Làm thế nào nhận biết bịch cà phê bạn mua về thực sự là bịch cà phê? Làm thế nào để biết ly cà phê bạn đang uống là cà phê có lợi cho sức khỏe, cho tuổi thọ và cho nhan sắc của bạn.
Câu trả lời quá dễ, không khó tí nào. Cà phê là một loại hạt rất đặc biệt, và khác biệt, có thể dễ dàng phân biệt cà phê nguyên chất và không nguyên chất, bột cà phê với bột của các loại hạt ngũ cốc khác. Để bảo đảm cho sức khỏe và khẩu vị thưởng thức cà phê đích thực của chính bạn, bạn cần ghi nhớ vài chi tiết căn bản về thuộc tính của hạt cà phê rang rất khác với các loại hạt rang khác và bột của chúng:
I. PHÂN BIỆT TRƯỚC KHI PHA - TỨC NHẬN BIẾT BỘT CÀ PHÊ NGUYÊN CHẤT
Bột cà phê nhẹ, tơi, xốp, khối lượng riêng nhỏ
1. Khối lượng (hoặc thể tích) của bột cà phê rang bao giờ cũng lớn hơn khối lượng (hoặc thể tích) của bột hạt đậu nành (đỗ tương) và bắp rang:
Hạt cà phê có một đặc điểm khác hẳn các loại hạt khác là khi rang lên đến 1 nhiệt độ nhất định sẽ nở lớn và thể tích tăng từ 1,5-2 lần và trọng lượng giảm từ 20-30%. Cho nên, bột cà phê luôn luôn có khối lượng riêng thấp hơn bột các loại ngũ cốc khác và từ đó thể tích (hay khối lượng) của 1 kg bột cà phê luôn luôn lớn hơn thể tích của bột các loại ngũ cốc rang. Dựa vào đặc tính này bạn có thể phân biệt ngay từ lúc đầu, dù chưa cần phải mở bao bì ra. Nếu có điều kiện so sánh, bạn cầm trong tay 2 bịch 500g, bịch nào chứa cà phê, (hay chứa tỷ lệ bột cà phê nhiều) thì sẽ nhiều, đầy hơn, to hơn, khối lượng bột chứa bên trong nhiều hơn nên chúng ta có cảm tưởng bịch cà phê nguyên chất nhẹ hơn.
2. Độ xốp của bột cà phê:
Nhìn theo cảm quan, bột cà phê nguyên chất rất nhẹ, có độ xốp , tơi và rời. Bột của hạt ngũ cốc khác thường dính lại, ít tơi bong hơn. Nếu bạn có một bịch cà phê nguyên chất và một bịch cà phê không nguyên chất, bạn mở 2 bịch ra, lấy 2 chén nước, múc 2 muỗng bột của 2 bịch đổ lên mặt nước. Bột cà phê nguyên chất xốp nhẹ, có khối lượng riêng thấp, nên có khuynh hướng nổi lên trên, còn bột của các hạt ngũ cốc khác có khối lượng riêng lớn hơn, nên chìm xuống nhanh hơn. Ngoài ra, hạt cà phê rang rất giòn, có cấu trúc sợi cellulose đồng đều, dễ vỡ và vỡ đều trong cối xay, nên bột cà phê xay ra có độ xốp, mịn tương đối đồng đều. Trái lại các loại hạt đậu, bắp rang, khi xay bột độ mịn không đồng đều nên không có độ tơi xốp như bột cà phê nguyên chất.
3. Độ ẩm của bột cà phê:
Bột cà phê màu nâu đậm, độ mịn đồng đều.
Bột cà phê nguyên chất ít ngậm nước, không có nhiều độ ẩm. Bột các loại ngũ cốc khác thường giữ nước và có độ ẩm cao hơn. Hơn nữa, do hạt đậu và bắp không có mùi thơm, nên khi nhà sản xuất trộn các loại hạt này vào hạt cà phê chắc chắn sẽ làm 1 động tác kèm theo, đó là rưới hóa chất, hương liệu cà phê tổng hợp, nhân tạo vào trước khi xay ra bột. Do đó, bột cà phê pha tạp, không nguyên chất có vẻ ẩm ướt, thậm chí vón cục khi được tẩm nhiều caramen tạo màu, khác hẳn với bột cà phê nguyên chất rất khô và tơi xốp.
4. Màu của bột cà phê:
Khi rang đến nhiệt độ và thời gian thích hợp…bột cà phê có màu nâu đậm (nếu hạt cà phê rang chưa đến nhiệt độ và thời gian nổ lần 1 thì bột có màu vàng sáng vị chua, và mùi nồng). Hạt bắp rang để độn vào cà phê thường có màu đen đậm. Cho nên trong nghề làm cà phê người ta đơn giản gọi bắp rang là Màu. Do thói quen người tiêu dùng đòi hỏi ly cà phê phải có màu đen, nên Màu (bên cạnh caramen và cả chất tạo màu hóa học) được dùng để nhuộm ly cà phê. Mặt khác, hạt các đậu nành rang và xay ra bột có màu nâu đậm đục, ngã vàng đục, hoàn toàn không giống màu nâu đậm của bột cà phê. Nếu bạn nhìn thấy bột trong 1 bịch chứa có màu nâu đậm ngã vàng, thể tích nhỏ, nhưng cầm nặng tay là tỷ lệ đậu nhiều. Bột có màu đen thui thể tích cũng nhỏ là có trộn nhiều bắp.
