1
Đái dầm là một chứng bệnh thường gặp ở trẻ, tuy không nguy hiểm nhưng nếu chữa trị không triệt để bệnh có thể kéo dài khi trẻ lớn, tạo áp lực ngày càng tăng về mặt tinh thần khiến trẻ dễ lâm vào trạng thái u uất, mặc cảm kém tự tin, ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần.
Y học cổ truyền xếp đái dầm vào phạm vi chứng Di niệu và tiến hành trị liệu bằng rất nhiều phương pháp khác nhau, trong đó có việc lựa chọn, chế biến và sử dụng các món ăn - bài thuốc (dược thiện) tùy theo từng thể bệnh cụ thể, vừa nhằm mục đích bổ dưỡng lại vừa có tác dụng chữa bệnh một cách khá tự nhiên, lành tính và rất dễ được trẻ chấp nhận. Bài viết này xin được giới thiệu một số ví dụ cụ thể.
VỚI THỂ THẬN KHÍ BẤT TÚC
Chứng trạng: Thể chất yếu ớt, dễ mệt mỏi, đái dầm thường xuyên, thậm chí nhiều lần trong một đêm, nước tiểu trong, da nhợt, tay chân lạnh, lưng đau gối mỏi, trí lực kém, hay quên...
Món ăn - bài thuốc
Bài 1: Đậu đen 20g, thịt chó 250g, đường trắng vừa đủ. Cách chế: Thịt chó rửa sạch, thái miếng hầm nhừ cùng với đậu đen, chế thêm đường và gia vị, chia ăn vài lần trong ngày, dùng cách nhật 5-7 lần là một liệu trình.
Bài 2: Khiếm thực 50g, kim anh tử 20g, đường trắng vừa đủ. Cách chế: Kim anh tử sắc kỹ lấy chừng 100ml dịch chiết rồi cho khiếm thực vào nấu thành cháo, chế thêm đường, chia ăn 2 lần trong ngày.
Bài 3: Tang phiêu tiêu (tổ bọ ngựa) 10 cái, sơn thù 15g, ích trí nhân 15g, thỏ ty tử 15g, phúc bồn tử 15g, đường đỏ 100g. Cách chế: Các vị thuốc sắc kỹ lấy 400ml dịch chiết rồi cho thêm đường đỏ cô lại một chút là được, mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần 10ml.
Bài 4: Ruột gà 3 bộ, ba kích 15g, gia vị vừa đủ. Cách chế: Ruột gà làm sạch, cắt đoạn; Ba kích rửa sạch rồi đem nấu với ruột gà, khi chín chế thêm gia vị, dùng làm canh ăn hàng ngày.
Bài 5: Rau hẹ tươi 100g, trứng chim cút 12 quả, dầu thực vật và gia vị vừa đủ. Cách chế: Rau hẹ rửa sạch, cắt ngắn, đập trứng chim cút vào, chế thêm gia vị, đánh đều rồi đem tráng chín, ăn nóng.
VỚI THỂ TỲ PHẾ KHÍ HƯ
Chứng trạng: Đái dầm thường xuyên, sắc mặt trắng nhợt, dễ vã mồ hôi, hay có cảm giác khó thở, ngại nói, ăn kém, chậm tiêu, đại tiện lỏng hoặc nát, miệng nhạt, hay bị viêm nhiễm đường hô hấp trên, chất lưỡi nhợt...
Món ăn bài thuốc
Bài 1: Bàng quang lợn 1 cái, hòe hoa 15g, đẳng sâm 15g. Cách chế: Bàng quang lợn làm sạch, thái miếng; hòe hoa và đẳng sâm cho vào túi vải buộc kín miệng; Hai thứ cho vào nồi hầm nhừ, bỏ bã thuốc, chế thêm gia vị, ăn cái uống nước, dùng cách nhật, 7-8 lần là một liệu trình.
Bài 2: Gà mái lông vàng 1 con, hoàng kỳ 30g, thục địa 50g, gạo tẻ 100g. Cách chế: Gà làm thịt, bỏ lông và ruột; Các vị thuốc cho vào túi vải buộc kín miệng rồi đem hầm cùng gà và gạo cho thật nhừ, bỏ bã thuốc, chế đủ gia vị, chia ăn vài lần trong ngày, 7-8 lần là một liệu trình.
Bài 3: Cùi vải khô (lệ chi can) 10 cái, gạo nếp 50g, bàng quang lợn 1 cái. Cách chế: Bàng quang làm sạch, nhét lệ chi và gạo nếp vào trong, khâu kín rồi đem hầm thật nhừ, chia ăn vài lần trong ngày, 5-6 lần là một liệu trình.
Bài 4: Phúc bồn tử 50g, ích trí nhân 50g, bạch linh 50g, gạo tẻ vừa đủ. Cách chế: Phúc bồn tử, ích trí nhân và bạch linh sấy khô, tán thành bột mịn; Gạo tẻ cho vào nồi nấu thành cháo, khi chín cho chừng 3-6g bột thuốc vào đun thêm ít phút là được, ăn nóng, dùng liên tục trong 7 ngày là một liệu trình.
Bài 5: Hoài sơn lượng tùy thích, rửa sạch, đem hấp chín rồi bóc vỏ ngoài, thái lát dày chừng 3cm, dùng dầu thực vật rán vàng, chấm đường trắng ăn điểm tâm hàng ngày.
VỚI THỂ CAN KINH UẤT NHIỆT
Chứng trạng: Đái dầm lượng nước tiểu ít, mùi khai nồng, có màu vàng, tính khí thất thường, hay cáu giận, dễ mê mộng, môi đỏ, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, đại tiện táo, hay bị tiểu buốt tiểu rắt...
Món ăn bài thuốc
Bài 1: Bàng quang lợn 1 cái, ích trí nhân 15g. Cách chế: Bàng quang lợn làm sạch, cho ích trí nhân vào trong, khâu kín lại rồi đem hầm cho thật nhừ, ăn nóng, dùng liên tục 5-6 ngày là một liệu trình.
Bài 2: Ô mai 6g, kén tằm 20 con, hồng táo 10 quả, đường trắng 50g. Cách chế: Các vị thuốc đem sắc kỹ lấy nước uống trong ngày, dùng liên tục 10 ngày là một liệu trình.
Bài 3: Bạch quả 10 quả, đậu phụ khô 2 bìa, gạo tẻ 50g, đường trắng vừa đủ. Cách chế: Bạch quả rang chín, bóc vỏ ngoài; Đậu phụ ngâm mềm, thái chỉ; Gạo tẻ đãi sạch rồi ninh cùng bạch quả và đậu phụ thành cháo, chế thêm đường trắng, chia ăn vài lần trong ngày.
Bài 4: Bồ dục lợn 1 quả, kỷ tử 15g, gia vị vừa đủ. Cách chế: Bồ dục bổ đôi, làm sạch, thái mỏng rồi đem xào cùng với kỷ tử, chế thêm gia vị, ăn nóng, dùng liên tục 10 ngày là một liệu trình.
Ngoài ra, thực đơn hàng ngày cho trẻ nên chú ý ăn kiêng các chất kích thích, chất cay nóng. Không nên quá hạn chế trẻ uống nước, trong ngày ít nhất 1 lần nên tập cho trẻ thói quen giữ nước tiểu lâu hơn một chút, sao cho đạt cảm giác hơi căng tức bàng quang là được. Buổi tối, trước khi đi ngủ nên xoa nóng vùng thắt lưng, bụng dưới và vùng xương cụt cho trẻ.
