1
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD - Gastroesophageal reflux disease) là một vấn đề sức khỏe của cộng đồng đáng chú ý. Điều trị bằng thuốc có chi phí cao và có thể cần phải kéo dài suốt đời.
Có thể điều trị bằng phẫu thuật một cách hiệu quả và nếu được thực hiện bởi một bác sĩ giàu kinh nghiệm thì tỷ lệ thành công của nó lên đến 90%.
Trước khi phẫu thuật
Trước khi nghĩ đến khả năng lựa chọn cách điều trị bằng phẫu thuật, bệnh nhân nên phải được:
- Nội soi dạ dày thực quản (cùng với sinh thiết ở những nơi thích hợp)
- Đánh giá áp lực thực quản
Trong một số trường hợp nhất định, những biện pháp sau có thể có ích:
- Theo dõi pH bên trong lòng thực quản trong 24h.
- Chụp X-quang có Barium.
Tuy không phải lúc nào cũng thực hiện được nhưng những biện pháp trên có thể không chỉ giúp xác định chẩn đoán mà còn giúp lựa chọn đúng khi thực hiện phẫu thuật. Đặc biệt, sinh thiết ở những khu vực có biểu mô nghi ngờ bị Barrett có thể ghi nhận được sự hiện diện của vùng loạn sản nặng hoặc carcinoma (ung thư biểu mô).
Trong những trường hợp trên, nếu chỉ thực hiện những thủ thuật nhằm chống trào ngược là không đủ mà có thể còn cần phải chỉ định những can thiệp khác như cắt bỏ hoặc theo dõi sát qua nội soi.
Nội soi đường tiêu hóa trên cũng có thể giúp nhận ra những bất thường khác của niêm mạc dạ dày thực quản để hướng nghi ngờ đến những bệnh nguyên khác ngoài GERD.
Ngoài ra, đo pH trong lòng thực quản 24h cho kết quả bình thường là chứng cứ mạnh mẽ giúp hướng đến một chẩn đoán khác và cần phải có thêm những biện pháp can thiệp khác nữa để giúp chẩn đoán ra bệnh.
Cuối cùng, bất thường về nhu động khi đo áp lực thực quản có thể dẫn đến nghi ngờ bệnh nhân sẽ có nguy cơ bị nuốt khó khá cao sau khi phẫu thuật fundoplication và có thể cần phải điều chỉnh phương pháp phẫu thuật.
Chỉ định phẫu thuật
Có thể xem xét phẫu thuật ở những bệnh nhân có bằng chứng là đã bị trào ngược dạ dày thực quản (xem ở phần trên) và chọn một trong các phương án dưới đây:
- Điều trị bằng thuốc thất bại
- Quyết định lựa chọn phẫu thuật mặc dù điều trị bằng thuốc thành công (do cân nhắc dựa vào các yếu tố như tuổi tác, thời gian hoặc chi phí điều trị v.v...)
- Bị biến chứng của GERD (Vd như Barrett thực quản, viêm thực quản độ III hoặc IV).
- Bị biến chứng của thuốc có thể là do khối thoát vị lớn của dạ dày qua cơ hoành (vd: chảy máu, nuốt khó).
- Có những triệu chứng bất thường (hen, khàn tiếng, ho, đau ngực) và có bằng chứng trào ngược khi theo dõi pH trong 24h.
Những bệnh nhân bị Barrett và nuốt khó có nguy cơ có bệnh nền ác tính kèm theo cao do đó cần phải gia tăng đề phòng. Có thể sẽ phải cần cắt thực quản nếu bệnh nhân bị nuốt khó nặng kéo dài.
Các kỹ thuật phẫu thuật
Nhiều kỹ thuật phẫu thuật an toàn và hiệu quả đã được phát triển. Lựa chọn phương pháp phẫu thuật thường dựa vào giải phẫu cũng như sở thích và sự thành thạo của phẫu thuật viên.
Nhiều phương pháp phẫu thuật đã được thử nghiệm trong phạm vi rộng và đã chứng tỏ được tính hiệu quả trong kiểm soát trào ngược với tác dụng phụ tối thiểu. Phẫu thuật 360o - hoặc Nissen - fundoplication đã được xem là phương pháp được chấp nhận trong phạm vi rộng nhất đối với những bệnh nhân có nhu động thực quản bình thường.