5. Mùi của bột cà phê:
Nếu quen thuộc, bạn không khó để nhận ra mùi thơm rất dễ chịu, hấp dẫn và rất đặc trưng của bột cà phê nguyên chất. Nhiều người vẫn bị lầm lẫn và đánh giá cao mùi của hương liệu hóa học được tẩm vào đậu, bắp bởi vì họ ít có dịp ngửi mùi cà phê bột nguyên chất. Bắp và đậu nành cũng có mùi hơi tanh, theo cảm quan, nếu tinh tế một chút, bạn có thể nhận thấy khi ngửi. Bột đậu nành có mùi gắt, hòa quyện với hương liệu bốc lên một mùi thơm nặng nề chứ không dịu dàng như mùi nguyên thủy của cà phê rang.
II. PHÂN BIỆT ĐANG KHI PHA - TỨC NHẬN BIẾT TRẠNG THÁI CỦA BỘT CÀ PHÊ NGUYÊN CHẤT KHI GẶP NƯỚC SÔI
Đây là điểm mà bạn rất dễ dàng nhận biết để phân biệt chính xác cà phê nguyên chất với cà phê pha tạp hay bột của các loại hạt ngũ cốc khác. Như đã nhận định, do hạt cà phê được cấu tạo bởi cấu trúc sợi celluose và chứa rất ít tinh bột, nên thuộc tính đặc biệt của bột cà phê rang là rất tơi xốp, và chứa nhiều khoang không khí bên trong do cấu trúc cao phân tử, các sợi cellulose bị bẻ gảy dưới tác động nhiệt trong quá trình rang …Cho nên, khi bạn chế nước sôi 100 độ C vào phin chứa cà phê nguyên chất, lập tức bột cà phê sẽ nở phồng lên, sủi bọt mạnh, thậm chí tràn ra cả ngoài phin. Nếu sau khi cho vài muỗng bột (khoảng 20-25g) vào 1 phin pha cà phê, bạn chế nước sôi vào mà thấy bột ấy không nở phồng lên, trái lại còn bẹp xuống , lịm xuống và bốc mùi thơm lan tỏa ra nồng nực thì bạn biết chắc chắn trong phin nầy có rất rất ít cà phê. Trái lại, trong loại bột nầy có tỷ lệ phần trăm rất nhiều bột của các loại hạt khác được tẩm hương liệu nhân tạo nồng độ cao. Bột bắp , bột đậu rang khi gặp nước sôi trở nên dẽo , dính bệt và xẹp xuống do các loại ngũ cốc luôn có chứa nhiều tinh bột. Cà phê không phải là một loại hạt ngũ cốc. Trái lại cà phê được cấu tạo bởi các hợp chất cao phân tử cellulose, chứa rất ít tinh bột. Quá quá trình rang hạt cà phê nở lớn, bên trong tạo ra các khoang không khí, gặp nước sôi, không khí bên trong nở lớn, làm sủi bọt bột cà phê và khiến bột cà phê trào lên trong phin. Điều nầy rất để nhận thấy.
III. PHÂN BIỆT SAU KHI PHA - TỨC NHẬN BIẾT NƯỚC CỦA LY CÀ PHÊ NGUYÊN CHẤT
Màu nước nâu cánh gián, nâu trong trẻo như hổ phách, tuyệt đẹp
1. Màu của nước cà phê:
Cà phê là một loại hạt khá kỳ lạ. Dù bạn rang nó đến nhiệt độ cao bao nhiêu, thời gian lâu bao nhiêu, và cháy gần thành than, rồi bạn xay ra bột và pha thành ly cà phê, thì màu nước của nó cũng không hề có màu đen thui, đen đục và đen đậm như thường nhìn thấy các ly cà phê ở phần lớn các quán. Ly cà phê nguyên chất và lành mạnh luôn có màu nâu từ cánh gián đến nâu đậm, khi cho đá vào sẽ có màu nâu hổ phách, một màu nâu trong trẻo rất quyến rũ. Để ra ánh nắng, nhìn ly cà phê đá có màu nâu sáng lung linh. Không hiểu vì sao nhiều người thích có ly nước phải có màu đen thui đen thùi, màu đen đục của hạt đậu, hạt bắp rang thay vì màu nâu hổ phách tinh anh, trong sáng của ly cà phê nguyên chất. Nói theo cảm quan, thực phẩm ăn uống mà có màu đen thui thùi thì đáng ra chúng ta phải nên cân nhắc nhiều hơn là dễ dãi tán thành. Nếu quen với cà phê nguyên chất, nhìn ly nước màu nâu cách gián trong trẻo tự nhiên chúng ta đã có 1 cảm giác sạch, vệ sinh, thay cho cảm giác ái ngại khi nhìn ly nước đen thùi. Cà phê nguyên chất khi pha cà phê sữa sẽ không cho màu nâu đậm mà chỉ cho một màu nâu nhạt. Nhiều người ưa thích màu nâu đậm do hạt đậu, và bắp rang cháy tạo ra cho ly cà phê sữa. Không biết ưa thích như vậy để làm gì?
