Thời gian gần đây, tã giấy đã được các bà mẹ “ưu ái” sử dụng vì tính tiện lợi trong việc chăm sóc em bé. Thế nhưng, đây cũng là tác nhân chủ yếu khiến trẻ bị hăm.Một thống kê mới đây đã khiến nhiều người giật mình khi có tới 80% các bà mẹ gặp phải sai lầm trong việc dùng tã cho con.
Số lượng các bé bị viêm da do hăm tã chiếm 30%. Hơn 80% các mẹ gặp phải sai lầm trong việc dùng tã cho con.
Số lượng trẻ phải đi khám bệnh vì bị viêm da do tã lót (hăm tã) tăng lên đáng kể, lên tới hơn 30%. Nếu tình trạng hăm tã này kéo dài sẽ khiến trẻ bị tổn thương vùng sinh dục, viêm đường tiết niệu… ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của trẻ nhỏ.
Nhưng bạn đừng cho rằng, tã giấy là nguyên nhân khiến con bạn bị hăm, rất nhiều các bà mẹ cho con dùng tã vải cũng gặp phải trường hợp tương tự. Vấn đề nằm ở phương pháp sử dụng tã giấy như thế nào.
Nguyên nhân gây hăm tã
Trẻ sơ sinh thường hay bị chứng hăm tã. Đó là hiện tượng vùng háng, mông bị nổi mẩn đỏ, có thể vùng da này bị đau, rát.
Một trong những nguyên nhân là do trẻ nhỏ bài tiết liên tục, việc vệ sinh, thay tã không kịp thời hoặc bé bị ủ quấn trong tã quá lâu mà gây nên.
Hiện tượng này thường hay gặp ở các bé đeo tã giấy liên tục suốt ngày đêm.
Việc trẻ bị hăm là do da bị ẩm ướt kéo dài, không thông thoáng, nóng ẩm, ứ đọng quá lâu, đây chính là môi trường để vi khuẩn có trong nước tiểu “tấn công” làn da bé. Bạn nên giảm số giờ mặc tã cho bé vào ban đêm lẫn ban ngày và cố gắng không mặc khi không cần thiết. Lưu ý, thường xuyên thay tã cho bé để tránh nước tiểu ứ đọng quá lâu.
Thường xuyên thay tã cho bé để tránh nước tiểu ứ đọng quá lâu.
Bạn cũng nên thường xuyên thay đổi loại tã cho bé, tùy thuộc vào hoàn cảnh, điều kiện nhất định. Ví dụ, vào mùa hè trời nắng nóng, bé ra mồi hôi nhiều, bạn nên chọn loại tã siêu mỏng, nhẹ và thoáng mát. Khi trời se se lạnh hoặc khi bé ngủ, bạn có thể chọn loại tã siêu thấm để bé ngủ được ngon hơn.
Lựa chọn các loại tã giấy có khả năng thấm hút tốt, chống hăm, sử dụng nhiều tinh chất tự nhiên, có chất siêu dẫn thấm ngược và mặt đáy biết thở để da bé luôn được khô thoáng. Bạn cũng nên lưu ý chọn loại vừa với cỡ của bé để khi mặc vào, miếng dán sẽ nằm trên miếng nhựa của tã.
Thường xuyên để ý, nếu bé đi tiêu thì phải thay tã ngay. Khi thay tã, bạn vệ sinh sạch sẽ và lau khô thoáng cho bé.
Nếu thấy bé bị viêm da thì phải ngừng ngay việc mặc tã cho bé, làm khô thoáng và sạch sẽ vùng da bị viêm, nếu vẫn không khỏi, bạn hãy mang đến bác sĩ chuyên khoa để có phương pháp chữa trị tốt nhất.