Đối với những bệnh nhân cho nhu động thực quản bị tổn thương, một trong số kỹ thuật phẫu thuật fundoplication từng phần (vd: Toupet fundoplication) sẽ được xem xét để làm giảm nguy cơ nuốt khó sau phẫu thuật.
Sự thành công của phẫu thuật tùy thuộc vào sự thành thạo và rèn luyện kỹ năng của bác sĩ và sự tham gia của bác sĩ trong quá trình chăm sóc trước và sau phẫu thuật. Lựa chọn phương pháp phẫu thuật cũng như cách tiếp cận (mổ hở hoặc mổ qua nội soi) nên được lựa chọn dựa vào kinh nghiệm và sự rèn luyện của kỹ thuật viên hơn là dựa vào chính bản thân phương pháp đó.
Mục tiêu chính của phẫu thuật ở những bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản là nhằm củng cố lại hàng rào chống trào ngược mà không tạo ra những tác dụng phụ quá mức. Ngoài ra, hầu hết các phẫu thuật viên cảm thấy cần thiết phải:
- Bảo đảm phần thực quản bên trong ổ bụng có độ dài thích hợp cho phép phẫu thuật fundoplication theo chiều dọc và không tạo áp lực quanh đầu xa thực quản
- Sử dụng đáy vị để giúp xoắn và thực hiện phương pháp fundoplication không tạo áp lực dễ dàng hơn.
- Sửa chữa lại những khiếm khuyết ở lỗ thực quản
Phẫu thuật nội soi
Phẫu thuật nội soi giúp các bác sĩ có thể thực hiện được những thao tác trong phẫu thuật hở một cách chấp nhận được mà chỉ xâm phạm cơ thể một cách tối thiểu.
Lợi ích của phẫu thuật nội soi ổ bụng cũng tương tự với phẫu thuật cắt túi mật qua nội soi và bao gồm thời gian phục hồi ngắn hơn và dễ chịu hơn và có thể quay trở lại sinh hoạt bình thường sớm hơn. Một số báo cáo trong y văn có ghi nhận những kết quả khả thi, an toàn và dễ chịu của phương pháp phẫu thuật qua nội soi ổ bụng.
Chỉ định phẫu thuật nội soi ổ bụng trong đều trị trào ngược dạ dày thực quản cũng tương tự với những chỉ định đã được nói ở trên. Phẫu thuật nội soi chỉ nên được thực hiện bởi những phẫu thuật viên đã được rèn luyện kỹ năng tốt.
Để có thể thực hiện được một cuộc mổ nội soi an toàn và hiệu quả đòi hỏi phải thành thạo những kỹ thuật về nội soi chẳng hạn như thắt chỉ bên trong ổ bụng, sử dụng ống nội soi góc để có được nhiều góc nhìn khác nhau và thao tác bằng cả 2 tay trên các cơ quan và mô. Do đó bắt buộc các phẫu thuật viên phải trải qua những khóa huấn luyện thích hợp về những kỹ năng chuyên biệt trong nội soi ổ bụng.
Trước khi có thể tự thực hiện phẫu thuật được, phẫu thuật viên cần phải được dạy bởi những phẫu thuật viên khác đã có kinh nghiệm ở phương pháp này. Cuối cùng, phẫu thuật nội soi chống trào ngược cũng cần phải có một ê kíp phẫu thuật quen thuộc với những dụng cụ, thiết bị và kỹ thuật riêng của phương pháp này.
Kết luận
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD - Gastroesophageal reflux disease) là một vấn đề sức khỏe của cộng đồng đáng chú ý. Điều trị bằng thuốc có chi phí cao và có thể cần phải kéo dài suốt đời.
Có thể điều trị bằng phẫu thuật một cách hiệu quả và nếu được thực hiện bởi một bác sĩ giàu kinh nghiệm thì tỷ lệ thành công của nó lên đến 90%.
Ngoài ra cũng có thể sử dụng phương pháp phẫu thuật qua nội soi. Khi được thực hiện bởi một phẫu thuật viên được đào tạo tốt, phương pháp phẫu thuật qua nội soi cũng chứng tỏ rằng có khả năng thúc đẩy quá trình hồi phục và quay lại chức năng bình thường của bệnh nhân.
