1
Viết tắt là HCTKN, đặc điểm của những rối loạn này gồm có một số triệu chứng - về mặt cảm xúc, tinh thhần và thể chất ảnh hưởng tới khoảng 75% tổng số phụ nữ trong những ngày trước khi thấy kinh hay lúc mới thấy.
Nguyên nhân là gì?
HCTKN thường gồm có ba thành phần chính: Trầm cảm, đau, nhức và thay đổi tính tình. Người ta không được rõ nguyên nhân, nhưng có vẻ như là các triệu chứng phần nào có liên quan với tiến trình sản xuất hormone nữ estrogen và progesteron khi cả hai bắt đầu giảm sút ở mức độ khác nhau vào những ngày trước khi thấy kinh. Vì cả hai hormone này đều là cốt yếu đối với sự chuyển hóa, tính tình và mức hoạt động của chúng ta. Không phải là một điều lạ nếu như một thế mất quân bình có thể sinh ra một nóm các triệu chứng lặp đi lặp lại trước mỗi kỳ kinh nguyệt mà các bác sĩ thường được các bệnh nhân nữ cho biết và họ thực sự quan tâm đến.
Đặc điểm của hội chứng này là gì?
Bất cứ triệu chứng nào, nhiều hay ít, cũng là một phần của hội chứng và trong đa số trường hợp đều có thể chữa trị được, nhiều khi cùng bằng một phép chữa trị.
Trong những trường hợp nặng, HCTKN được đề cập đến như một nguyên nhân dẫn đến những biến đổi nhân cách nghiêm trọng, thậm chí sinh ra những khuynh hướng tội phạm. Những tội phạm như ăn cắp vặt thường gặp ở các phụ nữ vào thời kỳ tiền kinh nguyệt nhiều hơn gấp 30 lần so với những thời kỳ khác.
Bác sĩ Katharina Dalton, trong cuốn “
|
Triệu chứng:
|
Tôi có phải đi bác sĩ không?
Nếu các triệu trứng của bạn đủ nghiêm trọng để làm xáo trộn đời sống bình thường mỗi tháng một lần và các biện pháp tự lực không làm chúng thuyên giảm, bạn nên đi bác sĩ để được điều trị.
Bác sĩ sẽ làm gì?
Bác sĩ sẽ phỏng vấn bạn về các triệu chứng và có lẽ sẽ yêu cầu bạn ghi lạn các triệu chứng trong thời gian một tháng. Khó có thể khám phá ra xem bạn có phải là một trong những người bị thiếu progesterone không, nên bác sĩ có thể quyết định cho dùng progesterone để thử và xem có khả năng hơn không. Progesterone uống hòa tan chỉ có dưới dạng nhân tạo nên chắc hẳn người ta sẽ cho bạn thuốc dưới hình thức tọa dược. Chắc hẳn người ta sẽ khuyên bạn đưa vào tới bốn liều 400mg mỗi ngày tuy nhiên vì nhu cầu cá nhân mỗi bệnh nhân mỗi khác, phép điều trị sẽ được điều chỉnh cho phù hợp với nhu cầu chuyên biệt của bạn ở bất cứ nơi nào. Đề giúp cho việc đó, bạn nên ghi vào biểu đồ kinh nguyệt của bạn là bạn cần tới bao nhiêu progesterone để ảnh hưởng được tới các triệu chứng của bạn.
Phải khởi đầu phép trị liệu bốn ngày trước khi bạn dự trù có triệu chứng. Các tọa dược sẽ hấp thu vào hệ tuần hoàn của bạn trong vòng 30 phút; mức kích thích tố sẽ hạ xuống trong vòng vài tiếng và trở lại bình thường sau 24 tiếng - vậy giả dụ trải ra làm 4 lần (nhét tọa dược) trong một ngày 24 tiếng là chế độ trị liệu lý tưởng.
Các nguy cơ của phép trị liệu bằng progesterone hầu như không có. Chống chỉ định duy nhất của nó sẽ là tình trạng thai nghén hay nghi là có thai. Cũng có thể chích progesterone, song cách này không thuận tiện bằng vì phải chích mỗi ngày. Đối với những trường hợp có triệu chứng nghiêm trọng và có chẩn đoán là thiếu progesterone, thì một liều kích thích tố này cấy dưới da đủ để sử dụng trong từ 6 đến 8 tháng là một hình thức điều trị tiện lợi.
Trong trường hợp hiện tượng giữ nước là căn nguyên vấn đề của bạn, người ta có thể cho bạn dùng thuốc lợi tiểu. Loại thuốc này được uống trong khoảng 10 ngày trước khi thấy kinh.
Trị liệu bằng hormone dưới hình thức một thứ thuốc có tên là Aldactone đôi khi được chỉ định. Thuốc này ảnh hưởng đến quân bình về nước, làm thuyên giảm các triệu chứng liên quan đến hiện tượng giữ nước. Một phương cách trị liệu bằng hormone khác nữa là viên thuốc tránh thai, song vì viên này làm bằng progesterone nhân tạo nên cách chữa trị có thể không có tác dụng và có thể khiến cho các triệu chứng trở nên tệ hại hơn hoặc trải đều chúng dưới hình thức ít nghiêm trọng hơn, suốt luôn cả tháng.
Tôi có thể làm được gì?