Dấu hiệu và triệu chứng
- Da bị mẩn đỏ
- Hăm thường xuất hiện ở vùng bụng, bộ phận sinh dục và trong các kẽ da ở đùi và mông
- Vùng da bị hăm thường nóng hơn các vùng da bình thường khác
- Bé có thể khó chịu, đặc biệt là khi bạn thay tã hoặc lau vùng mặc tã cho bé
Các trường hợp bị nặng có thể gây đau đớn cho bé và xuất hiện các vết loét.
Hăm da có phổ biến?
Hăm da rất phổ biến. Tất cả trẻ em đều bị một dạng hăm da nào đó một vài lần. Một số trẻ em phải nhập viện vì bị mẩn đỏ. Hăm da còn thường xuất hiện sau khi thức ăn hàng ngày của bé có thêm các loại thực phẩm cứng hoặc khi bé đang dùng thuốc kháng sinh. Các yếu tố khác dẫn đến hăm da là da thường liên tục bị ẩm ướt hoặc thay tã không thường xuyên, bị tiêu chảy và sử dụng loại quần chứa nhiều chất ni lông để mặc ngoài tã.
- Nhiều trẻ em ở độ tuổi từ 4 đến 15 tháng tuổi bị hăm da
- Hăm da thường gặp nhất ở trẻ từ 8 đến 10 tháng tuổi
-Hăm da thường dễ xuất hiện hơn ở các bé đi tiêu tiểu nhiều, đặc biệt là bé ngủ suốt đêm mà không được thay tã
- Hăm da thường xuất hiện ở những trẻ bắt đầu ăn thức ăn cứng
- Hăm da dễ thường dễ thấy ở những trẻ đang dùng thuốc kháng sinh
- Trẻ cũng thường bị hăm da khi mẹ bé đang dùng thuốc kháng sinh
- Trẻ có làn da đang ở trong tình trạng nhạy cảm như bị chàm bội nhiễm thường dễ bị hăm da hơn
Hăm da có lây không?
Thường thi hăm da không lây lan
Điều trị bằng cách nào?
Cởi tã cho bé và để da bé được tiếp xúc với không khí. Cho bé mặc các loại tã lót ít lớp, thoáng hoặc đặt bé trên tấm vải lót, trên tấm nhựa. Dành thời gian cho bé được chơi đùa.
- Nếu bạn đang cho bé dùng loại khăn lau chỉ sử dụng 1 lần và bé bị mẩn đỏ, bạn nên chuyển sang dung sản phẩm của một nhà sản xuất khác hoặc là ngưng sử dụng loại sản phẩm này. Dùng nước sạch để vệ sinh cho bé là tốt nhất.
- Một số sản phẩm có thể gây kích ứng làn da non nớt của bé. Nếu bạn đang dùng bột giặt, chất tẩy mạnh hoặc nước xả vải, bạn nên chuyển sang dùng sản phẩm của nhà sản xuất khác hoặc ngưng sử dụng các loại sản phẩm này.
- Thoa thuốc mỡ hoặc dầu lên mông bé. Cách làm này giúp bảo vệ da bé. Thoa cho bé sau mỗi lần thay tã.
- Tránh dùng các sản phẩm của người lớn cho da bé
-Bạn có thể đổi loại tã cho bé nếu bạn cho rằng loại tã bé đang sử dụng có thể làm bé bị kích ứng da hoặc hăm da
- Tránh sử dụng các loại bột phấn. nếu hít vào, chúng có thể gây kích ứng có phổi của bé
- Tránh dùng bột bắp. nó có thể giúp vi khuẩn sinh sôi trong vùng da tiếp xúc với tã của bé.
Có thể đề phòng hăm da không?
- Giữ vùng da mặc tã khô và sạch. Thường xuyên thay tã cho bé. Trẻ em thường dùng 6-8 tã trong vòng 1 ngày.
- Tránh sử dụng các loại khăn lau sử dụng 1 lần. Chúng có thể gây kích ứng hoặc khô da bé. Rửa vùng da mang tã của bé bằng nước sạch sau mỗi lần thay tã. Vỗ nhẹ vào da bé để làm sạch. Không được chà mạnh vào da.
