Cách trả lời phản biện khôn ngoan nhất

Cách trả lời phản biện khôn ngoan nhất. Thường thì chúng ta, nhất là các teen khi bị một ai đó phê bình thì cảm thấy rất bực tức. Có người xù lông nhím để bảo vệ quan điểm của mình và phản biện những lời phê bình đó. Có người thì lại im lặng một cách “không quan tâm”. Vậy thì cách xù lông nhím hay im lặng là tốt khi nhận được lời phê bình?

CÁCH TRẢ LỜI PHẢN BIỆN KHÔN KHÉO NHẤT

Những Cách “Phản Biện” Khôn Ngoan Trong Thuyết Trình

Hàng tuần tôi đều làm thuyết trình cho nhiều công ty trong vai trò một nhà tư vấn. Tôi thừa nhận rằng bài thuyết trình của tôi lôi cuốn người nghe và thành công. Vấn đề là, ở cuối buổi thuyết trình tôi thường mở rộng bằng nhiều câu hỏi và tôi cảm thấy như tôi đã làm mất sự chú ý và phản ứng tích cực với những câu trả lời của tôi. Tôi đã tự hỏi rằng liệu bạn có lời khuyên nào cho tôi về cách để giữ sự hứng thú của người khác và không làm cho khán giả của tôi bị phân tâm không?

Craig

Chào Craig,

Bạn khá tự tin vào kỹ năng thuyết trình tuyệt vời của bạn và rất cố gắng khi muốn bài thuyết trình đem lại lợi ích. Tôi nghĩ rằng thật tuyệt vời khi bạn nhận ra những điểm cần hoàn thiện của bạn. Đưa ra vài câu hỏi ở cuối buổi thuyết trình là điều cần thiết, nhưng chúng cũng là nguyên nhân làm cho người khác bị mất tập trung. Sau một quá trình ngồi chăm chú và lắng nghe, thậm chí những khán giả tò mò cũng gặp khó khăn khi phải tập trung vào câu hỏi không phải của anh ta. Có một vài điều bạn có thể làm để giữ chú ý cao:

1. Hãy trả lời rõ ràng và súc tích. Chúng ta thường có xu hướng giải thích thêm vì chúng ta sợ rằng mình đã không trả lời rõ ràng và đơn giản hoặc những người khác đã không nhận được thông điệp chính xác. Điều này đặt chúng ta trước nguy cơ mất khán giả của mình vì họ không chỉ có những lời giải thích cho câu hỏi này mà còn hiểu ngay từ nơi bắt đầu. Hãy trả lời ngắn gọn và đi vào trọng tâm. Khi bạn kết thúc hãy hỏi người đó xem bạn đã trả lời thỏa đáng cho câu hỏi của anh ta chưa. Đây là cách để bạn có thể tiếp tục và nói được nhiều hơn mà không tốn nhiều thời gian.

2. Diễn giải lại những câu hỏi khó hiểu. Nếu bạn không chắc chắn về câu hỏi, hãy diễn đạt nó lại theo cách của bạn và hỏi người này xem đó có phải là những gì họ đã thắc mắc không. Điều này sẽ tiết kiệm thời gian vì bạn không cần thiết phải nghiên cứu kỹ về lời giải thích.

3. Không bao giờ đưa ra một câu trả lời mà bạn không chắc chắn về nó. Chuyện này xảy ra trong tất cả các bài thuyết trình. Một vài người đặt câu hỏi và bạn không chắc có câu trả lời đúng hay thậm chí tệ hơn, bạn không có chút khái niệm gì về câu trả lời. Đừng hoảng sợ với suy nghĩ mọi người đều chờ đợi nó. Thay vì lóng ngóng tìm câu trả lời, mất nhiều thời gian và tự làm mất uy tín của mình, hãy nói với người đó rằng anh ta đã nêu ra một điểm rất đáng chú ý. Dù bạn không có câu trả lời thỏa đáng nhưng bạn sẽ tìm nó hoặc suy nghĩ về nó và xin số điện thoại của anh ta để bạn có thể gọi lại sau đó. Bạn cần tiết kiệm thời gian của tất cả mọi người và cần cho anh ta thấy rằng bạn là người đáng tin cậy và rất xem trọng việc đưa thông tin chính xác.