HCTKN là một hội chứng lặp đi lặp lại gắn liền với chu kỳ kinh nguyệt nên bạn chẳng thể làm được gì nhiều để giảm được tần số xuất hiện của nó. Tuy nhiên bạn có thể được chuẩn bị và có thể ghi nhật ký hay lập một bảng biểu đồ, để có thể khởi sự một cách trị liệu có hiệu quả trước khi các triệu chứng xuất hiện. Bằng cách này bạn sẽ không bị đau bất ngờ và bạn sẽ có một bản ghi chép cho bác sĩ để giám sát việc chữa trị. Bạn hãy ăn từng ít một và ăn làm nhiều lần để giữ cho có sức và nếu có vấn đề có gì liên quan đến táo bón, bạn hãy ăn nhiều thức ăn giàu chất xơ trong chế độ ăn. Cố nghỉ ngơi nhiều để tránh khỏi bị mệt mỏi thực sự, và hết sức giới hạn những tình huống căng thẳng. Hãy thổ lộ những cảm nghĩ của bạn cho bất cứ ai sẵn lòng nghe và đảm bảo là gia đình bạn biết căn bệnh của bạn. Khoảng một phần ba số phụ nữ mắc phải HCTKN thấy rằng những biện pháp thiết thực trong thời gian trước khi thấy kinh có lợi cho họ. Một số những biện pháp này còn trong vòng tranh cãi. Thí dụ như vitamin B6 (pyridoxine) đã giúp một số phụ nữ nào cũng thích ứng với B6 đâu, nên bạn phải hỏi ý kiến bác sĩ. Nếu tự bạn uống quá liều thì có thể có những tác dụng phụ khó chịu như tê ngón tay. Liều nên dùng là viên nén 50mg, uống hai lần mỗi ngày, 3 ngày trước khi có dấu hiệu
Trong trường hợp bạn được kê toa cho một loại thuốc lợi tiểu, bạn sẽ đi tiểu nhiều hơn. Những thuốc này có thể làm thoát những khoáng chất quan trọng ra khỏi cơ thể nên bạn phải để ý đến chế độ ăn của mình vào lúc này. Các sinh tố tan trong nước – vitamin C và B - phải được bổ sung và bạn nên ăn thêm những thức ăn giàu khoáng chất như kali có trong trái cây, tôm, cá, những quả hạnh (nuts) và các đậu hạt (beans). Để góp phần vào việc phòng tránh giữ nước, bạn nên cắt giảm bớt lượng muối trong chế độ ăn, ăn càng ít chừng nào càng tốt chừng ấy. Muối hút nước và vì thế làm tăng khả năng giữ nước. Nếu được, bạn nên giảm lượng nước uống khoảng 10 ngày trước khi thấy kinh, nhưng cà phê đen thật đậm vốn là một chất lợi tiểu thì uống được đều đặn và không sao.
Chống lại chứng đau như kiểu đau liên quan tới đau kinh, bạn hãy thử dùng aspirin là một thứ thuốc ức chế tiến trình sản xuất prostaglandin.Người ta cho rằng nguyên nhân của những cơn đau thắt mà nhiều phụ nữ phải chịu đựng khi thấy kinh là do dự thừa prostaglandin. Trong trường hợp đau nghiêm trọng là triệu chứng duy nhất, bạn hãy yêu cầu bác sĩ kê toa một đơn thuốc kháng prostaglandin để xem có hiệu quả với bạnkhông.
Những bài tập thể dục có thể giúp ích cho bạn; các kỹ thuật thở sâu và thư giãn làm giảm bệnh và ngủ được (bớt mất ngủ). Bơi lội nhiều khi cũng có tác dụng như vậy.
NHỮNG TRIỆU CHỨNG KHÁC ĐƯỢC KỂ LẠI
Nhiều triệu chứng thuốc HCTKN được các phụ nữ mắc bệnh kể lại – trên 150 trường hợp được thuật lại nguyên văn về HCTKN – và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng này khác nhau rất nhiều song đa số phụ nữ cho biết là họ nhận thấy có một sự khác biệt cả về thể chất lẫn tinh thần trước khi thấy kinh. Các triệu chứng này gồmg có:
- Tăng cân
- Thèm ăn một số thức ăn
- Da xấu - nổi trứng cá, ngứa, mọc lông mặt
- Đau bụng và đau lưng (đau kinh)
- Giảm khả năng chịu được rượu
- Những bệnh nhiễm trùng đường tiểu như viêm bàng quang trở nên thông thường hơn.
- Kính sát tròng đeo không thích ứng nữa vì niêm mạc giữ nước.
- Nhẫn đeo trở nên chật vì tay sưng.
- Răng giả đeo khó chịu vì nướu sưng
- Mất khứu giác
- Thở hổn hển – viêm mũi, viêm xoang trở nên nặng hơn
- Rối loạn thị giác như dễ chói mắt vì ánh sáng
- Dễ bị tai nạn và vụng về
- Các tĩnh mạch giãn nở đau nhói
- Tê và có cảm giác kiến bò ngón tay
CÁC BÀI TẬP ĐỂ LÀM GIẢM CHỨNG ĐAU DO KINH NGUYỆT
Dù cho bạn thường hay tập yoga, các bài tập này lặp lại 5 lần có thể giúp đỡ bạn.
Rắn hổ mang: Bạn hãy nằm xuống đất, hai bàn tay đặt hai bên. Từ từ cất đầu và ngực lên, không dùng tới tay. Rồi đưa cánh tay lên phía trước, đẩy lên và uốn cong lưng lên.
Cái cung: Nằm xuống sàn rồi ngửa ra phí sau và nắm lấy cổ chân bạn. Kéo cổ chân lên hước về phía đầu và nhẹ nhàng đu đưa từ trước ra sau rồi từ sau ra trước.
(St)
