1
CÁC TRƯỜNG HỢP CẤP CỨU SẢN KHOA
Các trường hợp cấp cứu sản khoa có khuynh hướng tập trung ở tam cá nguyệt thứ nhất và thứ ba. Trong tam cá nguyệt đầu tiên, hầu hết các ca cấp cứu là do sảy thai hoặc do thai lạc vị. Còn trong tam cá nguyệt thứ ba, có thể xảy ra các biến chứng như tiền sản giật hay các vấn đề liên quan tới nhau thai. Dù sao, thì phần lớn thai nhi đều được sinh ra an toàn.
XUẤT HUYẾT ÂM ĐẠO
Việc xuất huyết âm đạo vào bất cứ giai đoạn nào của thai kỳ đều phải được quan tâm một cách nghiêm túc. Đó có thể là dấu hiệu lá nhau nằm không bình thường hoặc nhau tiền đạo, cũng có thể báo hiệu sắp sảy thai. Cả hai trường hợp trên đây đều cần phải điều trị khẩn cấp.
Khoảng 1/4 số thai phụ bị xuất huyết âm đạo trong tam cá nguyệt thứ 1. Hơn một nửa số thai phụ này sẽ giữ được thai và sinh con ra khoẻ mạnh. Nếu bạn bị xuất huyết, hãy đến ngay một bệnh viện gần nhất để nhanh chóng siêu âm kiểm tra xem tim của thai nhi còn đập hay không. Nếu còn, có cơ may lớn (hơn 80%) là mọi việc đều ổn cả. Kiểm tra định kỳ hàng tuần, hoặc 2 tuần 1 lần, để chắc chắn rằng mọi việc đều ổn định rất có lợi cho bạn, bởi vì nghiên cứu cho thấy chỉ riêng sự yên tâm cũng tác động tích cực tới kết quả sau cùng rồi.
Nếu thai phụ bắt đầu bị xuất huyết âm đạo vào bất kỳ thời gian nào trong tam cá nguyệt thứ 2 hoặc thứ 3 của thai kỳ thì phải đưa đến thẳng bệnh viện. Nguyên nhân hầu như là những vấn đề nghiêm trọng về lá nhau hoặc chuyển dạ sớm cho nên những trường hợp này cần được cấp cứu.
CẤP CỨU SẢN KHOA
Trong hầu hết các trường hợp, thai phát triển tốt đến ngày sinh mà không có gì trục trặc hoặc cần đến cấp cứu. Tuy vậy bạn nên nhạy bén nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm để có thể điều trị kịp thời nếu cần thiết.
SẢY THAI
Về mặt y khoa, sảy thai tự nhiên là hiện tượng bào thai bị tống xuất khỏi buồng tử cung trước tuần thai thứ 24. Sau tuần 24, việc này gọi là chết non. Khoảng 1/3 trên tổng số các bào thai bị sảy vào một vài tuần lễ đầu thai kỳ, nhưng 1/4 trong số này xảy ra trước khi nghi ngờ hoặc chuẩn đoán có thai, vì thế các thai phụ thường không biết mình bị sảy thai.
Tần số sảy thai gia tăng theo tuổi và số lần mang thai. Chuyện này thường hay xảy ra vào tam cá nguyệt thứ nhất của thai kỳ, mà triệu chứng thường thấy nhất là ra huyết (95%). Khi mang thai, bất kỳ lúc nào ra huyết thì sản phụ cũng phải đi khám ngay. Đa số các lần sảy thai sớm là do bào thai không làm tổ được ở thành tử cung. Các nguyên nhân sảy thai của người mẹ bao gồm những bất thường ở tử cung, ví dụ như tử cung có u xơ lớn, và mất cân bằng nội tiết. Nhiễm trùng hoặc nhiễm siêu vi cũng khiến cho sảy thai. Cổ tử cung không đóng kín chỉ chiếm 1% trong số các trường hợp sảy thai mà thôi. Các yếu tố của người cha gồm có: tinh dịch bất thường hoặc có nhóm máu không tương hợp, sẽ làm cho người mẹ sản xuất ra kháng thể kháng với máu của thai nhi. Sau đó các kháng thể này sẽ tấn công và tiêu diệt bào thai. Bác sĩ chia sảy thai thành nhiều loại như sau:
Nguy cơ sảy thai
Có thể sảy thai nhưng không phải là không thể tránh khỏi. Âm đạo bị xuất huyết, đôi khi đau bụng dưới. Xảy ra khoảng 10% trong tổng số phụ nữ có thai và có thể bị nhầm lẫn với việc xuất huyết nhẹ xảy ra vào thời điểm bị mất kinh đầu tiên.