4. Thông báo cho các khán giả bạn sẽ chỉ trả lời thêm X câu hỏi. Bằng cách này, bạn đang cho biết là buổi họp sắp kết thúc. Điều này có 2 cái lợi. Nó cho phép những người đang chờ hỏi có cơ hội xen vào và chắc chắn rằng họ hiểu tất cả mọi thứ. Ngoài ra, nó làm cho mọi người ngừng nhìn đồng hồ và ngưng mơ mộng vì nhận ra bài thuyết trình cũng không kéo dài như họ tưởng. Bạn làm cho sự tập trung quay trở lại mình.

Có rất nhiều cách để kết thúc bài thuyết trình của bạn trong sự tập trung giống như khi nó mới bắt đầu và mọi con mắt đều đổ dồn về bạn trong suốt thời gian đó. Chúc may mắn!


THAM KHẢO THÊM:

Dạy con phát triển tư duy phản biện

Tư duy phản biện hiện đã trở thành một từ khóa thông dụng trong lĩnh vực giáo dục hiện nay. Trong quá khứ, bài giảng của giáo viên chủ yếu được tập trung vào nội dung và kiến thức, nhưng trong những năm gần đây, xu hướng giáo dục của các nước tiên tiến đã thay đổi và tư duy phản biện bắt đầu được chú ý phát triển nhiều hơn. Tư duy phản biện là kỹ năng suy nghĩ vượt lên trên những phân tích và logic theo lối mòn thông thường.

Nói cách khác, tư duy phản biện là biết cách suy nghĩ như thế nào, chứ không phải là suy nghĩ về cái gì. Giáo viên có thể dùng nhiều phương pháp khác nhau để giúp học sinh học được cách tư duy phản biện ngay từ lứa tuổi mẫu giáo. Sau đây là một vài gợi ý để bạn có thể rèn luyện cho con cách tư duy phản biện ngay tại nhà.

Hỏi những câu hỏi mở: Hãy hỏi con những câu hỏi không có câu trả lời tuyệt đối, để có thể khuyến khích con tư duy một cách sáng tạo mà không sợ trả lời sai.

Phân loại: Kỹ thuật phân loại đóng một vai trò rất quan trọng trong tư duy phản biện, bởi chúng đòi hỏi trẻ phải phát hiện ra, hiểu và biết cách áp dụng những quy luật liên quan tới xác định và sắp xếp. Nếu bạn cho con chơi những trò chơi phân loại tại nhà, hãy đưa ra cho bé những câu hỏi về sự giống và khác nhau giữa các nhóm đồ vật. Bạn có thể để con phân loại tất cả mọi thứ, từ quần áo tới đồ chơi để giúp bé phát triển tư duy phản biện.

Làm việc nhóm: Trong một nhóm, trẻ được tiếp cận với quá trình tư duy của bạn bè. Vì thế, trẻ sẽ bắt đầu hiểu được cách người khác nghĩ và biết được rằng có rất nhiều cách khác nhau để giải quyết cùng một vấn đề.

 Ra quyết định: Giúp con bạn cân nhắc những điểm lợi và điểm hại, và đừng ngại để bé đưa ra những lựa chọn sai lầm. Sau đó hãy giúp con đánh giá quyết định đó. Hãy hỏi con: “Con cảm thấy như thế nào về quyết định này? Con sẽ làm gì khác trong những lần sau?”

Phát hiện quy luật: Bất kể là bạn làm gì, dù là đi dạo công viên hay xem tivi, hãy khuyến khích con tìm ra quy luật và những sự liên hệ để bé có thể tập luyện kỹ năng tư duy phản biện. Ví dụ, liên hệ một chương trình tivi yêu thích với một tình huống ở ngoài đời. Hoặc khi bạn đang lái xe, hãy để con xác định những hình dạng khác nhau của các biển báo chỉ đường.