Nước cà phê không sánh kẹo, dẽo quẹo, độ sánh gần như nước uống thông thường vì hạt cà phê chứa ít tinh bột.
2. Độ sánh của nước cà phê:
Khi pha, nước của ly cà phê nguyên chất có độ sánh hầu như không đáng kể. Trái với nước của bột bắp rang hay bột đậu rang, vốn chứa rất nhiều tinh bột, nên rất rất sánh, rất đặc kẹo, thậm chí là sánh dẽo. Các bà nội trợ vẫn hay dùng bột bắp trong nhà bếp vì tính chất nầy. Một số người tiêu dùng còn tự hào rằng mình là người hiểu biết về cà phê, cho rằng, ly cà phê ngon thì nước trong ly cà phê phải kẹo kẹo, bám trên thành ly và phải “ôm đá” và viên đá trong ly cà phê phải có màu nâu do nước cà phê song sánh, dẽo kẹo bám lấy đá. Nhưng điều đó chính là bằng chứng cho thấy trong ly cà phê ấy chỉ có rất ít cà phê mà toàn đậu nành rang. Đậu nành rang chứa nhiều tinh bột hiển nhiên là rất “ôm đá”. Cà phê đích thật không sánh dẽo và không “ôm đá”.
Mùi hương cà phê không mạnh mẽ, thô bạo dai dẵng như mùi hóa chất nhưng dịu dàng, hấp dẫn, tinh tế mà sâu lắng... đánh thức cảm xúc con người.
3. Mùi thơm của ly cà phê pha:
Cà phê bột lẫn cà phê pha có một mùi thơm rất đặc trưng, rất quyến rũ. Tuy nhiên đây có thể là điểm bạn rất khó phân biệt nhất. Có thể nói bạn chỉ có thể phân biệt được mùi của ly cà phê nguyên chất với mùi của hương liệu hóa học khi bạn đã nhiều lần và thường xuyên uống cà phê nguyên chất. Nhiều loại cà phê bột điều đã được tẩm hương liệu. Hương thơm đích thực và nguyên thủy của cà phê không nồng nực, không thô bạo, không mạnh mẽ, nhưng dịu dàng, lưu luyến, thanh cao, tinh tế và sâu lắng, đôi lúc làm ngây ngất người yêu cà phê… Thật khó diễn tả, nhưng nếu quen với mùi cà phê nguyên chất bạn sẽ phát hiện ra mùi hóa chất tuy giả khá giống mùi cà phê nhưng vẫn là giả tạo, vẫn mang hương vị gay gắt, tuy mạnh mẽ, dai dẵng nhưng thô thiển và gây cảm giác nặng nề, không giống như mùi thanh cao của chính hạt cà phê đích thực…
4. Vị của cà phê:
Cà phê khi rang với thời gian đủ và đạt đến nhiệt độ thích hợp sẽ cho chúng ta ly cà phê có vị đắng thanh xen lẫn vị chua nhẹ nhàng, rất tinh tế do yếu tố của các thành phần acid ẩn chứa đằng sau của vị đắng trong hạt cà phê. Thật ra, các giống cà phê ngon nhất trên thế giới thuộc dòng Arabica, có giá trị thưởng thức và giá trị thương phẩm hàng đầu đều có hậu vị chua thanh rất quyến rũ hòa quyện tinh tế với vị đắng tự nhiên. Tuy nhiên, do nhận thức không đúng, do truyền thống và do thói quen không thích đáng, phần lớn người Việt không nghĩ rằng cà phê có vị chua. Thậm chí một số không chịu chấp nhận một thuộc tính cố hữu, tuyệt vời của cà phê hảo hạng, đó là vị chua thanh quyến rũ của nó. Để đáp ứng với yêu cầu và thị hiếu về khẩu vị trái ngược lại với thiên nhiên, với tự nhiên nầy của người tiêu dùng, một số nhà sản xuất đã cố gắng làm cho cà phê mất đi vị chua thanh vốn có của nó bằng cách tẩm vào bột cà phê các loại hóa chất tạo đắng có gốc kháng sinh. Hậu quả, ly cà phê thường có vị đắng nhân tạo, tiêu diệt hẳn vị chua thanh quyến rũ của cà phê. Bạn nên tránh xu hướng đi tìm và nghiện vị đắng không tự nhiên đó, vì nó sẽ phá hủy khẩu vị chân chính của bạn về mùi vị đích thực của cà phê. Nhiều người được phục vụ "cà phê đậu nành" nhiều ngày nhiều tháng nên đã quen cái vị đậm lè của đậu nành rang, e rằng sẽ chê cà phê nghuyên chất không đậm đà. Thật ra, cà phê nguyên chất rất đậm đà hương vị, nhưng do khẩu vị cà phê của chúng ta đã bị phá hủy dữ dội. Chính khẩu vị uống cà phê đậm đặc từ đậu rang của chúng ta cũng đã được huấn luyện và xây dựng từ nhiều chục năm nay. Điều đó cho thấy khẩu vị có thể được điều chỉnh. Nếu hiểu biết các thuộc tính của cà phê, bạn sẽ không khăng khăng đòi ly nước đen thui, đậm lè, đắng ngắt của bột đậu rang cháy khét tẩm đủ mọi loại hương liệu bốc mùi thơm nồng nực. Bạn sẽ tự chọn cho mình khẩu vị đúng.
