Những điều cần biết sau khi hiến máu nhân đạo

Máu được tạo thành từ các tế bào như: hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu và huyết tương. Chức năng chính của máu là cung cấp các chất nuôi dưỡng và cấu tạo các tổ chức cũng như sẽ loại bỏ các chất thải trong quá trình chuyển hóa.
Máu có 4 nhóm máu chính: A, B, AB, O và 2 nhóm phụ khác song song với hệ ABO là Rh+ (Dương) và Rh- (âm). Nhóm máu phổ biến có nhiều là nhóm máu O (49%), riêng nhóm AB chỉ chiếm 4-5%. Đặc biệt nhất là nhóm máu hiếm Rh- chiếm tỉ lệ cực nhỏ (0,4%) có nghĩa là rất, rất ít những người mang trong mình dòng máu hiếm nhưng nếu bạn lỡ mang trong người dòng máu này thì phải hết sức cẩn thận và nên tìm hiểu về nó vì chỉ những người có dòng máu hiếm mới có thể truyền máu được cho nhau. Trong trường hợp đặc biết cần máu, nếu không đủ hoặc truyền không đúng sẽ gây tác hại cho cơ thể có thể dẫn đến tử vong. Nếu bạn chưa biết mình mang trong người dòng máu gì hãy mau đi thử máu, tại sao không nhân dịp này để hiến máu nhân đạo vì việc làm vừa có ý nghĩa cứu người lại vừa được kiểm tra, xét nghiệm máu miễn phí, vì biết đâu, có thể bạn chính là 1 trong 0,4% người mang trong mình dòng máu hiếm.

NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ HIẾN MÁU NHÂN ĐẠO


1. Mục đích hiến máu là gì?

-Hiến máu là tăng cường số lượng máu cung cấp cho các bệnh viện để cấp cứu, điều trị cho bệnh nhân, ngoài ra còn để dự phòng thảm họa.
-Hiến máu là cho máu tốt, giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh qua đường truyền máu như nhiễm HIV/AIDS, siêu vi gan B, C, giang mai, sốt rét… vì những người hiến máu là những người khỏe mạnh thực sự.

2. Người hiến máu nhân đạo (HMNĐ) phải là người như thế nào?
- Là người có tinh thần nhân đạo, tự nguyện, không nhận tiền, quà bồi dưỡng, có ý thức về hiến máu an toàn cho người bệnh.
- Tất cả mọi người từ 18 - 55 tuổi đối với nữ, 18 - 60 tuổi đối với nam, có mang đầy đủ giấy Chứng minh nhân dân hoặc các giấy tờ tùy thân khác.
- Cân nặng >40kg đối với nữ, >45kg đối với nam. Với người đã hiến máu an toàn hoặc cân nặng >50 kg, có thể đăng ký hiến 350ml máu/lần.
- Với người hiến máu nhắc lại thì phải đảm bảo khoảng thời gian cách lần hiến máu trước tối thiểu là 2,5 tháng đối với nam, 3 tháng đối với nữ.
- Không nhiễm hoặc không có các hành vi lây nhiễm HIV và các bệnh lây nhiễm qua đường truyền máu khác.
- Thời gian giữa 2 lần hiến máu tối thiểu là 2,5 tháng đối với nam, 3 tháng đối với nữ.
- Lượng máu cho không quá 1/10 lượng máu của cơ thể.
Trước khi và hiến máu phải làm gì?
- Đêm hôm trước ngày hiến máu không thức quá khuya, nên ăn nhẹ và không uống rượu bia.

- Trong 2-3 ngày đầu sau hiến máu nên sinh hoạt nhẹ nhàng, nghỉ ngơi nhiều hơn bình thường, tránh các hoạt động gắng sức, các trò chơi mang tính đối kháng đòi hỏi tốn nhiều thể lực: đá bóng, tập tạ, không leo trèo cao… không thức quá khuya, không uống rưọu bia.
- Nếu thấy cơ thể hơi mệt mỏi, nên nghỉ ngơi, tránh hoạt động quá nhiều. Nên bình tĩnh và yên tâm, đây chỉ là một phản ứng sinh lý bình thường của cơ thể biểu hiện đang trong quá trình phục hồi và tái tạo máu. Nếu yên tâm, tinh thần thoải mái và nghỉ ngơi tốt thì những biểu hiện này sẽ nhanh chóng qua đi.

