Món ăn trị bện viêm mũi dị ứng
Video Clip: Cách chữa bệnh viêm mũi dị ứng theo thời tiết
1. Viêm mũi dị ứng là gì ?
Là bệnh lý của niêm mạc mũi.
Khi chúng ta hít phải vật lạ trong không khí, tác nhân này đủ mạnh hay mũi ta quá nhạy cảm với chúng, sẽ gây ra phản ứng dị ứng ở mũi, biểu hiện bằng nhảy mũi, ngứa mũi, nghẹt mũi, chảy nước mũi …
2. Những tác nhân gây viêm mũi dị ứng được gọi là dị ứng nguyên, bay lẫn trong không khí, chúng có thể là :
-Phấn hoa
-Bụi nhà (trong đó có con mạt)
-Nấm mốc
-Bụi khói công nghiệp
-Lông thú : chó, mèo
-Hoá chất, đặc biệt là nước hoa …
3. Đối tượng dị ứng
Có bị dị ứng hay không tùy vào cơ địa, tố chất di truyền của riêng người đó, không phải tất cả mọi người tiếp xúc với dị ứng nguyên đều mắc bệnh dị ứng. Tiền sử gia đình rất quan trọng :
-Cha mẹ đều bị dị ứng, sẽ có tỉ lệ con bị dị ứng cao, chiếm khoảng 50%.
-Chỉ cha hoặc mẹ bị dị ứng thì tỉ lệ này là 30%.
4. Sự xuất hiện phản ứng dị ứng xảy ra theo 2 giai đoạn :
-Giai đoạn sớm : ngay sau khi tiếp xúc dị ứng nguyên.
-Giai đoạn muộn : 3-11h sau tiếp xúc dị ứng nguyên và kéo dài nhiều ngày, tuần.
Sự tiếp xúc dị ứng nguyên liên tục gây tình trạng viêm mạn tính với độ trầm trọng có thể tăng dần, kết hợp với sự tăng nhạy cảm của mũi.
5. Triệu chứng chính
-Nhảy mũi : từng cơn, nhất là khi tiếp xúc với dị ứng nguyên.
-Ngứa mũi, mắt.
-Nghẹt mũi 2 bên hay đổi bên.
-Chảy mũi nước.
Bệnh nhân có thể chảy mũi sau họng, gây khịt mũi, hắng giọng và ho. Nghẹt mũi phải thở bằng miệng gây khô họng, viêm họng, khàn tiếng…
Trẻ em ít có triệu chứng điển hình trước 2 tuổi.
Viêm mũi dị ứng nằm trong nhóm bệnh dị ứng, có thể xuất hiện riêng rẽ hoặc phối hợp với suyễn, nổi mề đay, chàm da …
6. Tác hại
Ảnh hưởng trầm trọng đến sức khoẻ và khả năng lao động của bệnh nhân.
Biến chứng :
-Viêm xoang, polype mũi
-Viêm họng, viêm thanh quản
-Viêm tai giữa
-Viêm mũi quá phát
-Suyễn
7. Vấn đề điều trị
·Tránh tiếp xúc với dị ứng nguyên : không nuôi chó, mèo nếu dị ứng với lông thú, diệt chuột, chống nấm mốc, giữ nhà khô sạch, thoáng khí …
·Dùng thuốc : hiệu quả nhất nếu uống trước khi tiếp xúc dị ứng nguyên, sẽ ngăn được triệu chứng ngứa mũi, chảy mũi, nhảy mũi …
·Dùng nước muối sinh lý thường xuyên để rửa mũi.
·Phẫu thuật :không chữa được viêm mũi dị ứng, nhưng phẫu thuật giải quyết được những lệch lạc trong cấu trúc mũi, có thể giảm 30-60% triệu chứng.
·Phương pháp giải mẫn cảm đặc hiệu :về lý thuyết là điều trị triệt để tận gốc. Tuy nhiên, phương pháp này phức tạp, tốn kém, không phải lúc nào cũng thành công.
8. Tình hình viêm mũi dị ứng
-Ở các nước phương Tây, mỗi năm có 4 mùa rõ rệt thì số người mắc bệnh viêm mũi dị ứng theo mùa gấp đôi số người bi thể bệnh viêm mũi dị ứng viêm mũi dị ứng quanh năm. Ở Mỹ, có khoảng 20% dân số bị viêm mũi dị ứng.
-Ở vùng nhiệt đới như nước ta, số người bị viêm mũi dị ứng quanh năm nhiều hơn.