5. Bọt của cà phê:
Bọt cà phê ít, màu nâu đẹp, mau tan
Bản thân nước pha cà phê khi đánh lên với đường cũng tạo ra 1 ít bọt màu nâu sáng trông rất đẹp. Nhưng có 1 số người tiêu dùng ngộ nhận và yêu cầu quá đáng về ly cà phê phải có bọt đẹp. Để đáp ứng đòi hỏi của khách hàng hầu giữ khách và thu lợi nhuận một số nhà sản xuất cho chất tẩy rửa bề mặt vào cà phê để tạo bọt. Vậy, bạn cũng cần biết cách phân biệt hai thứ bọt này. Nếu bọt mỏng tanh, có óng ánh màu cầu vồng, đánh lên đầy cả ly và rất lâu tan nhìn ly cà phê có vẻ khá đẹp thì chắc chắn đấy là bọt xà bông. Bọt cà phê tiêu biểu khá đồng đều về kích cỡ, đục hơn và trông "dày" hơn, nhưng mau xẹp xuống.
IV. PHÂN BIỆT CUỐI CÙNG, RẤT THỰC TIỄN, LÀ TRẢI NGHIỆM CỦA CHÍNH BẠN
Cuối cùng, rất thực tiễn, là chính bạn, vào 1 ngày đẹp trời nào đó , bạn hãy bỏ chút thì giờ ra tiệm bán cà phê hạt đã rang mua vài lạng cà phê mộc. Khi mua bạn cần xem xét kỹ đó là cà phê hạt rang nguyên chất, mộc mạc, không trộn hạt gì khác và không tẩm các phụ gia nào khác. Mua xong, bạn nhờ xay ra bột. Đem về, sáng hôm sau, bạn tự tay, khoan thai, pha 1 ly cà phê. Pha xong, bạn đến ngồi 1 chỗ tĩnh lặng, bình yên. Trong cái không gian yên lành và tinh anh của buổi sáng, với tâm hồn thanh tịnh, bạn ngồi đó từ từ uống từng ngụm nhỏ cà phê nóng, nguyên chất... Đây là cách tốt nhất để nếm biết hương vị tinh thuần của cà phê.
Chính bạn trải nghiệm là hay nhất
Trên thị trường có rất nhiều loại cà phê, để giúp bạn phân biệt cà phê nguyên chất, có hai mẹo đơn giản sau:
Thử bằng thị giác
Bạn lấy một thìa bột cà phê bỏ vào cốc nước lạnh, sau 5 phút, bột cà phê không chìm thì đó là cà phê nguyên chất.
Thử bằng vị giác
Cà phê nguyên chất, vị đắng không gắt, nhẹ, hơi ngọt, không đọng lại lâu vị đắng trong miệng, uống nước trà hay nước lọc tráng miệng là hết ngay.
Cách phân biệt cà phê thật và hóa chất, bắp rang
Ly cà phê nguyên chất có màu cánh gián chứ không phải màu đen. Còn cà phê có màu đen sậm thì coi chừng có thể có phẩm độc thường dùng nhuộm vải sợi.
Tôi là dân nghiện cà phê, trà và đã có 48 năm thưởng thức cà phê, xin phép mạn đàm về cà phê.
Thú uống cà phê: Dân ghiền cà phê vào buổi sáng sớm chỉ thích uống cà phê lề đường và tán gẫu thời sự với nhau. Quán cà phê lề đường mà chúng tôi uống buổi sáng toàn dân ghiền và người khách ít thâm niên nhất cũng đã 15 năm. Riêng tôi đã có “30 tuổi cà phê” ở đây.
Những bạn cà phê làm rất nhiều ngành nghề. Chúng tôi chào ngày mới bằng những đề tài rất hào hứng về kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học kỹ thuật, đời sống và nghệ thuật. Cà phê tuy không ngon lắm nhưng rất thú vị khi vừa nhâm nhi vừa tán gẫu.
Riêng tôi, vì là dân ghiền cà phê nên công việc đầu ngày của tôi là nấu ấm nước để pha cà phê đặc biệt và trà đặc biệt. Uống xong, rồi mới ăn sáng và đi đến quán cà phê ruột để tán gẫu, xong mới đi làm. Sau giấc ngủ trưa, tôi phải có một cữ cà phê đặc biệt nữa.
Dân ghiền cà phê chỉ khoái cà phê ngon: Bạn không thể nào uống được ly cà phê ngon khi chỉ pha một loại cà phê. Dân ghiền nặng như ba tôi uống cà phê rất cầu kỳ. Ông pha một phần cà phê Moka và hai phần cà phê J. Martin và cho vào một ít bơ Bretel tan chảy.
Một phin cà phê được pha vào khoảng 25cc sữa đặc có đường. Hương thơm ngào ngạt tự nhiên của Moka và vị đắng thanh thoát của J. Martin hòa quyện vào sữa đặc tạo thành độ sánh, làm thỏa mãn khứu giác, vị giác và thị giác của bạn mà không cần đến bắp rang (để tăng độ sánh).