Có thể bạn sẽ cho rằng tư duy phản biện sẽ chỉ là một trào lưu nhất thời trong giáo dục. Tuy nhiên, hầu hết những giáo viên trên các nước tiên tiến hiện nay đều không đồng ý với điều đó. Học thuộc bảng cửu chương là rất quan trọng, nhưng nắm được cách sử dụng nó như thế nào và khi nào cũng quan trọng không kém.

Hãy sẵn sàng đối đáp với các bậc trưởng lão trong công ty luôn đưa ra những lời nhận xét kiểu như: Đừng cố gắng làm theo cách đó, chúng tôi từng làm thế nhưng thất bại.

Tác giả bài viết John Kotter là Giáo sư danh dự tại Trường Kinh doanh Harvard. Ông là nhà sáng lập tập đoàn tư vấn Kotter International và là tác giả của nhiều cuốn sách bán chạy trên thị trường, như Dẫn dắt sự thay đổi và Linh hồn của sự thay đổi (hai cuốn sách mới đây đã được dịch sang tiếng Việt).

Bạn và các thành viên trong nhóm đang đau đầu với vấn đề nâng cao năng suất công việc mà không đòi hỏi nhiều kinh phí.

Bạn được ủy quyền kiểm tra tất cả các "ngóc ngách" của quá trình hoạt động.

Một nữ đồng nghiệp trong nhóm vừa phát hiện ra rằng, một quy trình kiểm tra độ an toàn khá phức tạp được áp dụng từ cách đây 15 năm hiện giờ đã trở nên thừa, bởi các bộ phận cần kiểm tra hiện không còn tồn tại trong các sản phẩm đang sản xuất.

Thế nhưng công nhân vẫn phải ngưng sản xuất trong một thời gian theo yêu cầu từ 15 năm trở lại đây, mặc dù trước sau gì khâu kiểm tra này cũng được thông qua.

Rất xuất sắc! Rất đơn giản! Chúng tôi loại bỏ được quá trình kiểm tra đối với những bộ phận không tồn tại và tăng năng suất lên 15%!

Nhưng chớ vội

Khi trình bày phát hiện này trước ban quản lý, một vị tóc đã hoa râm lắc đầu nói: "Không ăn thua gì đâu. 5 năm trước chúng tôi đã đề xuất việc này rồi nhưng các luật sư không đồng ý loại công đoạn đó khỏi hợp đồng".

Vị quản lý lão làng này vốn đã quen sai bảo người khác. Và ai cũng tuân lệnh ông răm rắp bởi lẽ ông đã làm việc ở công ty này quá lâu rồi.

Ông ta có chức vị và hiểu rõ về mọi ngóc ngách trong quá trình sản xuất.

Bạn sẽ làm gì đây?

Dĩ nhiên là bạn có thể lên tiếng biện hộ cho ý kiến của mình, song bạn lại không có trong tay các thông tin đầy đủ về những gì đã xảy ra 5 năm trước, trong khi kinh nghiệm của mọi người cho thấy tranh cãi với vị "bô lão" này sẽ chỉ rước họa vào thân.

Câu trả lời kinh điển cho những lời phủ nhận như: "Chúng tôi đã thử rồi nhưng không được" là: "Nghe có lý đấy, nhưng ngày đó là ngày đó, còn bây giờ là bây giờ. Ông biết đấy, mọi thứ đều thay đổi. Công ty nào cũng vậy. Chúng ta không sản xuất mãi một mặt hàng. Các khách hàng của chúng ta cũng không ngừng thay đổi" [hoặc nêu ra các thông tin cơ bản, rõ ràng khác để chứng minh cho những thay đổi đó].

"Hôm nay tôi sẽ liên lạc với các luật sư để kiểm chứng lại cho an toàn" [hãy nói câu này nếu bạn chưa gọi cho luật sư].

