Thuốc tránh thai khẩn cấp làm chậm kinh
Cách uống thuốc tránh thai hằng ngày tốt nhất
Những biểu hiện sau khi uống thuốc tránh thai
Tiêm thuốc tránh thai gần đây đã được một bộ phận chị em phụ nữ tin dùng như biện pháp hữu hiệu và đơn giản hơn nhiều so với các biện pháp tránh thai khác. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia y tế cảnh báo tiêm thuốc tránh thai có thể gây những tác dụng phụ ngoài ý muốn.
GIẬT MÌNH VÌ TIÊM THUỐC TRÁNH THAI
Tác dụng phụ
Sau khi sinh cậu con trai thứ hai được 6 tháng thì chị Hoa (Mai Dịch, Từ Liêm) dính bầu. Vì đã sinh đủ 2 con nên hai vợ chồng chị quyết định “bỏ” thai. Nỗi đau phá thai khiến chị bị ám ảnh một thời gian dài sau đó. Chị liền tìm đến bác sĩ để đặt vòng. Song do không hợp nên chị bị sụt cân, rong kinh nhiều ngày liền. Chị Hoa lại phải đến bệnh viện để tháo vòng. Nỗi lo lại tiếp tục mang thai khiến chị tìm đến phương pháp tiêm thuốc tránh thai do được một người bạn mách (2 mũi/6 tháng).
Tiêm xong mũi thứ nhất, chị Hoa thấy mất kinh. Mấy tháng sau chị tiêm tiếp mũi thứ hai nhưng vẫn chưa thấy có kinh trở lại. Chị hết sức hoang mang nhưng cũng không biết phải làm sao vì thuốc đã tiêm vào rồi, đâu lấy ra được.
Có cùng hoàn cảnh với chị Hoa là chị Vân (Mỹ Đình, Từ Liêm). Nhưng điều đáng tiếc là chị Vân do kế hoạch chưa có con nên chị tiêm thuốc tránh thai. Sau ngày tiêm thuốc hai năm, vợ chồng chị muốn có con nhưng mãi vẫn không thấy. Tìm đến bác sĩ chị mới tá hỏa khi biết rằng nang trứng bị mỏng, niêm mạc bị teo nên chưa thể có kinh và có con được. Hiện chị đang hết sức lo lắng vì sợ bị vô sinh.
Theo bác sĩ Nguyễn Thu Hà, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội: Mỗi loại thuốc tránh thai như thuốc uống, tiêm bắp thịt, hoặc cấy dưới da, với những ưu điểm và nhược điểm riêng. Thuốc tiêm tránh thai DMPA (Dehydro Medroxy Progesterone Acetate) là loại thuốc tránh thai hiện đại có hormone progestin liều 150 mg. Nhằm mở rộng phạm vi lựa chọn biện pháp tránh thai, Bộ Y tế đã chỉ đạo triển khai sử dụng DMPA tại nước ta từ những năm đầu thập kỷ 90 của thế kỷ XX, cho đến nay nó đã được sử dụng phổ cập tại tất cả các tỉnh, thành phố trên cả nước. DMPA có thể được chỉ định cho bất cứ phụ nữ nào ở lứa tuổi sinh đẻ muốn dùng một biện pháp tránh thai tự chọn, và không có chống chỉ định.
DMPA có ưu điểm là tránh thai được lâu dài (3 tháng) và có hiệu quả tránh thai cao (99,6%). Với đặc tính liều dùng cao, hấp thu chậm nên thuốc luôn luôn có mặt trong cơ thể, phát huy hiệu lực cao, có thể coi như đình sản tạm thời. Cơ chế tác dụng của thuốc là ức chế rụng trứng gần như 100%. Ngoài ra, còn ức chế chất nhầy cổ tử cung cũng rất mạnh, khiến cho tinh trùng không thể thâm nhập được để lên buồng tử cung. Thuốc làm teo niêm mạc tử cung khiến trứng khó có khả năng làm tổ. Tuy nhiên với những phụ nữ chưa có con thì không nên sử dụng biện pháp tránh thai này.