- Tiếp tục giữ gìn sức khỏe và tham gia hiến máu nhắc lại. Những đơn vị máu của những người hiến máu nhắc lại sẽ có chất lượng và an toàn hơn rất nhiều cho người bệnh nhận máu.

3. Nữ từ 42kg, Nam 45kg đi hiến máu có hại cho sức khỏe không?

Thường ở Nữ 43 kg có khoảng 3000 ml máu và Nam 45 kg có 3150 ml máu.
-L Lượng máu hiến 250ml, so với lượng máu cơ thể của mỗi người không đáng là bao nhiêu, mỗi kg trọng lượng cơ thể, trung bình có 70 ml máu, nếu lấy 250ml máu của 3.000ml máu bằng 8% số lượng máu cơ thể, nên không ảnh hưởng đến sức khỏe.
-Lượng máu hiến mất đi được phục hồi nhanh sau 3 – 5 ngày. Máu được tái tạo lại là máu mới do cơ thể sinh ra, các thành phần trong máu được trẻ hóa, có sức đề kháng chống bệnh tật và tạo sự phấn chấn trong người, như vậy hiến máu làm cho cơ thể khỏe mạnh hơn.

4. Điều kiện hiến máu như thế nào

Điều kiện quan trọng nhất là người hiến máu thực sự khỏe mạnh, trước đây không mắc bệnh nguy hiểm nào. Ngoài ra, để được hiến máu, người hiến máu phải có: tuổi từ 18 đến 60 với nam, 18 đến 55 với nữ. Cân nặng trên 45kg với nam và trên 43kg với nữ. Mạch và huyết áp đều bình thường, không cao quá cũng không thấp quá. Người phụ nữ đang mang thai, có kinh, điều hòa kinh nguyệt, đang cho con bú không được hiến máu.

5. Máu an toàn là gì?

Máu an toàn là máu được lấy từ người khỏe mạnh, đã được xét nghiệm, lưu trữ và được cung cấp kịp thời, đầy đủ cho người bệnh.
Nếu bạn thực sự khỏe mạnh, hãy cứu giúp những người bệnh không may mắn, họ đang chờ máu của bạn để được cứu sống.
Tình trạng thiếu máu càng trở nên trầm trọng vào các dịp:
- +Nghỉ tết nguyên đán.
- + Nghỉ hè.
Rất mong những người khỏe mạnh thu xếp thời gian để hiến máu và vận động người khác cùng hiến máu vào những dịp đặc biệt này.

6. Hiến máu có hại tới sức khỏe không?

Máu có nhiều thành phần, mỗi thành phần chỉ có đời sống nhất định và luôn được đổi mới hàng ngày.
Lượng máu trong cơ thể mỗi con người khoảng 70ml/kg cân nặng: như vậy, một người 50kg có khoảng 3500ml máu, người 65kg có khoảng 4500ml.
Qua nghiên cứu và thực tế đã chứng minh, nếu bạn hiến dưới 1/10 máu trong cơ thể (từ 350 – 450ml) theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc thì hoàn toàn không có hại cho sức khỏe.

7. Khi hiến máu có thể bị nhiễm bệnh không?

Kim dây lấy máu vô trùng, chỉ sử dụng một lần cho một người, vì vậy không thể lây bệnh cho người hiến máu.

8. Ngày mai tôi sẽ hiến máu, tôi nên chuẩn bị như thế nào?

Tối nay bạn không nên thức quá khuya.
Nên ăn nhẹ và không uống rượu, bia trước khi hiến máu.
Mang giấy CMND, đủ giấy tờ tùy thân và thẻ hiến máu khi đi hiến máu.

9. Máu của tôi sẽ được làm những xét nghiệm gì?

Tất cả những đơn vị máu thu được sẽ được kiểm tra nhóm máu (OAB-Rh), HIV, Virus viêm gan B, Virus viêm gan C, IgMHbC, Giang mai, Sốt rét, kháng thể bất thường, Virus tiền ung thư máu.
Bạn sẽ được thông báo kết quả, được giữ kín và được tư vấn (miễn phí) khi được phát hiện ra các bệnh nhiễm trùng nói trên.

