1
Đến với những vùng đất của người Tày sinh sống ở Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Tuyên Quang, bên cạnh phong cảnh làng bản hữu tình, với nếp nhà sàn vương khói lam chiều bên suối, lữ khách sẽ khó quên những món ăn truyền thống, hấp dẫn của người Tày vô cùng đặc sắc mà tinh tế, thể hiện được văn hóa ẩm thực lâu đời gắn với thiên nhiên và điều kiện sống nơi vùng cao. Một trong những món ăn ấy chính là mày nhưởng.
Mày nhưởng theo tiếng Tày có nghĩa là măng nhồi, một món ăn trong mâm cơm truyền thống, dân dã của người Tày được chế biến từ măng, loại thực phẩm đặc trưng của vùng rừng núi, nơi hiếm rau xanh, đặc biệt là vào mùa nước, khi ruộng nương đều được dùng trồng lúa. Chị Lý Thị Quế, chủ một homestay ở bản Pác Ngòi, nằm ngay mép nước hồ Ba Bể, Bắc Kạn chia sẻ về cách làm món mày nhưởng trong một lần tôi đến thăm vùng hồ tuyệt đẹp này và trải nghiệm văn hóa của người Tày.
Vào mùa mưa tháng 6, tháng 7 cũng là mùa lấy măng vầu, một loại măng có ruột rỗng và phần cùi măng khá mỏng, măng vầu ăn không có mùi hăng, không chua, đắng nhẹ dễ ăn và đặc biệt mềm, thích hợp nhất để làm mày nhưởng. Theo chị Quế, măng vầu sau khi lấy từ rừng về được luộc chín, vớt ra để nguội, lột lớp lá măng bao xung quanh để riêng, còn phần ống măng bỏ ruột rồi cắt khúc chừng hai đốt tay cho vừa miếng. Nhân của món mày nhưởng được làm từ thịt ba chỉ băm nhuyễn, trứng gà luộc, rau thơm, mùi tàu, tía tô, hành củ, tất cả đều được băm nhỏ rồi trộn đều với bột nếp rang, thêm gia vị cho d ddf tvừa ăn rồi nhồi vào trong ống măng hoặc quấn vào với phần lá măng đã bóc ra lúc trước. Sau đó, cho vào nồi hấp chừng 30 phút, tới khi mùi thơm đặc trưng của măng, nếp và các gia vị bốc lên đậm đà là được.
Ngồi trong gian bếp, bên nồi mày nhưởng đang hấp, khói lên nghi ngút. Chị Quế cho biết, người phụ nữ Tày ai cũng biết làm mày nhưởng, nhưng làm ngon hay không là ở phần rang bột nếp. Bột nếp rang vừa tới thì món ăn sẽ thơm bùi, đậm đà hương vị truyền thống của người Tày. Sau khi hấp chín, mày nhưởng được bày ra đĩa kèm với rau thơm. Khi ăn, miếng măng nhưởng có phần vỏ màu tươi vàng, nhân thơm ngậy, món ăn có đủ hương vị của măng rừng, bột nếp và cả sự hòa trộn tinh tế của các loại rau, gia vị tạo nên hương vị đặc trưng mà có lẽ chỉ những bản làng người Tày mới có.
Đến với những bản làng người Tày ở vùng cao phía Bắc, bên cạnh những trải nghiệm thiên nhiên, văn hóa đặc sắc. Du khách nhớ đừng quên trải nghiệm những món ăn ngon truyền thống, đặc biệt là thưởng thức hương vị món mày nhưởng hòa cùng ly rượu thóc thơm nồng nơi vùng cao biên giới.