Tách cà phê luôn được hâm nóng trong nước sôi. Nhấp từng muỗng cà phê, tinh thần bạn rất sảng khoái, tâm thần thăng hoa. Cảm giác thăng hoa sẽ lên đến đỉnh điểm nếu bạn uống một ly cà phê sữa như thế trên bờ hồ Xuân Hương (Đà Lạt) vào một đêm đông, bên tai nghe văng vẳng tiếng đàn dương cầm.
Cà phê xưa và nay: Có hai dòng cà phê: Arabica và Robusta. Arabica, rất khó trồng, cho mùi hương thật tuyệt vời. Robusta lại cho vị rất đậm đà. Mà dân ghiền cà phê thì muốn được thưởng thức cả hương và vị.
Trước đây, người Pháp mang vào Việt Nam hai giống cà phê thượng hảo hạng: Moka thuộc dòng Arabica và J. Martin thuộc dòng Robusta. Hai giống cà phê này rất nổi tiếng trên thế giới và đắt giá hơn cả cà phê thượng hảo hạng của Brazil.
Trước năm 1975, Sài Gòn có những tiệm cà phê nổi tiếng chuyên dùng hai loại cà phê này như: Brodard, La Pagode, 5 Dưỡng. Riêng cà phê 5 Dưỡng, giá bình dân, là nơi tập trung nhiều văn nghệ sĩ để tìm nguồn cảm hứng.
Ngày trước, người uống cà phê ít, thanh niên cũng không thích lắm, mà người sản xuất cà phê thì nhiều, nên không có tình trạng pha bắp rang. Cà phê bình dân cũng ngon. Ngày nay, văn hóa uống cà phê chủ yếu là giao tiếp, nên người ta ít chú trọng đến chất lượng cà phê. Vả lại, các quán cà phê phát triển rộng khắp, cà phê hạt thiếu, nên xảy ra tình trạng pha bắp rang, lâu ngày thành ra thói quen.
"Cà phê pha bắp rang” lại đáp ứng được “gu” khoái “sánh” của giới trẻ. Mà “cà phê pha bắp rang” thì làm sao có mùi vị tuyệt diệu bằng cà phê nguyên chất, nên giới kinh doanh cà phê mới tìm đến tinh dầu cho mùi hương cà phê. Lòng tham không đáy, họ còn nhẫn tâm rang bắp/đậu nành đến cháy đen và thêm nhiều phụ gia độc hại vào cho giống cà phê.
Nhiều thương hiệu cà phê cũng có pha bắp rang, tỷ lệ pha khoảng 10%. Với tỷ lệ pha này, cà phê không được ngon như cà phê nguyên chất, nhưng uống cũng được và không độc hại.
Hiện nay, muốn uống được cà phê nguyên chất, chỉ còn cách là mua cà phê hạt ở Buôn Mê Thuột về nhờ cơ sở xay rang nhỏ, quen biết gia công.
Cách nhận biết cà phê thật: Cà phênguyên chất khi pha ra, có màu cánh gián chứ không phải màu đen, nước cà phê trong chứ không đục. Có những quán, khi cà phê pha xong, họ đánh cho dậy bọt: đó là cà phê có pha hương cà phê, hoặc nguy hiểm hơn là có chất tạo bọt Sodium lauryl sulfat. Cũng không hiểu tại sao có một số dân ghiền cà phê lại khoái uống cà phê dậy bọt?
Khi cà phê pha phin, chưa bỏ đường mà đã có vị ngọt, đó là do có caramel. Mà đã có caramel, thì chắc hẳn là có pha đậu nành hoặc bắp rang.
Cà phê có màu đen sậm: coi chừng có phẩm nhuộm phân tán (dùng trong nhuộm vải sợi, rất độc hại cho sức khỏe). Họ dùng phẩm nhuộm phân tán để tạo màu và hương cà phê để tạo hương, chứ chẳng có cà phê gì hết. Thường những quán cà phê lề đường “không chuyên” (chỉ bán cho khách vãng lai) và một số quán cà phê nhạc chơi thủ pháp độc ác này.
Mùi thơm của ly cà phê nguyên chất:
Đây có thể là điểm bạn rất khó phân biệt nhất. Có thể nói bạn chỉ có thể phân biệt được mùi của ly cà phê nguyên chất với mùi của hương liệu hóa học khi bạn đã nhiều lần và thường xuyên uống cà phê nguyên chất. Nhiều loại cà phê bột điều đã được tẩm hương liệu.
Hương thơm đích thực và nguyên thủy của cà phê không nồng nực, không thô bạo, nhưng dịu dàng, lưu luyến, thanh cao, tinh tế và sâu lắng, đôi lúc làm ngây ngất người yêu cà phê…nếu đã một lần thưởng thức hương thơm thật sự của cà phê, chắc hẳn bạn sẽ chẳng bao giờ quên được.
Thật khó diễn tả, nhưng nếu đã quen với mùi cà phê nguyên chất bạn sẽ rất dễ phát hiện ra mùi hóa chất, tuy giả khá giống mùi cà phê nhưng vẫn là giả tạo, vẫn mang hương vị gay gắt, tuy mạnh mẽ, dai dẵng nhưng thô thiển và gây cảm giác nặng nề, không giống như mùi thanh cao của chính hạt cà phê đích thực...
Có nhận biết được hương vị thật sự của cà phê, bạn mới có thể cảm nhận được sự đặc biệt của nó.