10. Tôi đã từng hiến máu, tôi có thể tiếp tục hiến máu được không?

Nếu bạn thực sự khỏe mạnh, bạn có thể hiến máu nhắc lại nhiều lần.
Tuy nhiên cần đảm bảo thời gian tối thiểu giữa hai lần hiến máu là 3 tháng với nam và 4 tháng với nữ.
Hiến máu cứu người là nghĩa cử cao đẹp, thể hiện sự hiểu biết, lòng nhân ái và trách nhiệm của mỗi cá nhân với cộng đồng.
Máu của bạn có thể cứu được tính mạng người bệnh, mang lại niềm vui hạnh phúc cho gia đình họ.
11. Quyền lợi khi tham gia hiến máu

- Người hiến máu được khám và tư vấn sức khỏe miễn phí.
- Được bồi hoàn máu miễn phí (trong trường hợp người hiến máu không may cần phải truyền máu).
- Được cấp giấy chứng nhận hiến máu tình nguyện của Ban chỉ đạo hiến máu nhân đạo tỉnh, thành phố. Ngoài giá trị về mặt tôn vinh, giấy chứng nhận hiến máu có giá trị bồi hoàn máu, số lượng máu được bồi hoàn lại tối đa bằng lượng máu người hiến máu đã hiến. Giấy Chứng nhận này có giá trị tại các bệnh viện, các cơ sở y tế công lập trên toàn quốc và có giá trị suốt đời người hiến máu.
- Được bồi dưỡng một suất ăn nhẹ tại chỗ, trao tặng một món quà lưu niệm, hỗ trợ một phần chi phí đi lại.
- Ngoài ra, người hiến máu còn được tham gia vào các tổ chức, các hoạt động có ý nghĩa dành cho người hiến máu...

12. Quy trình xử lý mẫu sau khi thu gom về bệnh viện:

- Những túi máu (máu toàn phần) sau khi lấy từ người hiến máu sẽ được bảo quản ở nhiệt độ lạnh và nhanh chóng được vận chuyển về ngân hàng máu.
- Tại ngân hàng máu, những túi máu toàn phần đó sẽ được kiểm tra các xét nghiệm, gồm nhóm máu, HIV, virus viêm gan B, virus viêm gan C, giang mai, sốt rét…
- Máu và các chế phẩm máu sau đó sẽ được lưu trữ và bảo quản trong các tủ bảo quản lạnh của kho máu theo thời gian.
- Khi có người bệnh đang cấp cứu hoặc điều trị cần phải truyền máu, tùy thuộc vào tình trạng lâm sàng hoặc tùy từng loại bệnh mà bác sĩ có chỉ định truyền máu hay các chế phẩm máu cho phù hợp. Trước khi truyền máu cho người bệnh, các đơn vị sẽ được định lại nhóm và kiểm tra xem có hòa hợp với máu người bệnh hay không. Việc truyền những túi máu cùng nhóm và hòa hợp với máu người bệnh là một việc rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho người bệnh nhận máu.
8788. Hiến máu có hại cho sức khoẻ không?
- Không. Hiến máu theo hướng dẫn của thầy thuốc không có hại cho sức khoẻ.
- Máu có nhiều thầnh phần, mỗi thành phần chỉ có đời sống nhất định và luôn luôn được đổi mới hằng ngày. Do đó, ngay sau khi hiến máu, các cơ quan sinh máu sẽ được kích thích và quá trình sinh tạo máu sẽ hoạt động với tốc độ gấp 8 - 10 lần so với bình thường. Hoạt động này của nhằm nhanh chóng lấy lại sự cân bằng của cơ thể. Sau khi hiến máu khoảng 3-4 tuần, các thành phần trong máu phục hồi lại gần như bình thường.
- Những ngày đầu sau khi hiến máu, các chỉ số máu có thay đổi chút ít nhưng vẫn nằm trong giới hạn sinh lý bình thường không hề gây ảnh hưởng đến các chức năng sống của cơ thể.
- Một số ít trường hợp những ngày sau hiến máu cảm thấy lo lắng và hơi mệt mỏi, nên bình tĩnh và yên tâm, đây chỉ là một phản ứng sinh lý bình thường của cơ thể biểu hiện đang trong quá trình phục hồi và tái tạo máu. Nếu yên tâm, tinh thần thoải mái, nghỉ ngơi tốt thì những biểu hiện này sẽ nhanh chóng qua đi.
Như vậy, mỗi người nếu thấy sức khoẻ tốt, không có các bệnh lây nhiễm qua đường truyền máu, đạt tiêu chuẩn hiến máu thì có thể hiến máu từ 3-4 lần trong một năm, vừa không ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ của bản thân, vừa có máu có chất lượng tốt và an toàn cao cho người bệnh, giá trị nhân văn ở đây là rất đáng kính trọng.


