1
Lão hoá là gì?
Lão hoá là quá trình xuống cấp của cơ thể theo thời gian. Mặc dù lão hoá là hiện tượng sinh học, nhưng lối sống thiếu lành mạnh cũng góp phần không nhỏ vào quá trình này. Khi lớn tuổi, phụ nữ thường ít vận động, trong khi rượu, thuốc và ô nhiễm môi trường đều gây tác hại cho cơ thể họ.
Lối sống thiếu lành mạnh ở phụ nữ dễ ảnh hưởng lên quá trình lão hoá hơn ở đàn ông.
Tóc
Gần một nửa dân số có tóc bạc khi bước vào tuổi 40. Tốc độ bạc tóc của mỗi người chủ yếu do gen quyết đinh. Một số người đã bắt đầu bạc tóc ở tuổi thiếu niên, nhưng có người đến già vẫn không có tóc bạc. Stress và chế độ ăn không hợp lý cũng làm tóc mau bạc hơn. Do đó, tóc bạc không phải là thước đo của tuổi tác, dù bạc tóc về thực chất có liên quan đến quá trình lão hoá.
Ở phụ nữ, rụng tóc rất hiếm xảy ra so với đàn ông.
Da người phụ nữ cao tuổi
Khi người phụ nữ có tuổi, một số thay đổi của cơ thể làm ảnh hưởng đến vẻ ngoài của da. Yếu tố di truyền, mức độ chăm sóc da và lối sống đều có thể làm tăng hay hạn chế những thay đổi này.
Ở da lão hoá, tế bào đổi mới chậm hơn và khó tróc khỏi biểu bì hơn. Da khô, tăng sắc tố, mất tính đàn hồi và vẻ đầy đặn. Các yếu tố này kết hợp lại làm da dầy, thô ráp và sần sùi. Nhiều mảng sắc tố xuất hiệu trên da. Tác hại của ánh nắng mặt trời, ô nhiễm môi trường, chế độ ăn không hợp lý và độc tố như thuốc lá, rượu, caffeine đều làm tăng các quá trình lão hoá này. Các bài tập đặc biệt cho da mặt có thể giúp cải thiện trương lực của cơ mặt bên dưới, hạn chế da mặt bị chảy xệ.
Những thay đổi trên da
- Sự đổi mới tế bào ở biểu bì chậm lại, làm da thô ráp hơn.
- phần tiếp giáp giữa biểu bì và chân bì trở nên phẳng hơn và chân bì bị mất một ít chất tạo keo nên mất tính đàn hồi.
- Lớp mỡ dưới da bắt đầu tái hấp thu vào trong cơ thể.
- Những nếp gấp da xuất hiện tạm thời, chẳng hạn khi nhăn mặt hay cười, trở thành những nếp nhăn vĩnh viễn.
- Tăng sắc tố da
- Tuyến bã giảm hoạt động.
Mắt
Lão thị (viễn thị ở người cao tuổi) là do thuỷ tinh thể của mắt bị cứng và cơ thể mi bị yếu. Vì lý do đó mà người cao tuổi ngày càng khó nhìn gần, và cần phải mang kính để đọc chữ hoặc làm việc. Đây là 1 quá trình tự nhiên, tuy nhiên ngày nay có nhiều người làm những công việc đòi hỏi phải nhìn gần, và các cơ quan trong mắt phải co liên tục, nên cũng góp phần làm cho họ sớm bị lão thị.
Tỷ lệ đục thuỷ tinh thể cũng gia tăng theo tuổi tác. Vào năm 75 tuổi, hầu hết phụ nữ đều mắc bệnh về mắt. tiếp xúc thường xuyên với tia tử ngoại cũng dễ gây tổn thương mắt. Ngoài ra, bệnh tiểu đường (bệnh thường liên quan đến tuổi tác) cũng có thể dẫn đến đục thuỷ tinh thể.
Giảm mật độ xương
Bình thường, mật độ xương (đo bằng hàm lượng canxi trong xương) ở phụ nữ đạt mức tối đa vào năm 35 tuổi và giảm 1% mỗi năm cho đến năm 65 tuổi, sau thời gian này tốc độ mất chấn thương giảm còn 2/3. Tất cả phụ nữ sau mãn kinh đều bị loãng xương tuy mức độ khác nhau tuỳ thuộc vào thể trạng của mỗi người. Mật độ xương giảm là do mất chất nền xương có thành phần là protein, làm xương giòn hơn. Tình trạng này làm cho người già dễ bị gãy xương hơn người trẻ.
