trong ngày, uống liền 5 ngày, uống trước kỳ kinh 10 ngày.
- Chữa viêm âm đạo: Cây diếp cá 20g, bồ kết 10g, tỏi 1 củ (vừa). Cho tất cả vào nồi cùng với 5 bát nước đun sôi thật kỹ. Cho bệnh nhân xông hơi nóng vào chỗ đau, sau đó dùng nước đã nguội để ngâm, rửa chỗ đau. Ngày làm 1 lần, làm trong 7 ngày liền thì bệnh sẽ thuyên giảm hẳn.
- Chữa viêm tuyến vú: Lá diếp cá 30g (dùng lá tươi), lá cải trời (một loại rau dại mọc rất nhiều vào mùa xuân) 20g. Rửa sạch hai thứ lá trên, giã nhỏ, lọc bằng nước sôi để nguội lấy một bát nước thuốc, uống làm 2 lần trong ngày, cần uống 5 ngày liền.
- Chữa mụn nhọt sưng đỏ: Lá diếp cá ăn sống hoặc giã nát đắp vào chỗ mụn nhọt.
- Chữa táo bón: Sao khô 10g diếp cá, hãm với nước sôi khoảng 10 phút, uống thay trà hàng ngày. Uống trong 10 ngày. Lưu ý: Trong thời gian điều trị không được sử dụng các loại thuốc khác.
- Chữa bệnh viêm tai giữa: Lá diếp cá khô 20g, táo đỏ 10g, nước 60ml sắc còn 200ml chia uống 3 lần trong ngày.
- Chữa viêm phế quản: Lá diếp cá, cam thảo đất mỗi thứ 20g. Sắc đặc, uống dần trong ngày.
- Hỗ trợ điều trị sỏi thận: 20g diếp cá, 15g rau dệu, 10g cam thảo đất. Sắc uống ngày một thang, uống trong 1 tháng. Hoặc 100g diếp cá, sao vàng, hãm với 1 lít nước sôi trong 20 phút, uống thay nước hàng ngày, uống trong 2 tháng. Sau 2 tháng nếu muốn uống tiếp thì 7 ngày sau mới uống.
- Trị chứng đái buốt, đái rắt: 20g diếp cá, rau má, rau mã đề mỗi vị 40g rửa sạch, giã nát, lọc lấy nước trong. Ngày uống 3 lần. Thực hiện trong 7-10 ngày.
(st)