HIẾN MÁU KHÔNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỨC KHỎE

Hiến máu là một hành động nhân ái và cao cả, mỗi giọt máu mà các bạn hiến tặng biểu hiện sự tiếp sức cho cuộc sống. Tuy nhiên, vẫn có không ít người chưa hiểu về những nguyên tắc hiến máu, e ngại sức khỏe bị giảm sút…

Bác sĩ Nguyễn Phước Bích Hạnh -Trưởng khoa Tiếp nhận hiến máu của bệnh viện Truyền Máu Huyết Học TP.HCM, cho biết: Trong cơ thể chúng ta có trung bình khoảng 77 ml máu/kg cân nặng đối với nam và 66 ml máu/kg đối với nữ. Như vậy, một người Việt Nam trưởng thành trung bình có khoảng 3,5 – 5 lít máu (tương đương 1/13 trọng lượng cơ thể). Người khỏe mạnh mỗi lần chỉ hiến khoảng 250 ml, 350 ml, 450 ml tùy theo trọng lượng cơ thể. Độ tuổi tham gia hiến máu là từ 18-55 đối với nữ, 18-60 đối với nam và cân nặng từ 45 kg trở lên.

Trước khi hiến máu, các bạn nên ăn nhẹ (không ăn thức ăn nhiều đường, nhiều mỡ) và uống nhiều nước (300-500ml). Đêm trước ngày hiến máu, không thức khuya, ngủ đủ giấc, không uống chất kích thích, không lái xe đi xa, khuân vác làm việc nặng hoặc tập thể thao gắng sức.

Ngay tại thời điểm sau khi hiến máu xong, bạn nên đè chặt miếng bông gòn nơi kim chích khoảng 10 phút và để miếng băng dính cá nhân khoảng 4-6 giờ mới bỏ đi. Nếu phát hiện chảy máu tại nơi vết chích, bạn giơ cao tay, lấy tay kia ấn nhẹ vào miếng bông hoặc băng dính, còn nếu vết chích bị sưng hoặc bầm tím thì bạn dùng đá chườm lạnh.

Nếu cơ thể cảm thấy mệt, chóng mặt, buồn nôn bạn nên nằm nghỉ ngay tại chỗ, đầu nằm thấp chân kê cao khoảng 10 – 15 phút, và chỉ rời khỏi nơi lấy máu khi thấy thật sự thoải mái. Bạn cần bổ sung chất dinh dưỡng (uống sữa, ăn thêm bún, phở, bánh mì, thịt cá…) trong 24 giờ đầu sau khi hiến máu, còn những ngày sau đó thì vẫn giữ chế độ ăn, uống, sinh hoạt bình thường.

Máu có nhiều thành phần, mỗi thành phần chỉ có đời sống nhất định và luôn luôn được đổi mới hàng ngày. Do đó, sau khi hiến máu một thời gian, các cơ quan sinh máu sẽ kích thích tủy xương làm tăng hồng cầu mới và quá trình tái tạo máu hoạt động với tốc độ gấp 8 -10 lần so với bình thường.

Hoạt động này nhanh chóng lấy lại sự cân bằng cho cơ thể, giúp cơ thể hồi phục sức khỏe. Những ngày đầu hiến máu, các chỉ số máu có thể thay đổi chút ít nhưng vẫn nằm trong giới hạn sinh lý bình thường, không ảnh hưởng đến chức năng sống của cơ thể.

