Sương sáo (hay còn gọi là thạch đen) không quá ngọt và béo như chè nhưng vẫn thỏa mãn được nhu cầu của những người thèm một món ăn có vị ngòn ngọt vừa phải mà có tính giải nhiệt và nhiều công dụng tốt cho sức khỏe.
Sương sáo (phương ngữ miền Nam) được lòng rất nhiều người vào mùa nắng nóng, nhất là với phụ nữ và các em nhỏ. Ngoài ra, sương sáo giúp giảm huyết áp, hỗ trợ trong điều trị đái tháo đường, mát gan, trị cảm mạo do nắng nóng, đau cơ, viêm khớp…
Sương sáo tốt ra sao?
Sương sáo không chỉ là thứ giải khát thông thường mà còn là một tân dược. Theo Đông y, lá sương sáo có vị ngọt, tính mát, có tác dụng giải nhiệt, giúp các quá trình chuyển hóa trong cơ thể diễn ra dễ dàng… nên thường được sử dụng để nấu và chế biến thành món thạch sương sáo giải nhiệt trong những ngày hè oi bức, nóng nực.
Hiện nay, ở nhiều nước châu Á người ta cho rằng, bột thân lá cây sương sáo có tác dụng lợi tiểu, nên họ đã dùng cây sương sáo thành loại bột được đóng gói sẵn. Bột lá cây sương sáo được bán dạng bột uống liền trong các cửa hàng thực phẩm chức năng và trong các siêu thị.
Còn ở Việt Nam trong thời gian gần đây, bột cây sương sáo và thạch sương sáo đã được nghiên cứu chế thành sương sáo tươi đóng hộp, bột sương sáo và bột sương sáo - hạt é. Với sương sáo đóng hộp, khi dùng có thể thêm đá, nước dừa hoặc sữa tươi tùy thích.
Dù có rất nhiều công dụng trong việc giúp tăng cường năng lượng khi điều trị với một số bệnh lý, nhưng nó cũng không hoàn toàn bổ ích cho tất cả mọi người trong mọi hoàn cảnh khi bị lạm dụng và dùng quá nhiều trong nhiều ngày.
Và không phải ai cũng có thể dùng thạch sương sáo. Theo Lương y Nguyễn Văn Hưng (thuộc Hội Đông y Hà Nội): “Thạch đen tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây bệnh cho trẻ. Đầu tiên, thạch có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ protein trong cơ thể, làm giảm khả năng thèm ăn và hấp thụ chất dinh dưỡng”.
Cảnh báo sương sáo bẩn
Tuy thạch sương sáo được bày bán rộng rãi ở bất cứ khu chợ nào, nhưng do nhiên liệu trong việc chế biến loại thạch này vẫn phổ biến được làm thủ công nên chất lượng cũng rất khó kiểm soát.
Nguy hại nhất là khi thạch sương sáo được sản xuất, bày bán ở những nơi ô nhiễm, mất vệ sinh. Đây được coi là ổ vi khuẩn mà khi đi vào cơ thể con người sẽ gây hậu quả nghiêm trọng. Đã có rất nhiều người phải đi cấp cứu vì ăn phải thạch bẩn hay thạch để quá lâu ngày.
Cũng theo lương y Nguyễn Văn Hưng, nhiều loại thạch hiện nay còn được các cơ sở dùng hóa chất để khiến chúng dai và thơm hơn. Nếu ăn nhiều, lượng hóa chất sẽ tích tụ trong cơ thể và có thể sinh ra độc tố.
Vì thế, dù là loại thức uống giải khát được yêu thích nhất nhưng chúng ta cũng chỉ nên dùng có hạn lượng nhất định, và quan trọng nhất là thạch sương sáo phải được chế biến bởi những cơ sở sản xuất có uy tín hoặc được làm bởi chúng ta với việc thật sự đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Vì vậy, vgười tiêu dùng hãy lựa chọn sản phẩm một cách khôn ngoan nhất để có sản phẩm sương sáo sạch mà lại tốt cho sức khỏe.
Cách làm thạch sương sáo:
- Thạch sương sáo được làm từ một loại lá cây sương sáo. Chúng chỉ chế biến được sau khi đã được phơi thật khô. Thân và lá sương sáo được thu hoạch, phơi khô để tồn trữ.
- Để làm được món thạch sương sáo mất rất nhiều thời gian, phải rửa cành lá khô hết đất cát rồi cho vào nồi nấu nhừ, bắc ra để nguội, nắm vắt bỏ bã, đổ nước vào túi vải sạch, vắt lọc lấy nước, rồi đổ bột gạo vào quấy đều trên bếp lửa.
- Khi nào dung dịch đặc quánh lại, bắc ra đổ vào khay, sản phẩm để nguội sẽ đông lại, thạch sương sáo sau khi đông sẽ có một màu đen tuyền, bóng và giòn. Thông thường thạch sương sáo được ăn với nước đường và tinh dầu chuối.
- Từ thạch sương sáo người ta có thể kết hợp với các nguyên liệu khác để chế biến ra nhiều loại khẩu vị khác nhau để tạo nên nhiều loại thức uống giải khát hợp với khẩu vị mỗi người như: Sương sáo nước cốt dừa, sương sáo hạt lựu, sương sáo hạt sen, sương sáo hột é, sương sáo nước đường…