1
Ngủ ngáy, nguyên nhân và cách điều trị
Một trong những nguyên nhân gây ngủ ngáy là chứng béo phì, các lớp mỡ dày cộm ở cuống họng đã làm thay đổi cấu trúc họng, gây cản trở không khí lưu thông. Nam giới và phụ nữ tuổi mãn kinh thường hay ngáy nhất.
Khi ngủ, phần mềm của hàm ếch và lưỡi nhỏ sẽ chùng xuống và rung lên mỗi lần không khí chạy qua, gây nên tiếng ngáy. Một số nguyên nhân dẫn đến ngáy khi ngủ:
- Hút thuốc lá làm cho niêm mạc ở cuống họng sưng lên, gây nghẹt và hẹp đường thông khí.
- Bệnh viêm xoang và nghẹt mũi mãn tính khiến người bệnh phải thở bằng miệng.
- Uống rượu và dùng thuốc ngủ nhiều.
- Khi béo mập, các lớp mỡ dày cộm lên cuống họng làm thay đổi cấu trúc, thu hẹp và cản trở không khí. Ở người béo, cổ bạnh hoặc giáp trạng bị viêm sưng cũng dễ bị ngủ ngáy.
- Trong gia đình có nhiều người ngáy khi ngủ.
Người ngáy thường bị ngưng thở một thời gian khá lâu, do các phần mềm và niêm mạc của cuống họng làm nghẹt khí quản, hai lá phổi và não bị thiếu dưỡng khí. Khi đó, não sẽ phát ra tín hiệu làm giãn nở cuống họng và khí quản, làm cho quá trình hô hấp trở lại bình thường. Nếu những rối loạn diễn ra liên tục sẽ gây ra chứng ngưng thở khi ngủ, khiến giấc ngủ không ngon và thời kỳ ngủ say bị ngắt quãng. Hậu quả là bộ não không nghỉ ngơi hoàn toàn sau một ngày hoạt động, khiến người bệnh trở nên bần thần, mệt mỏi. Nghiêm trọng hơn là sóng điện não bị xáo trộn, làm người bệnh giảm trí nhớ, năng suất làm việc, mệt mỏi, khó tập trung và ngủ gật ban ngày...
Tác hại
Ngáy nhẹ chỉ gây mất ngủ cho người ngủ chung. Ngáy nặng thường kèm tắc nghẽn đường thở, không những giảm chất lượng cuộc sống của chính bản thân, mà còn liên quan đến một số bệnh lý khác, do vậy mà sáng dậy thấy khô và đau trong họng miệng, ban ngày dễ bị ngủ gà, mệt mỏi, đau đầu, khó tập trung tư tưởng, dễ cáu gắt, chất lượng làm việc kém, và đặc biệt giảm ham muốn tình dục, nặng hơn có thể lãnh cảm hay liệt dương. Ngáy liên quan mật thiết và làm tăng các bệnh lý tim mạch, như tăng huyết áp, stress, trầm cảm, đau đầu vận mạch.
Khoảng 23% bệnh nhân tiểu đường týp II chắc chắn bị nghẽn đường thở gây ngáy khi ngủ; 40% người ngáy nặng có nghẽn thở khi ngủ có nguyên nhân từ bệnh tiểu đường, nên ngáy khi ngủ là một trong những dấu hiệu chỉ điểm bệnh tiểu đường. Chứng ngáy làm tăng nguy cơ tăng huyết áp gấp rưỡi so với người không ngáy, do giảm oxy máu, tăng gánh nặng cho hệ tim mạch, lâu ngày dẫn tới đột quỵ và suy tim. Vì vậy, ngáy nặng kèm tắc nghẽn là một bệnh lý nguy hiểm.
Cách chữa trị:
- Giảm cân nếu là người béo phì.
- Tập thể dục thường xuyên, vừa để giảm cân nặng vừa tăng oxy cho não.
- Tránh uống rượu 4 tiếng trước khi ngủ
- Không nên dùng thuốc an thần hoặc bất cứ loại thuốc nào làm cho các cơ bắp trong cuống họng chùng xuống.
- Tránh ăn nhiều vào bữa tối.
- Cần chữa dứt điểm chứng viêm mũi dị ứng.