- Tránh dùng các loại xà phòng mạnh. Các loại xà phòng dịu nhẹ là tốt nhất. Dùng xà phòng 1 lần mỗi ngày là đủ
- Vỗ nhẹ vào vùng mang tã để làm khô sau khi rửa sạch. Không nên chà mạnh hoặc dùng máy sấy tóc để làm khô vùng da này.
- Tránh cho bé mặc các loại quần chứa nilong. Chúng làm cho vùng da mang tã của bé không đủ thoáng để tiếp xúc với không khí.
- Tránh mang các loại tã quá chật cho bé, vì chúng có thể chà mạnh lên da bé
- Dùng các loại bột giặt nhẹ để giặt tã lót cho bé
- Tránh dùng nước xả vài hoặc miếng giảm tĩnh điện khi giặt tã
Hăm da sẽ khỏi trong bao lâu?
- Các trường hợp hăm da nhẹ có thể tự khỏi sau 3-4 ngày
- Một số trường hợp hăm sẽ bớt sau vài ngày, và phải điều trị
- Hăm da có thể hết hẳn trong một vài tuần lễ
Khi nào cần đi khám?
Thông thường, hăm da rất dễ điều trị và sẽ bớt trong vài ngày sau khi đã được điều trị tại nhà. Nếu như những biện pháp điều trị thông thường như thường xuyên thay tã và thoa thuốc mỡ sau vài ngày vẫn không bớt, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ. Trong một số trương hợp, hăm tã có thể dẫn đến nhiễm khuẩn phái sinh, đòi hỏi phải điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ. Bạn nên đưa bé đến khám tại bệnh viện nếu vết hăm trở nên trầm trọng hơn dù đã được chữa trị tại nhà nếu tình trạng hăm xảy ra cùng với các triệu chứng sau đây:
- Sốt
- Phồng rộp hoặc mưng mủ vùng da hăm
- Chảy máu
- Vùng da chai cứng
- Các đốm đỏ tập trung tạo thành vùng da cứng đỏ với một đường viền hình vỏ sò
- Mưng mủ hoặc chảy mủ
Cách tốt nhất để điều trị hăm tã cho trẻ
Đối với trẻ sơ sinh, việc sử dụng tã giấy (bỉm) hoặc việc vệ sinh không đúng cách là những nguyên nhân gây ra tình trạng hăm tã ở trẻ.
Dưới đây là vài cách cơ bản để mẹ có thể tự điều trị dứt điểm tình trạng hăm tã cho trẻ tại nhà:
- Hãy giữ cho em bé luôn sạch sẽ và khô ráo bằng cách thay tã thường xuyên. Điều này có nghĩa là cha mẹ nên chú ý kiểm tra tã của trẻ để thay ngay cả là ban đêm.
- Hãy vệ sinh, rửa sạch, kỹ càng cho trẻ mỗi lần thay tã. Cha mẹ có thể dùng bông gòn hoặc khăn bông mềm để lau khô cho trẻ. Tuyệt đối không chà xát để tránh gây tổn thương cho vùng da của trẻ!
- Sử dụng thuốc mỡ ngoài da để tạo thành một lớp màng bảo vệ da cho trẻ sau mỗi lần thay tã lót. Bằng cách này, cha mẹ có thể giúp bảo vệ da bé tránh bị kích ứng từ phân và nước tiểu. Trên thị trường có một số loại thuốc mỡ dùng ngoài da như oxit kẽm trắng... tạo thành một lớp dày bên ngoài da của trẻ sẽ rất tốt trong việc bảo vệ làn da mỏng và nhạy cảm cho trẻ.