Tăng nguy cơ ung thư vú
Một nghiên cứu gần đây của Mỹ cho thấy những phụ nữ sử dụng thuốc progestin dạng tiêm (được bán dưới nhãn thuốc Depo-Provera) trong thời gian từ một năm trở lên sẽ có khả năng mắc bệnh ung thư vú cao gấp 2,2 lần so với bình thường. Tuy nhiên, nguy cơ này cũng giảm dần sau khi ngưng tiêm thuốc vài tháng. Bên cạnh đó, những phụ nữ sử dụng hình thức tiêm thuốc trong thời gian ít hơn một năm sẽ không bị nguy cơ ung thư đe dọa.
Trước nghiên cứu của Mỹ, khá nhiều nước khác cũng đã cho rằng nguy cơ mắc ung thư vú leo thang có liên quan đến thuốc tiêm tránh thai (cụ thể là đến hợp chất DMPA trong thuốc).
Vì vậy trước khi sử dụng một biện pháp tránh thai, mọi người cần tìm hiểu kỹ xem loại nào phù hợp với mình để lựa chọn, tránh những rắc rối sau đó. Đồng thời nên đến gặp những bác sĩ sản khoa giàu kinh nghiệm để được tư vấn.
TÁC DỤNG PHỤ CỦA THUỐC TIÊM TRÁNH THAI
NGUY CƠ TỪ THUỐC VÀ VÒNG TRÁNH THAI
Tại Việt Nam, thuốc này không cần phải bán theo đơn, được sử dụng rộng rãi và mua bán tự do ở bất kỳ hiệu thuốc nào.
Người có khối u tuyệt đối không dùng
PGS.TS Nguyễn Viết Tiến, giám đốc Bệnh viện Phụ sản T.Ư, cho biết trong suốt quá trình làm việc của mình, ông chưa gặp trường hợp nào tử vong hay có biến chứng nặng nề liên quan đến Diane-35 hay loại thuốc tránh thai nào khác. Lý do là vì những biến chứng nặng do tác dụng phụ của thuốc như vón máu, đột quỵ, thuyên tắc tĩnh mạch... thường khó phát hiện liên quan đến thuốc và chỉ được phát hiện sau một thời gian dài sử dụng.
Những tác dụng phụ thường thấy hơn của thuốc tránh thai nói chung như căng tức ngực, đau đầu, xuất huyết dễ phát hiện hơn, thường xảy ra vào giai đoạn mới sử dụng thuốc hoặc đổi thuốc. Đa số những loại thuốc tránh thai hiện nay được cảnh báo cấm sử dụng đối với những người có tiền sử bản thân, gia đình bị các bệnh về huyết khối, khối u. Những người có bệnh tim mạch, béo phì, hút thuốc lá phải đặc biệt thận trọng.
TS Nguyễn Xuân Hợi, Trung tâm hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Phụ sản T.Ư, cho biết ngoài tác dụng tránh thai và hạn chế mụn trứng cá, hạn chế chứng rậm lông... ở phụ nữ, Diane-35 được nhiều người ưa chuộng vì ít gây hiện tượng tăng cân giống như thuốc tránh thai khác. Bản chất là thuốc tránh thai nên Diane-35 có tác dụng phụ tương tự các thuốc tránh thai khác. Những bệnh nhân u vú, u xơ tử cung tuyệt đối không được dùng thuốc tránh thai vì thành phần của thuốc khi vào cơ thể sẽ kích thích khối u phát triển.
