Mang thai

Rất nhiều phụ nữ tự biết lúc nào mình có thai. Cảm giác bẩm sinh này có lẽ do kết quả sự sản xuất ngay từ đầu nhiều nội tiết tố nữ, nhất là progesterone với liều lượng cao và kéo dài (không có ở phụ nữ bình thường trừ lúc có thai) và tăng cường bởi nội tiết tố nhau phôi (human chorionic gonadotropin: hCG) do phôi tiết ra sau khi trứng đã thụ tinh được 7 ngày và bắt đầu làm tổ ở niêm mạc tử cung:

Nghi ngờ có thai

Có nhiều dấu hiệu đơn giản giúp bạn biết mình có thai trước khi tìm sự khẳng định ở các nhà chuyên môn.

Mất kinh

Trong vòng 2 tuần sau khi thụ tinh, phụ nữ có thai có thể có dấu hiệu mất kinh. Mặc dầu có thai có thai thường là nguyên nhân chính gây ra việc mất kinh nhưng đó không là nguyên nhân duy nhất. Nhiều yếu tố khác cũng dự phần vào việc gây ra mất kinh như thay đổi môi trường khác cũng dự phần vào việc gây mất kinh như thay đổi môi trường do đi xa, bệnh lý trầm trọng, phẫu thuật, choáng (sốc), đau khổ hay căng thẳng thần kinh. Tuy nhiên, chu kỳ kinh nguyệt không luôn ngưng hẳn vào thời kỳ thụ thai, một vài phụ nữ vẫn có kinh nguyệt tuy rất ít và kéo dài cho đến tháng thứ 6 của thai kỳ; một vài phụ nữ khác cũng có một ít kinh nguyệt trong suốt thời gian thai nghén của họ.

Nhịp độ của tiểu tiện

Ngay sau khi mức progesterone tăng và phôi bắt đầu tiết ra nội tiết tố hCG, máu tưới cho vùng hố chậu cũng bắt đầu tăng làm cho vùng này xung huyết. Bàng quang bị kích thích nên mắc đi tiểu dù chỉ rất ít nước tiểu. Hầu hết các phụ nữ cảm thấy phải đi tiểu nhiều lần hơn bình thường, số lượng tiểu ra mỗi lần rất ít. Việc này xảy ra rất sớm, chỉ sau một tuần thụ thai.

Mệt mỏi

Mức progesterone cao với tính chất gây ngủ của nó là nguyên nhân làm cho bạn mệt mỏi. Trong những ngày đầu mới có thai, tốc độ trao đổi chất cũng tăng nhanh để hỗ trợ cho việc phát triển phôi. Toàn bộ phủ tạng của bạn hoạt động mạnh cho nhu cầu này. Bạn mệt mỏi nhiều, đôi khi mệt đến độ không kiểm soát được và bạn luôn ở trạng thái buồn ngủ. Thế thì bạn cứ ngủ vì nhu cầu của bạn và của thai nhi!

Thay đổi khẩu vị và thèm ăn

Nước bọt bình thường phản ánh các thành phần hoá học của máu, lượng nội tiết tố gia tăng làm cho bạn thay đổi vị giác, thường cảm thấy vị tanh kim loại trong miệng. Vì thế, mùi vị của một vài loại thức ăn sẽ bị thay đổi: mùi cà phê mà bạn ưa thích sẽ trở nên khó chịu. Khoa học cũng chưa chứng minh được vì sao bạn them một số thức ăn kỳ quặc khi mang thai. Đây là phản ứng cơ thể thiếu khoáng chất và các yếu tố vi lượng.

Bạn cũng nên kiểm tra và tránh các thức ăn không nên như các thức ăn năng lượng cao mà chất dinh dưỡng kém. Mặt khác, không nên kiêng khem quá, cứ tự nhiên, miến là ăn uống hợp lý.

Ốm nghén thường xảy ra vào các buổi sáng

Nhưng có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong ngày ấy, đặc biệt là khi bạn thiếu thức ăn và đường huyết của bạn bị hạ thấp

Khứu giác

Thai nghén thường làm tăng độ nhạy bén với mùi và bạn có cảm giác buồn nôn với mùi thức ăn hằng ngày. Nước hoa cũng có tác dụng tương tự và có thể bạn sẽ nhận thấy mùi nước hoa của bạn cũng thay đổi do sự biến chất của thành phần hoá học trong da của bạn.

Thay đổi ở vú

Ngay từ đầu của thời kỳ thai nghén, vú của bạn thay đổi thấy rõ, vú trở nên căng cứng và đau nhức khi sờ, vùng núm mềm mại hơn và nhạy cảm hơn, màu sắc đậm hơn. Các tĩnh mạch trương lên thấy rõ trên mặt da vú.