-Trong vài thập niên qua, tỉ lệ viêm mũi dị ứng tăng cao ở những nước công nghiệp phát triển. Ô nhiễm môi trường và sự xuất hiện dị ứng nguyên mới giữ vai trò quan trọng.
-Số người bị viêm mũi dị ứng tăng dần tại thành phố Hồ Chí Minh trong những năm gần đây. Những trường hợp bị viêm mũi dị ứng từ môi trường làm việc như các xí nghiệp da giày, cắt may, hoá chất …tăng đáng kể.
Viêm mũi dị ứng là hiện tượng mũi bị viêm, sưng tấy do dị ứng với các tác nhân trong và ngoài cơ thể như bụi, khói, lông, tơ, thời tiết, nhiệt độ, độ ẩm, áp suất không khí....Tuy không đe doạ tính mạng, nhưng viêm mũi dị ứng lại gây những khó chịu đáng kể cho người bệnh trong thời gian kéo dài. Nó thường kết hợp với viêm tai giữa, viêm mũi xoang, suyễn... Đa số những người bị viêm mũi dị ứng là dưới 45 tuổi, nhiều nhất ở độ tuổi 21-30.
Hiếm hơn là do dị ứng với thức ăn.
Mục tiêu của điều trị là làm thuyên giảm triệu chứng và cách tốt nhất là tránh tiếp xúc với dị nguyên (các tác nhân gây ra dị ứng).
Có 3 phương thức căn bản để điều trị viêm mũi dị ứng:
Về mặt khoa học, điều đầu tiên cần làm là phải tránh các tác nhân gây kích thích và kiểm soát môi trường sống. Tuy nhiên trong thực tế, đa số bệnh nhân không thể hoặc không muốn thực hiện điều này, vì vậy uống thuốc là phương pháp được lựa chọn nhiều nhất. Chỉ khi 2 biện pháp này thất bại thì người ta mới xem xét đến phương pháp thứ 3 là thay đổi miễn dịch (miễn dịch liệu pháp - immunotherapy).
Ngoài ra, mặc dù viêm mũi dị ứng thường được điều trị nội khoa, nhưng trong một số trường hợp người ta cần đến phẫu thuật. Đó là khi cần giải quyết bệnh tích ở những bệnh nhân viêm mũi dị ứng tiến triển tạo nhiều polyp (thường gọi là thịt dư), hoặc niêm mạc cuốn mũi thoái hoá quá mức gây nghẹt mũi nhiều không thể phục hồi dù đã uống thuốc tích cực.
Các nhà khoa học vẫn chưa giải thích được tại sao một số người lại quá nhạy cảm với phấn hoa, bụi nhà... trong khi những yếu tố này vô hại với những người khác. Do nhận thấy tình trạng viêm mũi dị ứng thường có tính chất gia đình nên họ cho rằng bệnh có một phần nguyên nhân di truyền.
Hầu hết các phần tử lơ lửng trong không khí có nguồn gốc cơ thể sống đều có thể gây viêm mũi dị ứng, chẳng hạn như tóc, da, lông vật nuôi. Với những người dị ứng với phấn cỏ, bệnh sẽ xuất hiện vào đầu mùa hè; với các trường hợp nhạy cảm với phấn hóa, bệnh sẽ xuất hiện vào mùa xuân. Ở nhiều người, bệnh diễn tiến quanh năm và nặng lên vào một mùa cao điểm.
Triệu chứng điển hình của viêm mũi dị ứng là hắt hơi hàng tràng (có khi trên 10 cái), chảy nước mũi giàn giụa, mắt đỏ và ngứa (càng dụi càng ngứa), khô họng, ngạt mũi. Các biểu hiện này tồn tại trong vòng 15-20 phút, sau đó giảm dần. Số cơn xuất hiện trong ngày thùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh. Do các dị nguyên trong không khí quá nhỏ, không nhìn thấy được nên rất khó tiên lượng được là khi nào bệnh nhân có cơn viêm mũi dị ứng (chẳng hạn, nếu dị ứng với lông mèo, bạn có thể xuất hiện cơn bất cứ lúc đi qua nơi có dị nguyên này).
Viêm mũi dị ứng tuy không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng thường làm giảm năng suất lao động và chất lượng cuộc sống. Nhiều nghiên cứu cho thấy, căn bệnh này rất dễ dẫn đến viêm xoang và các chứng nhiễm khuẩn đường hô hấp trên.