Chân của người già
Chân của người già, nhất là phụ nữ, thường hay bị chai sạn và sưng khớp. Trong quá trình lão hoá, tốc độ đổi mới tế bào bị giảm, dẫn đến tình trạng da chết bị dày cứng lên; đó là hiện tượng chai ở gam bàn chân và ngón chân. Ngón chân cũng dày dần và ngả vàng. Do thói quen mang giày cao gót, nhọn mũi trong thời gian dài nên phụ nữ thường dễ bị sưng khớp hơn nam giới.
Khớp lão hoá
Hiện tượng mòn và rách khớp xảy ra 1 cách tự nhiên và có thể dẫn tới viên xương khớp. Tuy nhiên bệnh này thường gặp hơn ở những người có hoạt động khớp quá mức, khớp bị quá tải (ở người thừa cân) hoặc ít sử dụng khớp (lối sống ít vận động). Khớp cũng có thể bị đau trong viêm khớp dạng thấp, có thể cải thiện bằng việc thay đổi chế độ ăn và lối sống.
Khả năng tình dục
Người lớn tuổi có tâm lý ngại bộc lộ khả năng tình dục của mình, nhất là trước mặt con cái. Phái nữ càng giấu kỹ chuyện này. Thực ra, người phụ nữ có tuổi không hề mất đi ham muốn và khả năng hưởng thụ khoái cảm tình dục. Mặc dù họ gặp trở ngại về điều kiện thể chất như âm đạo mỏng và ít chất nhờn làm cho giao hợp đau, nhưng khả năng đạt cực khoái vẫn như xưa
Tình hình răng miệng
Răng
Càng lớn tuổi, bộ răng càng xấu đi do mòn, sứt mẻ, sâu răng, rụng răng hoặc nhổ răng. Bệnh nướu là nguyên nhân chủ yếu làm mất răng, kể cả khi răng vẫn còn tốt. Bệnh nướu thường do ăn nhiều chất ngọt hơn là do tuổi tác, dù càng lớn tuổi thì càng dễ bệnh
Nụ vị giác
Khi có tuổi, qúa trình đổi mới nụ vị giác ở lưỡi bị chậm lại. Hậu quả là người càng lớn tuổi càng có ít nụ vị giác hơn và khả năng nếm bị sai lệch.
Đôi tai và tuổi tác
Đôi tai người tiến hoá từ một môi trường rất tĩnh lằng và không được trang bị tốt để chịu đựng tiếng ồn, đặc biệt là tiếng ồn kéo dài. Mức độ tiếng ồn có hại đuợc tạo bởi các nhà máy, công trường, nhạc kích động, máy giặt, máy hút bụi, tivi. Tiếng ồn có thể làm hư các tế bào lông của tai trong, làm tình trạng lãng tai nặng dần. Nghiên cứu ở những bộ tộc nguyên thuỷ cho thấy tuổi tác chỉ làm mất một phần thính lực rất nhỏ.
Nghe kém có thể đuợc cải thiện nhờ dụng cụ trợ thính. Một người bị điếc hoàn toàn thường được dạy cách nhép môi hoặc ra dấu, và có thể nuôi 1 chú “chó nghe giúp”,đây là loại chó được huấn luyện để báo cho chủ biết về một số âm thanh thường ngày như chuông điện thoại, chuông cửa.
