1
Vấn đề dị ứng thực phẩm ở bà bầu
Yếu tố dinh dưỡng đối với phụ nữ mang thai là vô cùng quan trọng. Bà bầu nên ăn những loại thức ăn tươi ngon, dễ tiêu hóa, chứa nhiều dưỡng chất và cần tránh các loại thức ăn dễ gây dị ứng như: lúa mì, yến mạch, tôm, đậu phộng… để đảm bảo an toàn cho cả hai mẹ con.
Nhóm thức ăn dễ gây dị ứng
- Một số loại ngũ cốc như lúa mì, lúa mạch, yến mạch.
- Tôm, cua, trứng, cá và các thực phẩm từ trứng.
- Đậu phộng, đậu nành, hạt dẻ.
- Sữa và các sản phẩm từ sữa.
Cơ chế gây dị ứng
Chất gây dị ứng có trong thức ăn khi vào cơ thể sẽ gây ra phản ứng quá mẫn cảm. Đầu tiên, cơ thể sản sinh ra một loại kháng thể đặc dị, được gọi là protein miễn dịch IgE. Nếu lại tiếp tục ăn thức ăn ấy, chất gây mẫn cảm sẽ thúc đẩy IgE kết hợp với tế bào phì đại của hệ thống miễn dịch để tạo ra histamine. Histamine sinh ra trong các tổ chức, cơ quan khác nhau sẽ gây nên những bệnh lý khác nhau. Ví dụ, histamine phóng ra ở mũi, vòm miệng và họng sẽ làm cho việc nuốt, thở khó khăn; phóng ra ở ruột thì gây đau rát như bị bỏng và đi tả; nếu phóng ra trên da sẽ gây mẩn ngứa, nổi mụn…
Cũng có một số thức ăn chứa chất xúc tiến có khả năng sinh histamine như: cá, nhiều loại pho mát, thực phẩm lên men, rượu vang đỏ, chocolate… Đặc biệt, cá (nhất là cá đông lạnh) thường sản sinh nhiều histamine ở mặt ngoài. Thực phẩm dễ gây dị ứng nhất là các chế phẩm từ sữa, trứng, trai, sò, ốc, đậu nành, đậu vàng, lạc, hạnh đào…
Tác hại của dị ứng đối với phụ nữ có thai
Người có thai mà ăn những loại thức ăn dễ gây dị ứng không những có thể gây sảy thai, đẻ non, gây dị dạng thai nhi mà còn tăng nguy cơ bị bệnh cho trẻ sau khi chào đời.
Căn cứ vào nghiên cứu phát hiện của các học giả Mỹ thì có khoảng 50% loại thức ăn có tác dụng gây dị ứng đối với cơ thể con người và được phân ra làm hai loại đó là: dị ứng ngấm ngầm và dị ứng hiện rõ ra ngoài.
Đối với với phụ nữ có thai nếu bị dị ứng sẽ lây nhiễm sang con. Bố mẹ có tiền sử bị dị ứng một số thực phẩm thì sau này có thể con cái cũng bị như thế. Thêm vào đó, những thức ăn dễ bị dị ứng đó được tiêu hoá, hấp thu có thể từ đế cuống rốn vào trong tuần hoàn huyết dịch của thai nhi. Đó là nguyên nhân làm trở ngại đến sinh trưởng, phát dục của thai nhi, hoặc trực tiếp làm tổn hại đến một số cơ quan như: phổi, phế quản. Theo đó, thai có thể bị dị dạng hoặc bệnh tật ngay còn trong bụng mẹ.
Cách phòng tránh
Dị ứng thức ăn là vấn đề thai phụ hoàn toàn có thể tự mình phòng tránh để giảm thiểu đến mức tối đa. Sau đây là một số mách nhỏ cho bạn:
- Nếu trước khi mang thai, bạn đã dị ứng với một loại hay một số thực phẩm nào đó thì khi mang thai không được ăn loại thực phẩm này.
- Tránh ăn những loại thức ăn mà trước đây chưa ăn bao giờ, hoặc các thức ăn đã ôi thiêu, để qua ngày, biến chất.
- Sau khi dùng một số loại thức ăn nào đó, nếu thấy có những hiện tượng như: ngứa toàn thân, nổi mề đay hoặc đau bụng, tiêu chảy… cần kịp thời tìm hiểu nguyên nhân thức ăn.
