Cái chết của bất cứ một đứa trẻ nào cũng luôn luôn là một sự cố thảm thương, nhưng cái chết của một trẻ sơ sinh xảy ra trước hay trong hoặc ngay sau khi chào đời thì rất thương tâm. Ngày nay, con số trẻ sơ sinh bị chết sau 24 tuần của thai kỳ hoặc bị tử vong trong vòng một vài tuần đầu sau khi chào đời đã hạ xuống chỉ còn 1% tại các nước phương Tây, phần lớn do việc chăm sóc hộ sản và chăm sóc bé sơ sinh đã có sự tiến bộ đáng kể.

I. TẠI SAO BÉ CHẾT?

Tử vong chu sinh có thể chia thành 3 nhóm chính: chết non - là trẻ bị chết trước khi cơn chuyển dạ của người mẹ bắt đầu; chết trong bụng mẹ - là trẻ chết trong cơn chuyển dạ; chết sau khi chào đời - là trẻ chết trong khoảng 4 tuần sau khi chào đời.

1. Chết non

Có khoảng 45% ca tử vong của trẻ sơ sinh là chết non và có độ 1/3 trong số đó không rõ nguyên nhân chính xác. Trong khoảng 2/3 còn lại, các nguyên nhân quan trọng nhất là khuyết tật nặng của thai nhi và lá nhau không hoàn toàn khoẻ mạnh. Có thể lá nhau không phát triển đúng mức, nhiễm bệnh, hoặc nó không còn khả năng cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho thai nhi; cũng rất có thể nó đã tách ra khỏi vách của tử cung trước khi con chuyển dạ bắt đầu. Những nguyên nhân ít gặp hơn gồm có: không tương hợp Rhesus và người mẹ bị tiểu đường mà bệnh không được kiểm soát chặt chẽ.

Điều đầu tiên xảy ra khi thai nhi chết trong tử cung là hầu như toàn bộ các nội tiết tố thai kỳ trong máu của người mẹ đều biến mất, kết quả là có nhiều dấu hiệu và cảm giác lúc đang mang thai phai dần và tử cung giảm kích thước do nước ối bị tiêu đi. Điều này có thể làm cho người mẹ giảm cân nhanh chóng. Vì lẽ đó, sự giảm cân và sự không lên cân ở các thai phụ phải được kiểm tra thật nghiêm túctrong suốt quá tình mang thai. Nếu như nghi ngờ thai nhi đã chết, bác sĩ hay nữ hộ sinh sẽ cho siêu âm để dò tìm nhịp tim đạp của thai nhi.

Sự chuyển dạ thường được bắt đầu từ 2 đến 3 ngày sau khi thai nhi chết mặc dù có rất nhiều thai phụ muốn lấy con của họ ra sớm khi họ biết con của họ đã chết.

Có thể chấm dứt thai kỳ theo nhiều cách, ví dụ như cho giục sinh. Cơn chuyển dạ này không có điều gì khác biệt với chuyển dạ tự nhiên. Bạn sẽ cần đến rất nhiều sự cảm thông và sự trợ giúp để làm giảm bớt càng nhiều nỗi đau buồn càng tốt. Mọi người có liên quan sẽ nhận ra rằng thái độ của bạn đối với việc được giục chuyển dạ này rất là quan trọng.

2. Chết trong cơn chuyển dạ

Điều này rất hiếm nhưng thai nhi chết trong lúc chuyển dạ là do thiếu dưỡng khí, xảy ra do cơn chuyển dạ không tiến triển được. Một khả năng khác là do bé bị tổn thương trong quá trình chuyển dạ hay lúc đang lọt lòng mẹ, mặc dù việc này hiện nay rất hiếm xảy ra nhờ y học ngày nay đã có rất nhiều tiến bộ trong việc chăm sóc hộ sản.

3. Chết sau khi lọt lòng

Trẻ tử vong sau khi sinh thường do bị khó thở, nhất là đối với các bé sinh non, các bé sinh muộn hoặc các bé đangbị khuyết tật cơ thể trầm trọng. Nhiễm trùngsơ sinh, trước kia là nguyên nhân đáng kể gây tử vong sơ sinh, hiện nay rất hiếm thấy bởi vì các tiêu chuẩn về vệ sinh đã được cải thiện đáng kể và vì đã có nhiều loại thuốc kháng sinh hiện đại.

II. ĐỐI PHÓ VỚI CÁI CHẾT CỦA CON MÌNH

Điều quan trọng cho cả hai vợ chồng đã mất con là nguôi quên nỗi đau đớn, cởi mở tấm lòng với nhau cũng như chấp nhận được sự thật về cái chết của con mình và vượt qua.