Loãng xương
Loãng xương xảy ra khi mật độ xương bị giảm trầm trọng, làm xương xốp, mỏng và giòn. Đây là một phần của quá trình lão hoá tự nhiên và đa phần xảy ra ở phụ nữ. Trong độ tuổi sinh sản, xương của phụ nữ được bảo vệ nhờ có sự hiện diện của oestrogen , hormone giúp duy trì mật độ xương. Đến khi mãn kinh, oestrogen giảm đột ngột và sự bảo vệ này cũng bị mất. Loãng xương gặp nhiều ở người da trắng. Tình trạng này có liên quan đến yếu tố di truyền, mặc dù hút thuốc và uống rượu cũng gây nên loãng xương
Bệnh tim
Trong độ tuổi sinh sản, phụ nữ mắc bệnh tim nhiều hơn so với nam giới bởi vì oestrogen bảo vệ các cơ quan nội tạng bằng cách chỉ cho mỡ thừa tích tụ ở những nơi xa thân người, nhất là ở hông và đùi
Sau mãn kinh, sự bảo vệ này mất đi, và tỉ lệ phụ nữ bị bệnh tim trở nên ngang bằng với đàn ông trong cùng độ tuổi
Bệnh tim đối với phụ nữ:
- Bệnh tim là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở phụ nữ trên 50 tuổi.
- Trước mãn kinh, oestrogen bảo vệ tim bằng cách không cho mỡ đóng lên.
- Những phụ nữ bị chứng rậm lông ở thời kỳ tiền mãn kinh sẽ dễ bị bệnh tim sau nãm kinh hơn.
Viêm khớp
Đây là từ dùng để gọi chung tất cả các tình trạng viêm ở khớp.
Viêm xương khớp
Còn gọi là bệnh khớp thoái hoá. Đây là bệnh phổ biến nhất ở những khớp bị mòn, rách nhiều như khớp gối, khớp hông. Thừa cân là một yếu tố làm bệnh nặng thêm. Viên xương khớp ở phụ nữ nhiều gấp 2hoặc 3 lần đàn ông, và xảy ra phần lớn ở người trên 65 tuổi.
Viêm khớp dạng thấp
Đây là bệnh mà hệ miễn dịch của cơ thể tấn công các khớp. Mặc dù chưa rõ nguyên nhân, người ta cho rằng bệnh được khởi phát bởi một bệnh nhiễm virus, kết hợp với tính nhạy cảm di truyền của cơ thể. Viên khớp dạng thấo có thể gây viêm nặng, đau nhức và mất khả năng hoạt động. Viêm khớp dạng thấp ở phụ nữ nhiều gấp 2 -3 lần ở đàn ông, và xảy ra phần lớn ở người dưới 50 tuổi.
Sa sinh dục ở phụ nữ
Sa là tình trạng một cơ quan bị di dời khỏi vị trí bình thường của nó. Tử cung là cơ quan bị sa nhiều nhất, tuy bàng quang, trực tràng và niệu đạo cũng bị ảnh hưởng. Tất cả các trường hợp sa đều xuất hiện nhiều hơn sau mãn kinh do oestrogen trong máu giảm làm cho các tổ chức bị mất tính đàn hồi
Sa tử cung
Hệ cơ vùng chậu chủ yếu có thể làm tử cung sa xuống âm đạo. Mức độ sa được chia từ độ 1 đến độ 3. Sa tử cung là do các dây chằng tử cung bị nhão, hoặc do khối cơ đáy chậu yếu, do ít vận động, hoặc sau mãn kinh. Sa tử cung thường gặp ở những phụ nữ có tử cung ngả ra phía trước hoặc thừa cân. Sa nặng phải phẫu thuật.
Sa trong vùng chậu
Trong vùng chậu còn có nhiều loại sa khac. Đó là sa niêm đạo, sa trực tràng, sa bàng quang. Các loại xa này đều là kết quả của yếu trương lực ở vùng chậu
Tiểu không kiểm soát
Tiểu không kiểm soát là tiểu ngoài ý muốn, từ độ nhẹ đến độ nặng (tiểu không cầm được cho đến khi hết nước tiểu.
Són tiểu là do cơ thắtniệu đạo bị yếu, càng lớn tuổi càng dễ bị do ít hoạt động. Tiểu không kiểm soát độ nặng là do nhiều yếu tố như cơ bàng quang không ổn định, có thể xảy ra khi lượng oestrogen bị giảm.
Sa sút trí tuệ
Từ 35 tuổi trở lên, các tế bào não bắt đầu chết dần, dù tổn thấy này không lớn và không ảnh hưởng đến khả năng tâm thần của người phụ nữ
Tuy nhiên có 10 đến 20% dân số trên 65 tuổi đều bị suy giảm khả năng tâm thần gọi là sa sút trí tụê.
St