Xác nhận thụ thai

Khi nghi ngờ có thai, bạn nên xác định rõ có càng sớm càng tốt. Có nhiều loại xét nghiệm có thể có được thực hiện vào các giai đoạn khác nhau sau khi thụ thai. Sự chính xác của các loại xét nghiệm không hoàn toàn như nhau.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm này do bác sĩ thực hiện và hiện nay được dùng phổ biến. Nó có thể phát hiện chính xác nội tiết tố tố hCG rất sớm trong máu sau hai tuần thụ thai khoảng lúc vòng kinh kế tiếp bắt đầu.

Xét nghiệm nước tiểu

hCG có thể được phát hiện trong nước tiểu. Xét nghiệm này có thể thực hiện tại nhà, bệnh viện, tại phòng mạch, tại các trung tâm kế hoạch hoá gia đình hoặc tiệm thuốc tây. Độ chính xác trên 90% và được thực hiện 2 tuần sau khi thụ thai, nhưng bạn sẽ có được kết quả đáng tin cậy nhất nếu bạn chờ thêm 4 tuần nữa.

Khám trong

Với thói quen sử dụng siêu âm trong vòng 12 tuần trở lại từ khi thụ thai, người ta có thể xác định có thai. Các nội tiết tố thụ thai làm mềm cổ tử cung và tử cung và làm cho máu đến vùng hố chậu nhiều hơn, kẹp mỏ vịt điển dùng để khám trong cho thấy rõ âm đạo và cổ tử cung có màu tím nhạt điển hình. Cũng có thể quan sát được tử cung hơi to ra.

Xét nghiệm tại nhà

Làm xét nghiệm tại nhà để biết có thụ thai hay không có lẽ sẽ giúp bạn bớt căng thẳng, lo lắng và bạn có thể chắc chắn là kết quả chỉ có mình bạn biết. Hiện nay, các bộ túi thử thai được bán rộng rãi ở các nhà thuốc tây. Chúng rất dễ sử dụng và cho ra ngay kết quả với độ chính xảc trên 90%.

Xét nghiệm thế nào

Tất cả xét nghiệm nước tiểu đều dùng để phát hiện nội tiết tố hCG, một nội tiết tố được sản sinh từ các túi phôi nguyên thuỷ (blastocyst). Hai trong số các loại chính là xét nghiệm màu và xét nghiệm vòng khoen. Cả hai đều cần phải pha trộn một dung dịch hoá chất với mẫu nước tiểu cần được xét nghiệm. Tuỳ theo nồng độn của nội tiết tố trong nước tiểu mà hoá chất phản ứng mạnh hay yếu. Phản ứng làm cho màu dung dịch trong ống nghiệm thay đổi hoặc sự đông đặc bị ngăn trở nên tạo thành một vòng màu sẫm trên ống nghiệm. Kiểu xét nghiệm thứ ba được thực hiện đơn giản hơn bằng cách nhúng trực tiếp một que có thuốc thử vào nước tiểu. Nội tiết tố hCG có thể được phát hiện 2 tuần sau ngày thụ thai. Hầu hết các bộ túi thử đều khuyên chúng ta nên thử ngay khi mất kinh (vào giữa các ngày thứ nhất và ngày thứ tư của vòng kinh đáng lẽ phải có). Tuy nhiên, nếu bạn đã thử vào các ngày kể trên và muốn cho kết quả được đảm bảo hơn, bạn nên thử lại trong hai tuần sau, khi đó, nồng độ hCG sẽ đậm đặc hơn.

Các thận trọng cần thiết

Bạn phải lấy nước tiểu lần đi tiểu đầu tiên vào buổi sáng (vì nó chứa nồng độ hCG cao hơn), chứa trong một lọ rửa sạch không còn mùi xà bông. Bạn không nên uống bất cứ loại thức uống nào trước khi lấy mẫu vì chúng sẽ làm loãng nước tiểu. Bạn cần đọc rất cẩn thận bảng hướng dẫn trong túi thử thai, xem xét kỹ và chỉ nên dùng nếu tủi thử không có hư hại gì và không quá hạn. Nếu bạn không thể làm xét nghiệm ngay thì bạn có thể trữ mẫu nước tiểu trong tủ lạnh nhưng không được để quá 12 giờ.

