1
Huyền sâm: là một cây thảo sống lâu năm, thuộc họ Hoa mõm chó (Scrophulariaceae). Cây cao khoảng 1,5 - 2m, thân vuông màu lục, có rãnh dọc. Lá mọc đối, đầu nhọn, mép khía răng.
Theo y học dân tộc, huyền sâm có vị ngọt, hơi đắng, tính hơi lạnh, có tác dụng chữa các bệnh nhiệt, đau mắt, viêm họng, ung nhọt, sưng tấy. Trong huyền sâm có chất scrophurarin, asparagin, phytosteron nên có tính chất sát khuẩn.
Huyền sâm có vị ngọt, hơi đắng, tính hơi lạnh, chữa các bệnh nhiệt, đau mắt, viêm họng, ung nhọt, sưng tấy
Nhiều công trình nghiên cứu đã chứng minh, huyền sâm có tác dụng làm giảm sốt, giảm các phản ứng viêm nhiễm, diệt được các vi khuẩn staphylocoque, streptocoque... là những vi khuẩn gây viêm nhiễm thường gặp.
Hiện nay, huyền sâm được dùng chủ yếu để chữa viêm nhiễm, nhất là các chứng viêm họng, viêm amiđan, lở loét ở miệng, ho, mụn nhọt... Liều dùng mỗi ngày 8 - 12g dưới nhiều dạng thuốc: nước sắc, cốm, cao, viên nén. Dạng thuốc được dùng phổ biến hơn cả là cốm huyền sâm, dùng rất tiện.
Sa sâm: còn có tên là Cỏ chân vịt, hải cúc là một loại cây cỏ sống lâu năm, mọc hoang ở các bãi cát ven biển, thuộc họ cúc. Sa sâm mọc bò trên mặt cát, mỗi gốc cây có thể mọc ra hai hay ba thân bò hình sợi dài có nhiều đốt, mỗi đốt dài 20 - 30cm. Ở mỗi đốt thân mọc bò này lại có rễ ăn xuống đất và có lá ở trên như một cây riêng.
Cứ như vậy, cây mọc lan ra, chạy dài mãi. Cây sa sâm mọc hoang nhiều ở vùng ven biển nước ta. Nhân dân địa phương vẫn hái lá non của cây này về làm rau trộn với dầu giấm ăn sống và đào rễ cây về làm thuốc.
Vào mùa thu, khoảng tháng 8, tháng 9, người ta đào rễ sa sâm về rửa sạch, phơi khô là dùng được. Theo Đông y, sa sâm vị hơi ngọt, hơi đắng, tính hơi lạnh, có tác dụng mát phổi, dưỡng huyết, chữa ho, hết đờm, trừ phiền nhiệt, được dùng chủ yếu để chữa ho, trừ đờm và làm mát phổi. Liều dùng mỗi ngày 10 - 20g sắc uống.
Có thể dùng riêng hoặc phối hợp với nhiều vị thuốc khác như rễ vú bò, hà thủ ô, bạch truật nam, rễ gai, hoài sơn, cam thảo dây, trần bì, gừng... sắc uống hoặc làm viên uống.