Theo ông Tiến, chính việc sử dụng lâu dài thuốc tránh thai có thể khiến nhiều người không tuân thủ đúng lộ trình như quên uống thuốc, uống cách nhật hoặc bỏ dở giữa chừng uống loại thuốc khác..., từ đó dẫn đến kết quả điều trị không theo ý muốn. Nguy hại hơn, người dùng sẽ gặp những biến chứng không mong muốn (thường xảy ra khi bắt đầu uống thuốc và lúc đổi thuốc). “Mỗi loại thuốc ngừa thai thường chỉ phù hợp với một nhóm đối tượng riêng nên cần đến bác sĩ để được thăm khám trước và được chỉ dẫn cụ thể thay vì dùng thuốc tùy tiện” - ông Tiến nói.
Dùng thuốc phù hợp
Bác sĩ Nguyễn Thu Giang, phó viện trưởng Viện sức khỏe cộng đồng Ánh Sáng, khuyến cáo: Mặc dù tại hiệu thuốc, các thuốc tránh thai được bán không cần đơn, nhưng chị em nên tuân thủ nguyên tắc trước khi sử dụng thuốc tránh thai lần đầu phải được bác sĩ chuyên khoa khám, tư vấn kỹ càng. Giống mọi loại thuốc nội tiết khác, thuốc tránh thai có tác dụng phụ là kích thích khối u phát triển, nếu bệnh nhân đã tiềm ẩn khối u hoặc ung thư thì thuốc sẽ làm tăng nặng tình trạng bệnh. Việc thăm khám trước khi dùng sẽ loại trừ bệnh nhân có khối u, ung thư, có chống chỉ định với thuốc tránh thai hay không, trong trường hợp phải điều trị lâu dài bệnh nhân cần phải thực hiện khám kiểm tra khoảng sáu tháng/lần. Ngoài ra, cần đọc kỹ cũng như tuân thủ đúng tờ hướng dẫn sử dụng thuốc.
Bác sĩ Giang cũng cho hay nếu như đã tuân thủ đúng hướng dẫn vẫn xuất hiện các dấu hiệu bất thường như tiêu chảy, ói mửa, đau bụng, xuất huyết bất thường giữa chu kỳ..., bệnh nhân cần đến bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn cụ thể. Với thuốc tránh thai khẩn cấp, nguyên tắc quan trọng là không được dùng quá 2 liều/tháng vì tác dụng phụ nhiều hơn (chủ yếu là các hiện tượng ra máu bất thường, chậm kỳ kinh sau...). Đây là thuốc kê đơn nhưng hiện nay được sử dụng rất tràn lan, đặc biệt trong giới trẻ. Bác sĩ Giang cho rằng dù chưa chứng minh được mối liên quan giữa việc tránh thai không đúng phương pháp với tình hình gia tăng bệnh vô sinh, nhưng các bạn trẻ cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi quyết định sử dụng thuốc.
Gần đây, nhiều thông tin cảnh báo cẩn trọng khi sử dụng thuốc tránh thai, chị em tránh thai bằng biện pháp đặt vòng cũng hết sức cảnh giác, do trong quá trình co bóp tử cung, vòng tránh thai có thể xuyên qua thành tử cung để vào ổ bụng hoặc bàng quang. Vì vậy khi đã có vật thể lạ trong cơ thể (như vòng tránh thai), chị em nên định kỳ khám 6 tháng/lần hoặc đi khám trong các trường hợp đau bụng, ra máu bất thường.
Theo bác sĩ Hợi, vòng tránh thai hiện nay có các hình dạng như chữ T, vòng số 8 có cấu tạo bằng nhựa hoặc kim loại. Tùy vào chủng loại, mỗi vòng tránh thai có thời hạn sử dụng 5-10 năm. Tuy nhiên có nhiều trường hợp bỏ quên vòng tránh thai trong cơ thể trên 20-30 năm gây biến chứng nguy hiểm.
Những tổn thương thường thấy như nhiễm trùng, hoại tử ở các cơ quan bị vòng tránh thai bám vào, nếu không được chữa trị rất có thể dẫn đến tử vong.
