Tác dụng chữa bệnh của cây khổ sâm: trị đường tiêu hóa

Tên khác: Kê cốt hương, cù đèn, co chạy đón.

Mô tả: Đây là loại cây thấp, cao 1-1,5mét. Lá mọc so le, lá hình mũi mác, dài 5–9 cm, rộng 2–3 cm, bìa nguyên, đầu nhọn. Hai mặt lá có lông mịn, mặt dưới lá có ánh bạc. Hoa nhỏ trắng mọc thành chùm ở nách lá hoặc đầu cành, đơn tính cùng gốc. Mùa hoa quả tháng 5-8. Quả có 3 mảnh vỏ, hạt hình trứng, màu nâu.

Bộ phận dùng: Lá

Nơi sống và thu hái: Cây mọc hoang và được trồng ở khắp nơi, trong các vườn gia đình hoặc vườn thuốc ở các tỉnh phía Bắc Việt Nam. Thường trồng bằng gieo hạt hay trồng bằng cành vào mùa xuân, Thu hái lá khi cây đang có hoa, đem phơi hoặc sấy khô. Khi dùng sao vàng.

Tính vị, tác dụng: Lá Khổ sâm có vị đắng, hơi ngọt, hơi chát, tính mát hay bình, có tác dụng thanh nhiệt tiêu độc, sát trùng.

Công dụng: Chữa ung nhọt, lở loét, viêm mũi, ỉa ra máu, viêm loét dạ dày-tá tràng, lỵ, đau bụng, tiêu hoá kém. Ngày dùng 15-20g lá sao vàng, dạng thuốc sắc. Dùng ngoài lấy nước sắc đặc để rửa, chữa mụn nhọt, lở ngứa.

Bài thuốc kinh nghiệm: Có thể dùng một trong những bài thuốc sau:

Bài 1. Chữa loét dạ dày tá tràng: 

a. Phương 1:

Lá khổ sâm         12g

Lá khôi               40g

Bồ công anh       20g

Uất kim               12g

Hậu phác            12g

Ngải cứu             8g

Cam thảo            8g

Cách dùng: Sắc uống, hoặc nấu cao pha siro uống.

b. Phương 2 :

Lá khổ sâm                12g

Bồ công anh              12g

Nhân trần                   12g

lá Khôi                       10g

Chút chít                    10g

Cách dùng:  Tán bột, mỗi ngày uống 30g với nước đun sôi để nguội.

Bài 2. Chữa đau bụng lâm râm, hay sau khi ăn đau bụng, khó tiêu:

Lá Khổ sâm                    40g

dây ngấy hương 40g

Cách dùng: phơi khô, thêm 3 lát gừng, sắc uống. Thường dùng sắc 2 thứ lá trên uống thay trà.

Bài 3. Chữa kiết lỵ hay đau bụng đi ngoài:

Dùng lá Khổ sâm và lá Phèn đen mỗi thứ một nắm sắc uống, hoặc lá Khổ sâm, Rau sam, Cỏ sữa, Nhọ nồi, Lá mơ lông, mỗi vị 10g sắc uống, ngày 1 thang.

Bài 4. Chữa đau bụng không rõ nguyên nhân:

- Hái mấy lá Khổ sâm, nhai với mấy hạt muối; nếu có nôn hay sôi bụng thì nhai với một miếng gừng sống.

Bài 5. Chữa vẩy nến:

Khổ sâm                         15g

Huyền sâm                     15g

Kim ngân                       15g

Sinh địa                          15g

quả ké                             10g

Cách dùng: tán bột làm thành viên, ngày uống 20-25g.

 Bài 5. Chữa khắp mình nổi mẩn ngứa, muốn gãi luôn:

Dùng lá Khổ sâm, Kinh giới, lá Đắng cay, lá Trầu không, nấu nước xông và tắm rửa.