Để phòng chống các cơn viêm mũi dị ứng, bệnh nhân nên hạn chế đi ra ngoài vào mùa phấn hoa. Nếu cần ra ngoài, nên đeo kính râm và tránh dụi mắt. Trong trường hợp bệnh không theo mùa mà xảy ra quanh năm, cần đi khám để phát hiện dị nguyên (xem dị ứng với chất gì) nhằm tránh hoặc hạn chế tối đa việc tiếp xúc với nó. Ngoài ra, cần đưa các loại cây cảnh, vật nuôi ra khỏi phòng ở.
Rất nhiều loại thuốc kháng histamin có thể làm giảm triệu chứng viêm mũi dị ứng. Tuy nhiên, chúng thường có các tác dụng phụ như gây buồn ngủ, khô mũi, miệng... Đôi khi những tác dụng phụ này lại khiến bệnh nhân khó chịu hơn là biểu hiện bệnh. Để tránh tác dụng phụ toàn thân, có thể sử dụng các dung dịch corticoid dạng xịt vào hốc mũi. Dĩ nhiên, việc dùng thuốc phải do bác sĩ điều trị chỉ định.
Tất cả các thuốc trên chỉ có tác dụng ngăn chặn các triệu chứng chứ không điều trị được gốic bệnh. Vì vậy, cách bảo vệ mình tốt nhất của những người có cơ địa mẫn cảm vẫn là tránh tiếp xúc với các dị nguyên.
BS Phạm Thắng, Sức Khoẻ & Đời Sống
Phân loại viêm mũi dị ứng (có chu kỳ và không có chu kỳ) và so sánh với viêm mũi cấp và viêm xoang
Mũi là cửa ngõ của đường hô hấp, có chức năng sinh lý rất quan trọng là làm ấm, làm ẩm và lọc sạch không khí để thở. Ngoài ra mũi còn đảm nhận chức năng khứu giác (ngửi) và đóng vai trò như một hòm cộng minh, cộng hưởng trong phát âm.
Khi nghiên cứu về chức năng của mũi, người ta còn thấy mũi có globuline iga bảo vệ niêm mạc mũi. Như vậy, khi mũi bị viêm, tất cả các chức năng sinh lý trên đều ít nhiều bị ảnh hưởng, không có lợi cho sức khỏe con người.
Viêm mũi cấp
Đây là mẫu, bạn có thể sửa lại ảnh, màu nền, kích cỡ của bảng tùy theo nhu cầu.
Viêm mũi cấp tính là bệnh thường gặp nhất là ở trẻ em. Bệnh lây truyền nhanh qua không khí, đặc biệt vào những lúc thay đổi thời tiết như đôngxuân hoặc xuân-hè.
Phần lớn các ca bệnh do virus gây ra. Đầu tiên, bệnh nhân bị ngứa mũi, hắt hơi, nặng đầu, đau lưng, mỏi chân tay và các khớp xương. Sau đó chảy nước mũi (lúc đầu trong, mấy ngày sau dần đặc như lòng trắng trứng). Bệnh nhân ngạt mũi, nhức đầu, hơi sốt, người mệt mỏi. Khám mũi thấy niêm mạc mũi sung huyết đỏ, hốc mũi chứa đầy chất nhầy đục.
Sau 3-4 ngày, bệnh nhân bớt xì mũi, nước mũi giảm dần rồi hết. Mũi sẽ trở lại như cũ. Nếu viêm mũi kéo dài trên 1 tuần mà không đỡ, có thể bệnh đã chuyển sang biến chứng do bị nhiễm khuẩn. Nếu nước mũi tiếp tục chảy ngày một tăng kèm theo các triệu chứng khó chịu ở mũi xoang, khàn tiếng, chảy mủ tai thì cần kiểm tra xoang, thanh quản, phế quản và tai.
Viêm mũi dị ứng
Viêm mũi dị ứng là một bệnh rất thường gặp với cơ chế bệnh sinh là tình trạng mẫn cảm đặc biệt của cơ thể, phản ứng bất thường và quá mức sau khi tiếp xúc với một dị nguyên nhất định, biểu hiện trên lâm sàng bằng 3 triệu chứng chính là hắt hơi, sổ mũi và tắc mũi. Điều trị viêm mũi dị ứng đợt cấp tính thường không khó khăn lắm, nhưng khi bệnh đã chuyển sang mạn tính thì rất phức tạp, mặc dù cho đến nay, y học hiện đại đã có khá nhiều thuốc và kỹ thuật xử trí.
