Danh y Trương Cảnh Nhạc, thời nhà Minh (Trung Quốc) đã nghiên cứu toàn diện các lý luận về tình dục học của tiền nhân, kết hợp với kinh nghiệm thực tế và lập ra một hệ thống phép tắc, gọi đó là “Thập cơ” nghĩa là 10 cơ hội, 10 vấn đề cần nắm vững, khi vợ chồng tiến hành phòng sự, để có thể đạt tới hòa hợp âm dương ở mức cao nhất:
1. Động cơ (hoạt động đóng - mở)
Cần nhận biết sự đóng mở của tử môn (cơ quan sinh dục nữ), để lựa chọn thời điểm phòng sự thích hợp. Theo Trương Cảnh Nhạc, khi người phụ nữ không ham muốn thì tử môn đóng kín hoặc chỉ hé mở. Tử môn chỉ mở ra khi nữ giới động tình và ham muốn phòng sự nhưng chỉ mở trong một khoảnh khắc rồi đóng lại ngay.
Vợ chồng phòng sự khi tử môn chưa mở sẽ là quá sớm, khi đã đóng sẽ là quá muộn. Vì vậy, nam giới cần chú ý quan sát những biến đổi tâm lý ở người phụ nữ để chớp đúng thời cơ.
2. Hợp cơ (đồng bộ)
Do bẩm sinh, tiềm năng tình dục, thói quen sinh hoạt, đặc điểm nghề nghiệp, trình độ học vấn mà tốc độ hưng phấn tình dục của vợ chồng thường không giống nhau. Vì vậy, cần áp dụng một số biện pháp như vuốt ve, kích thích… để cả hai người cùng đồng thời đạt tới cao trào, cùng nhanh hoặc cùng chậm.
3. Úy cơ (mạnh - yếu)
Chỉ sự khác biệt về thể chất và chức năng tình dục. “Úy” có nghĩa là sợ hãi. Dương cường âm nhược (nam mạnh nữ yếu) thì nữ sợ, cố ý tránh xa; dương nhược âm cường thì nam chưa đấu đã bại, bị liệt dương, xuất tinh sớm.
Để khắc phục, cần tiến hành chế cường và phù suy, nghĩa là cả hai người cần quan tâm, chiếu cố đến nhau nhiều hơn, để mỗi người đều có thể cảm thấy thỏa mãn.
4. Hội cơ (nông - sâu)
Động tác, độ sâu phải thích hợp với kích thước của cơ quan sinh dục nam, nữ. Dương căn (cơ quan sinh dục nam) quá lớn, quá mạnh, vào quá sâu ắt sẽ gây khó chịu hoặc đau đối với nữ giới.
Dương căn quá nhỏ, quá yếu, chỉ vào quá nông, nữ giới cảm thấy vô vị. Vì vậy, hai bên cần phối hợp, điều chỉnh độ sâu, lựa chọn những tư thế, động tác thích hợp… để hai bên cùng thấy dễ chịu.
5. Sinh cơ (thịnh - suy)
“Sinh cơ” chỉ sức sống, xung năng tình dục ở nam giới. Sinh cơ thịnh hay suy, có ảnh hưởng trực tiếp đến sự hòa hợp tình dục.
Trương Cảnh Nhạc khuyên nam giới thường ngày nên tiết chế tình dục, để có thể tích lũy sinh cơ, không nên phóng túng khiến cho thận tinh bị suy tổn, dẫn tới liệt dương, xuất tinh sớm… Như vậy, mới có thể duy trì tốt chức năng tình dục và có lợi đối với ưu sinh.
6. Khí cơ (mệt nhọc - an nhàn)
“Khí” chỉ năng lượng, sức lực của cơ thể. Mệt nhọc thì khí tán, sức lực yếu đuối. An nhàn thì khí tụ, thể lực sung mãn. Vì vậy, thường ngày cần chú ý làm việc, nghỉ ngơi, ăn uống điều độ, như vậy khí cơ mới đầy đủ, chức năng tình dục mới thịnh vượng, cuộc sống tình dục mới hài hòa, dễ thụ thai và có lợi đối với ưu sinh.
7. Tình cơ (tình cảm vợ chồng)
Tình cảm vợ chồng có ảnh hưởng trực tiếp đến vấn đề thụ thai và ưu sinh. Vợ chồng tâm đầu ý hợp, thì sinh hoạt phòng the ắt sẽ hài hòa, và có lợi đối với ưu sinh.
8. Thất cơ (sai sót)
Chỉ sai sót của nam giới khi vợ có thai. Nam giới cần tiết chế tình dục, không nên phóng túng, tránh gây ảnh hưởng xấu đối với thai nhi.
Phụ nữ đã thụ thai cần hết sức thận trọng trong phòng sự, cần giảm thiểu hoặc tránh những kích thích mạnh, nếu không rất có thể dẫn đến trụy thai, sảy thai.
9. Thời cơ (tuổi thụ thai)
Nam, nữ chưa đủ độ trưởng thành, cơ quan sinh dục chưa phát triển đầy đủ, tâm lý chưa kiện toàn, cần tránh sinh hoạt tình dục và thụ thai quá sớm.
10. Dương cơ (cơ chế phát sinh tình dục)
Theo Đông y, trong cơ thể có 2 loại hỏa: quân hỏa ở tạng tâm, tướng hỏa ở tạng thận, hai thứ có quan hệ mật thiết với nhau.
Theo Trương Cảnh Nhạc, tình dục thường nảy sinh trong hai tình huống. Thứ nhất là trường hợp thận trước tâm sau: thận tinh sung túc, tình dục ắt nảy sinh. Đó là thứ tình dục phát sinh một cách tự nhiên, vô hại, trên cơ sở tướng hỏa sung mãn, sức khỏe dồi dào. Thứ hai là trường hợp tâm trước thận sau, do những suy nghĩ vẩn vơ, do kích thích từ bên ngoài mà hỏa dục nổi lên, tình dục phát sinh không do nhu cầu thực sự của cơ thể.
Âm dương giao hợp trong trường hợp thứ nhất có lợi cho sức khỏe, thụ thai và ưu sinh. Giao hợp trong trường hợp thứ hai sẽ khiến tinh khí bị tổn hại, bất lợi đối với thụ thai và ưu sinh.