Màu của nước cà phê nguyên chất
Cà phê là một loại hạt khá kỳ lạ. Dù bạn rang nó đến nhiệt độ cao bao nhiêu, thời gian lâu bao nhiêu, và cháy gần thành than, rồi bạn xay ra bột và pha thành ly cà phê, thì màu nước của nó cũng không hề có màu đen thui, đen đục và đen đậm như thường nhìn thấy các ly cà phê ở phần lớn các quán.
Ly cà phê nguyên chất và lành mạnh luôn có màu nâu từ cánh gián đến nâu đậm, khi cho đá vào sẽ có màu nâu hổ phách, một màu nâu trong trẻo rất quyến rũ. Để ra ánh nắng, nhìn ly cà phê đá có màu nâu sáng lung linh.
Không hiểu vì sao nhiều người thích có ly nước phải có màu đen thui đen thùi, màu đen đục của hạt đậu, hạt bắp rang thay vì màu nâu hổ phách tinh anh, trong sáng của ly cà phê nguyên chất. Nói theo cảm quan, thực phẩm ăn uống mà có màu đen thui thùi thì đáng ra chúng ta phải nên cân nhắc nhiều hơn là dễ dãi tán thành.
Nếu quen với cà phê nguyên chất, nhìn ly nước màu nâu cánh gián trong trẻo tự nhiên chúng ta đã có 1 cảm giác sạch, vệ sinh, thay cho cảm giác ái ngại khi nhìn ly nước đen thui.
Cà phê nguyên chất khi pha cà phê sữa sẽ không cho màu nâu đậm mà chỉ cho một màu nâu nhạt. Nhiều người ưa thích màu nâu đậm do hạt đậu, và bắp rang cháy tạo ra cho ly cà phê sữa. Không biết ưa thích như vậy để làm gì?
"Nước cà phê không sánh kẹo, dẻo quẹo."
Độ sánh gần như nước uống thông thường là bởi cà phê chứa ít tinh bột
Khi pha, nước của ly cà phê nguyên chất có độ sánh hầu như không đáng kể. Trái với nước của bột bắp rang hay bột đậu rang , vốn chứa rất nhiều tinh bột, nên rất sánh, rất đặc kẹo, thậm chí là sánh dẻo. Các bà nội trợ vẫn hay dùng bột bắp trong nhà bếp vì tính chất này.
Một số người tiêu dùng còn tự hào rằng mình là người hiểu biết về cà phê, cho rằng, ly cà phê ngon thì nước trong ly cà phê phải kẹo kẹo, bám trên thành ly và phải “ôm đá” và viên đá trong ly cà phê phải có màu nâu do nước cà phê song sánh, dẻo kẹo bám lấy đá.
Những điều đó chính là bằng chứng cho thấy trong ly cà phê ấy chỉ có rất ít cà phê mà toàn đậu nành ra
Lật mặt cà phê "giả" nguyên chất
Bản thân cà phê không phải là một chất có hại. Hại hay chăng là những thứ được pha trộn với cà phê nhằm mang lại lợi ích cho người kinh doanh. Vì vậy, nếu dùng cà phê nguyên chất (cà phê sạch) ở một liều lượng nhất định sẽ có những lợi ích tích cực đối với sức khỏe.
Truyền thuyết cà phê nguyên chất
Truyền thuyết kể rằng, vào năm 850 sau Công nguyên, có một anh chàng chăn dê tên là Kaldi, người xứ Abyssinia. Một hôm anh ta ngồi trên một tảng đá cạnh sườn núi bỗng nhận ra đàn dê vốn dĩ ngoan ngoãn hiền lành của mình đột hiên có vẻ sinh động lạ thường. Sau khi đến gần quan sát kỹ hơn, Kaldi thấy những con dê đã đớp những trái màu đo đỏ ở một cái cây gần đó. Anh ta cũng liều lĩnh hái một vài trái ăn thử và cũng thấy mình hăng hái hẳn lên, tưởng như tràn đầy sinh lực.
Người chăn dê nghĩ rằng mình đã gặp một phép lạ, vội vàng chạy về một tu viện gần đó báo cho vị quản nhiệm. Nhà tu kia sợ rằng đây chính là một thứ trái cấm của qủy dữ, lập tức vứt những trái cây chín đỏ kia vào lò lửa. Thế nhưng khi những hạt kia bị đốt cháy tỏa ra một mùi thơm lừng, người tu sĩ mới tin rằng đây chính là một món quà của Thượng Đế nên vội vàng khều ra và gọi những tăng lữ khác đến tiếp tay. Những hạt rang kia được pha trong nước để mọi người cùng được hưởng thiên ân. Cà phê nguyên chất đầu tiên được ra đời như thế.
Tác dụng của cà phê
Ngoài tác dụng giúp chúng ta tỉnh táo tăng cường các hoạt động về tinh thần và trí tuệ, tạo sự sảng khoái tích cực về tâm lý, cà phê nguyên chất còn có nhiều lợi ích đối với sức khỏe:
1. Cà phê giúp chậm lão hóa: Hạt cà phê chứa một số chất khoáng như Mg, Ca, K và hàm lượng cao những hợp chất Polyphenols là những chất chống lão hóa hữu ích. Chất chống oxy hóa giúp trung hòa những gốc tự do để ngăn chặn quá trình hư hại tế bào và ADN trong các loại bệnh tim mạch, ung thư và quá trình lão hóa, khiến lâu già.