- Khi ngủ, nằm ngủ nghiêng và giữ cho đầu cao để dễ thở hơn.
- Nếu xuất hiện các biến chứng ở tim và phổi, người bệnh cần được đeo máy bơm không khí cao áp, đưa không khí vào mũi và phổi, giúp thở được bình thường.
- Có thể dùng một dụng cụ nha khoa làm cho hàm ếch không chùng xuống và lưỡi nhỏ không bít khí quản.
- Nếu bệnh quá nặng, cần phẫu thuật bằng laser, đốt các phần mềm cuống họng. Thủ thuật này rất nhanh mà không cần gây mê, chỉ điều trị khoảng 3-5 lần là có hiệu quả
Một số mẹo vặt để tránh ngáy khi ngủ
Để hạn chế tật ngáy, không nên uống rượu ít nhất 4 giờ trước khi đi ngủ vì rượu có thể gây hẹp đường hô hấp trên, khiến chứng ngáy nặng hơn, thậm chí gây ngừng thở khi ngủ. Ngoài ra, cần tránh ăn vặt 3 giờ trước khi đi ngủ vì điều này làm tăng tiết nước bọt, gây trở ngại cho hô hấp. Sau đây là một số gợi ý khác do Viện Hàn lâm Tai Mũi Họng Mỹ đưa ra nhằm khắc phục chứng ngáy: - Có một nếp sống lành mạnh, năng vận động: Những người có cơ bắp săn chắc thường ít khi ngáy. Vì vậy, nếu bạn bảo đảm cho mình có một thân hình gọn gàng, khỏe mạnh (kể cả các cơ bắp ở lưỡi và cổ) thì đường hô hấp trên sẽ thông, không phát ra tiếng ngáy. - Giữ cân nặng ở mức lý tưởng: Những người thừa cân thường có cần cổ to và dày, khiến đường hô hấp trở nên hẹp, gây ra ngáy. - Tránh dùng thuốc an thần, thuốc ngủ và kháng histamin trước khi ngủ: Việc dùng nhiều những thuốc này sẽ làm cơ bắp bị thư giãn quá mức, khiến các ống khí quản xẹp xuống, hẹp lại, dễ tạo ra tiếng ngáy. - Đi ngủ theo giờ giấc đều đặn: Những người hay bị rối loạn giấc ngủ hoặc thiếu ngủ thường rất dễ ngáy. Nếu bạn tập được thói quen đi ngủ theo giờ giấc đều đặn, cơ thể sẽ không lâm vào tình trạng quá mệt mỏi và giúp khỏi ngáy. - Nên ngủ ở tư thế nằm nghiêng: Ở tư thế nằm ngửa, hàm dưới có khuynh hướng trễ xuống làm bạn há miệng và dễ ngáy. Nếu bạn có thói quen lúc đầu nằm nghiêng rồi lại xoay sang nằm ngửa thì chỉ có cách nhờ "bà xã" hay ai đó xoay bạn nằm nghiêng trở lại. Nếu không nhờ ai được, bạn có thể đính một chiếc tất vào sau cổ áo, lấy một trái bóng tennis luồn vào tất rồi túm lại để nó làm vật cản, giúp bạn khỏi xoay ngửa ra. - Nâng đầu lên khoảng 13 cm khi ngủ: Bạn có thể thực hiện việc này bằng cách chèn nhiều gối ở đầu giường. Việc nằm ngủ ở tư thế đầu cao sẽ giúp không khí lưu thông qua mũi, đường hô hấp trên và cổ họng được dễ dàng hơn. - Tăng độ ẩm cho không khí phòng ngủ: Các nghiên cứu cho thấy, không khí khô có khuynh hướng gây âm rung ở cuống họng hơn so với trường hợp không khí có đủ độ ẩm. Một máy điều hòa độ ẩm có thể giúp miệng và họng của bạn đỡ bị khô khi ngủ. Nếu thực hiện các mẹo vặt trên đây mà vẫn tiếp tục ngáy, bạn nên đến khám bác sĩ vì đây là dấu hiệu đường hô hấp gặp trở ngại. Bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân gây ngáy (chẳng hạn chứng ngưng thở khi ngủ) và quyết định cách điều trị. BS Nguyễn Lân Đính, Sức Khỏe & Đời Sống
(ST)
|