Sau khi hiến máu khoảng 2 tuần, sức khỏe người hiến máu sẽ được hồi phục gần như hoàn toàn. Như vậy, việc hiến máu không hề ảnh hưởng đến sức khỏe bản thân như lầm tưởng của nhiều người. Đây cũng là lý do mà ở hầu hết các nước trên thế giới, số người tình nguyện hiến máu ngày càng nhiều, không chỉ là học sinh – sinh viên mà còn có rất nhiều người trung niên và lớn tuổi cũng tham gia.

Điều kiện để bạn tham gia hiến máu là sức khỏe tốt, không mắc bệnh HIV, bệnh lây nhiễm qua đường máu, các bệnh mãn tính tim mạch, huyết áp, tâm thần… huyết áp tim mạch ổn định với huyết áp tối đa 100 -140 mmHg, huyết áp tối thiểu 60-90 mmHg.

Đặc biệt, nếu bạn từng tham gia hiến máu thì trong suốt cuộc đời nếu không may bạn cần đến máu, Nhà nước sẽ đảm bảo bồi hoàn miễn phí cho bạn đúng số máu mà bạn đã hiến. Tất nhiên, khi đến bạn nhớ mang theo giấy chứng nhận đã tham gia hiến máu tình nguyện.

Như vậy, hiến máu tình nguyện cũng có nghĩa là ta gửi máu vào ngân hàng máu khi khỏe và sẽ được bồi hoàn lại lượng máu đó khi ta cần. Hiến máu là hoạt động có giá trị nhân văn, thể hiện trách nhiệm đối với cộng đồng, đó thực sự là nghĩa cử cao đẹp đáng trân trọng.

LỜI DẶN CỦA BÁC SỸ ĐỐI VỚI NGƯỜI THAM GIA HIẾN MÁU

Hiến máu theo hướng dẫn của bác sỹ có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, một số trường hợp ở người hiến máu có thể có những biểu hiện không mong muốn xảy ra. Đó là những phản ứng bình thường của cơ thể, có thể xử lý đơn giản sẽ nhanh chóng qua đi.

Trước khi và hiến máu phải làm gì? 

-   Đêm hôm trước ngày hiến máu không thức quá khuya, không uống rượu bia, nên ăn nhẹ trước khi hiến máu, không ăn chất có nhiều đường, mỡ trước khi hiến máu.

-   Mang giấy CMND, hoặc giấy tờ tùy thân khi đi hiến máu.

Nếu phát hiện chảy máu tại chỗ: 

-   Giơ cao tay.

-   Lấy tay kia ấn nhẹ vào miếng bông hoặc băng dính.

-   Thay miếng bông và băng dính khác . 

Nếu xuất hiện bầm tím tại chỗ: 

-   02 ngày đầu sau hiến máu: Chườm lạnh tại chỗ.

-   Những ngày sau: Chườm nóng 2 - 4 lần/ ngày.

Ngay sau khi hiến máu nên: 

- Chỉ dời điểm hiến máu khi thực sự thoải mái và được sự đồng ý của nhân viên y tế.

- Nếu cảm thấy chóng mặt, mệt, buồn nôn: nên nằm nghỉ 10 – 15 phút.

- Uống nhiều nước sau khi hiến máu.

- Để miếng băng dính sau ít nhất 4-6 giờ mới lấy đi. 

- Trong 2-3 ngày đầu sau hiến máu nên sinh hoạt nhẹ nhàng, nghỉ ngơi nhiều hơn bình thường.

Tránh: 

- Uống rượu, bia trong ngày đầu sau khi hiến máu.

- Làm việc gắng sức (leo núi, tập tạ …) trong hai ngày đầu.

- Các hoạt động gắng sức, các trò chơi mang tính đối kháng đòi hỏi tốn nhiều thể lực: đá bóng, tập tạ, không leo trèo cao… không thức quá khuya, không uống rượu bia. 

Chế độ ăn, sinh hoạt sau khi hiến máu nên: 

-   Giữ chế độ ăn uống, sinh hoạt bình thường.

-   Tăng cường sử dụng các chất dinh dưỡng bổ máu: thịt, gan, trứng, sữa …

-  Dùng thêm các thuốc bổ máu nếu có thể.