2. Cà phê giúp giảm cân: Cà phê giúp bạn giảm béo và có thân hình thon gọn hơn. Uống một ly cà phê nguyên chất vào buổi sáng sẽ giúp làm tăng quá trình trao đổi chất, giúp đốt cháy calorie.
3. Cà phê đối với hệ tim mạch: Là thực phẩm giàu chất chống oxy hóa tự nhiên, cà phê có tác dụng giữ cho máu sạch, ngăn ngừa bệnh cao huyết áp và bệnh tim mạch. Cà phê chứa các hợp chất phenol với tính chất oxy hóa có thể ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Một số lợi ích cho sức khỏe có thể vươn xa đến ngăn ngừa tai biến mạch máu não.
4. Cà phê giúp lợi tiểu và làm sạch dạ dày: Cà phê được xem là thức uống lợi tiểu giúp làm sạch dạ dày và hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, những người có vấn đề về dạ dày, dễ phản ứng với cà phê thì không nên uống nhiều cà phê.
5. Cà phê làm giảm nguy cơ mắc bệnh sỏi mật: Theo nhiều nghiên cứu lâm sàng, cà phê có tác dụng giảm cholesterol trong mật dạ dày, giúp ngăn ngừa nguy cơ tạo sỏi túi mật.
6. Cà phê ngừa bệnh xơ gan: Một số nghiên cứu được thực hiện gần đây cho thấy những người uống cà phê thường xuyên và điều độ, giảm được tới 80% khả năng phát triển bệnh xơ gan.
Tuy nhiên, nhiều loại cà phê đang lưu thông trên thị trường (đặc biệt là cà phê dành cho pha phin) trộn lẫn tạp chất (bắp, đậu nành rang cháy xay nhuyễn, caramel, bơ, rượu) và hóa chất như chất tạo độ sánh sệt, chất tạo bọt, chất cầm hương, nước mắm nhĩ (tăng mùi)…Những loại hóa chất này gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của người tiêu dùng. Việc uống cà phê có chứa tạp chất lâu dài sẽ dẫn tới triệu chứng dị ứng trên da, ù tai, chóng mặt, giảm sức nghe và nhiều triệu chứng phụ kèm khác.
Vậy đâu là một tiêu chuẩn cho ly cà phê thuần khiết và đảm bảo sức khỏe? Những mẹo nhỏ sau đây sẽ giúp bạn nhận biết cà phê nguyên chất
* Thử bột:
- Nhìn bột cà phê nguyên chất có màu nâu chứ không phải màu đen.
- Nếu bạn thường xuyên bảo quản cà phê trong hũ nhựa hoặc lọ thủy tinh, bạn hãy thử xốc hũ lên xuống nhiều lần, vì không có hương liệu và rất nhẹ nên bột cà phê nguyên chất không bám vào thành hũ mà rớt hết xuống đáy.
- Thả một ít bột cà phê vào nước lạnh thấy bột hoàn toàn nổi lên trên mặt nước, 5 phút sau bột vẫn không chìm.
* Quan sát khi pha:
- Bột cà phê nguyên chất khi rót nước sôi vào phin thì bột cà phê nở bung, thông thường nắp gài của phin nhôm sẽ bị trồi lên do bột cà phê nở.
- Nước cà phê nhỏ giọt rất nhanh, màu nâu cánh gián, không sánh đặc.
- Cà phê nguyên chất thường có ít bọt và bọt tan đi rất nhanh.
* Cảm nhận khi uống:
- Hương thơm tự nhiên của cà phê không ngào ngạt mà phảng phất.
- Mùi cà phê “thực” thường thay đổi khá nhiều (ít thơm như lúc đầu) sau 10 phút, do cà phê bị oxy hóa và thay đổi cấu trúc phân tử nhanh trong điều kiện thường.
- Mùi vị khi uống: đắng dịu, có vị chua, sâu lắng tự nhiên. Sau khi uống bạn có thể cảm nhận vị đắng đọng lại ở cổ họng.
- Tách cà phê luôn có hậu vị lưu luyến, tuy đã uống cạn ly nhưng mùi cà phê quyến rũ vẫn vương vấn đâu đây.
* Một vài lưu ý nhỏ cho bạn uống cà phê:
- Chất cafein trong cà phê có tác dụng trên hệ thần kinh trung ương và cả hoạt động trong hệ thống tim mạch. Những người bị rối loạn tim mạch hoặc không dung nạp cafein thì không nên uống nhiều cà phê.
- Cafein có tác dụng kích thích làm tăng tiết axit dịch vị, vì vậy, tránh uống cà phê vào lúc đói. Người đã yếu dạ dày nếu uống cà phê lúc đói sẽ có hại cho niêm mạc dạ dày. Một số người chỉ uống cà phê vào buổi sáng mà không dùng điểm tâm sẽ dễ gây ra các chứng bệnh dạ dày, nên bỏ đi thói quen này.
- Cafein có thể gây tương tác với một số dược phẩm, chẳng hạn làm mất tác dụng an thần của thuốc an thần gây ngủ. Vì vậy, nên tránh uống cà phê với thuốc.