- Không ăn quá nhiều các loại thức ăn dễ gây dị ứng như: cá biển, tôm, cua, nhộng, các loại thực phẩm thuộc nhóm nhuyễn thể (có vỏ cứng như ốc, sò, hến…) và những loại thứa ăn có tính chất kích thích thuộc đắng, cay như rượu, hạt tiêu…
- Khi dùng những thực phẩm thuộc loại protein dị ứng như: gan, thận, trứng, sữa… cần phải được sào nấu chín thật kĩ mới được ăn. Tuyệt đối không ăn các loại thực phẩm như: rau sống, gỏi cá…
Có hơn 70 loại thực phẩm được miêu tả là nguyên nhân gây dị ứng. Quá trình sản xuất, chế biến, phối trộn thực phẩm có thể làm tăng, hoặc giảm tính dị ứng của thực phẩm. Hiện nay, có thể thông qua một loạt thử nghiệm để xác định cơ thể có mẫn cảm hay không với một loại thức ăn nào đó. Một phương pháp phổ biến là thí nghiệm hấp phụ phóng xạ PRIST: đắp chất nghi ngờ gây dị ứng lên da bắp tay, sau đó quan sát phản ứng ở da để xác định. Do vậy, các thai phụ cũng cần hết sức chú ý trong vấn đề ăn uống nhất là đối với loại thực phẩm dễ gây dị ứng.
Những thực phẩm bà bầu nên tránh để phòng ngừa dị ứng
Trong thai kỳ, hệ miễn dịch của người mẹ khác hơn bình thường. Vì thế, thai phụ có nguy cơ ngộ độc từ thực phẩm và môi trường xung quanh.
Việc nhiễm khuẩn này khiến thai phụ bị chóng mặt, nôn, sốt, đau bụng, tiêu chảy. Đồng thời, chúng còn gây tổn thương trên phôi thai, sinh non, sẩy thai, dị tật bẩm sinh cho bé. Đáng lo ngại hơn là vi khuẩn gây ngộ độc có thể lây từ mẹ sang thai nhi.
- Nếu như bị nhiễm vi khuẩn Listeria: phát triển ngay cả ở nhiệt độ thấp (4-6ºC) trong thịt ướp lạnh hay phô mai chưa tiệt trùng, thịt nguội (patê, chả lụa), lưỡi heo đông lạnh thì có thể gây nhiễm trùng phôi thai và có thể dẫn đến sẩy thai.
- Giai đoạn mang thai, bé chủ yếu hấp thụ qua dây nhau: Do đó mà việc ngộ độc của mẹ có thể mang lại những tác hại xấu cho bé sau này.
Sau đây là 12 loại thức ăn các bà bầu nên tránh:
1. Các món ăn chưa nấu chín kỹ:
Nếu bạn ưu thích sushi, các món gỏi và lẩu, bạn sẽ phải tập “cai nghiện” trong suốt thời kỳ mang thai.
Gỏi và các món ăn chưa được nấu chín kỹ có thể tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ đối với bạn cũng như bé yêu. Chúng có thể làm bạn bị ngộ độc thức ăn, đau bụng hay bị nhiễm khuẩn và sán.
Ngay cả đối với các loại thịt nướng/thịt quay hay trứng chưa được chế biến kỹ cũng có thể gây nguy hại cho sức khỏe của bà bầu.
2. Cá có chứa hàm lượng thủy ngân cao:
Các bà bầu ai cũng biết tác dụng của cá đối với sức khỏe của phụ nữ mang thai.
Tuy nhiên, một số loại cá có hàm lượng thủy ngân cao như cá kiếm, cá mập, cá ngừ, cá mú biển cũng có thể gây ảnh hưởng không tốt tới sự phát triển não bộ của thai nhi, cụ thể là gây ra hiện tượng não không phát triển.
3. Đồ hộp và các loại thức ăn nhanh:
Trong đồ hộp có chứa một loại vi khuẩn có tên Listeria monocytogene có khả năng xâm nhập vào cơ thể mẹ gây ra hiện tượng sảy thai và sinh non.
Vì vậy, tốt nhất bạn nên hạn chế loại thực phẩmnày. Trong trường hợp cần thiết, tốt nhất là bạn hãy đun nóng lại thức ăn trước khi sử dụng.
Ngoài ra, các loại thức ăn nhanh hoặc đồ ăn đã chế biến sẵn thường chứa quá nhiều dầu mỡ, cũng không tốt cho sức khỏecủa bạn trong thời kỳ mang thai.