Kết quả không mong muốn

Có thể kết quả thử dương tính, nhưng khi thử lại thì cho kết quả âm tính và kinh nguyệt của bạn lại có lại vào vài ngày sau đó. Bạn đừng nên lo lắng. Có đến một nửa trường hợp thụ thai không thành công vì đưa đến sự bất thành tự nhiên, nhưng xét nghiệm có thể cho ra kết quả dương tính nếu được thực hiện trước khi trứng thụ tinh bị huỷ diệt. Nên xét nghiệm trong khoảng thời gian bạn vừa bị mất kinh. Nếu kết quả xét nghiệm không được rõ ràng, bạn nên lặp lại một vài ngày sau trên một mẫu nước tiểu vừa mới lấy.

Cách tính ngày sinh con

Khi bạn khẳng định rằng mình có thai thì câu hỏi kế tiếp là: “Khi nào em bé sẽ chào đời?” Giai đoạn mang thai kéo dài khoảng 266 ngày hay 38 tuần kể từ ngày thụ thai cho đến lúc sinh con. Nếu kể từ ngày có kinh lần cuối thì giai đoạn này phải được cộng thêm 2 tuần, nghĩa là 40 tuần, vì rụng trứng, và sau đó là thụ thai, thường xảy ra 2 tuần sau ngày có kinh lần cuối cùng. Bạn có thể tính ngày sinh con từ ngày bắt đầu có kinh lần cuối. Ngày dự tính sinh con sẽ là 280 ngày (40 tuần) kể từ ngày bắt đầu có kinh lần cuối. Độ chính xác của ngày sinh tính được phụ thuộc vào chu kỳ 28 ngày. Nếu chu kỳ kinh nguyệt của bạn ngắn hơn hoặc dài hơn, ngày sinh của con bạn sẽ sớm hơn hoặc trễ hơn. Nếu bạn thụ thai sau khi ngưng sử dụng thuốc ngừa thai thì bác sĩ cũng như nữ hộ sinh cũng khó mà xác định chính xác ngày dự tính sinh con. Vì thế, việc theo dõi sự phát triển của thai nhi là cần thiết để tính được ngày này.

Y tế thường sử dụng ngày dự tính sinh con để theo dõi sự phát triển của thai nhi xem tốc độ phát triển có được bình thường không. Nhưng không nên quá quan tâm đến ngày dự sinh rồi can thiệp không cần thiết. Bác sĩ có thể áp dụng phương pháp kích thích co thắt tử cung để giục sinh nếu xét thấy thai nhi đã quá ngày. Tuy nhiên, nếu chưa qua 42 tuần, các bác sĩ đều để cho thai nhi phát triển bình thường mà không cần phải dùng phương pháp giục sinh với điều kiện các xét nghiệm cho thấy thai nhi không có gì nguy hiểm.

Báo tin mình đã có thai

Dĩ nhiên khi biết mình thụ thai, trước tiên bạn phải báo cho chồng bạn bà những người thân trong gia đình.

Đối với bác sĩ

Sự thụ thai của bạn phải được bác sĩ xác nhận hoặc chính bác sĩ là người phát hiện đầu tiên. Nếu không, bạn phải liên hệ càng sớm càng tốt với bác sĩ để bàn về việc sinh nở cũng như việc chăm sóc tiền sản.

Đối với cơ quan

Khi bạn có thai được 3 tháng và sau khi bạn đã đi khám thai tại một bệnh việc phụ sản, bạn phải báo cho cơ quan biết.

Đối với bạn bè quen biết

Nhiều phụ nữ thường để sau 3 tháng mới báo tin cho bạn bè và người quen biết là mình đã có thai. Điều này cũng dễ hiểu nhưng không cần thiết một khi bạn đã được bác sĩ xác nhận việc có thai của bạn.

Kết quả có đúng không?

Các yếu tố gây ảnh hưởng đến kết quả thử thai:

- Đối với những phụ nữ lớn tuổi, sự thay đổi các nội tiết tố vào thời kỳ tiền mãn kinh có thể cho ra kết quả sai lệch, có thành không, không thành có.

- Lấy nước tiểu xét nghiệm sai cũng dẫn đến việc cho kết quả sai.

- Nếu việc xét nghiệm được thực hiện quá sớm thì nồng độ của nội tiết tố hCG quá thấp nên cũng khó phát hiện. Điều quan trọng nhất cần thiết phải biết ngày có kinh của bạn. Kinh nguyệt thất thường cũng ảnh hưởng đến độ chính xác của xét nghiệm chẩn đoán có thai.

- Thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc chữa vô sinh có chứa hCG hoặc hMG có thể làm thay đổi kết quả. Thuốc ngừa thai, kháng sinh và thuốc giảm đau không ảnh hưởng đến kết quả.

- Nếu dụng cụ xét nghiệm quá nóng thì cũng có thể cho ra kết quả sai. Nước tiểu cần phải giữ ở nhiệt độ trong phòng, lúc làm xét nghiệm.