* Tận dụng bã cà phê:
- Bã cà phê chớ nên bỏ đi, bạn hãy cho vào bồn rửa chén, xả nước cho trôi. Bã cà phê làm mát mùi hôi ở bồn và làm sạch dầu mỡ bám ở ống nước.
- Bã cà phê phơi khô gói lại cho vào tủ lạnh có tác dụng khử mùi.
Phân biệt cà phê nguyên chất và cà phê pha tạp
Sau đây là một số đặc điểm để phân biệt cà phê nguyên chất và cà phê pha tạp:
TRẠNG THÁI |
CÀ PHÊ NGUYÊN CHẤT | CÀ PHÊ PHA TẠP |
Cảm quan |
1. Cùng một khối lượng, cà phê nguyên chất có thể tích lớn hơn, 2. Bột cà phê nhẹ, có độ xốp, tơi và rời; 3. Độ ẩm ít, trông rất tự nhiên, không bị vón cục. 4. Màu bột cà phê tự nhiên, tùy theo giai đoạn dừng màu mà cà phê nguyên chất có màu vàng, vàng đậm hay cánh gián đậm. 5. Cà phê nguyên chất có mùi thơm dễ chịu, tự nhiên. |
1. Cùng một khối lượng, cà phê pha tạp có thể tích nhỏ hơn. 2. Bột cà phê ít tơi hơn, thường có độ dính lại. 3. Độ ẩm lớn, có thể vón cục do trộn hóa chất, caramen tạo màu. 4. Màu không tự nhiên, đen sì do trộn caramen, hóa chất tạo màu. 5. Cà phê pha tạp có mùi gắt hóa chất , nặng nề và hơi tanh, hao hao mùi thuốc bắc nhưng nặng và sốc hơn. |
Trong quá trình pha (Đặc điểm dễ nhận biết nhất) |
Cà phê nguyên chất có độ xốp, chứa nhiều khoang không khí nên khi chế nước sôi, bột cà phê nở phồng lên, sủi bọt mạnh. Đây là đặc điểm bạn hết sức lưu ý khi pha chế cà phê, khi cà phê đã nở, bạn hãy điều chính lại nắp gài bên trong để tiếp tục chế nước, tránh cho nắp gài bên trong bị độ nở của cà phê làm bung ra. Sự cẩn trọng và tận tâm của bạn trong quá trình này sẽ cho ra ly cà phê thơm ngon và đậm đà. | Cà phê pha tạp do có ít cà phê nên gần như không có độ nở phồng. Do trộn đậu tương và ngô rang cháy nên khi chế nước sôi thì bị bẹp xuống và lịm đi, bốc mùi lan tỏa nồng nặc không tự nhiên. Bột có độ dính vả dẻo. |
Sau khi pha | 1. Cà phê nguyên chất dù khi rang ở nhiệt độ nào, dừng màu ở trạng thái từ lợt đến đậm thì khi pha, nước cà phê nguyên chất luôn có màu nâu cánh gián đến nâu sậm, trông rất trong trẻo, sạch sẽ, thanh thoát và tình cảm. 2. Hương vị của cà phê nguyên chất rất nhẹ nhàng, tình cảm, thanh tao và trong sáng. Tùy từng loại cà phê thuộc Robusta hay Arabica thì có thể có vị chua hoặc không chua. Cà phê có giá trị nhất trên thế giới thuộc dòng Arabica, độ chua tự nhiên của loại cà phê này cực kỳ quyến rũ. 3. Bọt của cà phê nguyên chất khi đánh lên có màu nâu sáng rất đẹp, bọt ít và tan nhanh. |
1. Cà phê pha tạp khi pha nước có màu đen sì, đen đặc do trộn hóa chất tạo màu để lấp liếm màu của đậu và ngô rang cháy, cảm thấy có độ quánh, kẹo, sền sệt. Khi quấy thì bám đậm mầu ở thành ly. 2. Hương vị của cà phê pha tạp cho cảm giác nặng nề, sốc và gắt do sử dụng hóa chất là hương liệu cà phê tổng hợp để đánh lừa hương vị, bổ sung hương vị nhân tạo độc hại bù cho phần đậu tương và ngô rang cháy khi độn vào. 3. Bọt của cà phê pha tạp có độ dầy và đặc, nhiều và lâu tan. Có khi uống hết cà phê trong cốc mà vẫn còn bọt đọng lại. |
Tự trải nghiệm |
Bạn nên yêu cầu cung cấp loại cà phê còn nguyên hạt. Tự bạn trải nghiệm và vấn đề sẽ rõ dàng. Hãy tìm nơi có thể cung cấp cho bạn và đáp ứng yêu cầu của bạn về loại cà phê vẫn còn đảm bảo là nguyên hạt. Hãy đến và xem tận nơi là tốt nhất. |
Cách pha chế cocktail
Cách làm trà sữa trân châu đủ các hương vị như ngoài hàng
Cách làm sinh tố bơ ngon
Cách làm các loại sinh tố hoa quả cực tốt cho cơ thể
Cách làm bánh bột lọc ngon không cưỡng nổi
Cách làm bánh xèo thơm phưng phức
Cách chế biến rau câu khô thành nhiều món ngon
(st)