- Khi quấn tã cho trẻ, mẹ nên chú ý để tã của trẻ lỏng lẻo, sử dụng tã có lỗ thoáng khí như vậy sẽ làm cho không khí xung quanh vùng đóng tã của trẻ lưu thông tốt hơn. Nếu em bé của bạn mặc tã vải, không nên sử dụng thêm quần nilon hoặc miếng lót nilon gây bí hơi cho phần được quấn tã của trẻ.
- Khi thời tiết ấm áp, bạn có thể để bé chơi ở trong căn phòng thoáng mát và cùng với việc vệ sinh sạch sẽ, hãy tạm thời không đóng tã (bỉm) và ngừng bôi thuốc mỡ càng lâu càng tốt bởi khi tiếp xúc với không khí thoáng mát và sạch sẽ, tốc độ chữa hăm tã cho trẻ sẽ nhanh hơn rất nhiều.
- Các mẹ cũng hãy xem xét đến việc cho trẻ ngủ mà không dùng tã (bỉm), chỉ cần lót bên dưới mông trẻ một tấm vải chống thấm, bảo vệ cho chiếc đệm là được. Như vậy phần bên dưới của trẻ sẽ luôn được thông thoáng và việc hăm tã sẽ nhanh chóng bị đẩy lùi.
Hăm tã ở trẻ thường xuất hiện do nhiễm trùng bởi nấm men, và có thể điều trị tại nhà bằng một vài loại thuốc kháng nấm để bôi cho trẻ quanh khu vực mặc tã. Tuy nhiên trong trường hợp trẻ bị sốt và những nốt phát ban (vùng da bị đỏ) không biến mất sau vài ngày điều trị tại nhà thì cha mẹ nên nhờ tới sự giúp đỡ của các bác sỹ.
Phòng tránh hăm tã cho trẻ sơ sinh
Những năm đầu đời, da trẻ rất mong manh, dễ mắc các bệnh như rôm sảy, hăm kẽ, mụn nước, bóng nước, chàm. Nặng hơn, da trẻ dễ bị tấn công bởi các vi khuẩn gây bệnh (cầu khuẩn) gây chốc, nhọt, u mềm lây, thủy đậu và đặc biệt là hăm tã.
Vì vậy, việc chăm sóc da và giữ vệ sinh cho trẻ không hề đơn giản, đòi hỏi người mẹ phải quan sát, theo dõi hằng ngày.
Theo BS CKII Nguyễn Thị Hạnh Lê (Phó giám đốc BV Nhi Đồng 2): Hăm tã thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh, biểu hiện của bệnh là các dát đỏ ở vùng quấn tã (mông, đùi trên, bụng dưới). Da vùng quấn tã có biểu hiện cấp tính như: các dát màu đỏ tươi, bóng, tiết dịch sau đó bong vảy.
Ngoài ra, bệnh còn có một số triệu chứng khác như đỏ da, vảy nến, u hạt lan tỏa, giảm sắc tố, vết trợt… và có thể gây tổn thương vùng sinh dục, viêm hạch bẹn, ở trẻ nam gây viêm nhiễm hệ tiết niệu cấp tính.
Cẩn thận với tã giấy
Hiện nay, do công việc bận rộn, nhiều bà mẹ ít có thời gian chăm sóc con nhỏ nên xu hướng dùng tã giấy nhanh và tiện dụng thay thế cho tã vải ngày càng nhiều. Các bà mẹ nên cẩn trọng khi mua chọn tã giấy an toàn cho trẻ vì thị trường hiện có bán nhiều loại tã giấy với giá rẻ (chưa đến 20.000 đồng/10 miếng), loại tã này giấy rất đen, được lót bên dưới một lớp nilông, không hề tốt cho da trẻ nhỏ. Một số loại tã có uy tín trên thị trường, đã được kiểm nghiệm và an toàn thì lại bị “nhái”.