QUY TRÌNH THAM GIA HIẾN MÁU

Bước 1: Đăng ký tham gia hiến máu (có mẫu kèm theo)

-    Người hiến máu dành thời gian tìm hiểu thêm thông tin về hiến máu qua tài liệu tại điểm hiến máu hoặc trao đổi với các tuyên truyền viên, nhân viên y tế; xuất trình giấy tờ tùy thân và nhận Phiếu đăng ký hiến máu, sau đó hoàn tất phiếu theo hướng dẫn.

Bước 2: Khám và tư vấn sức khoẻ

-    Các Bác sỹ sẽ tư vấn để khai thác các tiền sử bệnh lý liên quan tới sức khỏe của quý vị, giải đáp những băn khoăn, lo lắng của quý vị về việc hiến máu nhằm khẳng định rằng quý vị đã có hiểu biết đầy đủ về việc hiến máu và hoàn toàn thoải mái, tự nguyện tham gia hiến máu.

-    Tiếp theo, bác sỹ sẽ khai thác các yếu tố hành vi nguy cơ lây nhiễm các bệnh qua đường truyền máu  như HIV, viêm gan B, viêm gan C, giang mai, sốt rét cũng như các bệnh có thể lây nhiễm qua đường truyền máu.

-    Tiếp, các bác sỹ sẽ tiến hành khám sức khỏe cho quý vị để đảm bảo rằng, quý vị hoàn toàn khỏe mạnh, tình nguyện hiến máu và không có nguy cơ lây nhiễm bệnh cho người nhận máu.

Bước 3: Xét nghiệm máu

-    Quý vị sẽ được làm các xét nghiệm kiểm tra trước hiến máu, bao gồm:

-    Huyết sắc tố: là thành phần quan trọng của hồng cầu, xét nghiệm này nhằm đảm bảo máu của quý vị đủ chất lượng theo quy định để truyền cho người bệnh. Đạt tiêu chuẩn hiến máu khi lượng huyết sắc tố đạt trên 120gam/lít.

-    Xét nghiệm virus viêm gan B: bằng kít xét nghiệm nhanh, để đảm bảo những người có vi rút viêm gan B không tham gia hiến máu.

Bước 4: Hiến máu

-    Mỗi người sẽ dành trung bình 5 phút cho việc hiến máu với lượng máu hiến mỗi lần là 250, 350 hoặc 450ml.

Bước 5: Nghỉ và nhận giấy chứng nhận sau hiến máu

-    Sau hiến máu, Quý vị sẽ phải nghỉ tại chỗ ít nhất 10 phút, quý vị sẽ được phục vụ ăn nhẹ và được khuyến cáo uống nhiều nước sau khi hiến máu. Quý vị chỉ nên dời điểm hiến máu khi cảm thấy hoàn toản thoải mái.

Các hình thức tổ chức hiến máu

1.    Tổ chức hiến máu tại cơ quan đơn vị.

2.    Tổ chức hiến máu tại các xe lấy máu chuyên dụng.

3.    Tổ chức hiến máu tại các điểm hiến máu cố định.



CÁCH CÂN BẰNG ĐƯỜNG HUYẾT SAU KHI HIẾN MÁU

Việc tuân thủ theo đúng những gì đã nêu có thể sẽ giúp bạn mau chóng bình phục sau khi mất một lượng máu khá lớn. Việc ổn định đường huyết cần phải được ưu tiên dựa vào việc hấp thụ các chất khoáng và dung dịch mất đi khi hiến máu. Vì máu chứa các thành phần giúp ta duy trì sự sống, bạn phải bổ sung đầy đủ thực phẩm giàu sắt và nhiều nước. Ngủ cũng là một cách giúp hồi phục sức khỏe nhanh chóng. Hiến máu là một nghĩa cử đẹp nhưng trước hết bạn phải chuẩn bị cho mình những kiến thức bổ ích vì sức khỏe là điều rất quan trọng.



CĂN DẶN CỦA THẦY THUỐC VỚI NGƯỜI THAM GIA HIẾN MÁU

Hiến máu có tốt không?
Món ăn cho người hiến máu
Nguyên nhân chảy máu âm đạo ở bà bầu
Bà bầu chảy máu âm đạo: khi nào là bình thường
Nguyên nhân gây đi ngoài ra máu
Đường niệu và âm đạo
Dịch âm đạo thế nào là bình thường
Bài tập cho âm đạo




(st)