Trang phục truyền thống của dân tộc Dao: khăn quấn đầu

Trang phục của phụ nữ dân tộc Dao Khâu dung dị với màu chàm là chủ đạo. Điểm tô trên bộ trang phục là màu đỏ bởi theo tâm linh của dân tộc Dao Khâu, màu đỏ tượng trưng cho sự may mắn. Bạc trắng là trang sức tô điểm thêm cho trang phục của phụ nữ các gia đình khá giả và còn là của hồi môn khi cô dâu về nhà chồng… và ấn tượng nhất là chiếc khăn quấn đầu, nó làm tôn vẻ đẹp dịu dàng của người người phụ nữ Dao Khâu.

Các cô gái trên 15 tuổi đến những cụ già Dao Khâu đều thông thạo cách quấn đầu. Bởi từ khi tôi còn nhỏ các cô gái đã được mẹ quấn đầu cho, rồi học quấn và sau này là dạy các con gái quấn đầu.

Cách quấn đầu của phụ nữ Dao Khâu rất tỷ mỉ và không hề đơn giản. Chiếc khăn quấn màu chàm dài 5 – 7 m (nặng trên 2kg). Khi quấn đến vòng thứ 3, thì bẻ gập 3 góc khăn rồi mới quấn tiếp để tạo hình dáng cân xứng, vuông vắn. Học quấn đầu là bài học khó, những cô gái thường phải nhờ mẹ, nhờ bạn quấn sao cho vuông vắn, chỉnh chu. Dưới chiếc khăn quấn đầu màu chàm, gương mặt xinh xắn của cô gái trông càng thêm e ấp.

Trong trang phục phụ nữ Dao Khâu, chiếc khăn quấn đầu hài hòa với các phần trang trí khác và giúp vấn mái tóc dài thêm gọn gàng. Bộ trang phục phụ nữ dân tộc Dao Khâu có sắc xanh của chiếc khăn lưng với những họa tiết thổ cẩm thêu tay trên thân quần (chủ yếu sử dụng chỉ màu đỏ) và chùm đồng bạc treo những tua chỉ màu từ cổ áo xuống lưng. Màu chàm được phối xen thêm trên thân áo và chiếc khăn quấn đầu nhấn nhá bằng các điểm gấp mép khiến cả bộ trang phục nổi bật, độc đáo hơn. Bộ trang phục không chỉ thể hiện rõ nét quan niệm nhân sinh quan của dân tộc Dao Khâu mà còn phù hợp với tiết trời se lạnh.

Nét văn hóa ấy thể hiện trong sự tỉ mẩn, khéo léo tạo bộ trang phục truyền thống, kể từ lúc nhuộm vải, đến thêu, may và cách mặc áo, quấn khăn; sự gìn giữ, bảo tồn nét đẹp văn hóa bằng cách truyền dạy lại cho thế hệ sau, và trên hết là tấm tình của người phụ nữ Dao Khâu thể hiện niềm yêu đất, yêu cảnh vật, con người quê hương.

Ngày nay, thường chỉ lúc đi dự đám cưới, dịp lễ, tết, lớp trẻ mới sử dụng vật trang trí này, còn lớp người trung tuổi Dao Khâu thì đã có thói quen này nên ngày ngày vẫn quấn đầu như một phần không thể thiếu trong bộ trang phục truyền thống.