Bạn cũng không nên sử dụng các loại đồ hộp hay đồ ăn nhanh đã quá hạn sử dụng hay vỏ hộp bị trầy xước, thủng hay móp méo…
4. Các chế phẩm từ thịt:
Xúc xích, jambon, thịt muối hay các chế phẩm khác từ thịt sống cũng không tốt cho sức khỏecủa bạn và bé.
Tốt nhất là bạn chỉ nên ăn những thực phẩmnày khi đã chúng đã được hâm nóng hay nấu chín lại.
5. Gan động vật:
Gan động vật cũng có thể gây nguy hại cho bạn vì đây là nơi tập trung nhiều độc tố nếu động vật bị nhiễm bệnh.
Ngoài ra, trong gan cũng có chứa nhiều cholesterone và vitamin A. Nếu bạn ăn quá nhiều gan, kết hợp dùng thêm các loại thuốc hay thực phẩm dinh dưỡng khác có thể gây ra hiện tượng thừa vitamin, ảnh hưởng xấu đến bé yêu.
6. Các chế phẩm từ bơ, sữa chưa qua diệt khuẩn:
Những thực phẩm làm từ bơ, sữa thường chứa rất nhiều dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển bộ xương cho bé.
Tuy nhiên, bạn không nên sử dụng những thực phẩm chưa qua quá trình diệt khuẩn vì chúng có chứa nhiều loại vi khuẩn và có thể làm bạn và cả bé yêu bị ngộ độc thực phẩm.
Theo các chuyên gia, tốt nhất, bạn nên tránh xa bất cứ loại phomat nào làm từ sữa cừu hoặc sữa dê… vì chúng đặc biệt không tốt cho bé.
7. Thực phẩm gây dị ứng:
Nếu bạn có tiền sử về dị ứng, bạn sẽ dễ dàng tránh được những tác nhân gây bệnh cho mình trong thời kỳ mang thai.
Tuy nhiên, tùy vào thể trạng của từng người, bạn cũng rất có thể bị dị ứng trong thai kỳ.
Vì vậy, bạn nên ngưng sử dụng tất cả các loại thực phẩmđang dùng nếu có các dấu hiệu dị ứng (ngứa, mẩn đỏ, sưng phù…) và đi khám để được điều trị kịp thời.
8. Gia vị quá nóng hay quá cay:
Các gia vị và chất phụ gia quá nóng hay quá cay (gừng, ớt, hạt tiêu...) cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn trong thời gianmang thai, gây hiện tượng nóng trong và táo bón với các bà bầu.
9. Đồ ngọt:
Trong thời kỳ mang thai, bạn nên hạn chế ăn quá nhiều đồ ngọt như kẹo, bánh và đồ ăn vặt... vì chúng có thể gây hiện tượng tăng cân quá nhanh.
Ngoài ra, hàm lượng đường khá lớn chứa trong các loại thực phẩmnày cũng có thể gây nguy cơ tiểu đường ở bé.
10. Đồ uống có chứa caffeine:
Trong thời kỳ mang thai, nếu bạn dùng thường xuyên các loại đồ uống có chứa caffeine (như caffe, chè, coca, nước tăng lực, soda, cocktail…) bạn sẽ có thể bị tăng nhịp tim và áp lực máu dẫn đến mất ngủ và đau đầu.
Không chỉ thế, nó còn ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi trong bụng, gây nguy cơ sảy thai và sinh non.
11. Rượu:
Phụ nữ mang thai và trong đang trong thời kỳ cho con bú đặc biệt không nên uống rượu vì có thể gây nguy hại không chỉ cho sức khỏe của mẹ mà còn ảnh hưởng đến cả bé.
Các nghiên cứukhoa học cũng đã chứng minh, chỉ cần một lượng rượu nhỏ mà mẹ uống vào trong thời kỳ mang thai cũng có thể gây dị tật ở thai nhi, sảy thai và sinh non.
12. Thuốc lá:
Khói thuốc lá không chỉ gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏecủa bạn mà còn gây nguy hại cho cả bé trong bụng.
Mẹ hút thuốc làm tăng nguy cơ thai chết lưu, thai phát triển chậm và bé sinh thiếu tháng.
Nếu trong thời kỳ mang thai (đặc biệt là 3 tháng đầu), mẹ hít phải khói thuốc lá (hút thuốc lá thụ động) cũng gây ảnh hưởng trầm trọng đến con.
Các món nên tránh khác:
- Quẩy: Trong quẩy có phèn chua (chứa nhôm - một chất vô cơ), ăn nhiều có nguy cơ bị down ở thai nhi.
- Rau bina (rau chân vịt): Cản trở việc hấp thu chất sắt dẫn đến thiếu máu.