NHỮNG PHƯƠNG PHÁP TRÁNH THAI BẠN CẦN BIẾT
Theo ước tính, hàng năm có khoảng 38% số người mang thai ngoài ý muốn – xấp xỉ 80 triệu người mỗi năm và có khoảng 42 triệu ca nạo phá thai trên toàn thế giới (số liệu từ Wikipedia). Phải thừa nhận hầu hết những trường hợp này đều là những người thiếu hiểu biết về các biện pháp tránh thai cần thiết nhất và hầu hết họ đều thuộc độ tuổi vị thành niên. Hãy tham khảo 10 phương pháp tránh thai dưới đây:
Bao cao su
Cách phổ biến nhất để không phải mang thai ngoài ý muốn, đồng thời ngăn chặn được hầu hết các bệnh tật lây qua đường tình dục, thậm chí cả AIDS là dùng bao cao su. Cách sử dụng bao cao su vừa tiện lợi lại có tính an toàn cao đối với cả nam và nữ giới. Hiện tại, đã có cả loại bao cao su dành cho nam và nữ nên bạn có thể hoàn toàn yên tâm chủ động sử dụng chúng bất cứ khi nào cần thiết.
Dùng bao cao su là cách phổ biến nhất để không phải mang thai
ngoài ý muốn. (Ảnh minh họa)
Thuốc tránh thai
Thuốc tránh thai có tác dụng ngăn chặn sự thụ tinh của tinh trùng và trứng, là cách khá phổ biến và được nhiều chị em tin tưởng dùng. Thuốc tránh thai có rất nhiều dạng nhưng theo lời khuyên của các chuyên gia, bạn nên sử dụng hàng ngày để không gây ảnh hưởng xấu tới cơ thể. Điều quan trọng khi dùng thuốc tránh thai là bạn phải nhớ uống hàng ngày và luôn mang theo bên mình. Loại thuốc này ra đời từ phong trào giải phóng phụ nữ thế giới những năm 1960.
Thắt ống dẫn tinh
Thắt ống dẫn tinh cũng là một phương pháp phổ biến ở nam giới như dùng bao cao su. Phương pháp này rất an toàn mà không ảnh hưởng gì đến sức khỏe cũng như khoái cảm của nam giới trong quá trình quan hệ vợ chồng.
Thắt ống dẫn tinh có tác dụng ngăn tinh trùng di chuyển ra túi tinh và tránh thụ thai. Thủ thuật không đụng chạm gì đến tinh hoàn nên không thể biến những người đàn ông cường tráng thành "hoạn quan" như nhiều cặp tình nhân lo ngại.
Triệt sản
Triệt sản là phương pháp đình sản phổ biến ở nữ giới. Cũng tương tự như thắt ống dẫn tinh, triệt sản ở nữ giới sẽ được cắt và thắt ống dẫn trứng. Khi đó trứng bị chặn lại, không thể gặp tinh trùng và đi đến tử cung được. Việc phẫu thuật triệt sản cho nữ giới phức tạp hơn nam giới nhưng lại không có hiệu quả cao bằng phương pháp thắt ống dẫn tinh.
Thuốc tránh thai có tác dụng ngăn chặn sự thụ tinh của
tinh trùng và trứng. (Ảnh minh họa)
Đặt vòng tránh thai
Vòng tránh thai là một trong những dụng cụ tránh thai phổ biến được các chị em tin tưởng dùng. Phương pháp này không hề gây đau đớn hay ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như đời sống tình dục của chị em. Nếu bạn đã có đủ con và không muốn sinh thêm, bạn nên tham khảo phương pháp đặt vòng tránh thai này. Tuy nhiên, để có một chiếc vòng tránh thai phù hợp và vừa vặn với cơ thể, bạn cần đến các trung tâm y tế để được tư vấn và sử dụng an toàn nhất.
Dù vậy, phương pháp này chỉ có tác dụng trong việc tránh thai chứ không thể bảo vệ bạn trước những bệnh lây nhiễm qua đường tình dục. Bao cao su mới là biện pháp an tòan để bảo vệ bản thân khỏi những bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.