Nguyên nhân do dị nguyên gây bệnh bao gồm: phấn hoa, bụi nhà, nấm mốc, vải sợi, lông gia súc, gia cầm, một số thức ăn như: dâu, dứa, tôm, cua, cá; Một số thuốc như: aspirin, quinin; Hoặc vi khuẩn: liền cầu, tụ cầu, trực khuẩn E.coli...
Có 2 loại:
Viêm mũi dị ứng có chu kỳ: thường xảy ra đột ngột vào đầu mùa lạnh hoặc mùa nóng, với các triệu chứng như: nhột nhột, cay trong mũi rồi hắt hơi, có khi đến vài chục cái. Có thể chảy nước mắt, đỏ và ngứa mắt, chảy mũi nước trong, lượng nhiều và có thể kèm nhức đầu, uể oải. Thông thường thì triệu chứng hắt hơi xảy ra vào buổi sáng. Tuy nhiên vào buổi trưa, buổi chiều cũng có thể có và tình trạng này kéo dài khoảng 1 tuần đến 10 ngày sẽ khỏi. Khi soi mũi trong cơn thì thấy mũi hẹp, nhầy trong, niêm mạc mũi sung huyết, ngoài cơn thì thấy mũi khô, thoáng. Đây là cơn viêm mũi dị ứng ngắn hạn và nếu bệnh kéo dài thì nước mũi sẽ đặc lại, niêm mạc mũi phù nề, nhợt nhạt, cuống mũi bị phình to thường xuyên... làm nhức đầu, nhức trán, nên bệnh nhân dễ nghĩ có viêm xoang.
Viêm mũi dị ứng không có chu kỳ: triệu chứng giống như loại có chu kỳ nhưng khác ở chỗ là bệnh xuất hiện không theo mùa, thời tiết, cơn viêm không kịch phát, chỉ hắt hơi vài cái nhưng nghẹt mũi tăng và kéo dài hơn giữa 2 cơn. Khi khám thì thấy niêm mạc mũi nhợt, có nhiều polype mũi và chụp X-quang thì thấy mờ hết các xoang.
Viêm xoang
Viêm xoang cấp là hiện tượng người bệnh bị viêm nhiễm một hoặc nhiều xoang, bao gồm xoang hàm, xoang sàng và xoang trán. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng hay gặp nhất là ở người lớn tuổi. Viêm xoang cấp thường xảy ra sau những đợt cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp hoặc do dị ứng nhiễm nấm. Những nguyên nhân đó gây viêm màng nhầy làm cho các màng nhầy sưng lên và làm cho dịch từ các xoang không thể thoát được. Những người bị viêm xoang cấp thường có các triệu chứng: ho, ngạt mũi, đau và sưng nề xung quanh xoang bị tổn thương, chảy nước mũi, cảm giác nặng vùng mặt và vùng đầu, nước mũi xanh hoặc vàng. Viêm xoang hàm thường đau vùng xung quanh má và răng hàm trên. Viêm xoang sang thường đau vùng trên mũi và sau mắt, đau do tăng áp lực trên xoang, đôi khi có thể sốt.
Các biện pháp phòng bệnh
Giữ ấm khi trời trở lạnh.
Tránh dùng thuốc và thực phẩm gây dị ứng.
Vệ sinh môi trường sống. Không nuôi hoặc tiếp xúc với vật nuôi (chó, mèo) gây dị ứng.
Không dùng tay ngoáy mũi để tránh tổn thương niêm mạc mũi. Rèn luyện thân thể, tránh uống rượu, không hút thuốc lá để nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Dùng nước ấm hoặc nước muối sinh lý để vệ sinh, rửa mũi. Vệ sinh mũi giúp loại bỏ gỉ mũi, chất nhầy, giúp ngăn ngừa và góp phần tránh các bệnh viêm nhiễm hô hấp như: viêm mũi, nghẹt mũi, hắt xì và viêm xoang.
Phân biệt viêm mũi dị ứng và viêm xoang
Bệnh viêm mũi dị ứng là một trong những bệnh phổ biến nhất hiện nay, gây ra rất nhiều phiền toái, ảnh hưởng nhiều đến sức khoẻ của người bệnh. Nó cũng là một trong số các nguyên nhân chính dẫn đến viêm xoang mãn tính. Việc điều trị viêm mũi dị ứng hiện nay đối với cả Đông và Tây y đều rất khó khăn, hầu như chỉ có thể giúp người bệnh thoát khỏi các triệu chứng khó chịu trong một thời gian nhất định, bệnh sẽ lại tái phát lại khi tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng.
Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin đầy đủ, khoa học, giúp bạn xác định chính xác về bệnh của mình, tránh nhầm lẫn giữa viêm mũi dị ứng và viêm xoang mãn tính để từ đó có phương hướng điều trị hiệu quả.
Viêm mũi dị ứng bản chất của nó chính là sự phản ứng miễn dịch của mũi xoang trước các tác nhân kích thích từ môi trường như: thời tiết, bụi bẩn, phấn hoa, nấm mốc, mùi lạ…Các tác nhân kích thích gây dị ứng có thể xâm nhập theo các đường: hít thở, ăn uống, hoặc qua da.
Như vậy chúng ta có thể thấy bệnh viêm mũi dị ứng phát sinh không phải do vi khuẩn, viêm nhiễm, tổn thương…như viêm xoang mãn tính mà hoàn toàn phụ thuộc vào cơ địa của mỗi người, cùng một tác nhân kích thích nhưng có người bị viêm mũi dị ứng có người hoàn toàn không việc gì.
Do phụ thuộc vào cơ địa của từng người nên bệnh viêm mũi dị ứng thường mang yếu tố di truyền, người bị viêm mũi dị ứng được coi là người có cơ địa dị ứng.
Viêm mũi dị ứng cũng phụ thuộc vào tình trạng sức khoẻ của mỗi người: như khi sức khoẻ kém, chức năng gan yếu, có dị hình như gai, lệch vách ngăn…cũng dễ bị viêm mũi dị ứng.
Bệnh viêm mũi dị ứng rất dễ chuẩn đoán, có thể căn cứ vào một số triệu chứng sau:
+ Triệu chứng rõ ràng nhất của viêm mũi dị ứng là ngứa mũi, hắt hơi liên tục thành tràng dài, không thể kiểm soát được (với người viêm mũi dị ứng thời tiết sẽ hắt hơi rất nhiều khi gặp lạnh, có thể vào buổi sáng hoặc khi thời tiết thay đổi). Khi hắt hơi nhiều thì sẽ kéo theo cảm giác đau đầu do các cơ phải co thắt.
+ Chảy nước mũi: Người bệnh bị chảy cả 2 bên, dịch màu trong suốt, không có mùi.
+ Ngạt mũi: Có khi ngạt từng bên, có khi ngạt cả 2 bên, người bệnh phải thở bằng miệng.
+ Chụp Xquang cũng không cho hình ảnh rõ rệt ( khác với bệnh viêm xoang mãn tính sẽ cho thấy các hốc xoang chứa mủ ).
Người bị viêm mũi dị ứng thường phát bệnh theo từng cơn, vào thời điểm chụi tác động của các tác nhân gây dị ứng. Ngoài cơn người bệnh có thể cảm thấy hoàn toàn bình thường.
Diễn biến của bệnh viêm mũi dị ứng có thể là hàng tuần, hàng tháng, hàng năm, hoặc theo vùng miền… Viêm mũi dị ứng nếu kéo dài và liên tục có thể dẫn đến viêm xoang mãn tính hoặc pôlip mũi – xoang.
Lưu ý: Các trường hợp viêm xoang mãn tính hoặc pôlip xuất phát từ dị ứng mũi xoang thì việc điều trị sẽ khó khăn hơn.
Xuất phát từ việc nghiên cứu, phân tích nguyên nhân gây ra bệnh viêm mũi dị ứng, chúng ta chỉ có thể đưa ra một số lưu ý giúp người bệnh giảm bớt, hạn chế bệnh:
+ Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây kích thích dị ứng: Giảm, tránh bụi trong nhà cũng như ngoài đường, tránh tiếp xúc với lông động vật, phấn hoa, mùi lạ, không hút thuốc lá, đặc biệt phải giữ ấm cho cơ thể nhất là khi về sáng hoặc mùa lạnh…
+ Nghỉ ngơi, sinh hoạt điều độ, uống vitamin C để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Trên đây là một số thông tin về bệnh viêm mũi dị ứng, hy vọng các kiến thức này sẽ giúp ích được cho bạn.
Để biết được chính xác bệnh của mình, chúng tôi khuyên bạn nên đi khám chuyên khoa Tai – Mũi – Họng để có sự chẩn đoán và tư vấn trực tiếp từ bác sĩ chuyên khoa!