Ngoài ra, hăm tã cũng xuất phát từ việc cha mẹ thiếu kỹ năng chăm sóc trẻ: mặc tã cho trẻ quá chật, ít thay tã làm ảnh hưởng đến làn da còn nhạy cảm; khiến tích tụ chất dơ trong kẽ da, tạo điều kiện cho vi trùng và nấm phát triển. Nồng độ pH của nước tiểu để lâu cũng dễ làm nhiễm trùng da, gây kích ứng da, nhiễm trùng tiểu và thậm chí có thể dẫn đến nhiễm trùng máu.
Phòng tránh hăm tã
Để phòng tránh bệnh ngoài da và hăm tã cho trẻ, BS. Hạnh Lê khuyên các bà mẹ lưu ý:
- Thay tã lót thường xuyên, lau khô vùng bẹn và mông bằng nước ấm cho trẻ sau khi trẻ đi đại tiện, tiểu tiện; phải dùng vải mềm và có chức năng thấm hút tốt, phù hợp với cơ thể trẻ .
- Khi thay tã cho trẻ, nếu thấy vùng mông, các kẽ đùi… của trẻ có màu đỏ, không nên bôi phấn rôm lên vì làm như vậy dễ gây nhiễm trùng da cho trẻ.
- Mặt khác, cần cho trẻ uống đủ nước, tập cho trẻ ăn nhiều rau xanh, trái cây khi trẻ biết ăn, các bà mẹ đang cho con bú cũng cần bổ sung hằng ngày nhiều vitamin và khoáng chất để trẻ nhận được đủ chất dinh dưỡng hơn nữa trong sữa mẹ.
Kinh nghiệm hay của các mẹ
Theo chị Nga (Lào Cai) kinh nghiệm chống hăm cho con là cần vệ sinh vùng quấn tã và thay bỉm thường xuyên, nhất là sau khi bé “ị”. Vì nếu chất thải bị bọc trong bỉm lâu, cọ xát với làn da của bé thì rất dễ gây hăm. Dù rất “xót” tiền nhưng cứ khoảng 4 tiếng đồng hồ, chị lại thay bỉm cho con một lần. Tuyệt đối không lười lau rửa cho con vì mỗi lần tè ra, nước tiểu đọng lại ở vùng kín của bé.
Còn chị Hòa (Nam Định) mỗi khi thay tã cho con, chị thường lau rửa cho bé bằng nước trà xanh ấm. Sau đó lấy khăn xô thấm khô, rồi dùng kem chống hăm bôi lên một lớp mỏng cho con. Bên cạnh đó, chị cũng thường xuyên thay tã cho con chứ không bao giờ để quá lâu. Và khi có điều kiện, chị Nga thường để cho con được "thông thoáng" mà không cần đóng bỉm. Thời gian này các mẹ sẽ khá vất vả vì con tè nhiều lắm, nhưng còn hơn ủ bé suốt ngày trong tã giấy, sau đó cho con tắm rồi lại mặc tã. Mỗi lần thay tã chị đều bôi một lớp kem chống hăm mỏng cho con.
Để phòng tránh hăm tã cho con ngay từ đầu, thì việc chọn loại bỉm xịn một chút lại là lựa chọn của mẹ bé Mít. Chị chia sẻ kinh nghiệm chọn bỉm cho con như sau: Các mẹ nhớ chọn tã có vách chống tràn mềm sẽ giúp con bớt cọ xát, mẩn ngứa. Mặt tiếp xúc làm bằng chất liệu thông thoáng mềm mỏng cũng giúp trẻ dễ chịu hơn trong sinh hoạt.
Khi mua bỉm, các mẹ nên chọn loại có màng đáy thoáng dạng vải, không quá dầy sẽ thích hợp hơn đối với làn da nhạy cảm của bé, nhất là vùng đùi nơi tiếp xúc với đáy tã. Có thể chọn mua 2 loại bỉm, loại thường thì dùng ban ngày (thay thường xuyên); loại tốt hơn dùng ban đêm (thay ít hơn).
(ST)