Thuốc tránh thai khẩn cấp
Đây là phương pháp không được khuyến khích sử dụng rộng rãi trong việc ngăn chặn có thai. Loại thuốc này chỉ được sử dụng trong trường hợp cần thiết nhất. Nếu bạn đã trót quan hệ tình dục mà không dùng các biện pháp tránh thai nói trên thì bạn có thể dùng loại thuốc tránh thai khẩn cấp này. Thuốc tránh thai khẩn cấp có tác dụng ngăn ngừa việc có thai trong vòng 120 giờ sau khi quan hệ tình dục.
Trước khi sử dụng loại thuốc này, bạn nên đọc kỹ hướng dẫn để tìm hiểu rõ ràng về tác dụng cũng như tác hại do thuốc mang lại.
Phương pháp cho bú vô kinh
Cho bú vô kinh là một biện pháp tránh thai dựa vào khả năng không thụ thai do việc cho con bú đúng cách mang lại. Đây là một phương pháp tiện lợi, dễ thực hiện và có hiệu quả tránh thai cao đồng thời lại có lợi cho cả mẹ và bé. Dù vậy, phương pháp này chỉ sử dụng được đối với những bà mẹ đang nuôi con bằng sữa mẹ.
Để phương pháp này có hiệu quả tối ưu bạn phải tuân thủ những nguyên tắc sau:
- Người phụ nữ phải ở trong thời kỳ dưới 6 tháng sau khi đẻ.
- Người phụ nữ phải hay gần hoàn toàn nuôi con bằng sữa mẹ. Tức là không cho trẻ ăn phụ thêm bất cứ thứ gì hay nếu có thì chỉ là một lượng rất nhỏ nước, nước rau quả ép và không quá một lần mỗi ngày.
- Kinh nguyệt của người phụ nữ phải chưa trở lại bởi chúng ta biết rằng khi kinh nguyệt trở lại là lúc người phụ nữ đã có khả năng thụ thai.
Cho bú vô kinh là một biện pháp tránh thai dựa vào khả năng không thụ thai
do việc cho con bú đúng cách mang lại. (Ảnh minh họa).
Xuất tinh bên ngoài
Đây cũng là một trong nhưng phương pháp phổ biến ở những cặp đôi không thường xuyên gần gũi nhau và không muốn sử dụng các biện pháp tránh thai trên. Xuất tinh bên ngoài khá đơn giản và phụ thuộc chủ yếu vào cánh mày râu. Khi các chàng đã gần đạt cực khoái, thay vì xuất tinh trong âm đạo, họ sẽ xuất tinh ở bên ngoài, phương pháp này an toàn đến 90%.
Tính ngày kinh
Biện pháp tránh mang thai này không mấy khó khăn nhưng lại không hoàn toàn an toàn đối với chị em bởi chu kì kinh nguyệt của mỗi người là hoàn toàn khác nhau. Biện pháp này chỉ nên áp dụng với những người có vòng kinh thật đều đặn.
Kiêng giao hợp âm đạo
Kiêng giao hợp âm đạo – nghe có vẻ “khó chịu” đối với các cặp vợ chồng trong vấn đề quan hệ chăn gối. Bởi khi ở bên nhau, sự ham muốn được kích thích từ tế bào thần kinh não, cả hai luôn muốn được hòa quyện với nhau đến “tột bậc”. Nhưng để tránh mang thai ngoài ý muốn và bảo vệ hạnh phúc lứa đôi lâu dài, sử dụng biện pháp kiêng giao hợp cũng là điều bạn nên nghĩ đến.
Đây được xem là phương pháp tránh thai tự nhiên, hoàn toàn vô hại đối với cả nam và nữ, bất cứ ai cũng có thể sử dụng biện pháp này để bảo vệ mình và bạn tình. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi cả hai phải thực sự tỉnh táo và có khả năng kiềm chế cao.