"Và nếu hiện nay vẫn tồn tại những rắc rối, thì chúng tôi sẽ tìm cách khắc phục và thông báo cho ông sau. Chúng ta cần mức tăng năng suất 15% đó phải không nào? Vậy nếu luật sư không phản đối, thì tại sao chúng ta không đi đến nhất trí ngay bây giờ và thực hiện kế hoạch đó? Đó là một ý tưởng rất tuyệt mà".

Bạn đừng bao giờ để mình bị hút vào cái hố đen "chuyện của 5 năm về trước"

Có thể vị quản lý đó có nhiều thông tin hơn bạn, và ông ta có thể làm bạn bẽ mặt với ý nghĩ rằng bạn đã không chịu tìm hiểu kỹ mọi chuyện. (Dĩ nhiên bạn rất nên tìm hiểu về những cố gắng tương tự từng được thực hiện trước đây và nguyên nhân tại sao chúng lại thất bại).

Tuy nhiên, mối nguy hiểm thật sự lại xảy ra khi bạn bị cuốn vào một cuộc tranh luận "ngoài lề" để rồi cuối cùng ý tưởng của bạn bị gạt ra một bên vì đã hết giờ tranh luận.

Và các cuộc thảo luận tiếp theo sẽ trở nên hoặc nhàm chán hoặc rắc rối tới mức chẳng mấy ai còn hào hứng và tất cả đều bỏ cuộc.

"Chúng tôi đã thử rồi" là một trong những lập luận phản bác quen thuộc mà tôi gặp trong suốt nhiều năm qua.

Vì thế, bạn hãy chuẩn bị tinh thần và nghĩ cách trả lời trong những trường hợp đó. Bạn có gặp "biến thể" nào của sự phản bác này không.

Học cách phê bình sao cho đúng

 Ngọc Nga (Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội) thì cho rằng luôn giữ quan điểm phải xù lông nhím bởi cái tôi của Nga quá cao. Chưa một lần Nga “xuôi xuôi” theo ý kiến của mọi người. Như hôm trước lớp trưởng đứng lên nhắc nhở hay nói đúng hơn là phê bình cách Nga “sôi nổi” quá mức trong các giờ học. Giờ học nào Nga cũng nói leo, khi thầy cô hỏi có ai có ý kiến gì không thì Nga lại không chịu xung phong phát biểu. Chuyện sai rành rành như thế mà Nga vẫn cho rằng mình “sôi nổi” là không có gì sai. Thậm chí Nga cho rằng chính vì nhờ những nhân tố như Nga mà lớp bớt trầm.

Còn Hồng Minh (Đại học Thăng Long) thì chọn cách “im lặng”. Ai nói gì cũng mặc. Hồng Minh cho rằng khi nhận được lời phê bình tốt nhất là mình không nên phản biện lại, nếu cảm thấy lời phê bình đấy có lợi cho mình thì tiếp thu, không có lợi thì phớt lờ mặc dù trong lòng cũng hơi bức xúc chút xíu.Nếu ai có cá tính cao thì có thể xảy ra khả năng xô xát nhau, gây mất tình cảm. Tốt nhất là im lặng.

Với mình thì mình nghĩ rằng với bất cứ lời phê bình nào đó cũng chứa ít nhiều trong đó là sự thật. Chúng ta cần dung hòa sự phản biện và sự im lặng một cách cần thiết để tiếp nhận lời phê bình từ người khác. Trước khi tiếp nhận sự phê bình chúng mình nên đặt các câu hỏi cho bản thân:

+ Mình được gì và mất gì nếu tiếp nhận lời phê bình?

+ Lời phê bình của người phê bình có khách quan hay không? Hay là chỉ theo ý chủ quan của người phê bình?

+ Lời phê bình mà mình nhận có thường xuyên được của mọi người hay không?

+ Có nghiêm túc khi tiếp nhận lời phê bình hay không? hay dửng dưng, thờ ơ?