Thông thường, những cha mẹ mất con cảm thấy bị đơn độc, tức giận bản thân, tức giận lẫn nhâu, tức giận các nhân viên y tế hoặc sự bất công của cuộc đời và họ thường cảm thấy có tội về những gì họ đã làm và không làm cho con mình. Những cảm xúc như vậy thật ra rất là bình thường. Tuy nhiên, chúng ta phải chấp nhận rằng những người có liên quan đã làm mọi điều có thể và không ai đáng trách cả, trong khi đó nếu bạn biết rõ tâm tình của chính mình thì vết thương lòng sẽ nhanh chóng được hàn gắn.

Có được một tấm ảnh chụp bé cũng là một cách, ôm bé vào lòng ngay lúc bé chào đời thường là một sự an ủi. Đặt cho bé một cái tên và chôn cất bé đàng hoàng cũng là một phương cách để giải toả nỗi đau. Một điều khác giúp cho bàn được khuây khoả là liên lạc với những người cùng cảnh ngộ. Các chi tiết liên quan đến các tổ chức nâng đỡ thường lúc nào cũng có sẵn tại bệnh viện. Đừng ngại yêu cầu tư vấn nếu bạn thấy cần thiết.

Những ảnh hưởng thể chất và cảm xúc trên người mẹ không những do bị choáng váng và đau buồn vì mất con mà còn vì đột ngột mất đi ác nội tiết tố tiết ra khi có thai. Điều này ảnh hưởng đến tâm trạng của cô ấy, làm cô than khóc, trầm cảm, mất ngủ, ăn không thấy ngon và khép kín với mọi người. Sự an ủi và lòng độ lượng của người chồng, gia đình, bạn bè sẽ rất cần thiết cho cô ấy.

Điều quan trọng là cả hai vợ chồng nên cố gắn cởi mở với nhau, chia sẻ nỗi đau buồn để nương tựa và an ủi lẫn nhau. Bệnh viện nên có khả năng cung ứng dịch vụ tư vấn cho cả hai.

III. CÓ THAI LẦN NỮA

Việc buồn đau nên được lãng quên đi trước lúc người vợ có dự tính mang thai lại lần nữa. Thường thì việc này phải mất tối thiểu nửa năm, đôi khi cả năm hay hơn nữa. Tuy thế, nhiều người tìm ra được bí quyết để trở lại bình thường và hạnh phúc đã trở lại khi mang thai lần nữa. Một khi cả hai vợ chồng đều có quyết định có con khác, họ có thể thấy khó mà không lo về việc mất con. Tuy nhiên, nguy cơ tái diễn rất thấp. Khi nguyên do đã được xác định rõ thì các lần thai nghén tiếp theo sẽ được quản lý một cách thật kỹ lưỡng.

IV. MẤT HAI BÉ SONG SINH

Tử vong của 2 hoặc 3 trẻ cùng sinh cũng là một thảm kịch đối với cha mẹ y như cái chết của một trẻ và cái chết ấy mang theo nhiều vấn đề.

Sinh đôi, sinh ba mà mất một trẻ hay hai trẻ sẽ đặt ra một tình huống phức tạp về cảm xúc. Người cha, người mẹ vừa đau buồn vì đứa con đã chết trong lúc họ lại ăn mừng những đứa còn lại được cứu sống. Phải đương đầu với một sự lẫn lộn của các cảm xúc này, nhiều ông bố, bà mẹ tạm gác lại nỗi đau dành cho đứa đã chết, còn một số người khác nhận thấy họ không thể phục vụ cho các nhu cầu của những bé còn sống một cách đúng mức, bởi vì họ đau buồn tột độ về cái chết của đứa bé kia.

Việc tử vong của một trẻ trong ca sinh đôi, sinh ba cũng có thể tạo thành một làn sương mờ bao lấy cuộc sống của những đứa còn lại, và làm sinh nhật cho chúng thật là một điều khó khăn, nhất là trong vài năm đầu.

Điều ấy chắc hẳn là một cú sốc cho bà mẹ, người đã mang thai trong bụng 2,3 đứa con, vẫn tiếp tục cho rằng mình vẫn là người mẹ đang mang 2, hoặc 3 đứa trong bụng.

Nhưng cuối cùng thì điều hợp lý hơn tất cả là chấp nhận sự thật để lãng quên và chăm lo những mầm non hiện tại, chúng nó hoàn toàn vô tư và chỉ biết trông cậy vào chúng ta mà thôi.