Chăm sóc dinh dưỡng tiền hôn nhân

Người mẹ nào cũng muốn sinh ra những đứa trẻ khoẻ mạnh, thông minh. Với người mẹ, sự chuẩn bị về thể lực và tinh thần thật tốt để có một cơ thể khỏe mạnh, sẵn sàng chuẩn bị cho việc thụ thai để tạo ra những thai nhi phát triển bình thường là rất quan trọng. Việc tạo ra những thai nhi khỏe mạnh cần cả người bố và người mẹ có một tình trạng dinh dưỡng và thể lực tốt. Vì vậy, chăm sóc dinh dưỡng tiền hôn nhân cần được quan tâm thực hiện sớm từ khi nam, nữ thanh niên ở tuổi dậy thì.

Đây là lứa tuổi phát triển nhanh về thể lực và có sự thay đổi của hệ thần kinh - nội tiết mà nổi bật là sự hoạt động của các tuyến sinh dục, gây ra những biến đổi về hình thái và sự tăng trưởng của cơ thể. Cân nặng của các em gái tăng trung bình 3 - 4 kg/năm. Các em trai tăng trưởng trung bình 5 - 6kg/năm. Chiều cao của các em trai tăng trung bình 7 - 9cm/năm, của các em gái tăng trung bình 4 - 7cm/năm. Ở lứa tuổi này, song song với sự phát triển nhanh còn là giai đoạn các em hoạt động nhiều. Do vậy chế độ dinh dưỡng cần được đặc biệt quan tâm để giúp các em có một thân hình đẹp, cường tráng, sức khỏe dẻo dai và một tiềm năng về thể chất tốt.

Trước hết cần đảm bảo đủ năng lượng trong khẩu phần ăn. Lứa tuổi dậy thì ăn rất nhiều, cảm giác như “ăn không thấy no” vì nhu cầu nhiệt lượng cao. Cơ thể hoạt động và học tập càng nhiều càng cần năng lượng. Ở lứa tuổi này, nhu cầu năng lượng hàng ngày là 2.200Kcal - 2.500Kcal. Các em cần được ăn đủ no và ăn đủ 3 bữa: sáng, trưa, tối, đặc biệt là bữa sáng nên coi là bữa ăn chính để giúp trẻ có đủ năng lượng cho việc học tập và hoạt động với cường độ lớn trong thời gian dài của buổi sáng. Nếu phải thức khuya để học cần được ăn thêm bữa phụ: cốc sữa, cái bánh, bát mì nấu với rau, thịt, quả trứng luộc, củ khoai…

Cần chú ý đến chất đạm cả về số lượng và chất lượng. Nhu cầu về chất đạm ở lứa tuổi này cần đạt 55 - 60g/ngày. Tỷ lệ năng lượng do chất đạm cung cấp cần đạt 14 - 15% so với tổng số năng lượng của khẩu phần và tỷ lệ đạm động vật/tổng số khẩu phần cần đạt từ 50% trở lên vì:

- Đây là giai đoạn cơ thể phát triển với tốc độ nhanh, do vậy rất cần đạm để xây dựng nên cấu trúc tế bào.

- Đây là giai đoạn phát triển các nội tiết tố về giới tính (hormon sinh dục) mà bản chất các nội tiết tố đều là chất đạm.

- Đây là giai đoạn có nhiều hoạt động tiếp xúc với ngoại cảnh và môi trường sống, chất đạm rất cần để tham gia vào hệ thống miễn dịch (tạo kháng thể) để tăng sức đề kháng. Bữa ăn của các em cần có thịt hoặc cá, trứng, sữa, đậu đỗ, tôm, cua, ốc, ếch… Nên cho các em ăn đa dạng và phối hợp cả đạm động vật và đạm thực vật.

Chất béo cũng rất cần thiết cho lứa tuổi này, nên ăn cả mỡ động vật và dầu thực vật. Lượng dầu mỡ mỗi ngày nên ăn 40-50g. Dầu, mỡ giúp các bạn trẻ ăn ngon miệng, là nguồn cung cấp năng lượng tốt và giúp cơ thể hấp thu các vitamin tan trong chất béo như vitamin A, D, E, K, là những vitamin có vai trò quan trọng trong cơ thể. Ngoài ra cần chú ý đến các chất dinh dưỡng khác đặc thù với lứa tuổi này.

Sắt (Fe): Với các em trai chỉ cần 12 - 18mg/ngày thì ở nữ giới cần 20mg/ngày. Vì ở các em gái bị mất sắt do mất máu kinh nguyệt hàng tháng. Các thực phẩm giàu sắt cần được đưa vào bữa ăn cho trẻ như: thịt bò, tiết bò, tim lợn, gan gà, trứng gà, trứng vịt, rau họ cải…

Vitamin A: Rất cần để duy trì mạnh mẽ sự phát triển của cơ bắp. Thiếu vitamin A sức đề kháng của cơ thể bị giảm. Vitamin A chỉ có trong các thức ăn nguồn gốc động vật như gan, trứng, thịt… Cơ thể có thể tạo thành vitamin A từ các caroten trong nguồn thức ăn thực vật, đặc biệt là từ các loại rau, củ, quả có màu vàng, đỏ hay xanh thẫm rất giàu caroten.

Canxi: Rất cần thiết cho lứa tuổi dậy thì. Canxi nếu được cung cấp đủ sẽ giúp cho bộ xương chắc khỏe và độ đặc xương đạt mức tối đa giúp cho nam, nữ thanh niên phát triển tốt về chiều cao và phòng bệnh loãng xương khi về già. Với nữ giới canxi giúp cho bộ xương chắc khỏe, tạo dự trữ tốt để khi mang thai sau này sẽ có thể san sẻ cho thai nhi, giúp tạo khung xương của bào thai. Canxi có nhiều trong sữa (cả sữa bò và sữa đậu nành), các loại thủy sản thường có nhiều canxi, xương cá cũng là nguồn canxi tốt. Nên kho cá nhỏ nhừ ăn cả xương.