Sảy thai khó tránh
Âm đạo bị chảy máu cộng với các cơn đau co thắt tử cung. Nếu cổ tử cung nở, thì chuyện sảy thai sẽ không tránh khỏi.
Sảy thai hoàn toàn
Bào thai và lá nhau bị tống xuất ra khỏi tử cung, đôi khi không thấy có triệu chứng gì. Được xác định bằng siêu âm.
Sảy thai lưu
Bào thai và lá nhau đã chết, nhưng vẫn còn lưu lại trong tử cung một thời gian đôi khi kéo dài nhiều tháng trước khi đẩy ra ngoài. Triệu chứng có thai sẽ biến mất, nhưng không có biểu hiện nào khác cho biết bào thai đã chết mà phải chờ một thời gian sau mới biết.
Sảy thai không trọn
Sảy thai đã diễn ra, nhưng một số các bộ phận là sản phẩm của việc thụ thai, như túi nước ối hoặc lá nhau, vẫn còn là bên trong dạ con.
Sảy thai liên tiếp
Đã bị 3 lần sảy thai trở lên, và đều sảy ra vào cùng một giai đoạn của thai kỳ, rất có thể việc này có chung một nguyên nhân.
Sảy thai tái phát
Đã bị sảy thai 3 lần trở lên, nhưng mỗi lần có nguyên nhân riêng và xảy ra vào các giai đoạn khác nhau của thai kỳ.
CÁCH ĐIỀU TRỊ
- Nếu bị xuất huyết trong tam cá nguyệt thứ 2 hoặc tam cá nguyệt thứ 3, bạn nên nằm nghỉ cho đến lúc huyết ngưng chảy. Nếu bị xuất huyết trong tam cá nguyệt thứ 1, tuy không cần nằm nghỉ hoàn toàn nhưng bạn phải báo cho bác sĩ ngay. Nên ngưng ngay mọi hoạt động thể lực, kể cả căng người, và giao hợp. Nếu hiện tượng xuất huyết và cơn đau biến mất thì bạn hầu như sẽ sinh được đứa con khoẻ mạnh trong tương lai.
- Nếu là sảy thai khó tránh, các bác sĩ cũng khó can thiệp để ngăn chặn được. Sảy thai hoàn toàn và không hoàn toàn luôn phải được điều trị tại bệnh viện. Nếu sảy thai không hoàn toàn, bác sĩ sẽ làm sạch tử cung qua một quá trình được gọi là nong và nạo bỏ (D &C), sau khi đã gây mê. Bác sĩ sẽ cấp thuốc giảm đau cùng với một số thuốc làm ngưng xuất huyết. Nếu thai phụ bị mất nhiều máu quá (tối thiểu là 500ml), bác sĩ sẽ cho truyền máu.
Không cần phải can thiệp khẩn cấp với sảy thai lưu, nhưng nếu sau một thời gian, thai hư không tự nhiên thì phải nong và nạo bỏ. Nếu thai chết vào cuối thai kỳ, phải nhét toạ dược prostaglad-in hoặc chính oxytocin để trục thai chết.
Sảy thai liên tiếp do cổ tử cung không kín có thể được điều trị bằng cách khâu lại cổ tử cung vào đầu thai kỳ trong lần mang thai kế đó.
Chứng sảy thai còn có các nguyên nhân khác như di truyền hoặc rối loạn nội tiết, thường có thể tìm ra qua xét nghiệm. Các chứng nhiễm trùng kéo dài, ví dụ bệnh listeria, đôi khi có thể làm sảy thai tái diễn, tuy nhiên thường khó chẩn đoán và điều trị. Kém dinh dưỡng có thể là một yếu tố góp phần vào việc sảy thai. Các nguyên do khác như bệnh kinh niên, ví dụ bệnh về thận, u tử cung nhất là u xơ tử cung, dị tật tử cung như tử cung có vách ngăn một phần hay hoàn toàn (xem cột, bên phải), thì cần điều chỉnh bằng giải phẫu. Ngoài ra còn có sảy thai do các chứng rối loạn miễn dịch. Sự rối loạn miễn dịch xảy ra khi hệ miễn dịch của thai phụ xem bào thai như một vật lạ và vì thế sẽ tấn công bào thai. Nhóm máu Rh không tương hợp là một ví dụ của tình trạng đó. Những trường hợp miễn dịch khác đôi khi có thể điều trị được bằng các loại thuốc này loại bỏ phản ứng miễn dịch từ cơ thể thai phụ, hoặc bằng cách tiêm kháng thể cho bào thai thông qua dây nhau hay trực tiếp vào bào thai nếu như dây nhau chưa phát triển đầy đủ.
(St)
